Ποιμαντορική ἐγκύκλιος ἐπί τή πρώτη του νέου ἔτους 2012 τοῦ Μητροπολίτου Πειραιῶς Σεραφείμ

Τέκνα μου ἀγαπητά καί περιπόθητα,

           

«Τὰ μὲν ὀπίσω ἐπιλανθανόμενος τοῖς δὲ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος κατὰ σκοπὸν διώκω» (Φιλιπ. γ', 14)

Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου εἶναι πολύ ἐπίκαιρος σήμερα στήν  ἀλλαγή τοῦ ἔτους, πού εἶναι μία τομή, συμβατική ἔστω, ἀνάμεσα στό παρελθόν καί στό μέλλον.

Ζωή δέν μπορεῖ νά ὑπάρξει, ἂν δέν ἀφήσουμε τά πε­ρασμένα ν' ἀνήκουν στό παρελθόν καί δέν ἐλευθερώ­σουμε τό παρόν ἀπό τά δεσμά τοῦ παρελθόντος. Ἀλ­λιῶς πνίγεται τό μέλλον κάτω ἀπ' τό φορτίο τοῦ πα­ρελθόντος. Βέβαια, κάτι - πολλά - ἀπ' τό παρελθόν πα­ραμένουν στό παρόν καί ἀποτελοῦν τό ἔδαφος, τή βά­ση γιά τό μέλλον. 

Ὁ ἄνθρωπος ἔχει τήν ἱκανότητα νά διατηρεῖ τό παρελθόν μέ τήν ἀνάμνηση καί νά χωρίζε­ται ἀπ' τό παρελθόν μέ τή λήθη. Ἡ ἰσορροπία    ἀνάμε­σα στήν ἀνάμνηση καί στή λήθη - ἀνάμεσα στό θυμά­μαι καί ξεχνῶ - εἶναι ἕνα δεῖγμα ὑγείας, πού κάνει δυνατὴ τήν πορεία πρός τό νέο. 

Ὅποιος διατηρεῖ πολλά, μπορεῖ νά τοῦ γίνουν ἐμπόδια στό δρόμο του. Ἀναμνή­σεις, τραύματα, συνήθειες τοῦ παρελθόντος μπορεῖ νά δηλητηριάζουν τό παρόν. Ἀλλά καί ξερίζωμα ὁλοκλη­ρωτικό ἀπό τό ἔδαφος τοῦ παρελθόντος ὁδηγεῖ ἄτομα καί λαούς στό ἐσωτερικό κενό, στήν ἀπουσία παρόντος καί στήν ἀπώλεια τοῦ μέλλοντος.

Τό νά ξεχνᾶμε, λοιπόν, εἶναι ἀναγκαῖο γιὰ τήν ἀνα­νέωση τῆς ζωῆς. Καί ὑπάρχει πρῶτα - πρῶτα μία φυ­σική, θά λέγαμε, λήθη, πού συμβαίνει αὐτόματα. Αὐ­τή μᾶς κάνει νά ξεχνᾶμε ὅ,τι εἶναι καθημερινό, ἐπου­σιῶδες, χωρὶς σημασία. Ἔτσι ξεχνιοῦνται οἱ περισσό­τερες μέρες τῆς ζωῆς μας.

Ἀλλὰ ὑπάρχει καί ἕνα ἄλλο εἶδος λήθης, ὅταν ξε­χνᾶμε κάτι συνειδητά, ἐπειδὴ θέλουμε νά τό ξεχάσου­με. Ὅταν ἡ ἀνάμνησή μᾶς πονᾶ ἤ μᾶς βαραίνει, τεί­νουμε νά ξεχνᾶμε ὅ,τι ἐνοχλητικό. Ἔτσι ξεχνᾶμε, ἴ­σως, εὐεργεσίες, πού μᾶς ἔγιναν, γιατί μᾶς φαίνεται δύσκολη ἡ εὐγνωμοσύνη. Ξεχνᾶμε κάποια ἀγάπη, πού μᾶς προσφέρθηκε, γιατί δέν φανήκαμε ἀντάξιοί της. Ξεχνᾶμε, ἀκόμη, ἕνα παλιὸ μῖσος, γιά νά μή δηλητη­ριάζει τήν πνευματική μας ὑγεία. Ξεχνᾶμε κάποια ἐ­νοχή μας, ἴσως, γιατί μᾶς ἐνοχλεῖ ἡ ἀνάμνησή της. Ὅ­λα αὐτὰ δὲν εἶναι μία φυσική, ἀσυνείδητη λήθη, ἀλλά μιά σκόπιμη καί συνειδητή. Ἀπωθοῦμε ὅ,τι δὲν μπο­ροῦμε ν' ἀντέξουμε, θάβοντας το μέσα μας.

Ἀλλὰ ἐνῶ ἡ φυσική, ἡ μὴ συνειδητὴ λήθη μᾶς               ἐλευ­θερώνει ἄπο διάφορα μικροπράγματα χωρὶς σημασία, ὅ,τι συνειδητὰ θέλομε νά ξεχάσουμε δὲν μᾶς ἀφήνει εὔ­κολα. Ἡ ἀνάμνηση μπορεῖ νά προβάλει κάθε στιγμὴ ὀδυνηρή. Μόνο ἕνας τρόπος ὑπάρχει γιὰ πραγματικὸ χωρισμὸ ἀπ' ὅ,τι μᾶς ἐνοχλεῖ ἀπ' τὸ παρελθόν, γιά πρα­γματικὴ ἀπελευθέρωση ἀπ' τό παρελθὸν : ἡ μετάνοια∙ ἀλλαγὴ νοοτροπίας, σκέψεως, ζωῆς, πορείας. Ἡ με­τάνοια μόνη ὁδηγεῖ ὄχι στή λήθη τῆς ἐνοχῆς, ἀλλὰ στήν ὁμολογία τῆς ἐνοχῆς, ποὺ ἔχει σάν συνέπεια τήν ἀπελευθέρωση ἀπ' τήν ἐνοχή μέ τήν ἄφεση, τήν συγ­χώρηση. Μποροῦμε νά ξεχάσουμε, ὄχι γιατί αὐτό πού ξεχνᾶμε εἶναι χωρίς σημασία, ἀλλά γιατί ἀναγνωρίζομε τήν ἐνοχή μας. Γιατί ξέρομε ὅτι μέ τήν ἄφεση συγ­χωρήθηκε, ξεχάσθηκε στήν αἰωνιότητα. Αὐτὸ ἐννοεῖ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅταν λέγει ὅτι «ἐπιλανθάνεται» τα ὀπίσω, ξεχνᾶ ὅσα βρίσκονται στό παρελθόν.

Αὐτό τό εἶδος τῆς λήθης, αὐτό τόν τρόπο νά ξεχνά­με, χρειάζονται καί ὅλες οἱ ἀνθρώπινες σχέσεις, πού ἀ­ναπτύσσονται μέσα στό χρόνο. Χωρὶς τήν ἐπαναλαμ­βανόμενη, σιωπηλὴ συγγνώμη δέν μποροῦμε νά ζήσου­με μέ τούς ἄλλους. Αὐτή ἡ συγγνώμη περιέχει μίαν       ἀν­τίφαση : ξεχνῶ, μολονότι θυμᾶμαι. Χωρὶς αὐτό δέν μπο­ρεῖ νά ὑπάρξει καμμιά ἀνθρώπινη σχέση. Κι αὐτή ἡ συγ­γνώμη δέν ἐκφράζεται πάντα μέ λόγια. Εἶναι σιωπηλή, ἐκδηλώνεται μέ τήν προθυμία μας νά ἀποδεχόμαστε ἐκεῖνον πού τυχόν μᾶς πλήγωσε. Ἔτσι θεραπεύονται τά τραύματα καί ἀνανεώνονται οἳ ἀνθρώπινες σχέσεις.

Μποροῦμε νά ζοῦμε μόνο γιατί ἡ ἐνοχή μᾶς συγ­χωρήθηκε, μέ τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καί ξεχάστηκε στήν αἰωνιότητα. Καί μποροῦμε ν' ἀγαπᾶμε μόνο ὅταν προσφέρομε καί δεχόμαστε τή συγγνώμη τῶν ἄλλων.

Ὅμως ἐκεῖνο πού γεμίζει μέ ἀγωνία τόν ἄνθρωπο εἴ­ναι ὅτι κι ὁ ἴδιος μιά μέρα θά ξεχασθεῖ. Μάταια προσ­παθοῦμε μέ τήν ὑστεροφημία νά πολεμήσουμε αὐτὴν τήν λήθη. Οἱ προτομὲς καί τά μνημεῖα τῶν μεγάλων ἐρειπώνονται κάποτε καί ὅλοι μία μέρα ξεχνιοῦνται. Ὁ πανδαμάτωρ χρόνος, ὅπως λέει ὁ ποιητής : «Ἀπὸ τήν στάμναν χύνει τά ρεύματα τῆς λήθης, καί τά πάντα ἀ­φανίζει». Καί ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν θέλει νά ξεχασθεῖ. Ὑπάρχει κάτι ποῦ μπορεῖ νά μᾶς σώσει ἀπ' αὐτό; Ναί. τό ὅτι ἐρχόμαστε ἀπ' τήν αἰωνιότητα καί πορευόμαστε πρός τήν αἰωνιότητα εἶναι τό μόνο πού μᾶς σώζει ἀπ' τήν ἀγωνία πού μᾶς γεννᾶ ἡ σκέψη ὅτι θά ξεχασθοῦμε.

Μόνο ἐπειδή εἴμαστε ριζωμένοι στήν αἰωνιότητα, πέ­ραν τοῦ παρελθόντος καί τοῦ μέλλοντος, δέν θά ξεχα­σθοῦμε. Δηλαδή μόνο ὅταν μετέχουμε «ἐν Χριστῷ» στή ζωή τοῦ Θεοῦ, πού σημαίνει ἁπλά, ὅτι μένουμε ἐνσω­ματωμένοι στήν Ἐκκλησία καί ζοῦμε τή ζωή πού γεν­νᾶ μέσα μας τό Ἅγιο Πνεῦμα. Τότε ξεχνᾶμε ὅσα πρέ­πει νά ξεχάσουμε ἀπ' τό παρελθὸν καί μέ τήν ἄφεση ἐ­λευθερωνόμαστε ἀπό τά δεσμά του καί «ἐπεκτεινόμεθα» μέ θάρρος πρός τό μέλλον, πού κρατᾶ ὁ Θεὸς «ὁ καιροὺς καὶ χρόνους ἐν τῇ ἰδίᾳ ἐξουσίᾳ θέμενος» στά χέρια Του.

Δέ φοβόμαστε οὔτε τό παρελθὸν οὔτε τό μέλλον. Για­τί τό παρόν μας βρίσκεται ἤδη στήν αἰωνιότητα τοῦ Θεοῦ.

Ἕνα τέτοιο παρὸν ἐν Θεῷ, καὶ εὐλογημένο ἀπό τόν Θεό, ἃς εἶναι γιά ὅλους μας καί ὃ καινούργιος χρόνος 2012.

         

Καλή Χρονιά, πνευματικά παραγωγική καί εὐλογημένη!

Ο  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ  ΣΑΣ

+ ὁ Πειραιῶς ΣΕΡΑΦΕΙΜ