Περί ὑπακοῆς. Πατερικές διδαχές

Περί ὑπακοῆς

Ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητὴς ἀναφέρει σχετικὰ μὲ τὴν ὑπακοή: «Ὅπως τὸ ἀποτέλεσμα τῆς παρακοῆς εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἔτσι ἐπίτευγμα τῆς ὑπακοῆς εἶναι ἡ ἀρετή. Καὶ ὅπως στὴν παρακοὴ ἀκολουθεῖ παράβαση τῶν ἐντολῶν καὶ χωρισμὸς ἀπὸ τὸν Θεό, ποὺ ἔδωσε τὶς ἐντολές, ἔτσι καὶ στὴν ὑπακοὴ ἀκολουθεῖ ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ ἡ ἕνωση μὲ τὸν Θεό.
Ἐκεῖνος, ποὺ τήρησε τὴν ἐντολὴ μὲ τὴν ὑπακοή του καὶ τὴν ἀρετὴ κατόρθωσε καὶ δὲν χώρισε τὸν ἑαυτό του ἀπὸ τὴν ἕνωση μὲ τὸν Θεὸ μέσῳ τῆς ἀγάπης».1

Ὁ Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς μᾶς λέει γιὰ τὴν ὑπακοή: «Ἡ ὑπακοὴ μεταξὺ τῶν βασικῶν ἀρετῶν ἔχει ἀποδειχθῆ ὅτι κατέχει τὴν πρώτη θέσιν. Διότι ἀνατρέπει προηγουμένως τὴν οἴησιν καὶ γεννᾶ ἐν συνεχείᾳ τὴν ταπεινοφροσύνην.
Ὡς ἐκ τούτου γίνεται εἰς αὐτούς, ποὺ εὐχαρίστως τὴν δέχονται, θύρα, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Αὐτὴν τὴν ὑπακοὴν ἀθέτησεν ὁ Ἀδὰμ καὶ ἐκρημνίσθη εἰς τὰ βάθη τοῦ Ἅδου. Τὴν ὑπακοὴν ἠγάπησεν ὁ Κύριος, κατὰ τὴν ἐνανθρώπησίν Του, ὑπακούσας μέχρι σταυρώσεως καὶ θανάτου εἰς τὸν Πατέρα, χωρὶς μὲ τὴν θυσίαν Του νὰ ἠλαττώθη σὲ τίποτε ἡ Θεία μεγαλειότης Του.

Καὶ αὐτὸ τὸ ἔκαμε, διὰ νὰ ἀνατρέψη τὸ κακὸν τῆς παρακοῆς τοῦ Ἀδὰμ διὰ τῆς ὑπακοῆς Του καὶ γιὰ νὰ ἐπαναφέρη εἰς τὴν μακαρίαν καὶ αἰωνίαν ζωὴν ἐκείνους, ποὺ θὰ ζήσουν μὲ ὑπακοήν. Ἐκεῖνοι λοιπόν, ποὺ θέλουν νὰ παλέψουν μὲ τὴν διαβολικὴν οἴησιν, πρέπει κυρίως νὰ βάλουν ὡς ἀρχὴν τὴν ὑπακοήν. Διότι αὐτὴ θὰ ὑποδείξη εἰς ἡμᾶς σταδιακῶς, κατὰ τρόπον ἀπλανῆ, τὰς ὁδοὺς ὅλων τῶν ἀρετῶν».2

Ὁ Γέροντας Παΐσιος μιλώντας γιὰ τὰ παιδιὰ ἔλεγε: «Ἡ κοσμικὴ ἐξέλιξη μὲ τὴν ἁμαρτωλὴ ἐλευθερία ἔφερε τὴν πνευματικὴ σκλαβιά. Ἐλευθερία πνευματικὴ εἶναι ἡ πνευματικὴ ὑποταγὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Καὶ βλέπεις, ἐνῶ ἡ ὑπακοὴ εἶναι ἐλευθερία, ὁ πειρασμὸς ὅμως ἀπὸ κακία τὴν παρουσιάζει σὰν σκλαβιὰ καὶ ἀντιδροῦν τὰ παιδιά, ἰδίως στὴν ἐποχή μας, ποὺ ἔχουν δηλητηριασθεῖ ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς ἀνταρσίας.
Ἡ σημερινὴ νεολαία μοιάζει μὲ τὸ μοσχαράκι, ποὺ εἶναι δεμένο στὸ λιβάδι καὶ κλωτσάει, τραβάει συνέχεια τὸ σχοινί, βγάζει τὸν πάσσαλο καὶ ἀρχίζει νὰ τρέχει, ἀλλὰ σκαλώνει κάπου καὶ περδικλώνεται ἄσχημα καὶ στὸ τέ- λος τὸ κατασπαράζουν τὰ ἄγρια θηρία. Ὁ νέος ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ ἕνα πνευματικὸ ὁδηγό, τὸν ὁποῖο νὰ συμβουλεύεται καὶ νὰ ἀκούη, γιὰ νὰ πορεύε- ται μὲ πνευματικὴ ἀσφάλεια, χωρὶς κινδύνους, φόβους καὶ ἀδιέξοδα».3 

Ὁ Μέγας Βασίλειος σχετικὰ μὲ τὴν ὑπακοὴ σημειώνει: «Ἐξ αἰτίας τῆς παλαιᾶς πτώσεώς μας, ποὺ ἐπισυνέβη μὲ τὴν βλαβερὰ ἐπενέργεια τοῦ διαβόλου, ὁ διάβολος ἔγινε ἀντίπαλός μας. Ὁ Κύριός μας οἰκονόμησε τὸν ἀγῶνα ἐναντίον του, ὥστε μὲ τὴν ὑπακοὴ ἐμεῖς νὰ παλαίψωμεν πάλιν καὶ νὰ στεφανωθοῦμεν διὰ τὴν νίκην κατὰ τοῦ ἀντιπάλου μας.
Μακάρι νὰ μὴ εἶχε γίνει διάβολος καὶ νὰ παρέμενεν εἰς τὴν τάξιν ὅπου ἀπὸ τὴν ἀρχὴν τὸν ἔταξεν ὁ ταξιάρχης. Ἐπειδὴ ὅμως ἔγινεν ἀποστάτης, ἔγινεν ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν ἀνθρώπων, ποὺ ἐπλάσθησαν σύμφωνα μὲ τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἐχρησιμοποίησε λοιπὸν τὴν πονηρία τοῦ διαβόλου, αὐτὸς ποὺ μὲ σοφίαν καὶ πρόνοιαν διακυβερνᾶ τὰ ἀνθρώπινα πράγματα, διὰ νὰ γυμνάση τὰς ψυχάς μας, ὅπως ἀκριβῶς καὶ ὁ ἰατρὸς χρησιμοποιεῖ τὸ δηλητήριον τῆς ὀχιᾶς, διὰ νὰ παρασκευάση σωτήρια φάρμακα».4 

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς σὲ ὁμιλία του γράφει: «Ἦταν κάποτε γυμνοὶ ὁ Ἀδὰμ καὶ ἡ Εὔα καὶ δὲν ἔνιωθαν ντροπή, γυμνοὶ στὴν ἁπλότητα καὶ τὴν ἀφρόντιστη ζωή τους. Οὔτε τέχνη εἶχαν οὔτε βιοτικὲς μέριμνες, δὲν ἐπινοοῦσαν τρόπους πῶς νὰ σκεπάσουν τὴν γύμνια τοῦ σώματός τους, δὲν ντρέπονταν γιὰ τὴν ἀκτημοσύνη τους οὔτε γιὰ τὴν λιτότητα τῆς ζωῆς τους, ἀλλά, ἂν καὶ ἦταν γυμνοὶ στὸ σῶμα, τοὺς σκέπαζε ἡ θεία χάρη.
Δὲν εἶχαν σωματικὸ φόρεμα, ἀλλὰ φοροῦσαν ἔνδυμα ἀφθαρσίας. Ὅταν ὅμως παράκουσαν, βρέθηκαν μακριὰ ἀπὸ τὴν χάρη, ποὺ τοὺς σκέπαζε. Ἀπογυμνώθηκαν ἀπὸ τὴν ἔκστασή τους πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τὴν θεωρία Του, εἶδαν τὴν γύμνωση τοῦ σώματός τους, πόθησαν τὰ εὐχάριστα τῆς ζωῆς, βρέθηκαν μέσα στὴ φτωχικὴ καὶ στερημένη ζωή, ἔρραψαν φόρεμα ἀπὸ φύλλα συκιᾶς κι ἔκαναν περιζώματα, ἔκαναν πολλοὺς λογισμοὺς καὶ βρῆκαν τὴν τραχιὰ καὶ γεμάτη μέριμνες καὶ πόνους ζωή».5

 __________________________________________________________________

1. Φιλοκαλία τόμ. Β΄ σελ. 124
2. Φιλοκαλία τόμ. Α´ σελ. 297
3. Γέροντος Παϊσίου Λόγοι τόμ. Α΄ σελ. 248
4. Μ. Βασιλείου Ε.Π.Ε. τόμ. 7 σελ. 119
5. Ἰ. Δαμασκηνοῦ Ε.Π.Ε. τόμ. 9 σελ. 67.

 Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 1971, 12 Απριλίου 2013