Ἡ ἐπιστροφή στόν Χριστό. Ἰωάννου Ἰανωλίδε. Μέρος Β'

Ἡ ἐπιστροφή στόν Χριστό
Περιστατικά ἀπό τήν ζωή φυλακισμένων  Ρουμάνων Μαρτύρων καί ὁμολογητῶν τοῦ 20οῦ αἰῶνος. Μέρος Β'

Ἰωάννης Ἰανωλίδε

Ἐπεξηγήσεις γιά τήν ρουμανική ἔκδοσι

Μέ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ καί τίς πρεσβεῖες τῶν Ρουμάνωνν ὁμολογητῶν ἀξιωθήκαμε νά ἐκδόσουμέ τό χειρόγραφο τοῦ Ἰωάννη Ἰανωλίδε. Κατά τό διάστημα τῶν τριῶν χρόνων (1981-1984), ὁ Ἰωάννης Ἰανωλίδε, ἦταν κυνηγημένος, κατατρεγμένος καί ἐκφοβισμένος συνεχῶς μέ τήν ἀπειλή τοῦ θανάτου ἀπό τήν Κρατική Ἀσφάλεια (κομμουνιστική Ἀστυνομία). Βρῆκε χρόνο καί ἔγραψε ἑκατοντάδες σελίδες, γεμάτες μέ μικρά καί δύσκολα ἀποκρυπτογραφημένα γράμματα. Τό κείμενο δέν εἶναι συστηματοποιημένο, δέν ἔχει ἐδάφια, οὔτε τίτλους. Σ΄ ἕνα χαρτάκι ὁ συγγραφεύς ἔχει σημειώσει: „Ἔγραψα βιαστικά, κλεφτά, μόνος καί χωρίς διορθώσεις.  Παρακαλῶ νά γίνουν οἱ διορθώσεις. Δέν εἶχα ἔγγραφα, οὔτε φίλους τούς ὁποίους νά συμβουλευτῶ, οὔτε τουλάχιστόν ἠμπόρεσα νά ξαναδιαβάσω τά γραπτά μου, διότι κάθε σελίδα πού ἔγραφα τήν ἔκρυβα ἀμέσως σέ ἀσφαλές μέρος.
Ἔγραψα καί μερικά ὡραία καί ἐνδιαφέροντα πράγματα, ἀλλά τά κατέστρεψα σέ στιγμές ψυχικοῦ μου κλονισμοῦ. Ἔγραψα ὅλα αὐτά χωρίς κάποια πηγή, ἔχοντας μοναδική πηγή τήν καρδιά μου ἀπό τήν ὁποία ἔβγαλα ὅ,τι εἶναι γραμμένο ἐδῶ. Τά ἔγραψα σάν μιά μαρτυρία, σάν μιά διαθήκη. Τά ἔγραψα μέ τήν ἐλπίδα ὅτι αὐτές οἱ γραμμές θά διατηρηθοῦν καί μετά ἀπό μένα.”
Ὅ,τι ἦταν δυνατόν νά περιέχει ἡ μεγάλη καί καθαρή  του ψυχή, δηλαδή ἀνθρώπους, συναισθήματα, πνευματικές ἀναβάσεις καί καταβάσεις, ἀνθρώπινους καί ἀγγελικούς θανάτους, ὅλα εἶναι γραμμένα μέ εὐαισθησία σέ χαρτί, ἀλλά καί μέ τήν συνείδηση τῆς μεγάλης ἀπολογίας του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί τῶν χιλιάδων νεκρῶν ἀπό τίς φυλακές τῶν πόλεων Ἀϊούντ, Πιτέστι, Γκέρλα ἤ ἀπό τό Κανάλι τοῦ Δούναβη.
 Τά χειρόγραφα ὅπως ἦταν ἔτσι γραμμένα ἔπρεπε νά κρυφτοῦν ἀπό τόν θυμό τῆς Κομμουνιστικῆς Ἀστυνομίας. Στήν συνέχεια, ὁ Ἰωάννης Ἰανωλίδε, μετά τήν ἀποφυλάκισή του, προσλήφθηκε σάν ἐργάτης σ᾿ἕνα βιοτεχνικό συνεταιρισμό ἀντικειμένων χειροτεχνιῶν. Εἶχε κατασκευάσει τρεῖς λάμπες δωματίου μέ λυχνοστάτη, πού ἦταν ἕνα παραλληλεπίπεδο ξύλινο κουτί στολισμένο μέ πλαστικά διακοσμητικά. Σ΄ αὐτά τά ξύλινα κουτιά ἔβαλε ἄλλα μικρότερα ντενεκεδένια κουτάκια, μέσα στά ὁποῖα ἦταν κρυμμένα τά χειρόγραφα μέχρι τόν θάνατο του (5 Φεβρουαρίου 1986).  Ὕστερα, ὅπως ὁ ἴδιος τό ἐπιθυμοῦσεε, τά κουτιά αὐτά τά ἐμπιστεύθηκε στήν σύζυγο του σ΄ ἕναν στενό φίλο του, πρώην πολιτικό φυλακισμένο στήν πόλι Τίργου-Ὄκνα.
Ἕνα μέρος τῶν χειρογράφων, ὅπου εὑρισκόταν καί τό παρόν, στάλθηκε στήν Δύση, μέ τήν φροντίδα ἐκείνων πού εἶχαν γνωρίσει τόν Ἰωάννη Ἰανωλίδε, νά ἐκδοθοῦν ἐκεῖ.
Τελικά, μετά τόν Δεκέμβριο 1989, τό χειρόγραφο ἐπαναμεταφέρθηκε στήν Ρουμανία ἀπό τήν Ελβετία, μέ τήν πρωτοβουλία τοῦ πατρός Κωνσταντίνου Βοϊτσέσκου, καί δόθηκε σ΄ ἕναν μοναχό, ὁ ὁποῖος, μέ τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, τό ἔδωσε σέ μᾶς. Καί μεγάλη ἦταν ἡ χαρά μας ὅταν βρήκαμε, σ΄ ἕνα φύλλο τοῦ χειρογράφου, τήν ἑξῆς σημείωση: „Οἱ μοναχοί θα εἶναι οἱ πιό κατάλληλοι νά ἀποφαίνονται γι᾿ αὐτό τό χειρόγραφο.”
Μονή Ντιακονέστι,

1η Σεπτεμβρίου 2006

Αὐτόβιογραφική ὁμολογία

Εἶμαι 64 ἐτῶν. Ἀπό τό 1919 ἕως τό 1941 ἤμουν σέ ἀγῶνες μέ τόν ἀστικό κόσμο, ὁ ὁποῖος εἶχει καταφρονήσει τήν χριστιανική ζωή. Ἀπό τό 1941 ἕως τό 1964 ἤμουνα φυλακισμένος, ταλαιπωρημένος καί ἐμπαιγμένος ἀπό τήν κομμουνιστική δικτατορία. Ἀπό τό 1964 ἕως καί σήμερα εἶμαι φυλακισμένος στόν ἑαυτό μου, ἐπειδή ὁ κόσμος μέ ἔχει ἐξοστρακίσει, μέ ἔχει ἐξευτελίσει καί μέ  ἔχει περιφρονήσει. Ὄχι ἐγώ, ἀλλά ὁ Χριστός μισεῖται καί διώκεται μέσῳ τοῦ ὀνόματός μου.
Ἔμεινα περίπου πέντε χρόνια σέ ἀπόλυτη ἀπομόνωση, μόνος μου στό κρατητήριο, πεινασμένος καί γυμνός. Ἔμεινα πάνω ἀπό 15 χρόνια σέ συνηθισμένα δωμάτια, μερικά πολύ μικρά, ἄλλα μεγαλύτερα, ὅπου μέναμε ἡμέρα-νύχτα, ἀναγκασμένοι νά κάνουμε ὅλες τίς ανάγκες μας ἐντός τοῦ δωματίου.
Κάποτε εἴμασταν στοιβαγμένοι ἕως καί ὀκτώ ἄτομα σ΄ ἕνα κρατητήριο δύο τετραγωνικῶν μέτρων, ὥστε κοιμόμασταν  δύο, τρεῖς ἤ τέσσερις μαζί σ΄ ἕνα κρεβάτι καί  λόγῳ τοῦ ψύχους ἐκάναμε ἐντριβές συνεχῶς ὁ ἕνας στόν ἄλλον. Ἡ ἀθλιότητα, ἡ ἀγριότητα τῶν φρουρῶν, ἡ πεῖνα, τό κρύο καί οἱ ἀρρώστιες μᾶς ἐφαίνοντο εὔκολα μπροστά στήν ἀμοιβαία τρομοκρατία πού ὑπῆρχε ἀνάμεσα σέ διαφορετικούς, ἀπελπισμένους καί πολύ βασανισμένους  ἀνθρώπους.
Ἤμουνα πεινασμένος πάνω ἀπό εἴκοσι χρόνια, μέ προβλήματα δυστροφίας, λόγῳ ἀσιτίας. Ἔνοιωθα τό σῶμα μου παγωμένο  σέ ὅλα τά χρόνια τῆς φυλάκισής μου. Ραβδίστηκα, βασανίστηκα, τρομοκρατήθηκα γιά πολλά χρόνια μέχρι νά καταστραφεῖ ἡ φυσική καί ψυχική μου ἀντοχή. Ἐγνώρισα φοβερές ἐμπειρίες, πού ξεπέρασαν τά ὅρια τῆς ὑπομονῆς μου.
Γιά πολλά χρόνια μέ ἀπειλοῦσαν μέ θάνατο. Μέ ἀναζητοῦσαν συνεχῶς. Πάρα πολύ καιρό –περίπου 15 χρόνια – τρομοκρατήθηκα για «ν᾿ ἀναμορφωθῶ». Ἀρνήθηκα, φοβούμενος ὄχι τόν θάνατο, ἀλλά τήν πτώση. Μόνο ὁ Θεός μέ προστάτεψε ἀπ᾿ αὐτήν, διότι δέν ὑπάρχει ἄνθρωπος πού ν΄ αντέξει ὅλα αὐτά τά βάσανα.
Στήν φυλακή ἄκουσα καθηγητές, ἐπιστήμονες, λογοτέχνες καί ἔμαθα περισσότερα ἀπό τό Πανεπιστήμιο. Ξενύχτισα μέ ἀνθρώπους πού τό πρωΐ ὡδηγοῦντο στόν θάνατο. Μερικοί ἦταν ἀπελπισμένοι, ἄλλοι ψυχικά ἐπαναστάτημένοι καί ἄλλοι  εἰρηνικοί. Περιποιήθηκα, τόν ἀντιστράτηγο, πρόεδρο τοῦ στρατιωτικοῦ δικαστηρίου, πού μέ εἶχε καταδικάσει. Ἀφοῦ ἐξυπηρέτησε τούς  ἄρχοντες, κατόπιν πετάχθηκε στήν φυλακή. Καί δόθηκε σέ μένα ἡ φροντίδα νά τοῦ κλείσω τά μάτια.
Στό τέλος αὐτῆς τῆς δεινῆς ἐμπειρίας μόνο ὁ Χριστός παραμένει ζωντανός, ὁλόκληρος καί αἰώνιος μέσα μου. Ἡ χαρά μου εἶναι τέλεια: Ὁ Χριστός. Προσφέρθηκα σ΄ Αὐτόν καί Αὐτός μ᾿ ἔκανε ἄνθρωπο. Δέν μπορῶ νά κατανοήσω τήν ἀγάπη καί πανσοφία του, ἀλλά Αὐτός εἶναι τό πᾶν γιά ὅλη τήν κτίσι. Δοξάζω τον Θεάνθρωπο Χριστό!
Ἰωάννης Ἰανωλίδε, Βουκουρέστι, 1984

Ὁ λόγος τοῦ συγγραφέα πρός τόν ἀναγνώστη

Ἀγαπητέ μου Φίλε,

Μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἐλπίζω αὐτά τά ἔγγραφα νά ἐκδοθοῦν καί νά φτάσουν σ΄  ἐσένα, γιά νά ξέρει ὁ σημερινός κόσμος καί οἱ ἄνθρωποι τοῦ αὔριο τί συνέβη ἐδῶ, τώρα. Εἶναι καί ἐπιθυμία τοῦ Βαλερίου. Αὐτή δέν εἶναι μιά πραγματεία, ἀλλά ἕνα τραγούδι τοῦ κύκνου. Ὁ λόγος μας εἶναι: Τό πᾶν  ἐν Χριστῶ!
Εἶναι σημαντικό νά ξέρεις ὅτι, στίς συνθῆκες πού γράφω αὐτές τίς σειρές, δέν ἔχω τήν ἀπαραίτητη ἡσυχία, σημειώνω βιαστικά, χωρίς νά ξαναδιαβάζω, καί συνεπῶς παραμένει ἐμφανῶς ὁ χαρακτῆρας τοῦ σχεδίου καί ὁ  ἀναγνώστης ὁ ὁποῖος δέν ξέρει τί σημαίνει τρομοκρατία στήν ὁποία ἐμεῖς ζοῦμε, δέν θά καταλάβει γιατί ὑπάρχουν λάθη, γιατί λείπουν τά ἔγγραφα, γιατί δέν ἔγινε μιά συστηματική μελέτη, γιατί δέν γνωρίζουμε τήν παγκόσμια λογοτεχνία σ΄ αὐτό το θέμα, γιατί ... γιατί ... γιατί!
Ὁμολογῶ ὅτι εἶναι μιά πράξη μεγάλης ἀλλοφροσύνης πού κάνω αὐτήν τήν ἀποκάλυψη, ὄχι διότι κινδυνεύω νά φυλακισθῶ ἤ νά σκοτωθῶ, ἀλλά γιατί μέ φοβίζει ὁ ἠθικός ἀκρωτηριασμός στόν ὁποῖο θά ὑποβληθῶ.
Πέρασαν 16 χρόνια πού ἀπελευθερωθήκαμε, κλαίοντες, ἀναστενάζοντες, ἀγέλαστοι ἀπό τίς φυλακές τῆς πόλεως Ἀϊουντ καί ἐνθυμούμαστε ὅταν εἴμασταν φυλακισμένοι ἀπό τό ἀθεϊστικό κράτος. Ἔχουμε κάτι νά φᾶμε, εἴμαστε καλά ντυμένοι, ἔχουμε μοντέρνα διαμερίσματα,  μποροῦμε νά φροντίσουμε γιά τήν ὑγεία μας στά νοσοκομεῖα, ἔχουμε στήν διάθεση μας πολλά βιβλία καί περιοδικά, ἀλλά δέν ἔχουμε ἐλευθερία, δέν ἔχουμε ψυχική ἀγαλλίαση, δέν ἔχουμε τό δικαίωμα νά ἐκφραζόμεθα καί νά ὁμολογοῦμε δημόσια. Δέν ἔχουμε τό δικαίωμα νά ἤμαστε αὐτοί πού ἤμαστε, νά ἐκφράζουμέ τόν ἀληθινό ἑαυτό μας. Ἔχουν δημιουργηθεῖ ἀντικειμενικές προϋποθέσεις γιά νά πεθάνουμε σάν ἄγνωστοι. Πάντα ἀτιμαζόμαστε, κακολογούμαστε καί δέν ἔχουμε τό δικαίωμα νά προφυλαχθοῦμε, νά ποῦμε τήν ἀλήθεια.
Οἱ φυλακές καί τά μπουντρούμια ἦταν ἐργαστήρια τῆς «“ἀναμόρφωσης” τῶν ἐχθρῶν του καθεστώτος», μέχρις ὅτου θεωρηθήκαμε ἀκίνδυνοι γιά τίς Ἀρχές. Οἱ πιέσεις πού ἔχουν ἐπιβληθεῖ  ἐναντίον μας ἦταν πρωτοφανεῖς καί θηριώδες, ὥστε λίγοι μπόρεσαν ν΄ἀντέξουν. Ὡστόσο ὑπῆρξαν ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι πίστεψαν μέχρι τό τέλος τῶν βασάνων καί παρέμειναν καθαροί. Σ΄ αὐτούς τούς ἀνθρώπους ζοῦσε στήν καρδιά τους ὁ Χριστός, μιλοῦσε ὁ Χριστός.  Καί ὁ  Χριστός μιλάει στόν εἰκοστό αἰῶνα καί δι΄ αὐτῶν.
Τώρα, πού οἱ ἄνθρωποι ὑποδουλώθηκαν, τώρα πού ὅλες οἱ δυνάμεις ἐπικεντρώνονται σ΄ ἕνα χέρι, ὅταν κάθε ἄτομο παρακολουθεῖται γιά ὅ᾿τι κάνει καί σκέφτεται, ὁ μεγάλος ἀνταγωνιστής τοῦ καθεστῶτος παραμένει ἡ πίστη, διότι οἱ δυνατοί ἄθεοι δέν ἔχουν σιγουριά ἐάν δέν ἐνθρονισμένοι οἱ ἴδιοι σάν θεοί στή σκέψη ὅλων τῶν ὑποτακτικῶν τους. Ἡ κρεμάλα περιμαζεύεται ὄχι γύρω τοῦ τραχήλου, ἀλλά γύρω ἀπό τήν ψυχή καί δέν ὑπάρχει διέξοδος, οὔτε ἐναλλαγή. Όποιάδήποτε ἐλευθερία καί πρωτοβουλία καταπλακώνεται ἀπό τά σπάργανά της.
Διαλυόμαστε, ἀποβαλλόμαστε ἀπό τόν ἑαυτό μας, πεθαίνουμε ψυχικά. Τά παλληκάρια πού μεγαλώνουν τώρα ἔχουν τήν συνείδηση ὅτι εἶναι ρουμᾶνοι, ἀλλά δέν ἔχουν πιά ρουμανική ψυχή. Πεθαίνει ἡ χριστιανική ψυχή  τοῦ ἔθνους μας. Χρειαζόμαστε νά ξαναβροῦμε τίς ψυχές μας, νά διευθύνουμε καί πάλιν τίς ἀξίες μας, νά ἐμπιστευόμεθα  στούς ἀνθρώπους καί στόν Θεό.
Ἡ “ἀναμόρφωση” ἀπό τίς φυλακές τῆς πόλεως Πιτέστι εἶναι ἕνα σύμβολο τοῦ κομμουνιστικοῦ κόσμου. Ἡ δυτική δημοκρατία ἀνοίγει τίς πόρτες τῆς μαρξιστικῆς δημοκρατίας, διότι ἐκεῖ οἱ μαρξιστές ἔχουν ὅλα τά δικαιώματα,  ἐνῶ ἐδῶ ἔχουν δικαιώματα μόνο οι μαρξιστές. Ἐπιδιώκεται τό ὑπέρτατο διεθνές σοβιέτ, παντοδύναμο σέ πέντε ἠπείρους. «Θά ἐξαφανιστοῦν οἱ Χῶρες, διότι θά ὑπάρχει μόνο μιά παγκόσμια μοναδική τάξη. Θά ἐξαφανιστοῦν τά κράτη, τά ὁποῖα θά τά ἀναλάβει τό Κόμμα. Θά ἐξαφανιστοῦν τά στρατεύματα, διότι ἡ κεντρική ἐξουσία θά ἔχει μιά δύναμη χωρίς ἀντίδρασι. Θα ἐξαφανιστεῖ ἡ Ἐκκλησία ἡ ὁποία θά ἀντικατασταθεῖ μέ τήν μαρξιστική ἐπιστήμη. Οἱ συνειδήσεις θά ἐξουσιασθοῦν ἀπό τήν κεντρική ἐξουσία. Ἡ σκέψη, ἡ δημιουργία θά εἶναι ἀκριβῶς μαρξιστικές. Δέν θά ὑπάρχει ἐπιστήμη ἐκτός μαρξισμοῦ. Θά γίνεται προγραμματισμός ὁ κάθε ἄνθρωπος πόσες ἀνάγκες ἔχει καί πόση ἱκανότητα γιά δουλειά διαθέτει. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θά ἐλέγχονται πολύ αὐστηρά. Θά ὑπάρχει μόνο μιά ἰδέα, μιά ἐξουσία, ἕνας λαός. Αὐτό δέν εἶναι ἕνα παραμύθι, οὔτε ἕνα φόβητρο καί οὔτε κἄν μιά οὐτοπία, ἀλλά εἶναι ἕνα πραγματοποιήσιμο σχέδιο, πιθανό, σχεδόν σίγουρο, ἐάν νικήσει ὁ Μαρξισμός.
Ὅλος ὁ κόσμος εἶναι σέ κρίση ὑπό τήν ἐξουσία τοῦ καταναλωτισμοῦ. Ἄν οἱ χριστιανοί δέν  μποροῦν νά γίνουν γνησιώτεροι χριστιανοί, ἐάν οἱ ἄθεοι δέν ἀνοίγονται πρός τήν πίστι, ἐάν οἱ Ἑβραῖοι δέν μετανοήσουν, τότε αὐτός ὁ κόσμος θά τελειώσει καταστροφικά. Δέν ὑπάρχει ἀπολύτρωση παρά μόνο στόν Χριστό, ἐάν καταννοεῖται σωστά καί βιοῦται είλικρινά. Τό σκοτάδι ἔφτασε σέ μεγάλο βαθμό. Πρέπει νά γίνει μιά τελευταία προσπάθεια λύτρωσης ἀπό τήν καταστροφή.
Σᾶς παρακαλοῦμε νά καταλάβετε ὅτι δέν ὑπερβάλλουμε καθόλου, οὔτε προβάλλουμε ἕνα τερατούργημα τῆς ἐμπειρίας μας, οὔτε καταγράφουμε  συνολικά τίς ἐκτιμήσεις μας ἐπάνω σ᾿ ὅλο τόν κόσμο. Ποθοῦμε νά εἴμαστε διάφανοι στίς κρίσεις μας  καί ἀναζητούμε μόνο τήν ἀλήθεια, προσπαθώντας  νά ζοῦμε καί νά γράφουμε στό πνεῦμα τῆς ἀληθείας, χωρίς μῖσος ἤ μεροληψία, ἀλλά δριμεῖς καί εἰλικρινεῖς μπροστά στήν ἴδια τήν πραγματικότητα.
Λόγῳ τῆς ἐμπειρίας μας, ἐμεῖς δέν ἔχουμε παραμορφωθεῖ πνευματικά, ἀλλά ἐλάβαμε μιά δυνατότητα νά διαισθανόμαστε τά πνεύματα, τίς ἰδέες, τά ἐπίκαιρα προβλήματα, τίς δυνάμεις πού ἐνεργοῦν στόν κόσμο – ἄν καί οἱ ἄνθρωποι τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνα εἶναι παραλυμένοι πνευματικά  καί αὐτή ἀκριβῶς ἡ δυνατότητα τούς λείπει.
Ἐπίσης, ὁμολογοῦμε ὅτι δέν μᾶς προκαλεῖται  καμμιά ἀλαζονεία οὔτε κάποια τάση ἐξουσίας, διότι πεθάναμε ἀναρίθμητες φορές γιά τήν ἁμαρτία καί τό ἐγώ, ἀναγεννηθέντες καί γενόμενοι πιό τέλειοι  ἐν Χριστῶ Ἰησοῦ. Λοιπόν, ὁ Χριστός ὁμολογεί μέσα ἀπό ἐμᾶς.
Ἐκτός τοῦ Χριστοῦ δέν ἔχουμε  κανένα στήριγμα. Φτάσαμε μέ μεγάλο κόπο σ᾿ Αὐτόν. Αὐτός μᾶς ἔχει βγάλει ἀπό τόν κόσμο, μαζί μ΄ Αὐτόν γυρίζουμε πρός τόν κόσμο, πρός τήν ζωή, πρός τήν αἰωνιότητα καί ἐμεῖς θέλουμε νά δώσουμε  στούς ἀνθρώπους τήν προοπτική τῆς χριστιανικῆς πνευματικότητας, σάν τήν μοναδική  τους ἀπολύτρωση.
Εἶμαι ἕνας ἀδύνατος ἄνθρωπος, ἄρρωστος, ἐξουθενωμένος, ἐξαντλημένος, κατεστραμμένος, ἀλλά πιστεύω στήν νίκη τοῦ Ἀμνοῦ. Θέλω νά κάνω τό καθῆκον μου μέχρι τήν ἔσχατη ἀναπνοή μου. Προσεύχομαι νά πεθάνω χριστιανικά.
Ἐπαναλαμβάνω, ὅλο αὐτό εἶναι μιά ὁμολογία. Τήν ἀφιερώνω  στούς ἀνθρώπους. Εἶναι ἕνας ἔσχατος τρόπος ἀγάπης καί διακονίας. Ἀμήν.
Ἰωάννης Ιανωλίδε

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

 Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας