῾Η διάκρισις καί ἐπιλογή, ἀποτελεῖ δημιουργία. Αἱρέσεις καί σχίσματα ἐν τῷ χριστιανισμῶ. Κεφάλαιο Β'. Μέρος Ε'. Πέτρος Μοναχός Γρηγοριάτης

«῾Η διάκρισις καί ἐπιλογή, ἀποτελεῖ δημιουργία»

Αἱρέσεις καί σχίσματα ἐν τῷ χριστιανισμῶ

Μέρος Ε'

Μοναχός Πέτρος Γρηγοριάτης

Τό ἔτος 1549 ἤρχησεν ἡ ἕνωσις Ζβιγγλιανῶν καί Καλβινιστῶν. Οὕτως ἔμεινον μόνον Λουθηριανοί καί Καλβινισταί..Οὗτοι ὠνομάσθησαν «μεταρρυθμισμένοι» ἐν ἀντιθέσει πρός τήν καθολικήν 'Εκκλησίαν.
Τό ἔτος 1540, ὁ 'Ισπανός κληρικός «'Ιγνάτιος Λαϋόλας», ἵδρυσε τό τάγμα τῶν«'Ιησουϊτῶν».Ἐφήρμοσεν ἀσκητικόν βίον καί Θείαν Εὐχαριστίαν κατά Κυριακήν.
Σκοπός τοῦ τάγματος ἦτο ἡ ἐπιστροφή τῶν αἱρετικῶν καί ἀπίστων καί ἀποκατάστασις τῆς κυριαρχίας τῆς παπικῆς Ἐκκλησίας.
 Εἶχε τυφλήν ὑπακοήν εἰς τόν Πάπαν, ὑπακοήν πράξεως, θελήσεως καί ἀντιλήψεως. Εἶχε πλήρη ἀνεξαρτησίαν ἀπέναντι τῶν ἐξωτερικῶν καθηκόντων  τοῦ μοναχοῦ καί κληρικοῦ, δυνάμενος ἕκαστος ἐξ αὐτῶν ν' ἀποβάλῃ τό μοναχικόν ἔνδυμα καί νά μή ἱερουργῇ.
 'Ανέπτυξεν ἰδιαιτέρας ἠθικάς ἀρχάς, α) τήν πιθανολογίαν β) τήν ἐν νῷ ἐπιφύλλαξν καί γ) τήν ἀπόδοσιν τῆς ἀπολύτου σημασίας εἰς τόν σκοπόν. Ἐχρησιμοποίη τήν ἐξομόλγησιν, τήν ἐκπαίδευσιν (ἐπιστήμην, οἰκονομικά, θέατρον, βιομηχανίαν).
῏Ηταν ἄκρα ἀντιπροτεσταντικοί. Προσπάθειαι συμβιβασμοῦ Προτεσταντῶν καί Καθολικῶν ἀπέβησαν ἄκαρποι. Σύνοδος ἐν Τρεδέντῳ τό 1563 ἀπεφάνθη. Πηγαί τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶναι δύο, ῾Αγία Γραφή καί Παράδοσις ἴσης σημασίας αὐθεντικό κείμενο τῆς Γραφῆς ἡ «Βουλγάτα».

῞Ωρισε τά περί προπατορικῆς ἁμαρτίας καί δικαιώσεως (σωτηρία). Δικαίωσις διά πίστεως, ἀγαθῶν καί εὐσεβῶν ἔργων, περί τῶν ἑπτά μυστηρίων, τῶν ἁγίων, εἰκόνων, καθαρτηρίου πυρός καί συγχωροχαρτίων.
Ἐν τῇ Συνόδῳ συνεζητήθη τό ζήτημα τῆς σχέσεως τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος πρός τό παπικόν, ἄν οἱ ἐπίσκοποι ἔχουσι τήν ἐξουσίαν ἐκ τοῦ Χριστοῦ ἤ ἐκ τοῦ Πάπα.
Αἱ γνῶμαι ἦσαν διάφοροι καί τό ζήτημα ἔμεινεν ἄλυτον μέχρι τό 1870, κατά τήν Σύνοδον τοῦ Βατικανοῦ, ὅτε ἀνεγνωρίσθη ὅτι ἡ ἐπισκοπική ἐξουσία εἶναι τακτική καί ἄμεσος ἐκ τοῦ Χριστοῦ.Τό τάγμα διά παπικῆς βούλλης διελύθη τό 1773, καί ἐπανιδρύθη γενικῶς τό ἔτος 1814.
῾Ο Προτεσταντισμός ὑπό διαφόρους μορφάς εἰσήχθη εἰς τάς Κάτω Χώρας, (Σκωτίαν, 'Αγγλίαν, Γαλλίαν). Τό ἔτος 1560, ὁ«'Ιωάννης Κνόξ», συνεδέθη μέ τόν Καλβῖνον καί δι' ἐπιστολῶν καί συγγραμμάτων, ἐπέβαλε τόν καλβινισμόν, τόν ὁποῖον ἐν συνεχείᾳ ἡ Βουλή ἐπισήμως ἵδρυσε τήν Καλβινικήν Σκωτικήν Ἐκκλησίαν (Πρεσβυτεριανήν).
῾Ο Καλβινισμός ἔμεινεν ὁριστικῶς θρησκεία τοῦ κράτους. ῾Ο Βασιλεύς τῆς 'Αγγλίας «'Ερρῖκος Η΄», (Τυδώρ 1521), ἐμπνεόμενος ὑπό ἀπαλυταρχικῶν καί θεοκρατικῶν ἰδεῶν, ἐλθών είς ρῆξιν μετά τῆς παπικῆς ἐξουσίας λόγῳ διαζυγίου του μετά τῆς Αἱκατερίνης τῆς 'Αραγονίας, ἐκήρυξεν ἀνταρσίαν κατά τοῦ Πάπα.
 'Εξεβίασαε τόν ἀγγλικανόν κλῆρον ν' ἀναγνωρίσῃ τόν Βασιλέαν ἀνωτάτην κεφαλήν τῆς ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας.῾Η Βουλή ὑπό τήν ἀπειλήν βαρυτάτων τιμωριῶν, ἠναγκάσθη ν' ἀναγνωρίσῃ τόν Βασιλέαν ἀνωτάτην κεφαλήν τῆς ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας τό 1534.
Κατήργησε τά μοναστήρια τό 1536 καί ἐδήμευσε τήν περιουσίαν αὐτῶν. Διετήρησε τήν καθολικήν ὁμολογίαν  καί λατρείαν καί ἐπέτρεψε τήν διάδοσιν τῆς ῾Αγίας Γραφῆς ἐν ἀγγλικῇ μεταφράσει.
῾Ο διάδοχός του «'Εδουάρδος ΣΤ΄» τό 1547, μεταρρύθμισε τήν ἀγγλικανικήν ὁμολογίαν, κλίνας πρός τόν Καλβινισμόν, ὅτε ἐξεδόθη νέον Εὐχολόγιον καί νέα ὁμολογία τῶν 42 ἄρθρων τό 1552. ῾Η λατρεία καί διδασκαλία μετερρυθμίσθησαν, ἐν μετριοπαθῇ καλβινικῷ πνεύματι ἡ ὁμολογία, τό δέ Εὐχολόγιον, μᾶλλον ἐκαθολίκιζε.
Διετηρήθη ὁ ἐπισκοπικός βαθμός καί ἡ ἔννοια τῆς γενικῆς ἱερωσύνης, δι' αὐτό καί διεκδικεῖ σήμερον ἡ ἀγγλικανική 'Εκκλησία τήν ἀδιάκοπον ἀποστολικήν διαδοχήν.Τό 1563, ἡ ὁμολογία τῶν 42 ἄρθρων συνεπτύχθη εἰς 39 ἄρθρα.Ἐν αὐτῇ ἡ περί τοῦ ἀπολύτου προορισμοῦ καί Θείας Εὐχαριστίας καλβινική διδασκαλία ἀπέβαλε τήν ὀξύτητα αὐτῆς.
Τά περί δύο μυστηρίων (βάπτισμα Θεία Εὐχαριστία) καί περί χειροτονίας τριῶν βαθμῶν ἄρθρα ἔμεινον.῎Εγιναν δεκτά τά ἀγαθά ἔργα ὡς οὐσιῶδες στοιχεῖον τῆς σωτηρίας, ἐν δέ τῇ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ μέ ἀσαφείας ἡ πραγματική παρουσία τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ (Λουθηριακή ἀντίληψις).
῾Η Θεία Εὐχαριστία ἀπορρίπτεται ὡς ἐξιλαστήριον θυσία, οὐχί ὅμως καί ὡς ἁπλῆς θυσίας. Σήμερον γίνεται δεκτή ὡς ἀναμνηστική θυσία. Τήν ἱερωσύνη δέν δέχονται ὡς μυστήριον ἤ δέχονται ὡς μυστήριον, ἀλλά οὐχί ὑπό τοῦ Χριστοῦ ἱδρυθέν (εἰσηγήσεις καί θεωρίαι Γουλιέλμου Λώδ ἐπισκόπου Κεντερβουρίας 1633). Σήμερον ἐδέχθησαν καί τήν ἱερωσύνην τῶν γυναικῶν μέχρι καί τοῦ ἐπισκοπικοῦ ἀξιώματος.
Κατά τῆς θεωρίας ταύτης ἀντέδρασεν ὁ κληρικός «Ριχάρδος Μπέγκρωφ», ὁ ὁποῖος ἐκήρυξεν, ὅτι οἱ ἐπίσκοποι ὡρίσθησαν ὑπό τοῦ Χριστοῦ διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων.
Αὐτοί μόνον ἔχουσι τήν ἐξουσίαν τῆς ἐκκλησιαστικῆς διοικήσεως καί χειροτονίας. Οὕτω τό ἐπισκοπικόν καί βασιλικόν ἀξίωμα, ἐθεωρήθησαν Θείας προελεύσεως καί στενῆς πρός ἄλληλα συνεδεμένα.
 Αὐτή εἶναι ἡ ἔννοια τῆς λεγομένης «῾Υψηλῆς ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας», τήν ὁποία ἀπετέλουν οἱ ἄρχοντες καί ἡ ἀνωτέρα τάξις, ἐν ἀντιθέσει πρός τήν Ἐκκλησίαν τῶν «Πουριτανῶν-Πρεσβυτεριανῶν», τήν ὁποίαν ἀπετέλουν ἡ κατωτέρα τάξις.Ἐξετίμων τάς κοσμικάς ἀπολαύσεις, τέρψεις, χορούς, σπόρ κ.α., ἐν ἀντιθέσει πρός τόν Πουριτανόν ἀσκητισμόν.
῾Η ἐκκραγεῖσα ἀγγλική ἐπανάστασις  τό 1642-1649, ἐπέφερε μεταβολάς εἰς τήν ἀγγλικανικήν Ἐκκλησίαν. Κατηργήθη ἡ ῾Υψηλή Ἐκκλησία καί εἰσήχθη ὁ ἀμιγής Καλβινισμός. Καθολικίζοντες Βασιλεῖς ἐξεθρονίσθησαν καί ἀνῆλθεν εἰς τόν θρόνον ὁ «Γουλιέλμος ὁ Ὀράγης» προτεστάντης.

Οἱ μή δεχθέντες τήν μεταβολή καί μή δώσαντες ὄρκους εἰς τό νέον καθεστώς, ρέποντες πρός τόν καθολικισμόν, ὠνομάσθησαν «'Ανώμοτοι» καί ἀπεσχήσθησαν τῆς ἀγγλικανικῆς Ἐκκλησίας.
Τό ἔτος 1638, ἐπαρουσιάσθη ὁ Ὀλλανδός ἐπίσκοπος «Κορνήλιος 'Ιανσένιος», ὁ ὁποῖος ἀνενέωσε τήν διδασκαλίαν τοῦ Αὐγουστίνου (ἡ ἀρχέγονος δικαιοσύνη τῶν πρωτοπλάστων δέν ἦτο δῶρον ὑπερφυσικόν ἀνήκουσα εἰς τήν φύσιν αὐτῶν.῾Υπάρχει ἀπόλυτος προορισμός, προσέγγισις εἰς τόν Προτεσταντισμόν). ῾Η διδασκαλία αὕτη ὠνομάσθη «'Ιανσενισμός», ἔτεινεν εἰς τήν ἐπιδίωξιν ἀνωτέρας θρησκευτικότητος (ὀλιγώτερον ἐξωτερική καί περισσότερον ἀτομική). ῾Η διδασκαλία του κατεδικάσθη ὑπό παπικῆς Βούλλης τό 1713.
Ἐπακόλουθο τοῦ μυστικισμοῦ, ἦτο ἡ ἐμφάνισις τοῦ «῾Ησυχασμοῦ», τέλος τῆς ιστ΄ἑκατ/ρίδος. Συγκέντρωσις εἰς ἐσωτερικήν εὐσέβειαν, ἄμεσος ἐπικοινωνία μετά τοῦ Θεοῦ καί ἕνωσις μετ' αὐτοῦ. Ἐκπρόσωπος αὐτοῦ ἦτο ὁ 'Ισπανός ἱερεύς «Μιχαήλ Μολῖνος» τό 1675, ὁποῖος ἀνέπτυξεν ἄκρας μυστικάς ἰδέας, εἰς τρία στάδια.
α) Τό τῶν ἀρχαρίων (ἐξωτερική νέκρωσις, προσήλωσις τοῦ νοῦ εἰς τόν Θεόν). ῾Η προσευχή καί ἐξομολόγησις συντελοῦσε εἰς αὐτό.
β) ῾Η ἐργασία τοῦ νοῦ παύει (ἐσωτερική νέκρωσις). ῾Η Θεία Εὐχαριστία συμληροῖ τήν ἕνωσιν καί ἀπόλαυσιν τοῦ Θεοῦ.
γ) ῾Ολοτελής ἀναστολή τῶν ψυχικῶν δυνάμεων (ἡ ψυχή περιπίπτει εἰς γλυκή καί εἰρηνικόν ὕπνον, εὑρίσκεται ἡνωμένη μέ τόν Θεόν.῾Η ὑπερβολική ἐνίσχυσις τῆς ἐσωτερικῆς εὐσεβείας, περιεφρόνει τήν δημοσίαν λατρείαν τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ἱεροτελεστίας, τήν Θείαν Εὐχαριστίαν, εἰκόνες, ἁγίους, λείψανα κ.λ.π. Κατηγορήθη ὡς ὁδηγῶν εἰς τόν Προτεσταντισμόν καί κατεδικάσθη ὡς αἵρεσις.

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατῶντας  Αἱρέσεις καί σχίσματα - Μον.Πέτρος Γρηγοριάτης