Τέσσερις κατηγορίες ἀκροατῶν. Κυριακή Δ΄ Λουκᾶ. (†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Καντιώτης

 Τέσσερις κατηγορίες ἀκροατῶν

  «Ἔστι δὲ αὕτη ἡ παραβολή…» (Λουκ. 8,10)

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος Ν. Καντιώτης

Κυρικὰ σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἡμέρα ἀφιερωμένη στὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἀκόμη δὲ ἡ σημερινὴ ἡμέρα ἔχει ὁρισθῆ ἀπὸ τὴν ἁγία μας Ἐκκλησία πρὸς τιμὴν τῶν ἁγίων πατέρων· τῶν ἱεραρχῶν ἐκείνων ποὺ συνεκρότησαν τὴν Ἑβδόμη (Ζ΄) Οἰκουμενικὴ Σύνοδο.
Εἶνε ἡ Σύνοδος ποὺ κατεδίκασε τοὺς εἰκονομάχους καὶ ἀναστήλωσε τὶς εἰκόνες. Ἐὰν σήμερα ἔχουμε εἰκόνες, αὐτὸ τὸ ὀφείλουμε στοὺς ἀγῶνες ποὺ ἔκαναν οἱ ἅγιοι ἐκεῖνοι πατέρες τῆς Ἑβδόμης Οἰκουμενικῆς Συνόδου.
Μέχρι σήμερα μία διαφορὰ ποὺ ἔχουμε μὲ τοὺς αἱρετικοὺς εἶνε, ὅτι αὐτοὶ –καὶ μάλιστα οἱ χιλιασταί– εἰκόνες δὲν προσκυνᾶνε. Εἶνε γυμνὲς οἱ «ἐκκλησίες» τους. Ἐνῷ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἶνε γεμάτη εἰκόνες, ποὺ ἀποτελοῦν τὸν στολισμό της.

* * * 

Σήμερα, ἀγαπητοί μου, ἔχει ὁρισθῆ νὰ διαβάζεται ἀπὸ τὸ Εὐαγγέλιο μιὰ ὡραία περικοπή. Περιέχει μία ἀπὸ τὶς παραβολὲς τοῦ Χριστοῦ. Εἶνε ἡ γνωστὴ παραβολὴ τοῦ σπορέως.
Τί λέει σ᾿ αὐτὴν ὁ Χριστός; Κάποιος γεωργὸς γέμισε τὸ δισάκκι του μὲ σπόρο καὶ πῆγε νὰ τὸν σπείρῃ. Ἕνα μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε πάνω σὲ δρόμο ποὺ ἦταν χιλιοπατημένος ἀπὸ ζῷα καὶ ἀνθρώπους· ἔμεινε ἐκεῖ στὴν ἐπιφάνεια, δὲν ρίζωσε, καὶ ἦρθαν τὰ πουλιὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τὸν ἅρπαξαν.
Τὸ δεύτερο μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε σὲ μέρος ὅπου ἦταν πέτρες· καὶ φύτρωσε μέν, ἀλλὰ δὲν ὑπῆρχε νερὸ καὶ ἔτσι ξεράθηκαν τὰ στάχυα.
Τὸ τρίτο μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε σὲ ἔδαφος ποὺ εἶχε χῶμα, ἀλλὰ χῶμα γεμᾶτο ἀγκάθια· καὶ τ᾿ ἀγκάθια μεγάλωσαν, ἔπνιξαν τὸ σπόρο, καὶ δὲν τὸν ἄφησαν ν᾿ ἀναπτυχθῇ καὶ νὰ καρποφορήσῃ. Τὸ τελευταῖο μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε σὲ ἔδαφος γόνιμο, καθαρό· ἐκεῖ ὁ σπόρος φύτρωσε καὶ ἀπέδωσε ἀλλοῦ μὲν τριάντα, ἀλλοῦ ἑξήντα, ἀλλοῦ δὲ ἑκατό.
Αὐτὴ εἶνε ἡ παραβολή. Τί θὰ πῇ παραβολή; Ἄλλα λέει ὁ Χριστὸς καὶ ἄλλα ἐννοεῖ. Ἡ παραβολὴ τοῦ σπορέως εἶνε μιὰ εἰκόνα ἀπὸ τὸν φυσικὸ κόσμο. Ποιός εἶνε ὁ σπορεύς; Σπορεὺς εἶνε ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός· αὐτὸς ἔφερε τὸν πνευματικὸ σπόρο ἀπὸ τὸν οὐρανό.
Καὶ ὁ σπόρος εἶνε ἡ ἁγία του διδασκαλία, ποὺ δὲν ὑπάρχει ἄλλη ἀνώτερη διδασκαλία ἀπὸ αὐτήν· εἶνε σπόρος ἐκλεκτός.
Καὶ ὅπως ὁ γεωργὸς φροντίζει στὸ χωράφι του νὰ σπείρῃ ἐκλεκτὸ σπόρο, ἔτσι κ᾿ ἐμεῖς πρέπει νὰ φροντίζουμε μέσα στὶς καρδιές μας νὰ σπέρνουμε ἐκλεκτὸ σπόρο, τὴ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ.

* * *

 Ὁ σπόρος! Τί εἶνε ὁ σπόρος, ἀγαπητοί μου; Ὁ φυσικὸς σπόρος εἶνε ἕνα μικρὸ πραγματάκι, ποὺ δὲν τοῦ δίνουμε σημασία. Καὶ ὅ μως τί δύναμι ἔχει μέσα του! Φτάνει ἕνας σπόρος ν᾿ ἀποδείξῃ, ὅτι ὑπάρχει Θεός.
Ἂν μπορῇ, ἂς φτειάξῃ ἡ ἐπιστήμη ἕνα σπόρο. Μέχρι σήμερα, παρ᾿ ὅλες τὶς προόδους της, δὲν τὸ κατώρθωσε. Ἀδύνατον. Τὸ σπόρο, ποὺ τὸν ῥίχνουμε μέσ᾿ στὸ χῶμα, τὸν ἔφτειαξε ὁ Θεός. Καὶ ἔχει δύναμι τεραστία.
Φυτρώνει καὶ πρασινίζει ἡ γῆ. Σπόρος λοιπόν, μὲ τὴ μεταφορικὴ ἔννοια τῆς παραβολῆς, εἶνε ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Σπορεὺς εἶνε ὁ Χριστός. Σπορεῖς εἶνε καὶ οἱ κήρυκες τοῦ εὐαγγελίου, σπορεῖς εἶνε καὶ οἱ ἱεράρχαι, σπορεῖς εἶνε καὶ οἱ διδάσκαλοι καὶ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, σπορεὺς εἶνε καθένας ποὺ διαδίδει τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ.
Ἀλλ᾿ ὅπως ὁ σπόρος ἔπεσε σὲ διάφορα ἐδάφη, ἔτσι καὶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ποὺ κηρύττουν οἱ κήρυκες τοῦ εὐαγγελίου. Ἄλλοτε μὲν πέφτει ἐπάνω σὲ ἔδαφος ποὺ μοιάζει μὲ τὸν πατημένο δρόμο. Καὶ ὅπως στὸν πατημένο δρόμο εἶνε ἀδύνατον νὰ φυτρώσῃ ὁ σπόρος, ἔτσι καὶ στὶς ψυχὲς αὐτές.
Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ μένουν ἀδιάφοροι, τελείως ἀδιάφοροι. Καὶ ἂν ἀκόμη βρίσκωνται μέσ᾿ στὴν ἐκκλησία, δὲν τοὺς ἐνδιαφέρει τίποτε, δὲν προσέχουν τὰ ἀνεκτίμητα λόγια ποὺ σπέρνει ἡ Ἐκκλησία μας· διότι ἡ θεία λειτουργία, ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ θ᾿ ἀρχίσῃ μέχρι τέλους, χίλια λόγια εἶνε· χρυσᾶ λόγια, αἰώνια, σπουδαῖα λόγια.
Αὐτοὶ τίποτα. Καὶ βρίσκονται μὲν ἐντὸς τῆς ἐκκλησίας σωματικῶς, ἀλλὰ ψυχικῶς δὲν εἶνε ἐκεῖ· βρίσκονται ἔξω, ταξιδεύουν πέρα μακριά. Καὶ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὅπως λέει ὁ λαός μας, «ἀπὸ τὸ ἕνα αὐτὶ μπαίνει κι ἀπὸ τὸ ἄλλο βγαίνει».
Αὐτὴ εἶνε ἡ πρώτη κατηγορία ἐδάφους ποὺ ἔπεσε ὁ σπόρος· εἶνε δηλαδὴ οἱ ἀδιάφοροι Χριστιανοί. Ἡ ἄλλη κατηγορία εἶνε οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀκοῦνε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, ἐνθουσιάζονται, εὐχαριστοῦν τὸ Θεό, ἀλλὰ δυστυχῶς εἶνε ὀλιγόπιστοι.
Καὶ ὅταν στὴ ζωή τους παρουσιαστῇ κάποιο ἐμπόδιο, συμβῇ κάποια δυστυχία, κάποιος θάνατος, κάποιο ἀτύχημα, τότε γογγύζουν κατὰ τοῦ Θεοῦ, ψυχραίνεται πλέον ἡ πίστι τους. Ποῦ εἶνε ὁ Θεός; λένε, γιατί συνέβη σ᾿ ἐμένα αὐτὸ τὸ ἀτύχημα, αὐτὴ ἡ δυσ τυχία;…
Καὶ ἀπομακρύνονται ἀπὸ τὸ Θεό. Αὐτοὶ εἶνε οἱ ὀλιγόπιστοι. Πρῶτοι λοιπὸν οἱ ἀδιάφοροι, δεύτεροι οἱ ὀλιγόπιστοι. Τρίτοι; Οἱ τρίτοι εἶνε ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν μὲν καλὲς διαθέσεις, ἀλλὰ ἔχουν μέσα τους καὶ ἀγκάθια.
Ποιά εἶνε τ᾿ ἀγκάθια; Ὅπως ὅπου φυτρώνει ἀγκάθι ἐκεῖ συμπνίγεται ὁ ἀγαθὸς σπόρος, ἔτσι καὶ μέσ᾿ στὶς καρδιὲς αὐτῶν. Ἀγκάθια εἶνε τὰ πάθη. Ποιά πάθη; Ὁποιοδήποτε πάθος, εἶνε ἀγκάθι φοβερό. Τρία ὅμως εἶνε τὰ μεγάλα ἀγκάθια ποὺ πνίγουν κάθε εὐγενῆ προσπάθεια μέσα στὸν ἄνθρωπο· τὸ πρῶτο εἶνε ἡ φιλαργυρία, τὸ δεύτερο εἶνε ἡ φιληδονία, καὶ τὸ τρίτο ἀγκάθι εἶνε ἡ φιλοδοξία.
Αὐτὰ τὰ τρία πάθη εἶνε τὰ μεγάλα ἐκεῖνα ἐμπόδια ποὺ δὲν ἀφήνουν νὰ καρποφορήσῃ ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ. Τέλος, ἕνα μόνο μέρος τοῦ σπόρου ἔπεσε σὲ ἐκλεκτὸ ἔδαφος· καὶ φύτρωσε, καὶ τὸ 1 ἔγινε 30, 60, 100.
Ποιό ἔδαφος εἶνε αὐτό; Εἶνε οἱ Χριστιανοὶ ποὺ ἀκοῦνε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν ἐφαρμόζουν μὲ προθυμία. Δὲν ἀκοῦνε μόνο, δὲν ἐνθουσιάζονται μόνο, ἀλλὰ καὶ ἐφαρμόζουν. Αὐτοὶ ἀποτελοῦν τὴν ἐκλεκτὴ μερίδα τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

* * * 

Αὐτὴ εἶνε, ἀγαπητοί μου, μὲ λίγα λόγια ἡ παραβολή. Ὁμιλεῖ γιὰ τέσσερα διαφορετικὰ ἐδάφη γῆς, ποὺ εἰκονίζουν τὶς τέσσερις κατηγορίες ἀκροατῶν τοῦ θείου λόγου. Στὰ ἴδια αὐτὰ ἐδάφη σπείρεται καὶ σήμερα ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
Καὶ πρέπει ὅλοι μας, κήρυκες καὶ ἀκροαταί, νὰ δώσουμε ἀπάντησι σὲ κάποια ἐρωτήματα. Ὡς ἀκροαταὶ πρέπει ν᾿ ἀπαντήσουμε στὸ ἐρώτημα· τί ἔδαφος εἴμαστε; καὶ τί θέσι λαμβάνουμε ἀπέναντι στὸ λόγο τοῦ Θεοῦ;
Εἴμαστε ἀγαθὴ γῆ, ποὺ δέχεται τὸ λόγο τοῦ εὐαγγελίου καὶ καρποφορεῖ; Ἢ μήπως ἡ καρδιά μας εἶνε ἄγονο, λιθῶδες καὶ ἀκανθῶδες ἔδαφος; Ἂς κοπιάσουμε, γιὰ νὰ κάψουμε τ᾿ ἀγκάθια τῶν παθῶν, νὰ πετάξουμε τὶς πέτρες τῆς ὀλιγοπιστίας, τῶν κακῶν συνηθειῶν, τῶν εἰδωλολατρικῶν καταλοίπων, τῶν ἀντιχριστιανικῶν καὶ σατανικῶν ἠθῶν καὶ ἐθίμων, καὶ ἂς ὀργώσουμε τὸ σκληρὸ ἔδαφος τῆς ψυχῆς μας διὰ μετανοίας, διὰ κατανύξεως καὶ δακρύων, ὥστε νὰ γίνουμε καλὴ γῆ.
Ὅσοι πάλι εἶνε ἱεροκήρυκες καὶ κηρύττουν τὸν θεῖο λόγο, πρέπει ν᾿ ἀπαντήσουν σ᾿ ἕ να ἐρώτημα τοῦ πειρασμοῦ, ποὺ πάει νὰ τοὺς ἀπογοητεύσῃ. Ἔρχεται ὁ διάβολος καὶ τοὺς λέει· Μὴ κηρύττεις, διότι οἱ κόποι σου εἶνε σχεδὸν καταδικασμένοι· μόνο τὸ ἕνα τέταρτο τοῦ σπόρου πιάνει, τὰ ἄλλα τρία τέταρτα πᾶνε χαμένα…
Τὸν αἰσθάνομαι κ᾿ ἐγὼ τὸ διάβολο καὶ τὸν ἀκούω νὰ μοῦ λέῃ· Τί κάνεις; Κήρυξες κήρυξες κήρυξες, ποιά τὰ ἀποτελέσματα;… Τί ἔχω ν᾿ ἀπαντήσω σ᾿ αὐτὸ τὸ ἐρώτημα; Μὲ παρηγορεῖ ἕνας λόγος τοῦ ἱεροῦ Χρυσοστόμου, μεγάλου κήρυκος τοῦ εὐ αγγελίου, ποὺ λέει· «Κήρυξε τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ, καὶ μὴν ἀπογοητεύεσαι.
Κήρυξε. Εἶνε πεντακόσοι οἱ ἀκροαταί; ἂν δὲν ἀκούσουν οἱ πεντακόσοι, θ᾿ ἀκούσουν οἱ διακόσοι πενήντα, οἱ μισοί. Δὲν θ᾿ ἀκούσουν οἱ μισοί; θ᾿ ἀκούσουν οἱ ἑκατό. Δὲν θ᾿ ἀκούσουν οἱ ἑκατό; θ᾿ ἀκούσουν οἱ πενήντα.
Δὲν θ᾿ ἀκούσουν οἱ πενήντα; θ᾿ ἀκούσουν οἱ εἴκοσι. Δὲν θ᾿ ἀκούσουν οἱ εἴκοσι; θ᾿ ἀκούσουν οἱ δέκα. Δὲν θ᾿ ἀκούσουν οἱ δέκα; θ᾿ ἀκούσουν οἱ πέντε. Δὲν θ᾿ ἀκούσουν οἱ πέντε; θ᾿ ἀκούσῃ ὁ ἕνας. Ἕνας φτάνει».
Ἔτσι ὁ ἱεροκήρυκας δὲν ἀπογοητεύεται ποτέ, σὲ καμμία περίπτωσι. Συμπέρασμα. Κανείς νὰ μὴν ἀπογοητευθῇ. Ἂς δεχθοῦμε ὅλοι καὶ ἂς καλλιεργήσουμε τὸ θεῖο σπόρο, ὅσες ἀντιξοότητες καὶ ἂν συναντήσουμε.
Εὔχομαι πάντα τὰ αὐτιά σας νὰ εἶνε ἀνοιχτά, γιὰ νὰ ἀκοῦνε καὶ νὰ ἐφαρμόζουν τὸ λόγο τοῦ Θεοῦ· ἀμήν.

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

 Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία, ἡ ὁποία ἔγινε στὸν ἱ. ναὸ Ἁγ. Κωνσταντίνου & Ἑλένης Ἀμυνταίου τὴν 13-10-1991. Καταγραφὴ καὶ σύντμησις 13-10-2002, ἐπανέκδοσις 21-9-2013.