῾Η διάκρισις καί ἐπιλογή, ἀποτελεῖ δημιουργία. Αἱρέσεις καί σχίσματα ἐν τῷ χριστιανισμῶ. Κεφάλαιο Β'. Μέρος ΣΤ'. Πέτρος Μοναχός Γρηγοριάτης

 «῾Η διάκρισις καί ἐπιλογή, ἀποτελεῖ δημιουργία»

Αἱρέσεις καί σχίσματα ἐν τῷ χριστιανισμῶ

Μέρος ΣΤ'

Μοναχός Πέτρος Γρηγοριάτης

Οἱ ἄκροι ὁπαδοί τοῦ Λουθήρου, ἀπεμακρύνθησαν αὐτοῦ, ὡς συντηρητικοῦ καί ἔφθασαν εἰς ἐνθουσιαστικάς τάσεις, καθώς καί οἱ ὁποδοί τοῦ Ζβιγγλίου. Ἀμφότεροι κατεπολέμουν τόν νηπιοβαπτισμόν, ὡς ἀντιβαῖνον εἰς τήν ἐκ πίστεως σωτηρίαν (τά νήπια δέν ἔχουσι πίστιν).
Οἱ τοῦ Ζβιγγλίου εἰσήγαγον τόν ἀναβαπτισμόν ἀπό τοῦ 1524, δι' αὐτό ὠνομάσθησαν «Ἀναβαπτισταί».
Οἱ ἄλλοι Προτεστάνται, ἐδέχοντο τήν ἀπ' εὐθείας ἕνωσιν μετά τοῦ Θεοῦ (προσωπική θρησευτικότης), καί ὅτι ὁ Θεός ἀπεκάλυψεν ἑαυτόν καί τό θέλημά του ἐν τῇ ῾Αγίᾳ Γραφῇ τήν ἀνωτάτην αὐθεντίαν, ἐν ἀντιθέσει πρός τούς ἀναβαπτιστάς, οἱ ὁποῖοι ἐδέχοντο, ὅτι ὁ Θεός ἀποκαλύπτῃ ἑαυτόν καί τό θέλημά του ἀπευθείας εἰς τόν ἕκαστον πιστόν, διά τῆς Θείας «Ἐλλάμψεως» (ἕκαστος θεόπνευστος), οὖσα ἀνωτέρα, δι' αὐτό καί εἶναι ἡ ἀνωτάτη αὐθεντία, ἐνώ ἡ ῾Αγία Γραφή ἔχει δευτερεύουσα βοηθητική σημασίαν, ὡς ἐξωτερικόν ὑλικόν καί καταστρέφει τό ἄμεσον καί ἐσωτερικόν χαρακτῆρα, εἶναι δηλαδή ὡς ἄλλος νέος Πάπας Οἱ Προτεστάνται ἀφήρεσαν τόν Πάπαν, οἱ ἀναβαπτισταί τήν ῾Αγίαν Γραφήν καί ἔθεσαν τήν ἄμεσον ἀποκάλυψιν. Ἐδέχοντο τήν ἐκ πίστεως σωτηρίαν, ἀλλ' ἐχρειάζετο συμπληρώσεως.
 Ἀπαιτεῖται νά συναισθανθῇ τις τήν δυσκολίαν καί τόν  κίνδυνον τῆς σωτηρίας του, καί πρέπει νά δοκιμάσῃ ἕνεκα τούτου τήν ἀγωνίαν τήν ὁποίαν ὠνόμαζον «Σταυρός», ἀντιστοιχοῦσα τήν ἐπί τοῦ Σταυροῦ ἀγωνίαν τοῦ Χριστοῦ. ῎Εφθασαν εἰς ἀντινομικάς πράξεις (τό κακόν εἶναι ἀγαθόν).

Οἱ ἀναβαπτισταί κατεδιώχθησαν ὑπό τοῦ Προτεσταντισμοῦ. Μερίς τούτων ὑπό τόν ἱερέα «Μένωνα» ἐξ οὗ «Μενωνῖται» ἐπέβαλλον  τάς ἐνθουσιαστικάς τάσεις, δέν ἐδέχοντο τόν νηπιοβαπτισμόν.Ἐξ ἀντιδράσεως τούτων, ἀρχάς ζ΄ ἑκατ/ρίδος προέκυψαν ἐν 'Αγγλίᾳ οἱ «Βαπτισταί».Ἐδέχοντο τήν Θείαν ἔλλαμψιν, ἐπικειμένη τήν δευτέραν παρουσίαν καί χιλιαστικάς ἰδέας.
Τό ἔτος 1545, ἐνεφανίσθη ὁ 'Ισπανός «Μιχαήλ Σερβέτος», ὁ ὁποῖος ἐφρόνει, ὅτι ἡ περί ῾Αγίας Τριάδος διδασκαλία τῶν μεταρρυθμιστῶν, δέν εὑρίσκεται ἐν ἁρμονίᾳ μετά τῆς ῾Αγίας Γραφῆς. ῏Ητο «Πανθεϊστής» ταὐτίζων τόν Θεόν μέ τόν κόσμον, τά μυστήρια εἶναι ἁπλαί τελεταί δυνάμεναι νά παραμείνωσιν ὡς ἀρχαῖα ἔθιμα.῾Η διδασκαλία του ὀμοίαζε πρός τήν διδασκαλίαν τῶν δυναμικῶν Μοναρχιανῶν.
Κατεδικάσθη εἰς τόν διά πυρός θάνατον ὑπό τῆς ῾Ιερᾶς ἐξετάσεως τό 1553. Οἱ ὁποδοί του ὠνομάσθησαν«'Αντιτριαδικοί».Βραδύτερον ἐχωρίσθησαν εἰς δύο μερίδας, τῶν ὁποίων ἡ μία ἠρνεῖτο τό ὁμοούσιον τοῦ Υἱοῦ  πρός τόν Πατέρα (Ἀρειανοί), ἡ δέ ἑτέρα τήν προΰπαρξιν τοῦ Υἱοῦ Λόγου.῾Υπερίσχυσε καί ἤκμασεν ἡ δευτέρα μερίς καί ὠνομάσθησαν «Σωκκιανικοί» ἐκ τοῦ ἀρχηγοῦ των «Φαύστου Σωκκίου 1597. Βραδύτερον διελύθησαν καί ἡνώθησαν μετά τῶν Ἀρμινιανῶν καί Μενωνιατῶν.
Μετά τήν ιστ΄ ἑκατ/ρίδα ἀντιδρασταί καλβινισταί πρός τά καθολικά στοιχεῖα, συνηθροίσθησαν εἰς παρασυναγωγάς καί ὠνομάσθησαν «Πουριτανοί Καθαρεύοντες».
Κατήργησαν τό ἐπισκοπικόν ἀξίωμα γενόμενοι Πρεσβυτεριανοί, διεμόρφωσαν τήν διδασκαλίαν καί λατρείαν κατά τόν καλβινικόν τρόπον. Εἶχον ἐγκόσμιον ἀσκητισμόν. Ἐδιώχθησαν ὑπό τῆς Ἐλισάβετ καί τῆς δυναστείας τῶν Στούαρτ.
Εἰς τἠν Σύνοδον τοῦ Οὐεστμίνστερ 1647, ὑπερίσχυσαν οἱ ἄκροι Πουριτανοί, οἱ «Συνδικαλισταί ἤ ἀνεξάρτητοι» φρονοῦντες, ἐν ἀντιθέσει πρός τούς γνησίους Πουριτανούς, ὅτι ἡ μεταρρύθμισις πρέπει νά προχωρήσῃ πέραν τοῦ Καλβίνου, ὡς καί οἱ ἀναβαπτισταί.῞Ιδρυσαν ἀνεξαρτήτους κοινότητας ἀποφασίζουσαι κατά πληοψηφίαν.῾Εκάστη κοινότης ἐξέλεγε Πάστορα χειροτονούμενον ὑπό γειτονικῶν Παστόρων.
῾Ο Πάστωρ διεκρίνετο τῶν ἄλλων Χριστιανῶν μόνον κατά τόν χρόνον τῆς τελέσεως τῶν μυστηρίων. Κρατεῖ ἀπόλυτος ἰσότης κληρικῶν καί λαϊκῶν. Δέν ἔχουν ὡρισμένας προσευχάς καί ὁμολογίαν πίστεως. Οἱοσδήποτε κυρήττει καί δέχονται τήν Καλβινικήν διδασκαλίαν. Εἶχον καταληφθεῖ ὑπό ἐνθουσιαστικῶν καί ἀναβαπτιστικῶν τάσεων .Οἱ Πουριτανοί καί Συνδικαλισταί διατηροῦνται σήμερον ὡς Προτεσταντικαί αἱρέσεις.
Τό ἔτος 1649, ἐνεφανίσθη ὁ καλβινιστής ἱερεύς «Γεώργιος Φόξ» ἐπί τοῦ ὁποίου εἶχον ἐπιδράσει αἱ ἐνθουσιαστικαί καί ἀναβαπτιστικαί τάσεις. Βάσει τῶν δοξασιῶν αὐτῶν, ἐπεκράτει ἡ ἀντίληψις τῆς Θείας Ἐλλάμψεως. Ἐδείκνυεν ἀδιαφορίαν διά τήν ῾Αγίαν Γραφήν (ὄχι ἄρνησιν). Διά τά δόγματα ἐστερεῖτο ὁμολογίας πίστεως.῞Εκαστος πιστεύει ὅ,τι νομίζῃ ὀρθόν, ὡς θεόπνευστος. Λατρεία εἶναι ἡ ἀναμονή τῆς Θείας Ἐλλάμψεως.
῞Οταν ἔλθῃ ἡ Θεία ῎Ελλαμψις, ἕκαστος ἀνήρ ἤ γυνή κηρύττει ἤ κάμνει αὐτοσχέδια προσευχήν. Αἱ ἐνθουσιαστικαί αὗται τάσεις, φθά-νουσι πολλάκις μέχρι σημείου νευρικῶν κρίσεων καί σπασμῶν, δι' αὐτό ὠνομάσθησαν «Κουάκεροι» (Τρέμοντες). Ἀπέρριπτον τό δι' ὕδατος βάπτισμα, ὡς εὑρισκόμενοι εἰς ἄμεσον μετά τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος ἐπικοινωνίαν, ἡ Θεία Εὐχαριστία δέν εἶναι ἀπαραίτητος, ἀλλά ἁπλός ἀναμνηστικός δεῖπνος. Κύριος σκοπός τά εὐσεβῆ ἔργα καί ἡ φιλανθρωπία.
῾Η ἐκκλησιαστική μεταρρύθμισις τοῦ «'Ιωσήφ Β΄» ἡγεμόνος Αὐστρίας τό 1765, ὠνομάσθη «'Ιωσηφισμός». Οὗτος ἀπέκλεισε το «῎Εκλητον» (ἐφέσεις εἰς τόν Πάπαν), αἱ παπικαί διατάξεις ἔπρεπε νά τύχωσι τῆς ἡγεμονικῆς ἐγκρίσεως, περιώρισε τήν ἐπισκοπικήν ἐξουσίαν καί ὑπήγαγε τά μοναχικά τάγματα ὑπό τῶν ἐντοπίων ἐπισκόπων.
 Ἐπέτρεψε τό διαζύγιον καί τόν γάμον τοῦ τρίτου καί τοῦ τετάρτου βαθμοῦ τῆς ἐξ αἵματος συγγενείας. Ἀπηγόρευσε τά ἅγια λείψανα, λιτανείας καί πολλάς ἑορτάς. Παρεχώρησεν ἀνεξιθρησκείαν εἰς τούς Διαμαρτυρουμένους καί εἰς τούς Ὀρθοδόξους
Αἱ νέα πολιτικαί ἰδέαι τῆς διαφωτίσεως προὐκάλεσαν ἐπανάστασιν, ('Αγγλίας-Γαλλίας). Τό νέο ἐκκλησιαστικόν καταστατικόν τῆς ἐπαναστάσεως, ἐπέφερε τήν διάλυσιν των μοναχικῶν ταγμάτων, ἐβεβυλώθησαν οἱ Ναοί, τά ἄμφια, ἱερά σκεύη, κατηργήθη ἡ ἀπό Χριστοῦ χρονολογία, καί ὥρισαν τήν ἀπό τῆς γαλλικῆς ἐπαναστάσεως τό 1789.
 Κατήργησαν τήν Χριστιανική θρησκείαν καί εἰσήγαγον τήν λατρείαν τοῦ ὀρθοῦ λόγου. Ἀνεγνωρίσθη ἡ ὕπαρξις τοῦ ὑπερτάτου ῎Οντος, τῆς ἀθανασίας τῆς ψυχῆς. ῾Η καλλιτέρα λατρεία εἶναι ἡ ἐκπλήρωσις τῶν ἀνθρωπίνων καθηκόντων (Δεϊσμός), ἐκήρυξαν ἀνεξιθρησκείαν ἀφοῦ ἐπετράπη ἡ Χριστιακή θρησκεία καί λατρεία.
Εἰς την καλβινικήν Προτεσταντικήν Ἐκκλησίαν ἀρχάς τῆς ιζ΄ ἑκατ/ρίδος. ἐπαρουσιάσθη ὁ «Εὐσεβισμός» μέ θρησκευτικώτερον καί θεολογικώτερον χαρακτῆρα καί αὐστηρόν βίον, ὑπό τοῦ «Φιλίππου Σπένερ» τό 1635, ὁ ὁποῖος χωρίς νά ἐγκαταλείψῃ τήν Λουθηριανήν ὁμολογίαν, συνίστα θρησκευτικήν καί ἠθικήν μόρφωσιν, σοβαράν ἐνασχόλησιν μέ τήν ῾Αγίαν Γραφήν, ἀνάγνωσιν μυστικῶν συγγραμμάτων, περισσότερον προσευχήν καί πρότυπον βίον. Οἱ ὀπαδοί τοῦ ὠνομάσθησαν «Εὐσεβισταί» πλησιάζοντες πρός τήν θρησκοληψίαν ἤ ὑποκρισίαν.
Γεννήματα τοῦ Εὐσεβισμοῦ, εἶναι οἱ «Χερρνχούντιοι» ἐκ τοῦ ὀνόματος τῆς πόλεως ὅπου ἐγκατεστάθησαν. Ἀρχηγός των ἦτο ὁ Γερμανός Λουθηριανός Πάστωρ καί μετέπειτα ἐπίσκοπος «Νικόλαος Τσίτσενδόρφ» 1700-1776, μέ ὁμάδα Βοημῶν καί Μοραβῶν, προερχόμενοι ἐκ τῶν «Χουσιτῶν καί Βαλδίων» οἱ ὁποῖοι εἶχον ἀποτελέσει ἰδίαν αὐτοτελῆ αἵρεσιν ὠνομασθεῖσα«῾Ενότης ἀδελφῶν».
 Οὗτοι ἴδρυσαν ἐνιαίαν κοινότητα. Σκοπός των ἦτο ἡ ἕνωσις ὅλων τῶν ἀληθῶν εὐσεβῶν Χριστιανῶν τοῦ κόσμου, ἄνευ λύσεως τῶν μετά τῶν Ἐκκλησιῶν αὐτῶν δεσμῶν, εἰς διεθνῆ καί ὑπεράνω δογματικῶν διαφορῶν, τονίζων τάς κοινάς εἰς ὅ-λους χριστιανικάς ἰδέας.
Ἐδέχθη τήν Αὐγουσταίαν ὁμολογίαν, ὄχι ὡς εἰδικῶς Λουθηριανικήν, ἀλλά γενικῶς προτεσταντικήν καί ἀνεγνωρίσθη ὡς παραφυάς τοῦ Λουθηριανισμοῦ. ῾Η Θεολογία του ἀποτελεῖ ἰδιαίτερον τύπον τῆς Λουθηριανικῆς Θεολογίας. Ἐν τῇ ῾Αγίᾳ Τριάδι, τό ῞Αγιον Πνεῦμα ἐκλαμβάνεται ὡς μήτηρ, (Πατήρ Μήτηρ Υἱός).
῾Ο Θεός Πατήρ, σχεδόν ἐξ ὁλοκλήρου ὑποχωρεῖ ὄπισθεν τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι δημιουργός καί ἰδιαίτερος πατήρ τῶν ἀνθρώπων.
Κεντρικόν δόγμα ἀποτελεῖ ἡ περί τῆς σωτηριώδους θανάτου τοῦ Χριστοῦ διδασκαλία καί ἐκτιμᾶται μεγάλως ἡ Θεία Εὐχαριστία ἅπαξ τοῦ μηνός. Μετά τόν θάνατον τοῦ Τσίντσενδόρφ, οἱ ὁπαδοί του ἀπεμακρύνθησαν τῶν ἀντιλήψεών του. Προσετέθησαν θεοκτιστικαί, μυστικαί καί φιλοτελετουργικαί ἀρχαί (νηστεία Τετάρτης καί Παρασκευῆς, μυστικοπαθής ἐσωτερική εὐσέβεια, συχνή μετάληψις τῆς Θείας Εὐχαριστίας).
 Κύριοι ἐκπρόσωποι τῶν ἀνωτέρω,ἦσαν οἱ ἀδελφοί «Οὐέσλεϋ» ἱερεῖς. Διά τήν συστηματικήν ἐφαρμογήν τῶν ἀρχῶν αὐτῶν, ὠνομάσθησαν «Μεθοδισταί» οἱ ὁποῖοι βραδύτερον προσήγγισαν τόν Λουθηριανισμόν, ἐξ ἐπιδράσεων τῶν Χερρεχουντίων. Βαθμηδόν ἀπεσπάσθησαν τῆς ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας, καί ἀπέκτησαν πλήρη διοργάνωσιν μέ ἰδιατέραν ἱεραρχίαν, μείναντες πιστοί εἰς τήν ἀγγλικανικήν ὁμολογίαν.
Ἐκ τῶν Μεθοδιστῶν προέκυψεν ἡ «Εὐαγγελική μερίς» τέλη ιη΄ ἑκατ/ρίδος ἀποτελουμένη ἐκ μελῶν μέσης τάξεως (Ταπεινή Ἐκκλησία), ἐν ἀντιθέσει πρός τήν ἐπίσημον (῾Υψηλήν ἀγγλικανικήν Ἐκκλησίαν), στηριζομένην ἐπί τῆς ἀριστοκρατίας. ῾Η Εὐαγγελική μερίς, ἔτεινε πρός τήν ἐνίσχυσιν τῶν Καλβινικῶν στοιχείων πλησιάσαντες πρός τούς Πουριτανούς.
'Αρχάς ιθ΄ ἑκατ/ρίδος. προεκλήθη ἡ «Ὀξφόρδιος κίνησις», ἐκ τῆς ὁποίας προέκυψεν ὁ λεγόμενος «Ρωμαντισμός».
Ἐτόνιζε τήν σημασίαν τῶν μυστηρίων, ἰδιαιτέρως τῆς ἱερωσύνης, τήν διάκρισιν κλήρου καί λαοῦ, καί ἐζήτει τήν ἀνεξαρτησίαν τῆς Ἐκκλησίας ἀπό τῆς πολιτείας.῎Εγραφον διατριβάς, δι' αὐτό ὠνομάσθησαν «Τρακάριοι».Ἐπολεμήθησαν καί τελικά προσῆλθον εἰς τόν παπισμόν μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ ἀρχηγός των «Νιούμαν».
Συνεχιστής τῆς κινήσεως ταύτης, ἦτο ὁ«'Εδουάρδος Πούσεϋ», ἐκ τοῦ ὀνόματος τοῦ ὁποίου οἱ ὁπαδοί του ὠνομάσθησαν «Πουσεΰται».Ἐπειδή αὐθεραίτως εἰς τήν Θείαν λατρείαν εἰσήγαγον καθολικά στοιχεῖα (ἁγιασμόν ὕδατος, μνημόσυνα, μυστικήν ἐξομολόγησιν, ἐπίκλησιν ἁγίων καί τῆς Θεοτόκου, νηστείας, μοναχικόν βίον), ὠνομάσθησαν «Τελετόφιλοι», ἠγέρθη σφοδρά ἀντίδρασις. Οἱ ὀπαδοί τῆς ῾Υψηλῆς Ἐκκλησίας, διηρέθησαν εἰς δύο ἀντιθέτους μερίδας, εἰς «Ἀγγλοκαθολικούς» καί πραγματικούς «Καθολικούς» δεχόμενοι τόν Πάπαν.
῾Ο Ρωμαντισμός εἶχε συνέπειαν τήν αὔξησιν τῆς ἐπιρροῆς τοῦ Πάπα καί τήν ἐπίσημον ἀνακήρυξιν τοῦ παπικοῦ ἀλαθήτου, διά τῆς Συνόδου τοῦ Βατικανοῦ τό 1870, ὡς ἀντιπρόσωπος τοῦ Χριστοῦ.
Τήν ιβ΄ ἑκατ/ρίδα. ἱδρύθησαν διάφορα ἐπαιτικά μοναχικά τάγματα, ὅπως τῶν «Κεστερσιανῶν, Φραγγισκανῶν καί Δομιτικανῶν».
Σκοπός των τό κήρυγμα καί ὁ αὐστηρός ἀσκητικός βίος (ἀκτημοσύνη, προσευχή). Ἐπίσης συνεπεία τῶν Σταυροφοριῶν, ἱδρύθησαν μᾶλλον διά φιλανθρωπικούς σκοπούς, δύο ἱπποτικά μοναχικά τάγματα, τῶν «'Ιωαννιτῶν» καί τῶν «Ναϊτῶν».
῞Ετερον γέννημα τοῦ Εὐσεβισμοῦ 1855, εἶναι ἡ ἐμφάνισις νέου τάγματος ὁ «Στρατός τῆς σωτηρίας», ὑπό τοῦ «Γουλιέλμου Βούθ». Εἶχον εὐσεβιστικάς ἀρχάς (ἀδιαφορίαν πρός τά δόγματα, ἐκ τῆς συγκεντρώσεως τῆς προσευχῆς εἰς τήν εὐσέβειαν, τῶν ἀγαθῶν ἔργων). Σκοπός ὁ ἀγών κατά τῆς πενίας, ἠθικῆς καί θρησκευτικῆς διαφθορᾶς τῶν κατωτέρων στρωμάτων.
῾Υπῆρχε στρατηγός, γενικόν ἐπιτελεῖον, ἀξιωματικοί, σημαία, στολαί κλπ. Σκοπός τῶν συναθροίσεων, ἡ πρόκλησις ἐσωτερικοῦ κλονισμοῦ καί αἰφνίδιος μεταστροφή τοῦ ἁμαρτωλοῦ.
Μέ κατάλληλα ψυχολογικά μέσα (ἄσματα, χορούς, ἐνθουσιαστικαί προσευχαί μέ αὔξουσα νευρικήν διέγερσιν, προτροπαί εἰς μετάνοιαν). Εἰς τήν διατήρησιν τοῦ ἐνδιαφέροντος, κτυπῶσι τάς χεῖρας, τούς πόδας, ἀνίστανται ταχέως, σείουσι μανδύλια.῞Ολα ἀναμιγνυόμενα μεγαλόφωνα ἄσματα, γεννῶσι συχνά δαιμονιώδη θόρυβον.
'Επί σκηνῆς ἐμφανίζοντο αἱ «Ἀλληλούϊαι», νεάνιδες ἐνδεδυμέναι ἐντυπωσιακά, κρατῶσι τύμπανα καί κρόταλα, ἵνα ση-μάνουν τό ψυχικόν ἐγερτήριον τῶν ἁμαρτωλῶν, μέχρις ὅτου συγκινηθῇ καί κινήσει ὁ ἴδιος νά παρουσιασθῇ εἰς τό ἐδώλιον τῆς μεταννοίας.
Ἐκεί ὑποβοηθεῖται νά προσεύχεται, ἕως ὅτου αἰσθανθῇ ἑαυτόν σεσωσμένον.῎Εγκατέλειψαν τό βάπτισμα καί τήν Θείαν Εὐχαριστίαν. 
῞Ετερα μοναχικά τάγματα εἶναι οἱ «Καπουκῖνοι», ἐκ τῆς ἐνδυμασίας των φέροντες κουκούλαν, ἀπόρροια τῶν Φραγκισκανῶν.'Εν Τράπῃ τῆς Γαλλίας, ἱδρύθη τόν τάγμα τῶν «Τραπιστῶν», μέ αὐστηρόν ἀσκητικόν βίον καί ἀκτημοσύνην. Τό ἔτος 1840, ἱδρύθη τό τάγμα τῶν «'Ασσομψιονιστῶν», ἐκ τῆς ἀναλήψεως τῆς Θεοτόκου. Σκοπός ἡ ἄσκησις καθολικοῦ βίου, διάδοσις τῆς διδασκαλίας των. Ἐξ αὐτῶν προῆλθον οἱ «Μεχιταρνισταί», ἐκ τοῦ ὀνόματος τοῦ ἱδρυτοῦ μοναχοῦ «Μεχιτάρ = παράκλησις».
Σκοπός ἡ ἱεραποστολή καί ἡ διάδοσις τοῦ Χριστιανισμοῦ εἰς ἐθνικά κράτη. 'Αρχάς ιστ΄ ἑκατ/ρίδος ἐνεφανίσθησαν εἰς τήν Ἀνατολικήν Ἐκκλησίαν αἱρέσεις καί θεολογικαί ἔριδες ὡς κάτωθι.
῾Ο «'Ιωάννης Καρτᾶνος» ἱερεύς, ἦτο πανθεϊστής καί ἀντιτριαδικός. Ἐδέχετο, ὅτι ὁ κόσμος δέν ἐδημιουργήθη ὑπό τοῦ Θεοῦ, ἀλλά ἐγεννήθη ἤ ἐξεπορεύθη ἐκ τοῦ Θεοῦ καί δι' αὐτό εἶναι ἔμψυχος. Δέν ἦτο τέλειος πανθεϊστής, διότι διέκρινε Θεόν  καί κόσμον.
Ἠρνεῖτο τά τρία πρόσωπα τῆς ῾Αγίας Τριάδος, τά ὁποῖα καταντῶσι τρία ὀνόματα.Ἐδέχετο ἐν τῷ Χριστῷ ἐνσαρκωθέντα τόν Θεόν, (ἀντίθεσις πρός τόν πανθεϊσμόν Θεός-κόσμος).Ἐδέχετο τά ἐν τοῖς ἀποκρύφοις παιδικά θαύματα τοῦ Χριστοῦ καί ἕκαστος τῶν τριῶν μάγων ἔβλεπεν Αὐτόν ὑπό διάφορον μορφήν (νήπιον, ἄνδρα, γέροντα). Οἱ ὀπαδοί του ὠνομάσθησαν «Καρτανῖται» ἐκ τοῦ ὀνόματος αὐτοῦ.
Μοναχός «Ματθαῖος» τό 1543, ἐδίδασκεν ὅτι «ὁ Χριστός μετά σώματος κατῆλθεν εἰς τόν ῎Αδην ἀνάγων τόν Ἀδάμ καί τούς ἐξ αὐτοῦ. Ἠρνεῖτο τόν ἐπί τοῦ Σταυροῦ θάνατον τοῦ Χριστοῦ (διδασκαλία Λουθήρου), ἐν ἀντιθέσει πρός τήν διδασκαλίαν τῆς Ἐκκλησίας, Ἀνατολικῆς καί Δυτικῆς, ὅτι τό Σῶμα ἔμεινεν ἐν τῷ τάφῳ καί ὁ Θεῖος Λόγος ἡνωμένος μετά τῆς ψυχῆς (ἀνθρωπίνης) κατῆλθεν εἰς τόν ῎Αδην. (῾Ο Καλβῖνος ἠρνεῖτο τοῦτο παντελῶς, τελικά μετενόησεν).

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατῶντας  Αἱρέσεις καί σχίσματα - Μον.Πέτρος Γρηγοριάτης