Λόγοι περὶ ἀγάπης. Πατερικές διδαχές

Λόγοι περὶ ἀγάπης

Ὁ ἀπόστολος Ματθαῖος μιλώντας γιὰ τὰ χαρακτηριστικά τοῦ τέλους τοῦ κόσμου γράφει: «Καὶ διὰ τὸ πληθυνθῆναι τὴν ἀνομίαν ψυγήσεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν»1.

Ὁ δὲ ἅγιος Βασίλειος θὰ πῆ γιὰ τὴν ἀγάπη: «Ὁ Θεὸς ὡς χαρακτηριστικὸ γνώρισμα τῶν μαθητῶν Του ὅρισε τὴν τελεία ἀγάπη… Ἡ μὲν κοσμικὴ ἀγάπη χρειάζεται μάτια καὶ συνάντηση, ὥστε ἀπὸ ἐκεῖ νὰ πραγματοποιηθεῖ ἡ ἀφετηρία τῆς ἐξοικείωσης, οἱ δὲ γνωρίζοντες νὰ ἀγαποῦν πνευματικὰ δὲν χρησιμοποιοῦν τὴ σάρκα ὡς πρόξενο τῆς ἀγάπης, ἀλλὰ ὁδηγοῦνται στὸν πνευματικὸ σύνδεσμο διὰ τῆς κοινωνίας τῆς πίστεως…
Πρέπει νὰ ἐκλείψουν ἀπὸ τὴν ἀδελφότητα ὁ ἀπρεπὴς ἀνταγωνισμὸς καὶ οἱ ἰδιαίτερες φιλίες. Γιατί ἀπὸ τὸν ἀνταγωνισμὸ προέρχεται ἡ ἔχθρα, καὶ ἀπὸ τὴν ἰδιαίτερη φιλία καὶ παρέα γεννιοῦνται ὑποψίες καὶ φθόνοι. Γιατί παντοῦ ἡ ἔλλειψη ἰσότητας προκαλεῖ φθόνο καὶ δυσμένεια ἐκ μέρους αὐτῶν ποὺ μειονεκτοῦν. Γι᾽ αὐτὸ ὁ Κύριός μας παρήγγειλε νὰ μιμούμαστε τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἀνατέλλει τὸν ἥλιο ἐξ ἴσου γιὰ τοὺς δικαίους καὶ τοὺς ἀδίκους»2.
Ὁ στάρετς Μακάριος τῆς Ὄπτινα θὰ ἀναφέρει γιὰ τὴν ἀρετὴ τῆς ἀγάπης: «Πάνω ἀπὸ ὅλα προσπάθησε νὰ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου, γιατί ἔτσι θὰ ἀγαπήσεις καὶ τὸν Θεό. Ἐκεῖνοι ποὺ δὲν σὲ ἀγαπᾶνε ἐσὺ νὰ τοὺς ἀγαπᾶς. Τὸ ὅτι δὲν σὲ ἀγαπᾶνε δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐσένα. Τὸ νὰ τοὺς ἀγαπᾶς ὅμως ἀνήκει σὲ ἐσένα, στὴν δύναμή σου, εἶναι καθῆκον σου, ἀφοῦ ὁ Κύριος εἶπε πὼς δὲν πρέπει νὰ ἀγαπᾶμε μόνο ἐκείνους ποὺ μᾶς ἀγαποῦν, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἐχθρούς μας.
 Ὅταν ὅμως δὲν ἔχουμε ἀγάπη μέσα μας πρέπει νὰ ταπει- νωνόμαστε, νὰ διώξουμε μακριὰ μας τὴν ὑπερηφάνεια καὶ νὰ ζητᾶμε τὴν βοή- θεια τοῦ Θεοῦ»3.

 Ὁ ὅσιος Ἐφραὶμ ὁ Σύρος σημειώνει γιὰ αὐτοὺς ποὺ δὲν ἔχουν ἀγάπη: «Εἶναι ἄθλιος καὶ ταλαίπωρος ἐκεῖνος ποὺ ζεῖ μακριὰ ἀπὸ τὴν ἀγάπη. Δὲν ψεύδεται ὁ Ἀπόστολος ποὺ εἶπε, ὅτι αὐτὸς ποὺ μισεῖ τὸν ἀδελφό του εἶναι φονιάς, καὶ περιπατεῖ στὸ σκοτάδι, καὶ εὔκολα κυριεύεται ἀπὸ κάθε ἁμαρτία. Γιατί ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει ἀγάπη, ἔντονα θυμώνει, ἔντονα παροργίζεται, ἔντονα μισεῖ.
Ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει ἀγάπη χαίρεται μὲ τὴν ἀδικία τῶν ἄλλων, δὲν συμπάσχει μὲ αὐτὸν ποὺ ἔπεσε σὲ σφάλμα, δὲν ἁπλώνει γιὰ βοήθεια τὸ χέρι του στὸν πεσμένο, δὲν συμβουλεύει αὐτὸν ποὺ παρασύρθηκε, δὲν στηρίζει αὐτὸν ποὺ κλονίζεται.
Ἐκεῖνος ποὺ δὲν ἔχει ἀγάπη εἶναι ἀνάπηρος στὸ νοῦ, εἶναι ὄργανο τοῦ Ἐχθροῦ, καὶ πλανιέται σὲ ὅλα
τὰ μονοπάτια τῆς ζωῆς του, καὶ δὲν ξέρει ὅτι βαδίζει μέσα στὸ σκοτάδι»4.

Ὁ γέροντας Πορφύριος σὲ λόγο του Περὶ τῆς ἀγάπης εἰς τὸν πλησίον ἔλεγε: «Ἂν ζοῦμε ἑνωμένοι, θὰ εἴμαστε μακάριοι, θὰ ζοῦμε στὸν Παράδεισο. Ὁ κάθε διπλανός μας, ὁ κάθε πλησίον μας εἶναι “σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μας”.
Μπορῶ νὰ ἀδιαφορήσω γι᾽ αὐτόν, μπορῶ νὰ τὸν πικράνω, μπορῶ νὰ τὸν μισήσω; Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλύτερο μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας. Νὰ γίνουμε ὅλοι ἕνα ἐν Θεῷ. Ἂν αὐτὸ κάνουμε, γινόμαστε δικοί Του.
Τίποτε καλύτερο δὲν ὑπάρχει ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἑνότητα. Αὐτὴ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Αὐτὸς εἶναι ὁ Παράδεισος… Μποροῦμε εὔκολα νὰ φτάσουμε σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο. Ἀγαθὴ προαίρεση χρειάζεται κι ὁ Θεὸς εἶναι ἕτοιμος νὰ ἔλθει μέσα μας.
 Ἂς σκορπίζουμε σὲ ὅλους τὴν ἀγάπη μας ἀνιδιοτελῶς, ἀδιαφορώντας γιὰ τὴν στάση τους. Ὅταν ἔλθει μέσα μας ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, δὲν θὰ ἐνδιαφερόμαστε ἂν μᾶς ἀγαποῦν, ἂν δὲν μᾶς μιλοῦν μὲ καλοσύνη»5.

Ὁ ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς σὲ κείμενό του περὶ ἀδελφικῆς ἀγάπης τονίζει: «Ὅταν ἀρχίση κανεὶς νὰ αἰσθάνεται στὴν ψυχὴ του ἔντονα τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, τὸν ἴδιο καιρὸ ἀρχίζει νὰ ἀγαπᾶ καὶ τὸν πλησίον μὲ αἴσθησιν πνευματικήν.
Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ ἀγάπη περὶ τῆς ὁποίας ὁμιλοῦν αἱ ἅγιαι Γραφαί. Ἡ μὴ πνευματικὴ φιλία, ἡ σαρκική, διασπᾶται πολὺ εὔκολα μόλις εὑρεθῆ μία μικρὴ αἰτία, ἐπειδὴ δὲν εἶναι δεμένη μὲ τὴν πνευματικὴν αἴσθησιν.
Ἀλλὰ μὲ τὴν πνευματικὴν φιλίαν δὲν συμβαίνει αὐτό. Γιατί ἐὰν συμβῆ κάποιος παροξυσμὸς εἰς τὴν ψυχὴν ἐκείνου, ποὺ τὴν ἐνεργεῖ τὸ ἅγιον Πνεῦμα, ὁ δεσμὸς τῆς ἀγάπης δὲν λύεται. Ἀλλὰ μὲ τὴν θερμότητα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ ἡ ψυχή, ἀναθερμαίνουσα ἑαυτήν, δι᾽ ὀλίγον χρόνον ψυχρανθεῖσαν, γρήγορα ξαναφέρνει μέσα της μὲ πολλὴν χαρὰν τὴν ἀγάπην τοῦ πλησίον ἔστω καὶ ἂν τὸ πρόσωπον αὐτὸ προσέβαλε πολὺ ἤ ἐζημίωσε τήν ἀγαπῶσαν ψυχήν»6.

Καὶ ὁ ἅγιος Νεκτάριος τόνιζε: «Ἀγάπη! Θεῖον ἰδίωμα, ὅτι ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστι· διὸ καὶ ὁ μένων ἐν τῇ ἀγάπῃ ἐν τῷ Θεῷ μένει καὶ ὁ Θεὸς ἐν αὐτῷ. Ἡ ἀγάπη ἡ πρὸς Θεὸν ἄγει εἰς τήρησιν τῶν ἐντολῶν τῶν εἰς γνῶσιν τοῦ Θεοῦ ἀναγουσῶν»7.

1.Ματθ. 24-12
2. Βασιλειανὸ Ἀποθησαύρισμα, Ἐκδ. Φωτοδότες σελ. 29,31
3. Μικρὴ Ρωσικὴ Κλίμακα, Πέτρου Μπότση, σελ. 253
4.Ὁσίου Ἐφραὶμ τοῦ Σύρου τόμ. Α΄ σελ. 42
5. Γέροντος Πορφυρίου, Βίος καὶ Λόγοι, σελ. 372,374
6. Ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς, Τὰ Ἑκατὸν Γνωστικὰ Κεφάλαια, Ἐκδ. Ἄθωνας σελ. 44
7.Ἁγίου Νεκταρίου Κεφαλᾶ, Ἅπαντα, τόμ. Ε΄ σελ. 181

  Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φυλ. 1991  27 Σεπτεμβρίου 2013