Ἡ Ὀρθοδοξία μας. Κεφάλαιο 1ο. Προϋποθέσεις τῆς Θεογνωσίας. Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

ε) Προϋποθέσεις τῆς Θεογνωσίας (σελ.18-19)

Ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ἀποτέλεσμα ἀνθρωπίνης προσπάθειας, ἀλλά δῶρο τοῦ ἴδου τοῦ Θεοῦ.  Δέν «βρίσκει» ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό, ἀλλά ὁ Θεός ἀποκαλύπτεται στόν ἄνθρωπο. 

Ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν μένει «παθητικός δέκτης» τῆς Θείας χάρης΄ ἡ θεογνωσία περνάει μέσα ἀπό τήν  ἔλεύθερη προαίρεσή του΄ δέν ἀποτελεῖ βιασμό τῆς ἀνθρωπίνης προαίρεσης.  Εἶναι λοιπόν ἀνάγκη νά ἀποδείξουμε τήν ἐπιλογή μας καί ἄς δοῦμε μέ ποιούς τρόπους μπορεῖ αὐτό νά γίνει.

       1.     Ἀγαθή διάθεση. (σελ.19-20)

 Ἡ θεογνωσία ἀπαιτεῖ καθαρότητα καρδιᾶς καί ἁγνότητα διάθεσης.  Ὁ πονηρός ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά φθάσει στήν ἀληθινή γνώση τοῦ Θεοῦ, ὁσοδήποτε κι ἄν ἑρευνήσει, κι ἄν ἀκόμη ἀποστηθίσει ὁλόκληρη τήν ἁγία Γραφή.

Τό πονηρό πνεῦμα ἔφερε τόν Χριστό στό ἄκρον τῆς στέγης τοῦ Ναοῦ καί τοῦ εἶπε: «Ἐάν εἶσαι ὁ Υἱός τῦ Θεοῦ, πέσε κάτω, γιατί εἶναι γραμμένο ὅτι θά διατάξει τούς ἀγγέλους νά σέ προσέχουν καί νά σέ σηκώσουν στά χέρια, γιά νά μή σκοντάψειι σέ πέτρα τό πόδι σου» (Ματθ. δ΄6, Ψαλμ. 90,11).

Ἐδῶ ἡ πρόθεση τοῦ Σατανᾶ δέν ἦταν ἁγνή΄ δέν ζητοῦσε τήν προσωπική ἕνωση μέ τόν Χριστό, τήν πραγματική Θεογνωσία, ἀλλά προσπάθησε νά παρασύρει τόν Κύριο σέ ἐνέργεια πονηρή΄ δέν ἦταν πράξη ἐμπιστοσύνης, ἀγάπης καί ὑπακοῆς στό θέλημα τοῦ Πατρός΄ δέν ἀναφερόταν στό θεῖο σχέδιο, ἀλλά ἦταν ἔκφραση ὑποταγῆς στό σχέδιο τοῦ ὄφεως.  Γι’ αὐτό τό λόγο ὁ Κύριος ἀπαντᾶ: «Πάλι εἶναι γεγραμμένο΄ δέν πρέπει νά πειράξεις τόν Κύριον τόν Θεό σου» (Ματθ. δ΄7. Λουκ.δ΄12 Δευτερ. στ΄16. Πρβλ. Α΄ Κορ.ι΄9. Ἀριθ. κα΄5-6).

Ὅποιος δέν ξεκινάει ἀπό ἁγνή διάθεση, ποτέ δέν θά φθάσει στή Θεότητα τοῦ Κυρίου΄ δέν θά μπορέσει νά ἑνωθεῖ μέ Αὐτόν, ὁσοδήποτε κι ἄν ἐρευνήσει, ὁσοδήποτε κι ἄν μελετήσει τήν ἁγία Γραφή.

«Ἐδίψησε ἡ ψυχή μου πρός τόν Θεόν τόν ζῶντα΄

          πότε ἥξω καί ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ τοῦ Θεοῦ;»΄

ἐδίψασε ἡ ψυχή μου γιά τόν ζωντανό Θεό, πότε θά ἔλθω καί θά δῶ τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ μου; (Ψαλμ.μβ΄3).  Ἐκεῖνος πού θά διψάσει γιά τόν Θεό θά τρέξει σάν τό ἐλάφι στήν πηγή (Ψαλμ. μά (μβ΄) 1-3), δηλαδή στόν Χριστό (Ἰω.δ΄10).  Ἀντίθετα, ὅποιος προσπαθήσει νά σβήσει τή δίψα μόνος, δέν θά τό πετύχει ποτέ΄ «ἐγώ τῷ διψῶντι δώσω ἐκ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς δωρεάν», δηλαδή σέ κεῖνον πού διψᾶ ἐγώ θά δώσω δωρεάν ἀπό τήν πηγή τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς (Ἀποκ.κα΄ 6) ΄ «ὁ διψών ἐρχέσθω, καί ὁ θέλων λαβέτω ὕδωρ ζωῆς δωρεάν», ἐκεῖνος πού διψάει ἄς ἔλθει καί ἐκεῖνος πού τό ἐπιθυμεῖ ἄς λάβει δωρεάν ὕδωρ ζωῆς (Ἀποκ. κβ΄17).

Γιά νά ὁδηγηθεῖ λοιπόν κανείς στήν ἀληθινή Θεογνωσία πρέπει νά ἔχει γνήσια διάθεση΄ νά διψάει γιά τόν Θεό.  Νά μή εἶναι δηλαδή τό κίνητρό του διανοητική ὑπόθεση ἤ ἱκανοποίηση περιέργειας.  Αὐτός πού φλέγεται ἀπό τήν ἐπιθυμία τοῦ Θεοῦ δέν προκαλεῖ, δέν ἐκπειράζει τόν Κύριο!  Ἡ σωτήρια γνώση τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι ὑπόθεση διανοητική, οὔτε ἀποβλέπει στήν ἱκανοποίηση τῆς δίψας γιά μάθηση.  Ξεκινάει ἀπό τή βαθειά ἐπιθυμία τῆς καρδιᾶς γιά προσωπική κοινωνία ἀγάπης μέ τόν Πλάστη Θεό καί ἀφορᾶ ὁλόκληρη τήν ὕπάρξη τοῦ ἀνθρώπου.  Μ’ αὐτή τή διάθεση πρέπει κανείς νά προσεγγίζει τή γνώση τοῦ Θεοῦ.

2.     Ἡ ἀγάπη  (σελ.20-22)

Μιά ἄλλη βασική προϋπόθεση τῆς Θεογνωσίας εἶναι ἡ ἀγάπη.  Ὁ ἴδιος ὁ Θεός εἶναι αἰώνια ἀγάπη καί ἐπιθυμεῖ νά ἔλθει σέ προσωπική κοινωνία μέ τόν ἄνθρωπο «ἐν ἐλευθερίᾳ».

Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἐξαναγκάσει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀλλά οὔτε καί ὁ Θεός θέλει νά βιάσει τόν ἄνθρωπο΄ νά τοῦ ἐπιβάλει τήν ἀγάπη Του.  Ἡ ἀγάπη εἶναι ἕνα δῶρο τοῦ  Θεοῦ (Γαλ.ε΄ 22) καί προσφέρεται ὅπου καί ὅταν ὁ Θεός θέλει καί σέ ὅποιον Ἐκεῖνος θέλει (Α΄ Κορ. β΄ ΙΙ. Ἑβρ. β΄ 4).  Μόνο πού ὁ Θεός δέν μεροληπτεῖ΄ θέλει νά ὁδηγηθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι στήν ἀληθινή Θεογνωσία, δηλαδή στή σωτηρία (Α΄ Τιμ. β΄4). Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ περιβάλει ὅλους τούς ἄνθρώπους.

Ὅμως πρέπει καί ὁ ἄνθρωπος νά ἀπαντήσει στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μέ τή δική του ἀγάπη.  Τότε ὁ Θεός θά τοῦ ἀποκαλυφθεῖ καί ὁ ἄνθρωπος θά γνωρίσει τόν Θεό΄ «ἐάν κανείς ἀγαπᾶ τόν Θεό, αὐτός ἔχει γνωριστεῖ ἀπό τόν Θεό» (Α΄ Κορ. η΄ 3)΄ θά ἀκούσει τήν φωνή Του νά τόν καλεῖ νά περάσει στή νεφέλη, νά ἀνεβεῖ στήν κορυφή τοῦ ὄρους, νά δεῖ τή δόξα τοῦ Θεοῦ καί νά ἀκούσει τή φωνή Του: «Ἐγώ εἶμαι Κύριος ὁ Θεός σου΄ ...μήν ἔχεις ἄλλους Θεούς πλήν ἐμοῦ.  Μή κάμεις γιά τόν ἑαυτό σου εἴδωλο...μήν προσκυνήσεις αὐτά καί μήν τά λατρεύσεις, γιατί Ἐγώ εἶμαι ὁ Κύριος ὁ Θεός σου, Θεός ζηλωτής» (Δευτερ. ε΄ 6-9).

Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό ἐκφράζεται μέ τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τή λατρεία ὀποιωνδήποτε «ἄλλων θεῶν», ἀκόμη καί ἀπό τή λατρεία τοῦ ἑαυτοῦ μας.  Αὐτή ἡ ἐλευθερία ἀποτελεῖ «ἄνοιγμα» στή Θεία ἀγάπη.  Μέ τή θέλησή του πλέον ὁ ἄνθρωπος ἀρνεῖται τό δικό του θέλημα καί κάνει θέλημά του τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.  Δείχνει τήν ἀγάπη του ἀκολουθώντας τή διδαχή τοῦ Χριστοῦ. Ὅταν ἀγαποῦμε κάποιον,  δοκιμάζουμε ἰδιαίτερη χαρά νά ταυτίζουμε τό θέλημά μας μέ τό δικό του θέλημα..  Αὐτό δέν τό θεωροῦμε δύσκολο, ὥστε νά τό νιώθουμε σάν κάποια θυσία.  Γι’ αὐτό καί ὅποιος παραβαίνει τή διδαχή τοῦ Θεοῦ, δέν ἀγαπᾶ τόν Θεό. « Ὅποιος λέγει ὅτι μένει ἐν Αὐτῷ ὀφείλει νά ζεῖ ὅπως ἔζησε καί ὁ Χριστός (Α΄ Ἰω. β΄ 6).

Ἀλλά ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό ἐκφράζεται καί ὡς ἀγάπη πρός τόν πλησίον. Ἄν κανείς πεῖ «ἀγαπῶ τόν Θεό» ἀλλά μισεῖ τούς ἀδελφούς του, αὐτός εἶναι ψεύτης, γιατί ἐκεῖνος πού δέν ἀγαπᾶ τόν ἀδελφό του πού τόν ἔχει δεῖ, πῶς εἶναι δυνατόν νά ἀγαπᾶ τόν Θεό πού δέν τόν εἶδε;  Αὐτή τήν ἐντολή ἔχουμε ἀπό Αὐτόν!   

Ὅποιος ἀγαπάει τόν Θεό, νά ἀγαπάει καί τούς ἀδελφούς του» (Α΄ Ἰω. δ΄ 19-21).

Ἡ ἀληθινή ἀγάπη, ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ δέν κομματιάζεται΄ προσφέρεται ὁλόκληρη πρός ὅλους χωρίς ἐξαίρεση΄ δέν μπορεῖς νά πεῖς: ἀγαπῶ τόν ἕναν ἀλλά ὄχι καί τόν ἄλλο, ἀγαπῶ τόν Θεό, ἀλλά ὄχι καί τούς ἀνθρώπους.  Εἶναι ὅπως ἡ ἀγάπη τῆς μητέρας πρός τά πολλά παιδιά της΄ τά ἀγαπᾶ ὅλα ἐξίσου, χωρίς νά «μερίζει» τήν ἀγάπη της, γιατί ἡ ἀληθινή ἀγάπη εἶναι ἀμέριστη! 

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες 18 - 22

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας
______________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα