Πῶς ἀντιμετωπίζονται οἱ ἀποτυχίες; Νεανικά ζητήματα

Πῶς ἀντιμετωπίζονται οἱ ἀποτυχίες;

(1ον) Μὲ τὴν ἄρνηση τῆς ἥττας!

Ἐν συνεχείᾳ τῶν ὅσων ἀναφέραμε γιὰ τὶς ἀποτυχίες στὰ δύο προηγούμενα φύλλα, δηλαδὴ πὼς σαφῶς δὲν ὑπάρχει δοκιμασία, θλίψη καὶ ἀποτυχία στὴ ζωή μας δίχως σκοπό, εἶναι ἑπόμενο τοῦτο τὸ ἐρώτημα.
Ἆραγε πῶς ἀντιμετωπίζονται; Γιατί ὅταν ἔρθει ἡ δύσκολη ὥρα μίας ἀποτυχίας, ἕνα θέμα πιὰ τίθεται ἐπιτακτικὰ μπροστά μας. Τὸ τί κάνουμε! Δηλαδή, πῶς ἐνεργοῦμε, τότε ἀκριβῶς, ποὺ εἶναι φυσικὸ νὰ νιώ- θουμε στεναχώρια, κατήφεια, πικρία, ἀπογοήτευση, ἀκόμη δὲ καὶ ἀποθάρρυνση.
Τὴ στιγμὴ ποὺ (ἐπίσης εἶναι φυσικὸ νὰ) σκεπτόμαστε τί θὰ ἀπολαμβάναμε, ἂν εἴχαμε ἐπιτύχει αὐτὸ τὸ ὁποῖο τόσο πολὺ ἐπιθυμούσαμε. Εἶναι, πράγματι, τοῦτες οἱ ὧρες ἀπʼ τὶς δυσκολότερες τῆς ζωῆς μας…

* * * 

Πολλοὶ παίρνουν ἐπὶ πόνου τὴν ἀποτυχία τους. «Τὰ βάφουν ὅλα μαῦρα»! Τὴ βλέπουν εἴτε σὰν μεγάλη «ἀτυχία», εἴτε σὰν ἀδικία ποὺ τοὺς ἔγινε, εἴτε σὰν ἀνικανότητα δική τους!

Στὴ συνέχεια χάνουν τὸ θάρρος τους, ἀπελπίζονται, καταλήγουν σὲ μαρασμό, κάποτε καὶ στὴν πλήρη ἀδράνεια, ἀκόμη δὲ καὶ στὴν αὐτοκτονία! Κι ὅμως! Ὅπως γράφει πολὺ σωστὰ ὁ Λόϋντ Τζὼρτζ «ἡ ἀπόδειξη τοῦ ἡρωισμοῦ δὲν βρίσκεται στὴ νίκη μίας μάχης, ἀλλὰ στὸ πῶς ὑποφέρεται μία ἧττα»!
Ναί, τὸ μεγαλύτερο κακὸ δὲν εἶναι ἡ ἀποτυχία, ἀλλὰ ἡ κακὴ ἀντιμετώπιση τῆς ἀποτυχίας!
Οἱ ἀποτυχίες δὲν παύουν νὰ μᾶς μετροῦν! Διάβασα, πρόσφατα, πὼς δύο ἀκόμη νέοι αὐτοκτόνησαν, γιατί κάπου στὴ ζωὴ τους ἀπέτυχαν. Συνάντησαν δυσκολίες στὸ δρόμο τους καὶ δὲν πάλεψαν καθόλου νὰ τὶς ξεπεράσουν.
Ἢ δὲν ἐπέμειναν στὸν ἀγώνα τους. Ὁ πρῶτος εἶναι ὁ μαθητὴς Στ. Κ., 15 χρονῶν. Πυροβολήθηκε μὲ τὸ ὅπλο τοῦ πατέρα του, γιὰ ποιὸ λόγο νομίζετε; Γιατί σὲ δύο μαθήματα πῆρε 14! Καὶ σκέφθηκε: «Τί νόημα ἔχει πιὰ ἡ ζωή μου;»! Ἡ δεύτερη εἶναι ἡ φοιτήτρια Α.Ο. τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς. «Τσάκισε» τὸν ἑαυτὸ της πέφτοντας ἀπʼ τὸν ἕκτο ὄροφο τῆς σχολῆς της, στὴν Πανεπιστημιούπολη Θεσσαλονίκης. Αἰτία; Καθυστεροῦσε ἡ μεταγραφή της γιὰ τὴν Φιλοσοφικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν!
Πόσο ἀποκαλυπτικὰ εἶναι! Θυμίζει καὶ τοῦτο τὸ λόγο: «Ποτέ σου μὴ φοβηθεῖς τὴν ἀποτυχία. Ὅποιος τὴ φοβᾶται, ποτὲ του δὲν πετυχαίνει». Ἀλλὰ κι αὐτὸ ποὺ τόνιζε ὁ Τζών Μέϊσον: «Σχεδὸν ὅλες οἱ ἀπο-τυχίες εἶναι ἀποτέλεσμα τοῦ ὅτι οἱ ἄνθρωποι τὰ παράτησαν πολὺ γρήγορα. Γιὰ νὰ καρφωθεῖ τὸ καρφὶ τῆς ἐπιτυχίας χρειάζεται τὸ καρφὶ τῆς ἐπιμονῆς». Κι ἂς τὸ δοῦμε αὐτὸ μὲ ἕνα ἄλλο παράδειγμα… Αὐτό, ποὺ ἔγινε στοὺς Ὀλυμπιακοὺς ἀγῶνες τοῦ Μονάχου, εἶναι πραγματικὰ συγκλονιστικό.
Στὴν κούρσα τῶν 10.000 μέτρων, δώδεκα ἀθλητὲς τρέχουν ἀποφασιστικὰ στὸ στάδιο. Πόθος τους ἡ νίκη, ὄνειρό τους ἡ χαρὰ τοῦ Ὀλυμπιονίκη. Ἐνῶ, λοιπὸν βρίσκονταν στὰ 4.500 μέτρα καὶ σχεδὸν συγκεντρωμένοι ὁ ἕνας πίσω ἀπʼ τὸν ἄλλον, ξαφνικὰ ὁ Σόρτερ, ἔσπρωξε τὸν Φινλανδὸ Βίρεν, ποὺ ἔπεσε ἔξω ἀπὸ τὸ στίβο παρασύροντας καὶ τὸν Τυνήσιο Γκαμούντι.
Μία φοβερὴ ἀτυχία, ὅπως λένε, καὶ γιὰ τοὺς δύο. Ἔτσι τραυματισμένοι καὶ πεσμένοι πού εἶναι, τί θὰ κάνουν; Θὰ συνεχίσουν; Μὰ οἱ ἄλλοι βρίσκονται ἤδη ἀρκετὰ μακριά τους. Ἐκεῖ ποὺ ὑπολογίζεται καὶ τὸ κλάσμα τοῦ δευτερολέπτου, πῶς θὰ κερδηθεῖ τὸ τόσο χρονικὸ διάστημα; Ὁ Τυνήσιος Γκαμούντι τὸ παίρνει ἀπόφαση.
Ναί, δὲν γίνεται διαφορετικά. Θὰ ἐγκαταλείψει τὸν ἀγώνα! Μὰ ὁ Φινλανδὸς Βίρεν δὲν τὸ βάζει κάτω. Σκέπτεται τοὺς τόσους ἀγῶνες του, τὶς προσπάθειες, τὶς θυσίες. Κι ἔπειτα τὴ χαρά, τὴν τιμὴ καὶ τὴ δόξα ποὺ θὰ τοὺς δώσει ὁ τίτλος τοῦ Ὀλυμπιονίκη.
Ἔτσι ἀποφασίζει τὸ ἀντίθετο. Νὰ συνεχίσει… Ναί, νὰ συνεχίσει! Ἐπιστρατεύει, λοιπόν, ὅλες του τὶς δυνάμεις, σηκώνεται μὲ ἀποφασιστικότητα καὶ τρέχει νὰ φθάσει τοὺς ἄλλους. Καὶ τὸ κατορθώνει! Καὶ τοὺς προσπερνᾶ! Κι ἐνῶ πλησιάζουν πρὸς τὸ τέλος, τὰ πόδια του ἀποκτοῦν, νομίζεις, φτερά. Μάταια προσπαθοῦν οἱ συναθλητές του νὰ τὸν προφθάσουν.
Νὰ τὸν ἀφήσουν πάλι πίσω τους. Ἐκεῖνος προχωρεῖ ἀκάθεκτος στὸ σκοπό του. Καὶ σὲ λίγο, τὸ θαῦμα γίνεται. Ὁ Βίρεν εἶναι Ὀλυμπιονίκης! Καὶ οἱ δύο μπροστὰ στὸ ἴδιο γεγονὸς βρέθηκαν. Γεύθηκαν ταυτόχρονα τὴν ἴδια ἀποτυχία.
Ποιὸς ὅμως ἔγινε στὸ τέλος Ὀλυμπιονίκης; Ὁ Βίρεν, ἐκεῖνος δηλαδή, ποὺ σωστὰ τὴν ἀντιμετώπισε. Τί συγκλονιστικὸ στʼ ἀλήθεια! Καὶ ταυτό- χρονα ἀποστομωτικὸ γιὰ ὅσους συμμερίζονται τὴ στάση τοῦ Γκαμούντι…
Συνεπῶς τὸ λάθος δὲν βρίσκεται στὴν ἀποτυχία, ἀλλὰ στὴ λάθος ἀντιμετώπιση τῆς ἀποτυχίας. Ὁ Ἰω. Χρυσόστομος τονίζει πὼς ἁμαρτία δὲν εἶναι ἡ πτώση, ἀλλὰ ἡ παραμονὴ στὴν πτώση!

* * * 

Πρέπει νὰ ξέρουμε ὅτι οἱ ἄνθρωποι ποὺ θριαμβεύουν στὴ ζωή, ἀρνοῦνται νὰ ἡττηθοῦν. Καὶ λένε τοῦτο πάντα: Δὲν παραιτοῦμαι! Στὶς δυσκολίες γιγαντώνονται, στὶς ἀντιξοότητες συνεχίζουν ἀκάθεκτοι νὰ προχωροῦν μπροστὰ καὶ πρὸς τὰ πάνω, στὰ ἐμπόδια βγάζουν ἀκόμη καὶ φτερά, γιὰ νὰ τὰ ξεπεράσουν! Δὲν εἶναι τυχαῖο αὐτὸ ποὺ εἶπαν: «Οἱ φουρτοῦνες τῆς ζωῆς εἶναι μόνο γιὰ τοὺς μαχητές».
Ἡ κατάσταση θυμίζει τά… πουλιά! Ὅταν ἕνα πουλὶ πετάει γιὰ διασκέδαση, πετάει πρὸς τὴν κατεύθυνση τοῦ ἀνέμου.
Ὅταν ὅμως ἀντιμετωπίζει ἕνα κίνδυνο, γυρίζει ἐνάντια στὸν ἄνεμο, ὥστε νὰ μπορέσει νʼ ἀνέβει ψηλότερα. Ἐπιστρατεύει τὶς δυνάμεις του καὶ κινεῖται ἐπιθετικὰ καὶ μαχητικὰ πρὸς τὰ πάνω! Οἱ νικητὲς ποτὲ δὲν τὸ βάζουν κάτω!
Μὲ τὴν τακτική τους αὐτή, ἕνα στὸ τέλος πετυχαίνουν. Νὰ μεταβάλλουν τὶς ἀποτυχίες καὶ τὶς ἧττες τους σὲ σκαλοπάτια. Σὲ σκαλοπάτια γιὰ νʼ ἀνέβουν. Πόσο, πράγματι, σημαντικὸ εἶναι αὐτό! Ἕνας μαθητὴς ἦταν ἀδύνατος στὰ μαθηματικά.
Μὰ ὕστερα ἀπὸ μία χρονιὰ ποὺ ἔμεινε ἀνεξεταστέος, ρίχτηκε μαχητικὰ στὴ μελέτη, ἐπέμενε νὰ καταλάβει καὶ τὸν τελευταῖο μαθηματικὸ τύπο. Καὶ τότε, ἀνακάλυψε τὸ μυστικό, ἀλλὰ καὶ τὴ γοητεία τους.
Σαγηνεύτηκε ἀπʼ τὴ σοφία τους καὶ τὰ ἀγάπησε πραγματικά. Σήμερα, μάλιστα, εἶναι καθηγητὴς μαθηματικῶν! Ἐπαληθεύεται, ἔτσι, αὐτὸ ποὺ εἶπε κάποιος στοχαστής: «Πολλὲς ἀποτυχίες εἶναι μεταμφιεσμένες ἐπιτυχίες».
Καὶ κάποιος ἄλλος: «Ὅταν κανεὶς σκοντάψει (καὶ δὲν πέσει), κάνει πρὸς τὰ ἐμπρὸς μεγαλύτερο βῆμα ἀπʼ τὸ συνηθισμένο»! Μία Ἑλβετικὴ παροιμία λέει: «Κάθε ἀποτυχία, ποὺ δὲν μᾶς συντρίβει, μᾶς κάνει πιὸ ἰσχυρούς».
Κάτι ποὺ θυμίζει αὐτὸ ποὺ κάποιος ἔγραψε: «Ἡ ἀποτυχία γιγαντώνει τοὺς ἐκλεκτούς». Ἔτσι, μέσα ἀπʼ αὐτὴ τὴ διαδικασία, ὁλοκληρώνεται περισσότερο, γίνεται ὅλο καὶ πιὸ φθασμένος ὥσπου νὰ τὸ κατορθώσει. Σκεφθεῖτε το!

 * * * 

Νὰ τὸ ποῦμε κι αὐτό! Εἶναι ἀλήθεια πὼς αὐτὴ τὴν κατάσταση, τοῦτο τὸν ἀρνητισμό, ἐπιτείνουν τὸ οἰκογενειακό, σχολικὸ ἢ καὶ κοινωνικὸ περιβάλλον. Πολλοὶ γονεῖς νιώθουν ὑπερηφάνεια γιὰ τὸ παιδὶ τους ἐκεῖνο ποὺ τὰ καταφέρνει στὸ σχολεῖο καὶ ντροπὴ γιὰ τὸ ἄλλο παιδί τους ποὺ δὲν τὰ καταφέρνει!
Ἕνας κακὸς μαθητὴς – παιδί τους, ἀπειλεῖ τὴν ἀξία καὶ τὸ γόητρό τους!
Οἱ γονεῖς αὐτοὶ προσπαθοῦν μὲ τὶς ἐπιτυχίες τῶν παιδιῶν τους, νὰ ἱκανοποιήσουν δικές τους ἀνάγκες, ἐξωθώντας τὰ πράγματα ἀκόμη καὶ στὰ ἄκρα! (Στὸ ἑπόμενο φύλλο θὰ μιλήσουμε γιὰ μία ἄλλη μέθοδο. Τὶς ὀρθὲς σκέψεις τὶς ὁποῖες πρέπει νὰ κάνουμε).

Κ. Γ. Παπαδημητρακόπουλος

 Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 1971, 12 Απριλίου 2013