«Μεμέρισται ο Χριστός;». Αρχιμ. Ιωήλ Κωνστάνταρος

«Μεμέρισται ο Χριστός;»

Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής

Η' Ματθαίου. (Α' Κορ. α΄ 10-17)

Αρχ. Ιωήλ Κωνστάνταρος, Ιεροκήρυξ Ι. Μ. Δρ. Πωγ. & Κονίτσης

Με πόνο στην καρδιά ο Απόστολος Παύλος απευθύνεται στην Εκκλησία της Κορίνθου.
Στην Εκκλησία που υπήρξε καρπός των μεγάλων του αγώνων και στους κόλπους της περιελάμβανε πλήθη πιστών που ολοένα και περισσότερο αυξάνονταν.
Όμως, ένας μεγάλος πειρασμός έφερε κραδασμούς στη συνοχή του Σώματος και η έως τώρα αγαπημένοι και μονοιασμένοι πιστοί, άρχισαν να χωρίζονται σε ομάδες και παρατάξεις.
Αυτός δε είναι ο λόγος που ο Απόστολος απευθύνεται με μια θερμή παράκληση στους πιστούς της Κορίνθου, και τους αποκαλύπτει τον πόνο και την αγωνία του.
Ας παρακολουθήσουμε την σκέψη του, διότι όσα αναφέρει δεν ισχύουν για την εποχή μόνο που εγράφησαν, αλλά για την κάθε εποχή και ιδίως την δική μας που φαίνεται πως η Εκκλησία μας ταλανίζεται από παρόμοιους κινδύνους και εσωτερικούς, πλην των άλλων, πειρασμούς.
Τους παρακαλεί, όπως μελετούμε, στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, να ομολογούν όλοι την ίδια πίστη και να μην έχουν μεταξύ τους σχίσματα. Να είναι όλοι εναρμονισμένοι στα ίδια φρονήματα και στην ίδια γνώμη.
Να σταθούμε όμως για λίγο στο σημείο αυτό, διότι ενδεχομένως να ρωτήσει κανείς. Καλά, είναι δυνατόν όλοι οι άνθρωποι και όλοι οι πιστοί να έχουν την ίδια γνώμη και τις ίδιες αντιλήψεις σε όλα τα θέματα;
Φυσικά και δεν είναι δυνατόν όλοι οι άνθρωποι να εμφορούνται από τις ίδιες αντιλήψεις και να διέπονται από την ίδια νοοτροπία.
Ο κάθε άνθρωπος αποτελεί ιδιαίτερη προσωπικότητα με την δική του ιδιοσυγκρασία και τα δικά του χαρίσματα. Και κυρίως ο κάθε άνθρωπος είναι ελεύθερη προσωπικότητα, διότι έτσι μας έχει δημιουργήσει ο Θεός.
Όμως, όταν ο Απόστολος των Εθνών κάνει λόγο και παρακαλεί όλοι οι πιστοί να είναι εναρμονισμένοι στα ίδια φρονήματα και στην ίδια γνώμη, εννοεί όχι τα δευτερευούσης σημασίας θέματα, αλλά τα πρώτα. Τα κύρια και βασικά που δεν είναι άλλα από τα δογματικά και ιδίως το παμμέγιστο εκκλησιολογικό θέμα, το οποίο αναφέρεται στην αρραγή ενότητα του όλου εκκλησιαστικού σώματος. Στην ενότητα αυτή η οποία διασφαλίζεται τόσο από την γνώση της αλήθειας, όσο και από την εφαρμογή της στην καθημερινότητα που έρχεται ως βιωματικό αποτέλεσμα αυτής της αποκαλυπτικής - αποστολικής αλήθειας.
Οι εξηγήσεις που παρέχει στη συνέχεια με την αποστολική του γραφίδα, ο ιδρυτής της κατά Κόρινθον εκκλησίας, πληροφορούν ανά τους αιώνες τους πιστούς, για το τι ακριβώς είχε συμβεί.
Οι οικιακοί του οίκου της Χλόης του έδωσαν τις ανησυχητικές πληροφορίες ότι ο ένας έλεγε πως είναι οπαδός του Παύλου, ο άλλος του Απολλώ, έτερος του Κηφά (δηλ. του Πέτρου) και άλλος έλεγε πως είναι του Χριστού. Και αφού έτσι κατέληξαν τα πράγματα, ο Απόστολος τους θέτει ένα συγκλονιστικό ερώτημα που ταράζει συθέμελα και αφανίζει όλα τα σχέδια που είχε αρχίσει να εφαρμόζει ο εχθρός για τη διάσπαση της Εκκλησίας.
«Μεμέρισται ο Χριστός;».
Ε, λοιπόν, τι πάθατε Κορίνθιοι; Έχει κομματιαστεί ο Χριστός;
Και αφού τους συντάραξε με το φρικτό του το ερώτημα, στη συνέχεια τους γκρεμίζει τις πλάνες με άλλα καταλυτικά και τετραγωνικά ερωτήματα. «Μήπως ο Παύλος σταυρώθηκε για σάς; Ή μήπως βαπτισθήκατε στο όνομα του Παύλου;». Όχι ασφαλώς! Τότε λοιπόν γιατί επιμένετε και τονίζετε ότι είστε είτε του Παύλου, είτε οποιουδήποτε άλλου ανθρώπου;
Πράγματι, ερωτήματα που εν τω άμα, κονιορτοποιούν κάθε υποκειμενισμό και κάθε πλάνη που είναι δυνατόν να έχει εμφιλοχωρήσει στο μυστικό Σώμα του Χριστού.
Και μετά το δυναμικό ξεκαθάρισμα ότι η Εκκλησία είναι του Χριστού και κανενός ανθρώπου, έρχεται και τους αποκαλύπτει στοιχεία της Αποστολικής του δράσεως τα οποία έχουν να κάνουν άμεσα με το θέμα που -ως μη όφειλε- έχει ανακύψει.
Τους βεβαιώνει ότι απέφυγε ακόμη και το μυστήριο του βαπτίσματος να τελέσει ο ίδιος προσωπικά, ακριβώς για τον λόγο αυτό. Για να μην ισχυριστούν κάποιοι, λόγω πνευματικής ανωριμότητας, ότι αφού τους βάπτισε ο Παύλος, άρα ανήκουν αποκλειστικά σε αυτόν. Δεν είχε λοιπόν τελέσει το μυστήριο του βαπτίσματος ο Απόστολος, παρά στους Κρίσπο και Γάιο και στην οικογένεια του Στεφανά.
Αλλά, ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Απόστολος δεν τελούσε ο ίδιος το βάπτισμα, είναι διότι ο Χριστός δεν τον απέστειλε στην οικουμένη ως Απόστολό Του για να βαπτίζει, αλλά για να κηρύττει το Ευαγγέλιο. Να κηρύσσεται ο λόγος του Θεού, όχι με εντυπωσιακά λόγια και με ανθρώπινες φιλοσοφικές σκέψεις, ούτε με επιχειρήματα από τη σοφία του κόσμου, αλλά απλά και ταπεινά. Αυθεντικά και ακέραια, ακριβώς για να μη χάσει τη δύναμή του το κήρυγμα περί του Σταυρού το οποίο συμπυκνώνει ολόκληρη την αποκάλυψη, και την αγάπη του Θεού στους ανθρώπους.
Κάτι δηλ. που ουδέποτε θα πρέπει να διαφεύγει από τον νου όσων έχουν ταχθεί στο «κηρύσσειν τον λόγον του Θεού». Και τούτο, διότι ο Ευαγγελικός λόγος δεν έχει ανάγκη τα ανθρώπινα στηρίγματα και μάλιστα την «σοφία του κόσμου». Γι' αυτό και στο επόμενο κεφάλαιο αναφέρει επί λέξη τα εξής: «Σοφίαν δε λαλούμεν εν τοις τελείοις, σοφίαν δε ου του αιώνος τούτου, ουδε των αρχόντων του αιώνος τούτου των καταργουμένων. Αλλά λαλούμεν σοφίαν Θεού εν μυστηρίω, την αποκεκρυμμένην, ην προώρισεν ο Θεός προ των αιώνων εις δόξαν ημών» (Α' Κορ. β' 6-7).
Χωρίς αμφιβολία, φίλοι μου, τα λόγια του Αποστόλου συγκίνησαν τους πιστούς της Κορίνθου, μα και συγκινούν βαθύτατα την κάθε γενιά των πιστών που εάν δεν προσέξει, κινδυνεύει από τους ίδιους λόγους να πάθει τα ίδια αλλά και χειρότερα.
Βεβαίως, όπως όλες τις εντολές του Θεού, ο άνθρωπος έχει την «τραγική» δυνατότητα να τις καταπατά με ολέθρια τα αποτελέσματα, έτσι και τα θεόπνευστα αυτά Αποστολικά λόγια, κατά καιρούς βρίσκονται άνθρωποι που τα περιφρονούν, με αποτέλεσμα να να μην λείπουν ποτέ οι αιρέσεις, τα σχίσματα και οι φατρίες που ταράσσουν και σχίζουν το σώμα του Χριστού.
Και, ναι μεν ο πρώτος αίτιος των καταστάσεων αυτών είναι ο εχθρός του Θεού και των ανθρώπων «ο όφις ο μέγας ο αρχαίος, ο καλούμενος Διάβολος και ο Σατανάς, ο πλανών την οικουμένην όλην» (Αποκ. Ιβ' 9).
Όμως, εάν δεν το επιτρέψει ο ίδιος ο άνθρωπος, με την προαίρεσή του, ο εχθρός δεν μπορεί επί της ουσίας να κάνει τίποτε απολύτως, παρά μόνο να πειράζει.
Επομένως, φέρει τεραστία την ευθύνη και ο ίδιος ο άνθρωπος όταν δέχεται τις εισηγήσεις του διαβόλου και εν προκειμένω δημιουργούνται διαιρέσεις και σχίσματα, που εν πολλοίς, όπως μας διδάσκει η εκκλησιαστική μας ιστορία, καταλήγουν τελικώς σε αιρέσεις και σε απώλειες ψυχών.
Αλλ' ας επιμείνουμε για λίγο ακόμα στο κεντρικό αυτό σημείο που απασχολεί και τον Απόστολο, διότι η επίγνωση της ασθενείας, οδηγεί και στην θεραπεία, κατά το απολύτως σωστό ιατρικό θέσφατο.
Φέρουμε λοιπόν και στο θέμα αυτό της εκκλησιαστικής ενότητας, όλοι μας, την ευθύνη. Δεν απαλάσσεται κανένας από τα μέλη της Εκκλησίας. Βεβαίως, θα πρέπει να ομολογηθεί ότι κατά πρώτο λόγο την ευθύνη την φέρουν οι ταγοί, οι ποιμένες και διδάσκαλοι του Σώματος, και κατά δεύτερο λόγο την ευθύνη την φέρουν οι πιστοί.
Οι πρώτοι ευθύνονται για το εάν εργάζονται προσωποκεντρικά, συνδέοντας τους πιστούς, όχι με το Θεανδρικό πρόσωπο του Κυρίου, πράγμα που αποτελεί την καθαυτό αποστολή τους, αλλά με τον ίδιο τον εαυτόν τους. Ίσως τούτο, εάν γίνεται, σε ορισμένες των περιπτώσεων να συμβαίνει εντελώς ασυνείδητα, πάντως, τα αποτελέσματα αυτών των καταστάσεων δεν μπορεί παρά να είναι αρνητικά και κάποιες φορές, ολέθρια.
Οι δεύτεροι, οι πιστοί τώρα, φέρουν και αυτοί την ευθύνη τους, διότι εάν δεν προσέξουν, παραμονεύει ο μεγάλος κίνδυνος να προσκολληθούν παθολογικά σε πρόσωπα αλλά και καιρικά σχήματα, ανάγοντας τα πρόσωπα σε «αλάθητα» και τα δευτερευούσης σημασίας πράγματα σε όρους σωτηρίας. Φυσικά, και οι δύο περιπτώσεις, τόσο των απρόσεκτων ποιμένων, όσο και των απλοϊκών, και όχι μόνο, πιστών, αποδεικνύουν πνευματική ανωριμότητα και γήινο φρόνημα. Πολύ γήινο φρόνημα...
Δεν θα κάνουμε τώρα λόγο για τις φοβερές αιρέσεις που λυμαίνονται την ενότητα της Εκκλησίας μας. Θα επιμείνουμε, όμως, και ίσως στενοχωρήσουμε κάποιους «αδελφούς», στο θέμα των σχισμάτων. Μια δηλ. πολύ πονεμένη ιστορία για την όπου γης Ορθόδοξη Εκκλησία μας και μάλιστα την Ελλαδική.
Πόσο καλύτερα, τουλάχιστον, εάν όχι άριστα, θα ήσαν τα πράγματα, εάν κάποιοι που με το «λάβαρο» της Ορθοδοξίας δημιουργούν «ιερές συνόδους», έσκυβαν στον αποστολικό αυτόν λόγο και αναμετρούσαν τις συνέπειες των πράξεών τους; Και πόσο εξευτελιστικό και οδυνηρό είναι στην πατρίδα μας μόνο να αριθμούνται πλέον των δέκα «συνόδων ορθοδόξου εκκλησίας»; Απίστευτο και όμως αληθινό!
Και όταν με κάθε καλή διάθεση θέτεις το ερώτημα: « καλά βρε αδελφοί μου, γιατί όλα αυτά;» η απάντηση που λαμβάνεις είναι τόσο αποκαρδιωτική (που αποδεικνύει όχι απλώς έλλειψη στοιχειώδους θεολογικής παιδείας, αλλά και ίσως έλλειψη φόβου Θεού...). «Διότι» λένε, «όπου υπάρχει ο αγώνας, εκεί υπάρχει και η διαίρεσις»! (Λες και κτίζεται ο Πύργος της Βαβέλ και λησμονούν οι άνθρωποι ότι αυθεντικός αγώνας φέρει την ενότητα του Αγίου Πνεύματος).
Φυσικά, ο πειρασμός θα βρει και όντως βρίσκει πολλά σημεία που συλλαμβάνει όσους θέλουν να συλληφθούν στο δίχτυ του σχίσματος. Τη μια είναι το ημερολογιακό ζήτημα, την άλλη το θέμα του οικουμενισμού, κατόπιν κάποια αγιοποίηση κ.λ.π., με αποτέλεσμα δυστυχώς, αυτοί οι ίδιοι ο υπέρμαχοι της «ταλαίπωρης ορθοδοξίας» να δημιουργούν τέτοιου είδους σχολή, ώστε σε λίγο διάστημα καιρού να αποκηρύσσονται από τους ίδιους τους, έως της στιγμής εκείνης, φανατικούς οπαδούς τους, και να αφορίζονται από την ίδια την «ιεραρχία» τους, ως συμβιβασμένοι και προδότες των «πατρίων παραδόσεων» και του «ιερού αγώνος».
Και έτσι, «ουκ έσται παύλα των δεινών»...
Φυσικά, από αδικαιολόγητες δικαιολογίες, και από «προφάσεις εν αμαρτίαις»; Άλλο καλό (μάλλον κακό).
Όμως, όταν ομιλούν τα ίδια τα γεγονότα και επιβεβαιώνουν τους αποστολικούς φόβους περί σχίσματος, και μάλιστα με «βυζαντινή μεγαλοπρέπεια» και με «εθνικές ενδυμασίες», τότε τα πράγματα καταντούν από τραγικά, δυστυχώς, κωμικά.. και τ' ανάπαλιν.

Αδελφοί μου.
Το σημερινό μας Αποστολικό ανάγνωσμα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προς όλες τις κατευθύνσεις.
Επαναλαμβάνουμε, η ευθύνη είναι όλων μας και ολοφάνερη. Ταυτοχρόνως δε το χρέος για αρραγή ενότητα στην Εκκλησία μας, βαραίνει τους ασθενικούς μας ώμους.
Θα μείνουμε όπως πρέπει να μείνουμε και θα σταθούμε στις θέσεις μας εάν δείξουμε ολοκληρωτική αφοσίωση, όχι βεβαίως σε ανθρώπους, αλλά στον ίδιο τον Κύριο Ιησού, και εάν με μυστηριακή και αγιαστική ζωή, οικοδομούμε «εαυτούς και αλλήλους» εντός του Σώματος της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.
Το λοιπόν, μακριά από διαιρέσεις και σχίσματα, μακριά από ανθρώπινα σχήματα και κατασκευάσματα που στο όνομα δήθεν την αλήθειας, σχίζουν τον άρραφο χιτώνα του Χριστού και οδηγούν στην απώλεια.