Ποῦ δρᾶ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα; Εἶναι ἀνεπαρκὴς ἐν προκειμένω ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία;
Πρὶν προχωρήσουμε, προκύπτει τὸ ἐρώτημα ποιὰ εἶναι τὰ «θεολογικὰ σχήματα» καὶ οἱ «περιγραφές». Οἱ τρόποι, μᾶς ἐξηγεῖ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος κ. Ἀναστάσιος, μὲ τοὺς ὁποίους ἐργάζεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γιὰ νὰ ἑνώσει τὰ ὄντα, ὑπερβαίνουν τὴν ἀνθρώπινη σκέψη καὶ φαντασία.
Καὶ γι' αὐτὸ δὲν μποροῦν νὰ κλεισθοῦν σὲ θεολογικὰ σχήματα καὶ περιγραφές. Συμπεραίνουμε λοιπὸν ἀβίαστα ὅτι τὰ θεολογικὰ σχήματα καὶ οἱ θεολογικὲς περιγραφὲς ἔχουν ὅρια ποὺ τὰ καθορίζει ἡ ἀνθρώπινη σκέψη καὶ φαντασία. Δηλ. ὁ θεολογικὸς λόγος, κατὰ τὸν συγγραφέα, δὲν διαφέρει καὶ πολὺ ἢ μᾶλλον καθόλου ἀπὸ τὸν φιλοσοφικὸ στοχασμό, κατὰ τὸν ὁποῖο ὀργιάζουν ἐναλλασσόμενα ὁ ὀρθὸς λόγος καὶ ἡ φαντασία.
Βεβαίως τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δρᾶ ἔξω ἀπὸ τὴ δική μας λογική, ἔξω ἀπὸ ἀνθρώπινα σχήματα. Ἀλλὰ καὶ ὅλη ἡ ὀρθόδοξη θεολογία, ἡ περὶ Ἁγίας Τριάδος, περὶ Ἐνανθρωπήσεως, περὶ ἀκτίστων ἐνεργειῶν διδασκαλία ἀσχολεῖται μὲ τὴν ἄκτιστη πραγματικότητα, ποὺ δὲν χωρεῖ σὲ λόγια καὶ σχήματα.
Ὅμως ἴδιος ὁ Κύριος ἠμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἐπέλεξε αὐτὸ τὸν τρόπο, τὴ Θεολογία, γιὰ νὰ φανερώσει τὴν Ἀλήθεια καὶ νὰ μᾶς κάμει κοινωνούς της, πρῶτα διὰ τοῦ Ἠγαπημένου μαθητοῦ Του καὶ τῶν λοιπῶν Ἀποστόλων καὶ ὑστερα διὰ τῶν ἁγίων θεοπτῶν Πατέρων καὶ διδασκάλων.
Καὶ εἶναι τόσο ὑψηλὸ τὸ χάρισμα τῆς θεολογίας, ὥστε δὲν μποροῦν νὰ τὸ ἀγγίξουν οἱ μετανοοῦντες ἀλλὰ μόνο οἱ θεωμένοι ἅγιοι, ὅπως τὸ διδάσκει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Θεολόγος: «Οὐ παντὸς τὸ περὶ Θεοῦ φιλοσοφεῖν... ὅτι τῶν ψυχὴν καὶ σῶμα κεκαθαρμένων» (Α' Θεολογικὸς) καὶ ὁ ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος: «Οὒχ ἁρμόσει πενθούσι θεολογία» (Λόγος Ζ' Περὶ χαροποιοῦ Πένθους).
Πρέπει λοιπὸν νὰ ξεκαθαρισθεῖ γιὰ ποιὰ «θεολογικὰ σχήματα» καὶ «περιγραφὲς» μιλᾶμε. Ἂν μιλᾶμε γιὰ «ἀόριστες ἰδέες καὶ ἀκροβατικὲς θεωρητικὲς ἀσκήσεις» (σ. 202), δηλ. γιὰ αὐθαίρετες θρησκευτικὸ-φιλοσοφικὲς κατασκευές, τότε ἡ διαπίστωση τοῦ συγγραφέως, περὶ ἀδυναμίας τῶν σχημάτων αὐτῶν νὰ κλείσουν μέσα τοὺς τὸν τρόπο ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ὀρθή.
Ἂν ὅμως μιλᾶμε γιὰ τὴ θεολογία τοῦ Κυρίου μας, τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων, τὴ θεολογία δηλ. τῆς Ἐκκλησίας, τότε πρέπει νὰ ποῦμε ὅτι μετὰ τὴν Ἐνανθρώπηση τοῦ Λόγου, μακριὰ ἀπὸ κάθε φαντασία, οἱ Ἀπόστολοι καὶ Πατέρες ἔχουν μεταμορφώσει τὴν ἀνθρώπινη σκέψη, τὸν ἀνθρώπινο λόγο, τὰ ἔχουν ἀλλοιώσει πνευματικὰ τὴ ἐπιπνοία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἔτσι ὁ θεολογικός τους λόγος, τὰ θεολογικὰ σχήματα ποὺ χρησιμοποιοῦν, μποροῦν, ὅσο εἶναι δυνατὸν στὸ ἀνθρώπινο, νὰ χωροῦν τὴν Ἀλήθεια ὅπως ὁ Ἀχώρητος παντὶ ἐχωρήθη ἐν γαστρι τῆς Θεοτόκου, νὰ περιγράψουν τὸν Ἀπερίγραπτο, νὰ περιχαρακώσουν τὴν ὀρθὴ πίστη64, νὰ μᾶς ὁδηγήσουν στὴν κοινωνία τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ νὰ μᾶς προφυλάξουν ἀπὸ ἐσφαλμένες διδαχές, καταστροφικὲς γιὰ τὴν ψυχή μας.
Ἐν προκειμένω γιὰ τὰ ὅρια δράσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὑπάρχει σαφὴς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου: «Ἐὰν τὶς διψά, ἐρχέσθω πρὸς μὲ καὶ πινέτω», τὸν ὁποῖο ἐξηγεῖ ὁ Θεολόγος Ἰωάννης: «τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὐ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτὸν» (Ἰωάν. 7, 37).
Δηλ. τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δρᾶ στὶς ψυχὲς τῶν πιστευόντων στὸν Χριστὸ καὶ βαπτισθέντων καὶ ἐπίσης ὡς κλῆσις στὶς ψυχὲς γιὰ νὰ πιστεύσουν σ' Αὐτόν. Μαζὶ μὲ τὴν Ἁγία Γραφὴ ὑπάρχει ἀκόμη ὁλόκληρος ὁ θεολογικὸς πλοῦτος, «τὰ θεολογικὰ σχήματα» τῶν Συνόδων καὶ τῶν Πατέρων, ποὺ μᾶς φωτίζουν σχετικὰ μὲ τὴ δράση τῆς ἀκτίστου Χάριτος. Μικρὸ μέρος αὐτοῦ του πλούτου παρουσιάζουμε κατωτέρω.
Τί θέλει νὰ μᾶς πεῖ λοιπὸν ὁ συγγραφεὺς γράφοντας ὅτι ἡ δράση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δὲν περιορίζεται ἀπὸ τὶς ἐκκλησιαστικὲς δομὲς καὶ ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἐργάζεται γιὰ τὴν ἑνότητα τῶν ὄντων μὲ τρόπους ποῦ δὲν μποροῦν νὰ κλεισθοῦν σὲ θεολογικὰ σχήματα;
Μήπως ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἑνοποιεῖ τὰ ὄντα χωρὶς τὴν Ἐκκλησία; Αὐτὸ μας λέγει ἀκριβῶς! Ἀφοῦ, ὅπως ἰσχυρίζεται, δρᾶ ἔξω ἀπὸ τὶς ἐκκλησιαστικὲς δομές, σημαίνει ὅτι δρᾶ ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία. Κι αὐτὸ πάλι σημαίνει χωρὶς τὸν Χριστό, τὴν Κεφαλὴ τοῦ Σώματος. Νάμαστε, λοιπὸν δίπλα-δίπλα στὴ βλάσφημη θεωρία τοῦ Khodre.
Γιὰ μία ὀρθόδοξη ἀντιπαράθεση σ’ αὐτὲς τὶς ἀπόψεις εἶναι ἀπαραίτητο νὰ κατανοήσουμε πόσο ἄρρηκτα συνδέονται Χριστολογία, Πνευματολογία, Κοσμολογία καὶ Ἐκκλησιολογία. Ἡ σχολαστική, μέσα σὲ διανοητικὰ «κουτάκια», διάκρισή τους βλάπτει τὸ ὅλον, τὴ Θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας καὶ δίνει λαβὲς γιὰ αὐτόνομη ἐπεξεργασία καὶ αὐτόνομα «θεολογικὰ» συμπεράσματα καταστροφικὰ γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως καὶ τὴ σωτηρία μας65.
Ἂς πάρουμε γιὰ παράδειγμα τὴν πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολὴ ποὺ εἶναι ἡ τελειότερη ἀπάντηση στὴν περίεργη Πνευματολογία τοῦ ἁγίου Ἀλβανίας. Μᾶς λέγει, λοιπόν, ὁ θεῖος Ἀπόστολος ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ «γνωρίσας ἠμὶν τὸ μυστήριον τοῦ θελήματος αὐτοῦ κατὰ τὴν εὐδοκίαν αὐτοῦ, ἢν προέθετο ἐν αὐτῶ εἰς οἰκονομίαν τοῦ πληρώματος τῶν καιρῶν, ἀνακεφαλαιώσασθαι τὰ πάντα ἐν τῷ Χριστῷ, τὰ ἐπὶ τοῖς οὐρανοῖς καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γὴς (Κεφ. 1, στίχ. 9-10)... ἐν ὢ καὶ πιστεύσαντες ἐσφραγίσθητε τῷ Πνεύματι τῆς ἐπαγγελίας τῷ Ἁγίω, ὃς ἔστιν ἀρραβὼν τῆς κληρονομιᾶς» (στίχ.13-14)«... καὶ ἐκάθισεν (ὁ Πατὴρ τὸν Χριστὸν) ἐν δεξιὰ αὐτοῦ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις... καὶ πάντα ὑπέταξεν ὑπὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ καὶ αὐτὸν ἔδωκε κεφαλὴν ὑπὲρ πάντα τὴ ἐκκλησία, ἤτις ἐστὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ, τὸ πλήρωμα τοῦ τὰ πάντα ἐν πάσι πληρουμένου» (στίχ. 20-23). Ἐδῶ ἔχουμε ἑνότητα Κοσμολογίας, Χριστολογίας, Ἐκκλησιολογίας, Πνευματολογίας, Τριαδολογίας.
Ἔτσι μαθαίνουμε ὅτι ὁ Χριστὸς «ἀνακεφαλαίωσε» δήλ. ἕνωσε, ἀνακαίνισε τὰ πάντα, τὰ οὐράνια καὶ τὰ ἐπίγεια ἐν τῷ προσώπω Του, ἐν τῷ Παναγίω Τοῦ Σώματι, τὴ Ἐκκλησία. Τὸ διαπιστώνουμε δὲ αὐτὸ ἀπὸ τὴ συνέχεια τῆς πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς, ἀπὸ τοὺς στίχους 13-14 ποὺ προαναφέραμε, μὲ τοὺς ὁποίους ὁ θεῖος Ἀπόστολος ἐξηγεῖ ὅτι κοινωνοὶ αὐτοῦ του Σώματος τοῦ Χριστοῦ γίνονται ὅσοι ἐσφραγίσθησαν μὲ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, ὅσοι ἔλαβαν τὸν «ἀρραβώνα τοῦ Πνεύματος», ὅσοι ἀνεγεννήθησαν διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος καὶ Χρίσματος καὶ ἀγωνίζονται διὰ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς. Στὴν οἰκοδομὴ τῆς Ἐκκλησίας συνοικοδομοῦνται οἱ πιστοὶ «εἰς κατοικητήριον τοῦ Θεοῦ ἐν Πνεύματι» (Ἐφεσ. 2,22)66.
Πῶς λοιπὸν καὶ ποῦ «ἐργάζεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῆς ἑνότητος τῶν ὄντων»; Ποιοὶ εἶναι αὐτοὶ οἱ φανταστικοὶ τρόποι ποὺ ὑπερβαίνουν τή... φαντασία καὶ τοὺς ὁποίους χρησιμοποιεῖ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γιὰ νὰ ἑνώσει τὰ ὄντα ἔξω ἀπὸ τὶς δομὲς τῆς Ἐκκλησίας; Μήπως διὰ τῶν δομῶν αὐτῶν καὶ μ ό ν ο ν, δὲν οἰκοδομούμεθα στὴν Ἐκκλησία;
Δία τῶν χειροτονημένων Ἱερέων ἀκόμα καὶ τῶν ἀναξίων, ἀφοῦ κατὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο «διὰ πάντων ἐνεργεῖ» ἡ Χάρις, δὲν λαμβάνουμε τὸ Βάπτισμα καὶ τὸ Χρίσμα, τὸν ἀρραβώνα τοῦ Πνεύματος; Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ἔχει ἄλλους, ἀντιτριαδικούς, τρόπους γιὰ νὰ φτιάχνει δικές του συμπαντικὲς ἑνότητες;
Ἀλλὰ πῶς ἐπιχειρηματολογεῖ ὁ συγγραφεύς; Γράφει: «ἡ βαθύτερη χριστιανικὴ συνείδηση αἰσθάνεται σταθερὰ ὅτι «τὸ Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ» (Ἰω: 3:8), ὅτι εἶναι ἡ ἐνεργὸς δύναμη τῆς ἀγάπης, πανταχοῦ καὶ εὐφρόσυνα ψάλλει: "Ἁγίω Πνεύματι περικρατεῖται πάντα τὰ ὁρατὰ τὲ σὺν τοῖς ἀοράτοις"» (σ. 42).
Ἐδῶ πρέπει νὰ τονίσουμε ὅτι γίνεται μία ἠθελημένη ἢ ἀθέλητη σύγχυση. Τὸ ἐδάφιο «τὸ Πνεῦμα ὅπου θέλει πνεῖ» ἀναφέρεται στὴν ἐν Ἁγίω Πνεύματι ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου διὰ τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, ἐνῶ ὁ Ἀναβαθμὸς «Ἁγίω Πνεύματι περικρατεῖται πάντα τὰ ὁρατὰ τὲ σὺν τοῖς ἀοράτοις» σχετίζεται μὲ τὴν προνοητικὴ καὶ συντηρητικὴ ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
«Τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον εἶναι ἁπλοῦν εἰς τὴν οὐσίαν καὶ ποικίλον εἰς τὰς δυνάμεις», κατὰ τὸν Μ. Βασίλειο67. Ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης λέγει ὅτι μιλώντας γιὰ τὴ ζωὴ καὶ τὸ φῶς τοῦ Θεοῦ ἐννοοῦμε «τὰς ἐξ αὐτοῦ προαγομένας δυνάμεις ἐκθεωτικᾶς ἢ οὐσιοποιοὺς ἢ ζωογόνους ἢ σοφοδώρους»68, ἐνῶ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἐξηγεῖ: «...τὰ μὲν αἰσθητὰ μόνον, μετέχει μέν, καὶ ὅλου μετέχει τοῦ Θεοῦ ὡς ἀμερούς, ἀλλὰ κατὰ τὸ εἶναι μόνον... Τὰ δὲ κατ' αἴσθησιν μόνην πεφυκότα ζῆν μετέχει μὲν δὶ' αὐτὴν ὅλου του ἀμερῶς μετεχομένου παντάπασι Θεοῦ... Τὰ δὲ λογικῶς ἢ νοερῶς τοῦ Θεοῦ μετέχοντα οὐ πάντα καὶ πνευματικῶς, Ἴνα μὴ καὶ οἱ πονηροὶ θεῖοι καὶ πνευματικοὶ διατελῶσιν ὄντες, ἔτι ἐπὶ τῆς πονηρίας μένοντες».
Μετάφραση: «τὰ μὲν ἁπλῶς αἰσθητὰ μετέχουν μὲν τοῦ Θεοῦ, καὶ μάλιστα ὁλοκλήρου ὡς ἀμερούς, ἀλλὰ μόνο κατὰ τὸ εἶναι... τὰ δὲ καμωμένα νὰ ζοῦν κατ' αἴσθησιν μόνον, μετέχουν μὲν ἐξ αἰτίας αὐτῆς ὅλου του ἀμερῶς μετεχομένου καθ' ὁλοκληρίαν Θεοῦ... Τὰ δὲ λογικῶς ἢ νοερῶς μετέχοντα τοῦ Θεοῦ, δὲν μετέχουν ὅλα καὶ πνευματικῶς, ὥστε νὰ μὴ εἶναι θεῖοι καὶ πνευματικοὶ καὶ αὐτοὶ οἱ πονηροί, παραμένοντες ἀκόμη εἰς τὴν πονηρᾶν κατάστασιν»69.
Μετέχουν λοιπὸν ὅλα τὰ ὄντα τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τῆς ἀγάπης τοῦ τριαδικοῦ Θεοῦ, ὅμως ὑπάρχει διαφορὰ στὴ μετοχὴ αὐτὴ τοῦ Θεοῦ. «Ἐκ τῆς διαφόρου ταύτης μετοχῆς τῶν ὄντων δύναται νὰ συμπεράνη τὶς περὶ τῆς διαφορᾶς τῆς οὐσιοποιοῦ ἢ τῆς σοφοποιοῦ ἢ θεοποιοῦ τοιαύτης»70.
Τὸ γεγονὸς ὅτι διὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος περικρατοῦνται τὰ ὁρατὰ καὶ τὰ ἀόρατα δὲν σημαίνει ἴση μέθεξη στὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ τῶν βουνῶν, τῶν δέντρων, τῶν ζώων, τῶν ἀγγέλων, τῶν πιστῶν, τῶν ἀπίστων.
Εἰδικὰ γιὰ τὴν «θεοποιὸν μέθεξιν», γιὰ τὴ θεοποιὸ ἐνέργεια, εἶναι ἀδύνατο νὰ ποῦμε ὅτι μποροῦν νὰ μετάσχουν αὐτῆς οἱ ἄπιστοι, αὐτοὶ ποὺ λατρεύουν τὴν κτίση παρὰ τὸν Κτίσαντα, οἱ αὐτόφωτοι βουδιστὲς οἱ σαρκολάτρες μουσουλμάνοι, οἱ μάγοι, οἱ σαμάνοι, οἱ Φράγκοι, ὅσοι εἶναι ἀφώτιστοι, ἄμοιροί του Ἁγίου Βαπτίσματος.
Εἶναι ἀδύνατον οἱ μὴ πιστεύοντες ἢ μὴ ὀρθοδόξως πιστεύοντες στὸν Χριστὸ νὰ ἔχουν «Ἴχνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» ὅπως ἰσχυρίζεται ὁ ἅγιος Ἀλβανίας (σ. 42). Εἶναι ὀντολογικὰ ἀδύνατο «ὅλοι οἱ ἄνθρωποι» νὰ «δέχονται ἀκτίνες τῆς θείας δόξης, ποὺ ἀγκαλιάζουν τὸ Σύμπαν» νὰ «ἀπολαμβάνουν τὶς ἐνέργειες τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἐνέργειες ζωῆς, ἀγάπης καὶ ἀλήθειας» (σ. 205).
Εἶναι ἀντορθόδοξη, ἀντίχριστη ἡ ἄποψη ὅτι «ὅλες οἱ θρησκεῖες» εἶναι «συσσωρευτὲς (μπαταρίες) φορτισμένες ἀπὸ τὶς ἀκτίνες» τοῦ Ἡλίου τῆς Δικαιοσύνης, «μὲ ἐμπειρίες ζωῆς μὲ διάφορες μεγαλειώδεις συλλήψεις καὶ ἐμπνεύσεις», ὅτι «οἱ συσσωρευτὲς αὐτοὶ ἔχουν βοηθήσει πολλοὺς στὴν πορεία τῆς ζωῆς τους, παρέχοντας τοὺς ἕναν ἀτελῆ φωτισμὸ ἢ μερικὲς ἀνταύγειες φωτὸς» (σ. 204).
Ποιὰ ἀντίληψη περὶ Ἁγίου Πνεύματος δημιουργεῖ ὁ ἀναγνώστης αὐτῶν τῶν ἰδεῶν; Ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι μία διάχυτη ἀκτινοβολία, ἐνέργεια στὸ Σύμπαν. Ὅποιος πιστεύει κάπου (στὸ Τοτέμ, στὸ μεγάλο δέντρο τῆς φυλῆς του, στὰ πνεύματα, στὸ Ζωροάστρη, στὴν Κάλι, ἐνδεχομένως στὸ Γκουρού του), ἀμέσως ἀπορροφᾶ ἀκτίνες τῆς Χάριτος.
Καὶ ἡ πιὸ δαιμονικὴ θρησκεία —καμμιὰ δὲν ἑξαιρείται— εἶναι μία καλὴ μπαταρία ποὺ ἀπορροφᾶ ἔστω κι ἀτελῆ φωτισμό, ἀνταύγειες φωτὸς (ἀκτίστου ἀσφαλῶς, ἀφοῦ εἶναι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος).
Αὐτὸ τὸ φῶς πλουτίζει τὸν κάθε θρησκευόμενο μὲ «ἐμπειρίες ζωῆς, μεγαλειώδεις συλλήψεις καὶ ἐμπνεύσεις». Δὲν εἶναι ὅλα αὐτὰ μία ξεκάθαρη ὕβρις κατὰ τοῦ Θεοῦ; Δὲν εἶναι μίξις τῶν ἀμίκτων, δὲν εἶναι ἡ βδελυκτὴ γιὰ τὸν Θεὸ «κοινωνία φωτὶ [ἀκτίστω τοῦ Ἁγίου Πνεύματος] πρὸς σκότος» καὶ «συμφωνησις Χριστοῦ πρὸς Βελίαλ» (Β' Κορ. 6, 15); Ἐξ ἄλλου, σύμφωνα μὲ τὸ συγγραφέα, ὅπως προείπαμε, ἡ πνευματοληψία δηλ. ἡ δαιμονοληψία εἶναι μία πρωτόγονη θρησκευτικὴ ἔκφραση ἀπ' αὐτὲς ποὺ ἀνοίγουν δρόμο πρὸς τὸ ἐπέκεινα. Ἀλλοῦ πάλι ἐπικαλούμενος τὸν Ν. Arseniev γράφει ὅτι «ἀκόμη καὶ σὲ πολυθεϊστικὲς καὶ πολυδαιμονικὲς θρησκεῖες συντελεῖται μία ἀπροσδόκητη εἰσβολὴ ὑψηλοτέρας ἀντιλήψεως, ποὺ γίνεται συνειδητὴ ὡς αἰφνίδιος σπινθήρας καὶ ὡς ἀπρόοπτη ἐπαφὴ μὲ μία ἀνώτερη πραγματικότητα, τὴ θεία πραγματικότητα» (σ. 186). Ὑπάρχει χειρότερη βλασφημία ἀπὸ τὸν ἰσχυρισμὸ ὅτι μέσω τῶν δαιμόνων καὶ τοῦ «φωτισμοῦ», ποῦ παρέχουν, ἔρχονται κάποιοι ἄνθρωποι σὲ κοινωνία μὲ τὸν Θεό71;
Μιλώντας λοιπὸν γιὰ μετοχὴ τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ, τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, συνοψίζουμε λέγοντας ὅτι κατὰ τὴν διδασκαλία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὅλα τὰ ὄντα, ἀνάλογα μὲ τὴν φύση τοὺς μετέχουν τῆς οὐσιοποιοῦ, ζωοποιοῦ, σοφοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἀλλὰ τῆς θεοποιοῦ, τοῦ ἀκτίστου φωτός, δ ύ ν α ν τ α ι νὰ μεθέξουν μόνο οἱ πιστοί, μόνο οἱ βαπτισμένοι καὶ μυρωμένοι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, οἱ κεκλημένοι «ἅγιοι», τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ὡς ἐγκεντρισμένοι στὴν «καλλιέλαιο» Ἐκκλησία, δεχθέντες τὸν ἀρραβώνα τοῦ Πνεύματος δύνανται νὰ ἀπολαύσουν κατὰ τὸ μέτρο τοῦ ἀγῶνος τοὺς τὶς δωρεές Του, οἱ δὲ ὄ ν τ ω ς ἅγιοι, οἱ θεωμένοι, ὄντως μετέχουν τῆς θείας ἐλλάμψεως.
Ἂν δεχθοῦμε ὅτι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα προσφέρει τὸ φῶς Του στοὺς ἀπίστους, τότε ἀρνούμεθα τὸ Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, ἀφοῦ δὲν χρειάζεται ἡ συσσωμάτωση σ' Αὐτὴν γιὰ νὰ λάβει κανεὶς ἔστω κι ἀνταύγειες θείου φωτός. Ἀρνούμεθα τὸ Τριαδικὸ Μυστήριο, ἀφοῦ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δρᾶ χωρὶς τὸν Χριστό, χωρὶς νὰ εἶναι ἀπαραίτητη ἡ πίστις στὸν Χριστό, ἀκυρώνοντας ἔτσι καὶ τοὺς λόγους τοῦ Κυρίου μας: «ἐὰν τὶς διψά, ἐρχέσθω πρὸς μὲ καὶ πινέτω, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος, τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὐ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ π ι σ τ ε ύ ο ν τ ε ς εἰς αὐτὸν» (Ἰω. 7,37-39).
__________________________________________________________________________________
64. Οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι, γι' αὐτὸν ἀκριβῶς τὸν λόγο διατυπώνουν τοὺς ὅρους τους, ὡς ὅρια τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως.
65. Τὰ ἴδια ἀκριβῶς λέγει καὶ ὁ συγγραφεὺς τοῦ «Π.Ο.» (σ. 202) ἀλλὰ δύο σελίδες πιὸ κάτω ἀνατρέπει τὴ θέση τοῦ αὐτὴ μὲ τὴ νέα του «θεολογία» περὶ θρησκειῶν- συσσωρευτῶν!
66. Δές, ἀναγνώστη μου, καὶ τὴν ὡραία ἑρμηνεία τοῦ Γέροντος Ἰουστίνου Πόποβιτς στὸ περὶ ἀνακεφαλαιώσεως χωρίο, Ἐφεσ. 1,10 στὸ τέταρτο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου μας.
67. Μ. Βασιλείου, Περὶ Ἁγίου Πνεύματος, 9, 22.
68. Διονυσίου Ἀρεοπαγίτου, Περὶ θείων ὀνομάτων 2,7.
69. Ἄγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Διάλογος Ὀρθοδόξου μετὰ βαρλααμίτου, Ε.Π.Ε. 3,47 (Κείμενο-Μετάφραση).
70. Ἀμφιλοχίου Ράντοβιτς, Τὸ Μυστήριον τῆς Ἁγίας Τριάδος κατὰ τὸν ἅγιον Γρηγόριον τὸν Παλαμᾶν, σ. 199.
71. Εἶναι κι αὐτὸ ἕνα πρόβλημα στὰ γραπτά του ἁγίου Ἀλβανίας: ἡ διαρκὴς ἀναφορὰ σὲ μία «ἀνώτερη» ἢ «ὑπερβατικὴ» ἢ «θεία πραγματικότητα». Πρόκειται γιὰ μία ὁρολογία ποὺ χρησιμοποιοῦν συνήθως οἱ ἀποκρυφιστές.
Θεανθρώπινη καθολικότητα ἤ πανθρησκειακή παγκοσμιότητα
Πρωτ. Ἰωάννης Φωτόπουλος
Κριτικές τοποθετήσεις στό βιβλίο
«Παγκοσμιότητα καί Ὀρθοδοξία»
Ἀρχιεπ. Ἀλβανίας κ. Ἀναστασίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για να σχολιάσετε (με ευπρέπεια) πρέπει να συνδεθείτε με τον λογαριασμό google ή wordpress που διαθέτετε. Αν δεν διαθέτετε πρέπει να δημιουργήσετε έναν λογαριασμό στο @gmail ή στο @wordpress. Μπορείτε βεβαίως πάντα να στέλνετε e-mail στο anavaseis@gmail.com
Ευχαριστούμε.