Ἡ γνώμη περί τοῦ Πνευματικοῦ. Μέρος Β'. Ἰλαρίωνος Φέλεα Ρουμάνου ἱερομάρτυρος (+1940)

Ἡ γνώμη περί τοῦ Πνευματικοῦ

Μέρος Β'

4. Νομίζω ὅτι μερικοί ἄνθρωποι δέν μποροῦν μέ τίποτε νά εἶναι Πνευματικοί. Κάποιος μπορεῖ νά γίνει καλός Πνευματικός μόνο ὅταν ἔχει γίνει πνευματικός ἄνθρωπος. Ὅταν ὁ ζῆλος καί ἡ ἄσκησή του ἔχουν δωρίσει τήν ἐσωτερική γαλήνη, μέ τήν ὁποία μπορεῖ νά εἰσδύει στά μυστήρια τῆς ἐρχομένης πρός αὐτόν ψυχῆς, γιά νά βρεῖ παρηγοριά.
Γιά νά φτάσει σ᾿ αὐτήν τήν ψυχική γαλήνη βοηθάει πολύ ἡ μαθητεία καί ἡ διαβίωση κοντά σ᾿ ἕναν πνευματικό ἄνθρωπο. Ἐπίσης ἡ μελέτη ἀσκητικῶν καί πατερικῶν βιβλίων, τά συγγράμματα τῶν Ἁγίων: Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Ἐφραίμ τοῦ Σύρου, Ἰωάννου τοῦ Κλίμακος, Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου, τό Γερροντικό, ἡ Φιλοκαλία καί ἄλλα.
Χωρίς τήν κοινωνία τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων δέν μπορεῖ κανένας ἄνθρωπος νά εἶναι ἀληθινός χριστιανός. Ἡ κοινωνία τοῦ Τιμίου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Κυρίου δέν εἶναι δυνατή, χωρίς τήν ἐξομολόγηση. Ἡ ἐξομολόγηση γίνεται μόνο στόν Πνευματικό.
Νά, ὁ ρόλος τοῦ Πνευματικοῦ στήν χριστιανική Κοινότητα. Εἶναι ὁ μεσίτης – ὁ μοναδικός μεσίτης – τῶν ἀνθρώπων στόν Χριστό.
5. Νομίζω ὅτι ἕνας  Πνευματικός δέν καταρτίζεται μόνο μέσω σπουδῶν, ἀλλά περισσότερο διά μιᾶς μακροχρόνιας ἐμπειρίας, διά μιᾶς τέλειας γνώσεως τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τῶν δογμάτων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί ὅλων τῶν ἀποφάσεων τῶν Ἁγίων Πατέρων τῶν Ἑπτά Οἰκουμενικῶν Συνόδων μέ ἕνα ἤπιο, ταπεινό καί ὑπομονετικό χαρακτῆρα καί, πάνω ἀπ᾿ ὅλα, διά μιᾶς ἁγίας καί σωστῆς ζωῆς. Ἔχω γνωρίσει πολλούς Πνευματικούς μέ ἁγία ζωή.
6. Ὁ Πνευματικός πρέπει νά κάνει πολλές ἀγαθές πράξεις καί νά ἔχει μία ἐξαιρετική ἁγιότητα, νά ζεῖ ἀκόμα πιό πνευματικά ἀπό τούς ἱερεῖς μέ τούς ὁποίους συλλειτουργεῖ καί διαβιώνει μαζί. Νά ζεῖ μία πνευματική ζωή, νά ἔχει θεραπευμένα καί νικημένα τά πάθη του, συμβουλευόμενος μόνο ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα ὅτι μόνο ἔτσι μπορεῖ νά θεραπεύσει τίς ἁμαρτίες τῶν ἄλλων. Ὅπως ἕνας ἰατρός εἰδικεύεται σ᾿ ἕνα ὡρισμένο τομέα, ἔτσι καί ὁ ἱερέας πρέπει ν᾿ ἀποκτήσει τίς γνώσεις τῆς πνευματικότητας.
Πῶς μπορεῖ νά διαμορφωθεῖ ὁ πρωτότυπος Πνευματικός; Στήν Θεολογική Σχολή δίχως ἄλλο θά ἔπρεπε νά λειτουργεῖ καί ἕνα εἰδικό μάθημα, τό ὁποῖο νά εἰδικεύει τόν ὑποψήφιο ἱερωσύνης στό ἔργο τῆς πνευματικότητας (πνευματτικῆς πατρότητας), τό ὁποῖο μάθημα νά τό ἀκολουθοῦν μόνο ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀποδείξει ὅτι συνειδητοποιοῦν πλήρως τήν ἀποστολή τους.
Ν᾿ ἀποκλειστοῦν ἀπό τήν θεολογία ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι, μέ τήν συμπεριφορά τους, δέν καταλαβαίνουν τόν ὑψηλό βαθμό πού θά πρέπει νά κατέχουν στήν κοινωνική ζωή. Νά μή ἐπιτρέπεται νά εἶναι μέλη ὁποιουδήποτε κόμματος – ἐπειδή ἔτσι λέει καί ὁ Κύριος – πολλοί οἱ κλητοί, ὀλίγοι οἱ ἐκλεκτοί.
7. Σάν Πνευματικός πρέπει νά εἶναι ἕνας ἡλικιωμένος, σεβαστός ἱερέας, ὁ ὁποῖος ζεῖ μόνο μέ καί γιά τόν Θεό, δέν εἶναι εὐτρἀπελος, ἐριστικός, πλεονέκτης, διότι μόνο ἄν εἶναι ἐνάρετος μπορεῖ νά ἐπηρεάσει καλά τόν χριστιανό. Ξέρω μία ἐπαρχία ὅπου οἱ ἱερεῖς γίνονται καί πνευματικοί δέκα χρόνια μετά τήν χειροτονία τους.
8. Ἡ γνώμη μου περί τοῦ Πνευματικοῦ; Εἶναι τό μαγικό κλειδί. Θεωρῶ ὅτι ὁ καλός Πνευματικός εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ξέρει ἀπ᾿ ὅλα. Ἡ ζωή εἶναι πολύπλοκη καί ὅποιος δέν τήν γνωρίζει σέ ὅλα τά μυστήρια της, δέν μπορεῖ νά ἐπιλύσει οὔτε τά προβλήματα τοῦ μετανοημένου χριστιανοῦ.
Ὁ Πνευματικός πρέπει νά εἶναι ἁγιασμένος καί τελειωμένος ἄνθρωπος διά τῆς πίστης στόν Θεό. Χρειάζεται πολλή μελέτη, πολλή προγύμναση, νά εἶναι ἔμπειρος γνώστης πολλῶν ἐπιστημῶν, νά καταλαβαίνει τήν ζωή σέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις της, ἀπό τό κύτταρο καί τό ἠλεκτρόνιο μέχρι τόν ἥλιο, ἀπό τίς κρυφές καταστάσεις τοῦ ἠλίθιου χριστιανοῦ μέχρι τήν ἐπιστημονική αἴγλη τῶν εὐφυϊῶν ἀνθρώπων.
 Ἄν ὑπῆρξαν μεταξύ μας πνευματικοί, ἱερεῖς καί ἐπίσκοποι, γιά ὅλους τούς πλανεμένους σύγχρονους λόγιους πού ζοῦν στόν κοινωνικό λαβύρινθο ἑνός ἀπνευμάτιστου κόσμου, δέν μποροῦμε νά φανταστοῦμε πῶς θά ἐσπέρναμε στό ἀγρό τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ  ἔθνους.
Ἡ ἀπασχόληση νά εἶναι ἡ φύση καί ἡ ψυχή, ἀλλά σέ ὅλα νά εἶναι νικητής ὁ Τριαδικός Θεός. Μόνο ἔτσι ὁ Πνευματικός θά νικήσει τά στοιχεῖα αὐτοῦ τοῦ κόσμου, δίνοντας στόν χριστιανό τήν δυνατότητα τῆς ψυχικῆς του ἐλευθερίας. Ὅμως νά μήν ὑπερηφανευτεῖ, νά μήν εἶναι κενόδοξος, διότι ὁ πιό τέλειος ἄνθρωπος εἶναι μέσα του ἕνας ταλαίπωρος ἁμαρτωλός. Ἄρα ἡ ζωή μας συμβουλεύει νά εἴμαστε ἀνεξίκακοι. Ὅποιος γνωρίζει καλύτερα τήν ζωή εἶναι ὁ πιό συγχωρητικός ἄνθρωπος. Ἐδῶ εἶναι τό κρίσιμο σημεῖο.
Ὁ Πνευματικός, μέ τήν εὐθύνη πού ἔχει, πρέπει νά χρησιμοποιεῖ μέ τέτοιο τρόπο τίς ψυχικές καταστάσεις, ὥστε κάθε χριστιανό νά τόν ἀνυψώνει πρός τόν Θεό. Ἔτσι ὅλοι οἱ πιστοί του θά ἔχουν ἕνα ἀνυψωμένο ἠθικό στό πόλεμο τους μέ τόν σατανᾶ. Ὁ καλός Θεός νά θριαμβεύσει πάντα διά τοῦ ἱερέα.
Ἔχουμε τήν δύναμη νά τούς διαμορφώσουμε; Ναί. Ὁ Χριστός, οἱ Ἀπόστολοι, οἱ Μάρτυρες καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες εἶναι ζωντανά παραδείγματα γιά μᾶς. Σύμφωνα μέ τέτοια ἱερά παραδείγματα πρῶτα εἶναι ὁ ἐπίσκοπος. Δικό του εἶναι τό καθῆκον νά κάνει Πνευματικό τόν ἱερέα.
Ἡ ζωή δέν εἶναι διήγημα ἤ μυθιστόρημα, ἀλλά εἶναι πραγματικότητα. Εἶναι εὔκολο νά γράψεις ἐξιδανικεύοντας μία ποθητή καί περισσότερο φανταστική κατάσταση. Ὁ ἐπίσκοπος εἶναι ἕνας σέ μιά ἐπαρχία κι ἔχει ὅλα τά μέσα νά μορφωθεῖ ὡς Πνευματικός κι, ἀφοῦ ἀποκτήσει τήν πληρότητα τῆς θείας Χάριτος, νά δώσει ἀπ᾿ αὐτό τό δῶρο σέ ὅλους τούς ἱερεῖς, ὄχι μόνο διά τῆς χειροτονίας τους (μία φορά στήν ζωή τους), ἀλλά διά μιᾶς ἀδιάλειπτης προσωπικῆς ἐπαφῆς! Κάθε ἡμέρα νά δίνει ἀπό τήν Χάρη τῆς πνευματικῆς του πατρότητας στούς ἱερεῖς του.
Ὤ! Πόσο ἐσφαλμένα ἑρμηνεύεται ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου - εὐκαίρως ἀκαίρως (Β΄ Τιμ. 4, 2), ὅταν ἐλέγχεις τήν ζωή τῶν ἱερέων! Δέν θέλω νά κατακρίνω. Ἔχω τήν πεποίθηση ὅτι τό Ἱερατεῖο εἶναι ἔτσι ὅπως εἶναι, ἐπειδή ἔτσι τό θέλει ἡ κοινωνία. Αὐτό ἀκολουθεῖ πιστά τήν κοινωνία. Ἀλλά δέν εἶναι σωστό.
Ὁ Πνευματικός εἶναι τά πάντα γιά ὅλους, ὅταν βρεῖ διά τῆς πίστεώς του τόν δρόμο πρός τήν καρδιά τοῦ καθενός, προσφέροντας στόν μετανοημένο χριστιανό τήν λυτρωτική λύση, σέ ὁποιαδήποτε ἄθλια κατάσταση νά βρεθεῖ ἐκεῖνος. Γι᾿αὐτό ἀπαιτεῖται πειθαρχία τοῦ νοῦ καί τῆς καρδιᾶς καί ὁ Πνευματικός νά βρίσκεται κάθε λεπτό ὑπό τήν καθοδήγηση τῆς μεγάλης ψυχῆς τοῦ ἐπισκόπου, ὁ ἄρχοντας τῆς πειθαρχίας στήν ἐπαρχία του.
Ὅταν γνωρίσει καλά τήν χριστιανική δογματική διδασκαλία καί ὑπακούει στήν πειθαρχία τοῦ ἐπισκόπου του, ἐνῶ  ἐκεῖνος εἶναι καλός ποιμένας καί καθοδηγητής, τότε ὁ Πνευματικός ἔχει πολύ δύναμη καί μπορεῖ νά ἐπιτελεῖ στήν ἐνορία του τό θέλημα τοῦ Πανάγαθου Θεοῦ. Ναί χρειάζεται βέβαια προσωπική ἐλευθερία, ἀλλά στά πλαίσια τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας μας, τῆς ποιμαντικῆς διακριτικότητας, τῆς καθαρῆς συνείδησης καί τῆς ἀληθινῆς ὑπακοῆς. Ὅλα αὐτά μπορεῖ ὁ ἐπίσκοπος νά τά οἰκειοποιηθεῖ ἀπό τήν ζωή τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί μετά νά τά δώσει ἀποφασιστικά στούς ἱερεῖς του. Ἀλλιῶς τά πράγματα θά χειροτερεύσουν ὅλο καί περισσότερο.

Μεταφραστές : ἱερεύς π. Κυπριανός Στάϊκου, ρουμᾶνος καί μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις 

Γιά νά διαβάσετε τα ὑπόλοιπα μέρη πατήστε Ἰλαρίων Φέλεα