Βατοπαιδινές Κατηχήσεις Γέροντος Ιωσήφ- Κατήχηση 10η - Το νόημα της κένωσης του θείου Λόγου

Αδελφοί και πατέρες, με τη Χάρη του Κυρίου, που μας κάλεσε με άγια κλήση στο σταυροφόρο δρόμο της ανάπλασης και ανάστασής μας, δεν θα πάψουμε να υποδεικνύουμε, να συμβουλεύουμε, αλλά και να επιτιμούμε, όταν είναι ανάγκη, γιατί βιαζόμαστε να κατακτήσουμε το πτυχίο μας.

Θα αναφερθώ σε κάποιο λάθος, που κατ επανάληψη άκουσα και λυπήθηκα. Επειδή η μονή μας είναι μεγάλη και όπως βλέπετε συνεχώς επισκευάζεται, οι αδελφοί μας κοπιάζουν και σε εξωτερικές εργασίες. Επειδή τα γεύματα απέχουν μεταξύ τους, ιδιαίτερα τις ημέρες του καλοκαιριού, κρίναμε να επινοηθεί κάποια μορφή παρηγοριάς, ειδικώτερα για τους νέους, που ακόμα δεν συνήθισαν στη σκληρή κακοπάθεια. Με απόφαση του Ηγουμένου και των αδελφών που βοηθούν στη διοίκηση της μονής, δίνεται κάποιο ελαφρό κέρασμα στο μέσο της ημέρας, για παρηγοριά των αδύνατων χαρακτήρων.

Στο κέρασμα αυτό, παρακαλώ την αγάπη σας, να είστε προσεκτικοί και να μη λύνετε το σεμνό του ήθους και του προγράμματός μας με τη μικρή αυτή συγκατάβαση. Να αποφεύγουμε και τη διαχύση της πολυλογίας και τη παραχρήση των υλών, που θα διασπούν την εγκράτεια. Γιατί μετά ακολουθεί η παρρησία, που μοιάζει με τη γύμνωση και η οποία αφανίζει όλο τον καρπό της προηγούμενης προσπάθειάς μας. «Μηδεμίαν εν μηδενί διδόντες προσκοπήν, ίνα μη μωμηθή η διακονία» (Β Κορ. στ, 3). Ειδικά στους μοναχούς ανήκει η εγκράτεια και η ευσχημοσύνη, γιατί πρέπει να ζουν ως φωστήρες εν κόσμω, λόγον ζωής επεχόντες» (Φιλιπ. β, 15 - 16).

Ήδη μπήκαμε στην περίοδο της Τεσσαρακοστής, που προηγείται των αγίων εορτών της Γέννησης του Χριστού. Μακάριος θα είναι όποιος θα γίνει έτοιμος να ανταποκριθεί στα ιερά καθήκοντα, που εξαίρετα οι άγιοι νομοθέτησαν σ αυτά τα πνεύματικά στάδια τιυν νηστειών. Είναι περίοδοι αναθεώρησης της αμέλειάς μας και των πολλών μας παραλείψεων, που διαπράξαμε, είτε με τη θέλησή μας, είτε λόγω της φιλαυτίας μας και της εμπαθούς αιχμαλωσίας μας και έτσι προδώσαμε «τον Λόγον», κατά το μέγιστο πατέρα μας Μάξιμο.

Δύο μορφές άρνησης περιέχει η προδοσία της αλήθειας. Η πρώτη είναι η προδοσία του Ιούδα. Σ αυτήν αρνούμαστε τις εντολές, μέσα στις οποίες είναι κρυμμένος ο Κύριος, για λόγους εμπάθειας

και φιλαυτίας. Η δεύτερη είναι η προδοσία του Πέτρου. Σ αυτή, για λόγους δειλίας και ψεύτικου φόβου, αρνούμαστε ότι γνωρίσαμε τον Κύριο. Καθένας, ας ερευνήσει τη ζωή του. Θα ανακαλύψει με ποια μορφή έγινε προδότης. Αλίμονο αν έγινε προδότης και στις δύο μορφές. Στην περίοδο της νηστείας που μπήκαμε, ας επιδείξουμε ακριβέστερη μετάνοια, για να αποθεραπεύσουμε τον εαυτό μας και εξοφλήσουμε το χρέος μας.

Ερεθίστε το νου σε εγρήγορση, για να μην κοιμάται και μένουν οι αισθήσεις ακυβέρνητες. Τότε μπαίνουν οι ληστές, τα πάθη, και ερημώνουν τον «οίκο του Χριστού». Ας νηστέψουμε κατά δύναμη πρόθυμα και έντονα. Ας αγρυπνήσουμε όπως πρέπει. Ας είμαστε νηφάλιοι στη μελέτη της Γραφής, των πατερικών κειμένων, στο τακτικό μας πρόγραμμα και στη φυλακή των αισθήσεων. Στις εργασίες και τα διακονήματα να είμαστε πρόθυμοι, όχι ράθύμοι και αμελείς, σαν να εκτελούμε αγγαρεία. Ας κρατήσούμε με περισσότερη ακρίβεια τη σιωπή, μακριά από κάθε μεμψιμοιρία και καταλαλιά. Μακριά ειδικά από την κατάκριση, που είναι σύστημα της έχθρας και του μίσους• αυτά είναι ιδιώματα σατανικά, και όχι των μαθητών του Χριστού, των οποίων τα πάντα επισφραγίζει η αγάπη. Να αποφεύγετε τη ματαιολογία, που ανοίγει την πόρτα και σκορπίζονται όσα μαζέψαμε με κόπο. Όλα τα μέλη μας να είναι όπλα δικαιοσύνης, όργανα εφαρμογής της ένθεης ζωής, στην οποία κληθήκαμε και παραμένουμε, με τη Χάρη του Χριστού.

Αυτό είναι, αδελφοί και πατέρες, το νόημα των νηστειών, που οι Πατέρες μας νομοθέτησαν. Όχι μόνο η μικρή εναλλαγή των φαγητών, όπως νομίζουν όσοι δεν γνωρίζουν το σκοπό. «Ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος και ημέρα σωτηρίας» (Β Κορ. στ, 2) για άσκηση της υποταγής μας. Μεταφορικά, ας υπομένουμε τον καύσωνα της ημέρας και τον παγετό της νύκτας αισθητά και νοητά, περισσότερο νοητά. Εάν εκλάβουμε μεταφορικά το νοητό Ναβουχοδονόσορα διάβολο, θα αίισθανθούμε ότι ενώ αγωνιζόμαστε για τη σωτηρία μας, αυτός μας ανάβει το νοητό καμίνι των πειρασμών, ειδικά των παθών, και μάλιστα στην ηλικία της νεότητας. Έχει διπλή ενέργεια το νοητό καμίνι της Βαβυλώνας. Στο αισθησιακό μέρος με πυρώσεις και παράλογους ερεθισμούς, στο θεωρητικό με θυμούς, οργή, μνησικακία, εγωισμούς, ακηδία, χαύνωση, την προσπάθεια της φιλαυτίας, και το κακό που προέρχεται απ όλα αυτά, την απιστία.

Για την ανατροπή των ανωτέρω προβάλλουμε με γενναιότητα και μεγαλοψυχία την επιμονή της εγρήγορσης, την υπομονή, τη μακροθυμία, τη νήψη, και υπεράνω όλων, τη φωνή και αγάπη του Κυρίου μας, ο οποίος μας καλεί ως « κοπιώντας» για να μας αναπαύσει στη βασιλεία του.

Μπορούμε όμως να σχολιάσουμε και το μυστήριο της κένωσης του Κυρίου μας, που θα εορτάσουμε στο τέλος αυτής της Σαρακοστής. Δεν μπορούσε, αδελφοί και πατέρες, ο Λόγος του Θεού, αυτός «δι ον τα πάντα εγένετο» (Ιω. α, 3), να αναπλάσει τον άνθρωπο με διαφορετικό τρόπο, από την ταπεινωτική αυτή μορφή της κένωσής του; Ποιος λόγος υπήρχε για μια τόσο μεγάλη ταπείνωση και ευτέλεια στον πανσθενουργό Θεό Λόγο, που «οι ουρανοί διηγούνται την δόξαν αυτού ποίησιν δε χειρών αυτού αναγγέλλει το στερέωμα»; (Ψαλμ. ιη, 1). «Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού! ως ανεξερεύνητα τα κρίματα αυτού και ανεξιχνίαστοι αι οδοί αυτού!» (Ρωμ. ια, 33). Ένας ήταν ο λόγος και με πόνο τον σημειώνω, για δική μας συναίσθηση και αφυπνισμό. Αιτία ήταν το ανίατο τραύμα τον ανθρώπου, που έγινε από την ολεθριώτατη υπερηφάνεια και τον αναρχισμό, που μόνο με τη βαθύτατη ταπείνωση και υποταγή του Πατέρα και ποιμένα θα θεραπευόταν!

Ποιά θέση έχει πλέον η ανθρώπινη αυθάδεια και ο αναρχισμός; Ποιά θέση έχει η ανατριχιαστική προπέτεια του εγωισμού και η θρασύτητα της ανταρσίας και αποστασίας; Υποδύεται το ρόλο του νηπίου, αντός που διαπλάθει όλα τα έμβρυα στα σπλάγχνα των γονιών τους. Περιτυλίσσεται με κουρέλια, αυτός που διακόσμησε όλο το σύμπαν. Ανακλίνεται στη φάτνη των αλόγων, για να διδάξει στη δική μας έπαρση και φαντασία το ταπεινό φρόνημα, που είναι η βάση της ανάστασης και της αιώνιας ζωής. Ειδικά σε μας τους μοναχούς, η περιγραφή και αίσθηση της κένωσης τον Κυρίου μας είναι το επίκεντρο όλης της σπουδής και προσπάθειάς μας. Οπωσδήποτε εμείς, που ελκυσθήκαμε απ αυτόν, για να τον μιμηθούμε, πρέπει να τον αντιγράψουμε.

Που τώρα έχει η θέση η παρακοή και αντιλογία, το θέλημα και ο γογγυσμός, η αυθάδεια και η ραθυμία; Που οι παράλογες και αξιοθρήνητες προφάσεις, που, σαν φύλλα συκής, επιχειρούν να καλύπτουν την ιδιορρυθμία και την ηδυπάθεια; Δεν νομίζω να υπάρχει αποτελεσματικώτερο μέσο και όπλο εναντίον κάθε μορφής αυθάδειας του παλαιού ανθρώπου, η οποία σύυντρίβεται και εξαφανίζεται μέσα στη μνήμη της θείας κένωσης του Χριστού μας! Και αυτά ως προς την πρακτική μορφή της πάλης και μάχης κατά του περιεκτικού κακού.

Στη θεραπευτική όμως μορφή, που για μας τους μοναχούς έχει την πρώτη θέση, πόσα πρέπει να αποκομίσουμε; Γιατί δεν σταματούμε μόνο στην ελευθερία του εμπαθούς μέρους, αλλά ανεβαίνουμε στο ύψος της θεωρίας και της θέωσης, που είναι το κέντρο της θείας επαγγελίας.

«Όσοι δε έλαβον αυτόν, έδωκεν αυτοίς εξουσίαν τέκνα Θεού γενέσθαι» (Ιω. α, 12).Η ύπαρξή τους δεν γενεαλογείται από «σάρκα και αίμα», αλλά είναι «εκ Θεού γεγενημένοι» (Α Ιω. γ, 9) και ο Πονηρός μετά από αυτά δεν τους αγγίζει.

Ενώ βρίσκονται ακόμα στο πήλινο σώμα, ο φωτισμένος νους τους, με υψηλές θεωρίες, αρπάζεται στα υπερκόσμια θεάματα. Χάνουν την αίσθηση του προσκαίρου και ματαίου. Βρίσκονται ήδη στους ετοιμασμένους τόπους της βασιλείας των ουρανών και απολαμβάνουν όσα αιώνια τους αναμένουν.

Πόσες φορές, ο οσιώτατός μας Γέροντας, μας περιέγραψε ότι το Πνεύμα το Αγιο τον είχε ανεβάσει στις θεωρίες αυτές καθώς και στους κόλπους του Αβραάμ και έλαβε αισθητά την ευλογία του γηραιού προγόνου όλων των σεσωσμένων! Όσα ο Παύλος μας διηγείται, τα απόλαυσαν οι Πατέρες μας στις κατά καιρούς αντιλήψεις και είχαν « βεβαιότερον τον λόγον» (Β Πέτ. α, 19) πριν ακόμα τελειωθούν.

Γιατί αυτά, που είναι η μερίδα του κλήρου σας, δεν τα θυμάστε, «ίνα μη κάμητε ταις ψυχαίς υμών εκλυόμενοι» (Εβρ. ιβ, 3) στις διάφορες μορφές της πάλης του αόρατου πολέμου;

Ο Παύλος παρακινεί το μαθητή του σ αυτά λέγοντας: «Ταύτα μελέτα, εν τούτοις ίσθι, ίνα σου η προκοπή φανερά η εν πάσιν;» (Α Τιμ. δ, 15). Εάν συνεχώς «τα άνω φρονούμε» και όχι τα «επί της γης», ο Κύριός μας, που δίνει «κατά την καρδίαν εκάστου και πληροί πάσαν βουλήν» (πρβλ. Ψαλμ. ιθ, 4), δεν θα παραβλέψει τα έργα του κόπου μας, αλλά και «υπέρ εκ περισσού» θα μας χαρίσει, αφού μας έδωσε κλήρο και μερίδα σ αυτήν τη θέση.

Πόσες φορές μας περιέγραφε με μεταρσιωμένη έκφραση, ο Γέροντάς μας, τις χορείες των «σεσωσμένων» και την πόλη του Θεού, που αναφέρει, ο Ιωάννης στην Αποκάλυψή του, αλλά και αυτήν την υπερήλιο όψη της Κυρίας μας Θεοτόκου, που πολλές φορές τον παρηγορούσε στην αλύγιστη επιμονή του στο αυστηρό πατερικό του πρόγραμμα!

Θα ήταν για μας αχαριστία να ξεχνούμε τις ζωντανές θεωρίες, που ο πνευματικός πατέρας μας διηγόταν, αυτές που ο ίδιος έπασχε, και όχι μελέτησε η άκουσε από άλλούς. Όχι « τω καιρώ εκείνω» των παλαιών μας πνευματικών προγόνων, αλλά στις πονηρές μας μέρες.Επειδή και μεις είμαστε, με τη Χάρη του Χριστού, βλαστοί αυτής της ρίζας, «προσερχόμεθα μετά παρρησίας τω Θρόνω της Χάριτος» (Εβρ. δ, 16), ως νόμιμοι κληρονόμοι των καρπών της.

Δεν θα νυστάξουμε, αδελφοί μου, ούτε θα παρασυρθούμε από τα ξεθωριασμένα συνθήματα των πλανεμένων δυτικών θεωριών, ώστε να πιστέψουμε ότι ήταν «τω καιρώ έκείνω» τα παραδείγματα και οι διδασκαλίες των Πατέρων μας. Και τότε και τώρα και στη συνέχεια, γραμμή και πεποίθηση, στόχος και νοσταλγία μας και ολόκληρη η πίστη και προσπάθειά μας θα είναι η ίδια όπως των Πατέρων μας, που συνεχώς, αόρατα και αισθητά, μας συμπαρίστανται και των οποίων οι πρεσβείες είναι το αληθινό μας στήριγμα.

Δεν θα συμβιβαστούμε και δεν θα λυγίσουμε σε κανένα σκώμμα και περιπέτεια, ούτε από τους ανθρώπους του συμβιβασμού, ούτε από το Σατανά που μετασχηματίζεται «εις άγγελον φωτός» (Β Κορ. ια, 14). Κρατώντας τη γνήσια ομολογιακή μας γραμμή θα σύυνεχίσουμε την ιερή μας παράδοση και θα δίνουμε και στους εαυτούς μας, αλλά και στους κοσμικούς αδελφούς μας, το σύνθημα: «Στήκετε και κρατείτε τας παραδόσεις» (Β Θεσ. β, 15) της Εκκλησίας και της φύυλής, που πολλές φορές, για τη σωστή μαρτυρία, πότισε το έδαφος της πατρίδας μας με μαρτυρικό αίμα και οσιακούς ιδρώτες και δάκρυα.




Βατοπαιδινές Κατηχήσεις (Ψ.Β. 10)

ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ

Εκδότης: Ι.ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ
Χρονολογία Έκδοσης: 1999
ISBN: 9607735145
Διάθεση εκδόσεων Σταμούλη

€10,97

Κατηχήσεις :

ΑΠΟΤΑΓΗ ΚΑΙ ΞΕΝΙΤΕΙΑ.9
Η ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ.17
ΘΕΛΗΜΑ, ΑΥΤΑΠΑΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ.25
"ΤΩ ΠΝΕΥΜΑΤΙ ΖΕΟΝΤΕΣ ΤΩ ΚΥΡΙΩ ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΕΣ".33
Η ΚΟΙΝΟΒΙΑΚΗ ΖΩΗ.41
ΠΙΣΤΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΟΙ ΣΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΛΙΚΑ ΑΓΑΘΑ.49
ΤΟ ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΤΗΣ ΜΟΝΑΧΙΚΗΣ ΖΩΗΣ.57
"ΣΧΟΛΑΣΑΤΕ ΚΑΙ ΓΝΩΤΕ".67
Η ΑΚΡΙΒΗΣ "ΕΝ ΧΡΙΣΤΩ" ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΣ.77
ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΚΕΝΩΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΛΟΓΟΥ.87
ΠΙΣΤΟΙ ΣΤΗΝ ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΜΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗ.95
ΟΙ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ.103
"ΑΠΟΘΕΜΕΝΟΙ ΤΟΝ ΠΑΛΑΙΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ".111
ΟΙ ΕΝΤΟΛΕΣ ΤΩΝ ΜΑΚΑΡΙΣΜΩΝ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ.119
ΒΙΑ, Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.127
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΤΡΙΜΕΡΟΥΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ, ΟΙ ΘΛΙΨΕΙΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ.135
ΟΙ ΓΙΓΑΝΤΕΣ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ ΚΑΙ Ο ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΑΓΩΝΑΣ.143
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ.151
ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΝΟΥΘΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙ ΘΕΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ.159
Ο ΝΟΗΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΝΕΚΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΩΝ.167
ΜΗ ΧΑΝΕΤΕ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΣΑΣ.175
"ΥΠΟΜΟΝΗΣ ΕΧΟΜΕΝ ΧΡΕΙΑΝ".183
Ο ΕΥΚΟΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΥΠΑΚΟΗΣ.191
ΕΧΟΥΜΕ ΕΝΔΥΜΑ ΓΑΜΟΥ;.199
"ΔΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΥΜΕΝ".209
ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ "ΕΣΩ ΑΝΘΡΩΠΟΝ".219
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑ.229
Η ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ.237
ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.245
Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ.253
Η ΜΑΚΑΡΙΑ ΥΠΑΚΟΗ.261
ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΜΕΝΟΥΜΕ ΜΕ ΚΑΡΤΕΡΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΘΛΙΨΕΙΣ.269
ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΑ: ΕΝΑ ΔΥΝΑΤΟ ΟΠΛΟ.277
ΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.285
ΣΥΝΗΘΙΣΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΟΥ ΝΑ ΛΕΕΙ "ΣΥΓΧΩΡΗΣΟΝ".293
ΤΟ "ΥΠΟΠΙΠΤΟΝ ΦΡΟΝΗΜΑ".301
"ΝΗΨΑΤΕ, ΓΡΗΓΟΡΗΣΑΤΕ".309
ΠΡΟΘΥΜΩΣ ΑΝΑΒΑΙΝΕΤΕ.317
"ΙΔΕ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΠΟΝ ΜΟΥ"325
"ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΣΘΕ ΤΩ ΚΥΡΙΩ".333