Ὁ Τίμιος Σταυρὸς. Κυριακὴ Γ Νηστειῶν. (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης

Ὁ Τίμιος Σταυρὸς

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, Τρίτη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν, ἡ Ἐκκλησία μας ὕψωσε τὸν τίμιο σταυρὸ καὶ κάλεσε τὰ τέκνα της νὰ τὸν προσ κυνήσουν. Καὶ οἱ ὀρθόδοξοι ἄκουσαν τὸ «Σῶσον, Κύριε, τὸνλαόνσου… » καὶ προσκύνησαν τὸ τίμιο Ξύλο μέσα στοὺς βασιλικούς.
Τιμὴ στὸ σταυρό! Νά ἕνα γνώρισμα τοῦ ὀρθοδόξου. Οἱ αἱρετικοὶ (προτεστάντες καὶ χιλιασταί) περιφρονοῦν καὶ ἀποστρέφονται τὸ σταυρό· ὁ ὀρθόδοξος ὅμως τὸν ἔχει ὅ πλο καὶ καύχημα, σημαία καὶ τρόπαιο.
Πὲς στὸν προτεστάν τη νὰ κάνῃ τὸ σταυρό του καὶ θὰ σὲ ὀνομάσῃ εἰδωλολάτρη. Χάραξε σταυρὸ στὴν πόρτα τοῦ χιλια στοῦ καὶ θὰ σηκωθῇ τὴ νύχτα νὰ τὸν σβήσῃ. Ἀλλὰ ὁ ὀρθόδοξος στρέφεται πρὸς ἀνατολάς, ἑνώνει τὰ τρία δάκτυλά του, κάνει τὸ σταυρό του καὶ μὲ θεϊκὴ ἀγαλλίασι ψάλλει· «Τὸν σταυρόν σου προσκυνοῦμεν, Δέσποτα, καὶ τὴν ἁγίαν σου ἀνάστασιν δοξάζομεν ».
Γιατί τόση τιμὴ στὸ σταυρό; Αὐτὸ θὰ ἐξετάσουμε τώρα. Σταυρέ, βοήθει, ὥστε νὰ λάμψῃ, ἔστω καὶ σὲ μία ψυχὴ ἡ δόξα σου, ὅπως τότε στὸ λῃστὴ ποὺ φώναξε «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου » (Λουκ. 23,42).
Ὁ σταυρός, ἀγαπητοί μου, πρὸ Χριστοῦ ἦταν ὄργανο ἀτιμωτικό, μὲ τὸ ὁποῖο ἡ ῾Ρωμαϊκὴ ἐξουσία θανάτωνε τοὺς κακούργους· ἦταν ἡ ἐσχάτη τῶν ποινῶν. Ἀλλ᾿ ἀφ᾿ ὅτου ὁ ἄμωμος  Χριστός, ποὺ δὲν «ἐποίησεν ἁμαρτίαν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ » (Ἠσ. 53,9 = Α΄ Πέτρ. 2,22), «ἐλογίσθημε τὰ τῶν ἀνόμων » (Ἠσ. 53,12 = Λουκ. 22,37) καὶ ἀ πέθανε πάνω σὲ σταυρὸ κατασκευασμένο ἀπὸ κέδρο, κυπαρίσσι καὶ πεῦκο, ἀπὸ τότε ὁ σταυρὸς ὑπέστη τὴν θεία ἀλλοίωσι· ἀπὸ ὄργανο καταδίκης ἔγινε τὸ ὄργανο τῆς σωτηρίας. Ὁ σταυρός, ποὺ ἐβάφη μὲ τὸ αἷμα τοῦ Ἀθῴου, νίκησε καὶ ἐξεδίωξε τοὺς δαίμονες, ἁγίασε τὸν ἀέρα καὶ τὴ γῆ.
Ἔκτοτε, ὁπουδήποτε κι ἂν σταθῇς, ὦ πιστέ, μὴ φοβᾶσαι. Ὑψώνοντας τὰ μάτια νοερὰ στὸ σταυρὸ μπορεῖς καὶ τὴ γῆ καὶ τὴ θάλασσα καὶ τὶς ἐρήμους καὶ τὰ δάση καὶ τὰ σπήλαια καὶ τὰ βουνὰ καὶ κάθε τόπο ν᾿ ἁγιάζῃς, νὰ μεταβάλλῃς σὲ Γολγοθᾶ καὶ εὐκτήριο οἶκο. «Ἐν παντὶ τόπῳ τῆς δεσποτείας αὐτοῦ εὐλόγει, ἡ ψυχή μου, τὸν Κύριον ». «Ὑμνεῖτε καὶ ὑπερ υψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας »(Ψαλμ. 102,22. Δαν. 3 ὕμνος τριῶν παίδων, 34 κ.ἑ.).
Καὶ ἕνα ἠλεκτρόνιο τοῦ αἵματος τοῦ Κυρίου ἂν ἔπεφτε στὴ γῆ, ἀρκοῦσε νὰ τὴν ἀπολυμάνῃ. Ὄχι ὅμως μία ῥανίδα, ἀλλὰ ὅλο τὸ αἷμα του ἔχυσε, καὶ «τὸ αἷμα αὐτοῦ καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας »(Α΄ Ἰω. 1,7).
Μᾶς καθαρίζει, μᾶς ἁγιάζει, ἔστω κι ἂν εἴμαστε οἱ ἔσχατοι τῶν ἁμαρτωλῶν, ἀρκεῖ νὰ μετανοήσουμε καὶ νὰ πιστέψουμε 100% ὅ τι ἐκεῖνος ποὺ σταυρώθηκε δὲν ἦταν ἁπλῶς ἕνα θῦμα δικαστικῆς πλάνης, ὅπως εἶνε πολλοί· εἶνε ὁ Θεάνθρωπος, εἶνε «ὁ ἀμνὸς τοῦ Θεοῦ ὁ αἴρων τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου » (Ἰω. 1,29).
 Ἐδῶ ἔγκειται τὸ μυστήριο τῆς ἀπολυτρώσεως. Παρακαλῶ προσέξτε το ἰδιαιτέρως. Διότι δυστυχῶς μέσα στοὺς χίλιους ἕνας ἐννοεῖ τὴ σημασία τοῦ ἐκχυθέντος τιμίου αἵματος. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς προσέφερε στὸ σταυρὸ τὸν ἑαυτό του ὁλοκαύτωμα, θυσία μοναδική, μὲ τὴν ὁποία δὲν συγκρίνεται ἄλλη θυσία, οὔτε τοῦ Σωκράτους οὔτε τοῦ Κόδρου οὔτε καμμία ἄλλη.
Θυσιάσθηκαν καὶ ἄλλοι, εὐγενῆ τέκνα τῆς γῆς· ἀλλὰ τίνος ἡ θυσία, ὡς πρὸς τὴν οὐσία καὶ τ᾿ ἀποτελέσματα, μπορεῖ νὰ συγκριθῇ μὲ τὴ θυσία τοῦ Κυρίου; Ἐκεῖνοι θυσιάστηκαν ὑπὲρ φίλων, συγγενῶν, συμπατριω τῶν· ὁ Χριστὸς θυσιάστηκε ὑπὲρ τῶν ὑψίστων καὶ αἰωνίων συμφερόντων τοῦ ἀνθρώπου, «ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς καὶ σωτηρίας » (θ. Λειτ.).
Θυσιάστηκε καὶ γι᾽ αὐτοὺς ἀκόμη τοὺς σταυρωτάς του, γιὰ τοὺς ὁποίους προσηυχήθηκε «Πάτερ,ἄφες αὐτοῖς·οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσιν » (Λουκ. 23,34). Θυσιάστηκε ὑπὲρ ὅλων τῶν γενεῶν ποὺ θ᾽ ἀκολουθοῦσαν. Ὦ σωτήριος θυσία, ποιός μπορεῖ νὰ συλλάβῃ τὸ ὕψος σου; Ὁ σταυρὸς παγκόσμιος βωμὸς καὶ θυσιαστήριο!
Ἀλλὰ ἡ θυσία τοῦ Κυρίου εἶχε ἀντίκτυπο Ὁ τίμιος σταυρὸς «Ἐγενόμην ἐν Πνεύματι ἐν τῇ Κυριακῇ ἡμέρᾳ καὶ ἤκουσα φωνὴν ὀπίσω μου μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (Ἀπ. 1,10) ὄχι μόνο στὴ γῆ ἀλλὰ καὶ στὰ σκοτεινὰ βασίλεια ὅπου ἀναστέναζαν ἀναρί θμητες ψυχές.
Ὁ σταυρὸς ἔγινε ὁ ὄλεθρος τοῦ ᾅδου, τὸ πανίσχυρο σφυρὶ ποὺ θρυμμάτισε τὶς χάλκινες πύλες του, κι ἀκούστηκε ἡ φωνὴ τοῦ Δυνατοῦ· «Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, καὶ ἐπάρθητε,πύλαι αἰώνιοι, καὶ εἰσελεύσεται ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης. Τίς ἐστιν οὗτος ὁ βασιλεὺς τῆς δόξης; ».
Καὶ ἀπαντοῦν τὰ σμήνη τῶν ἀγγέλων· «Κύριος κραταιὸς καὶ δυνατός, Κύριος δυνατὸς ἐν πολέμῳ » (Ψαλμ. 23,7-8). Ὅπως λέει ὁ ἐκκλησιαστικὸς ποιητής, ὁ ᾅδης εἶδε τὸ σταυρὸ τοῦ Κυρίου, ἀναστέναξε καὶ εἶπε· «Τρέξτε, φίλοι, βοήθεια! Ποιός εἶν᾽ αὐτὸς ποὺ ἔμπηξε καρφὶ στὴν καρδιά μου; Αὐτὸ τὸ ξύλο τοῦ μεσαίου σταυροῦ μὲ κέντησε σὰν κοφτερὸ σπαθί.
Πονῶ, χάνομαι, δὲν ἔχω πιὰ δυνάμεις. Ἀναγκάζομαι ν᾿ ἀνοίξω τὴ φυλακὴ καὶ ν᾿ ἀπελευθερώσω τὸν Ἀδὰμ καὶ τοὺς ἀπογόνους του. Μὲ «ξύλον», μὲ τὸν ἀπηγορευμένο ἐκεῖνο καρπὸ τῆς Ἐδέμ, παρέσυρα στὸ βασίλειό μου τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ μὲ τὸ ξύλο τοῦτο τώρα ἐξοντώνομαι».
Ὦ σταυρέ, «ξύλον τῆς ζωῆς » (Γέν. 2,9), δένδρο ἀπείρων εὐλογιῶν!  Σὲ κατασπάζομαι, σὲ ῥαίνω μὲ τὰ ῥόδα καὶ τὰ ἄνθη τῆς ἀνοίξεως. Ἐσὺ μὲ ἐλευθέρωσες. Ἐσύ, τὸ μυστικὸ ἄστρο τῆς Ἀποκαλύψεως, νὰ μὲ ὁδηγῇς ὅλες τὶς ἡμέρες τῆς ζωῆς μου.
Ἐσὺ μεῖνε καὶ πάνω στὸν τάφο μου, ὡς ἡ τελευταία παρηγορία μου. Αὐτὴ εἶνε ἡ βαθύτερη καὶ μυστικώτερη σημασία τοῦ σταυροῦ. Εἶνε τὸ ὑψηλότερο σύμβολο. Ὁ σταυρὸς εἶνε σύμβολο τοῦ ἀληθινοῦ πολιτισμοῦ.
Ὅπου στήνεται, ὅπου δηλαδὴ οἱ ἄνθρωποι προσκυνοῦν τὸν Ἐσταυρωμένο, ἐκεῖ παύει ἡ σατανοκρατία κ᾽ ἐγκαθιδρύεται ἡ Χριστοκρατία. Ἐκεῖ τὰ πάθη, οἱ τύραννοι ποὺ κάνουν τὴ ζωὴ ἀβίωτη, ἐκ πνέουν. Μόνο ἐκεῖ, κάτω ἀπ᾽ τὴ σκιὰ αὐτοῦ τοῦ δέντρου, ὁ ἄνθρωπος βρίσκει ἀνάπαυσι καὶ λέει· Ἐπὶ τέλους ἐλεύθερος. Δόξα τῷ ἐν Τριάδι Θεῷ! Ζῶ, ἀναπνέω καὶ καυχῶμαι ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου.

* * * 

Ἄνθρωποι! Φυτέψτε τὸ σταυρὸ παντοῦ, καὶ ἡ γῆ θὰ γίνῃ παράδεισος· ἀφαιρέστε τον, καὶ ἡ γῆ θὰ γίνῃ κόλασι. Ναί, κόλασι! ῾Ρίξτε ἕνα βλέμμα στὴν ἱστορία τοῦ γένους μας καὶ θὰ πεισθῆτε. Στὸν τροῦλλο τῆς Ἁγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως ἔλαμπε ὁ σταυρός.
Ἀλλὰ τὴν 29η Μαΐου 1453 μιαρὰ χέρια τὸν κατέβασαν καὶ ἀντ᾿ αὐτοῦ ὕψωσαν τὴν ἡμισέληνο. Τί ἦταν ἡ βασιλεία τῆς ἡμισελήνου; σκοτάδι καὶ βαρβαρότης, μέσα στὴν ὁποία στέναζαν οἱ πρόγονοί μας. Ἀλλὰ στὶς 24 Φεβρουαρίου 1821 στὸ Ἰάσιο τῆς ῾Ρουμανίας λάμπει καὶ πάλι ὁ σταυρός.
Ὁ Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης ἐκδίδει τὴν ἱστορικὴ προκήρυξι, καλεῖ τοὺς Ἕλληνες ν᾽ ἀποτινάξουν τὸ ζυγὸ καὶ λέει· «Ἡ Ἑλλὰς ὑψώνει τὸ νικητήριο ὅπλο τῶν Ὀρθοδόξων, τὸν τίμιο καὶ ζωοποιὸ σταυρό, καὶ ἐνώ πι ον ὅλου τοῦ κόσμου κράζει μεγαλοφώνως· Ἐν τού τῳ τῷ σημείῳ νικῶμεν. Ζήτω ἡ ἐλευθερία».
Μετὰ ἕνα μῆνα, στὶς 23 Μαρτίου, στὴν Καλαμάτα εἰσέρχεται ὁ πρῶτος ἑλληνικὸς στρατός· προηγεῖτο ἕνας κληρικὸς κρατώντας πελώριο σταυρό. Ὁ κόσμος τὸν βλέπει, γονατίζει, δακρύζει καὶ ψάλλει «Κύριε,ἐλέησον ».
Παντοῦ τότε ἔλαμπε ὁ σταυρός· στὰ πλοῖα, στὰ στρατόπεδα, στὴν περικεφαλαία τοῦ Κολοκοτρώνη, στὸν ἱστὸ τῆς ναυαρχίδος τοῦ Μιαούλη, παντοῦ. Στὴν καταστροφὴ τῆς Χίου, ποὺ ἀπὸ τοὺς 90.000 κατοίκους ἔμειναν μόνο 900, ὁ ἱστορικὸς Πουκεβὶλ διηγεῖται ὅτι, ὅταν ὡδηγήθηκαν στὸν Βεχὶτ πασᾶ αἰχμάλωτοι ἄντρες γυναῖκες καὶ παιδιὰ καὶ πιέζονταν ν᾿ ἀσπασθοῦν τὸ μωαμεθανισμό, ὅλοι μὲ μιὰ φωνὴ ἀπήντησαν· «Εἴμεθα Χριστιανοί. Ζήτω ὁ Ἰησοῦς καὶ ἡ Μαρία. Δόξα εἰς τὸν σταυρόν!».
Καὶ μετὰ ἀπὸ λίγο στὴν Ὕδρα ἔγινε συγκινητικὴ τελετή· ὁ ἀρχιερεύς, οἱ πλοίαρχοι καὶ ὅλος ὁ λαὸς ὑποδέχθηκαν τὸν τίμιο σταυρό, ποὺ ἔφεραν ἀπὸ τὴ Σαμοθράκη πρὸς εὐλογίαν τοῦ ἀγῶνος σεβάσμιοι μοναχοὶ τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ὅσοι διασώθηκαν ἀπὸ τὴ σφαγὴ τοῦ Ἀμποὺλ-Ἀβούδ.
Κατὰ τὴν δέησι αὐτὴ ἀκούστηκε ἡ φωνή· «Εἰς μάχας, εἰς δόξαν, εἰς μαρτυρία, ὦ Ἕλληνες, πορευθῆτε ὑπὸ τὴν σημαί αν τοῦ Βασιλέως τῶν βασιλέων».
Αὐτὴ εἶνε ἡ φυλή μας. Καὶ μὲ τὴ δύναμι τοῦ σταυροῦ πραγματοποιοῦσε τὰ τολμηρότερα ὄνειρά της, καὶ παρὰ λίγο ὁ σταυρὸς νὰ ὑψωνόταν καὶ πάλιν στὴν Ἁγία Σοφία. Ἀλλὰ ἡ καταραμένη διχόνοια ματαίωσε τὸν θρίαμβο… Καὶ νέοι ὅμως ἐχθροὶ ζητοῦν ν᾿ ἀφαιρέσουν ἀπὸ τὴν κορυφὴ τῆς Ἑλλάδος τὸ στέμμα της, τὸν τίμιο σταυρό.
Ἀλλ᾿ ὄχι, δὲν τὸν ἀνταλλάσσουμε! Ἡ Ἑλλὰς κρατάει σφιχτὰ τὸ σταυρό, ὅπως τὸ ᾽21. Πίσω ἀπὸ τὸ σταυρό της ἀκολουθοῦν στρατιὲς μαρτύρων. Τὰ δάκρυά τους γίνονται θυμίαμα κ᾽ οἱ προσευχές τους σμίγουν μὲ τὶς δεήσεις τῶν ἁγίων καὶ τῶν μαρτύρων τῆς πίστεως, κι ἀπ᾽ τὸ Βόσπορο ὣς τὸ Ταίναρο κι ἀπ᾽ τὴ Βόρειο Ἤπειρο ὣς τὴν Κύπρο, μία φωνὴ ἀκούγεται· «Σῶσον,Κύριε, τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς εὐσεβέσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ σταυροῦσου πολίτευμα ».

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος