Ἡ Μοναχικὴ ζωὴ κατὰ τὸν Ἁγιορειτικό Τόμο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Π. Γεώργιος Καψάνης Μέρος Ε'

Ἡ Μοναχικὴ ζωὴ κατὰ τὸν Ἁγιορειτικό Τόμο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. Μέρος Ε'

Στό ἕκτο «ὅστις» ὁ ἅγιος Γρηγόριος  ἀνάφέρεται σ’ αὐτούς πού δέν παραδέχονται ὅτι στά σώματα αὐτῶν πού προκόπτουν κατά Θεόν «ἐνσημαίνονται», ἀποτυπώνονται, πνευματικές καταστάσεις πού προέρχονται ἀπό τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού ἔχουν στήν ψυχή τους.
Ἀναφέρεται ἐπίσης σ’ αὐτούς πού ἀπάθεια ὀνομάζουν τήν καθ’ ἕξιν νέκρωσι τοῦ παθητικοῦ μέρους  τῆς ψυχῆς καί ὄχι τήν μεταμόρφωσί του, πού εἶναι καθ’ ἕξιν στροφή τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς πρός τά ἀνώτερα, δηλαδή ὁλική ἀποστροφή τῶν κακῶν καί στροφή πρός τά καλά.
 Αὐτοί, λέγει ὁ Ἅγιος, δέν λαμβάνουν ὑπ’ ὄψιν ὅτι ἐφ’ ὅσον τό σῶμα θά μετάσχῃ μέ τήν ψυχή στά ἀπόρρητα ἀγαθά, ἀσφαλῶς θά συμμετάσχῃ καί τώρα κατά τό δυνατόν στήν Χάρι πού χορηγεῖ ὁ Θεός μυστικά καί ἀπόρρητα στόν κεκαθαρμένο νοῦ15.
Ἐδῶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος μᾶς διδάσκει δύο πολύ βασικές ἀλήθειες τῆς Ὀρθοδόξου ἀνθρωπολογίας. Ἡ πρώτη ἀλήθεια εἶναι ὅτι ὁ καθαιρόμενος καί ἁγιαζόμενος πιστός λαμβάνει ἐμπειρία τῆς Χάριτος ὄχι μόνο στήν ψυχή ἀλλά καί στό σῶμα του. Καί αὐτό εἶναι δίκαιο, ἀφοῦ τό σῶμα συναγωνίζεται μέ τήν ψυχή. Ὑπενθυμίζω τήν Ὀρθόδοξο ἀσκητική, πού εἶναι ἀσκητική τοῦ ὅλου ἀνθρώπου ὡς ψυχοσωματικῆς ἑνότητος (π.χ. μετάνοιες, ὀρθοστασίες, ἀγρυπνίες κ.λ.π.).

Ἡ ἄλλη ἀλήθεια εἶναι ὅτι τό παθητικόν τῆς ψυχῆς δέν νεκρώνεται, ἀλλά μεταμορφώνεται καί ἁγιάζεται. Ὁ θυμός π.χ. γίνεται θυμός κατά τοῦ διαβόλου· ὁ ἔρως γίνεται θεῖος ἔρως.
Ἡ ἀπάθεια λοιπόν γιά μᾶς δέν εἶναι μία στωϊκή ἀδιαφορία ἤ βουδιστική ἀπραξία, ἀλλά δραστική καί ἔμπυρος φορά πρός τόν Θεόν καί ἀξαγιασμός τῶν φυσικῶν δυνάμεων τοῦ ἀνθρώπου.
Καταλήγει ὁ Ἅγιος μέ τήν διευκρίνησι, ὅτι μέ φυσικό τρόπο ἡ μέν αἴσθησις ἀντιλαμβάνεται τό αἰσθητό φῶς καί τά αἰσθητά πράγματα, ὁ δέ νοῦς ἀντιλαμβάνεται τό φῶς τοῦ νοῦ πού εἶναι ἡ γνῶσις τῶν νοσημάτων καί τά νοήματα. Αὐτή εἶναι ἡ φυσική λειτουργία τῆς αἰσθήσεως καί τοῦ νοῦ.
«... ὅταν δέ πνευματικῆς καί ὑπερφυοῦς εὐμοιρήσωσι χάριτος τε καί δυνάμεως, αἰσθήσει τε καί νῷ, τά ὑπέρ πᾶσαν αἴσθησιν καί πάντα νοῦ οἱ κατήξιωμένοι βλέπουσιν· ἵνα κατά τόν θεολόγον εἴπωμεν μέγαν Γρηγόριον, ὡς οἶδε μόνος ὁ Θεός, καί οἱ τά τοιαῦτα ἐνεργούμενοι»16.


________________________________________________

15.Ἁγιορείτικος Τόμος..., ἔνθ’ ἀνωτ. σελ 192, στίχ.1.
16. Ἔνθ’ ἀνωτ. στίχ.25.

 Ἐκδόσεις Ἱερᾶς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου

Ἅγιον Ὄρος
2000

σελ. 89-104

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις

Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς - Ἀρχιμ. Γεώργιος Καψάνης