Ἡ Ὀρθοδοξία μας. «Οἱ ἀρνητές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

ια) Οἱ ἀρνητές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (σελ.239-244)

Ἐάν ἡ ὀρθή πίστη στό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἀπαραίτητη γιά τή σωτηρία μας (Ἰω. η΄32, ιστ΄ 13. Πρβλ. Μάρκ. γ΄ 29), εἶναι βασικό νά γνωρίζουμε πῶς θά φθάσουμε στήν πίστη αὐτή.

Ἡ ἁγία Γραφή μᾶς πληροφορεῖ πώς πρέπει γι’ αὐτό νά ἔχουμε τή βοήθεια τοῦ Ἁγίοου Πνεύματος (Α΄ Κορ. β΄4).   

Βέβαια τό Πνεῦμα «ὅπου θέλει πνεῖ» (Ἰω. γ΄ 8), δέν μποροῦμε νά τοῦ βάλουμε περιορισμούς (Α΄ Κορ. ιβ΄11). Ἀλλά δέν μποροῦμε νά φθάσουμε στό Ἅγιο Πνεῦαμ ἔξω καί μακράν τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ.

Γιά νά ἔλθει κανείς στόν Πατέρα πρέπει νά τόν ὑψώσει ὁ Υἱός (Ἰω. ιδ΄6)· γιά νά ἀναγνωρίσει κανείς τόν Χριστό ὡς Κύριον, πρέπει νά ἔχει τήν συμπαράσταση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Α΄ Κορ. ιβ΄3. Πρβλ. Ἰω. ιε΄ 26). 

Ὅμως τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀποστέλλεται ἀπό τόν Πατέρα στόν ὄνομα τοῦ Χριστοῦ (Ἰω. ιδ΄26). Ἔτσι δέν μπορεῖ νά εἶναι ὁ στόχος μας ἡ κατοχή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔξω καί μακράν τοῦ Χριστοῦ, ἔξω ἀπό τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησία (Γαλ. γ΄ 27. Α΄ Κορ. ιβ΄12-27. Ἐφες. ε΄23).

Τό Πνεῦμα τό Ἅγιο δέ δρᾶ ἀνεξάρτητα ἀπό τόν Υἱό, οὔτε βέβαια ἀνεξάρτητα καί ἀπό τόν Πατέρα· μεταξύ τῶν τριῶν προσώπων ὑπάρχει ἑνότητα θέλησης καί ἑνότητα ἐνέργειας (πρβλ. Ἰω. η΄28-29, ιστ΄12-15, 23-24, 26-28. Α΄Κορ. β΄4-6).  

 Γι’ αὐτό ἄλλωστε καί τό Ἅγιο Πνεῦμα δέν χαρακτηρίζεται μόνο ὡς «τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ» (Μαρκ. γ΄16. Α΄Κορ. β΄ 10-14), ἀλλά καί «Πνεῦμα τοῦ Υἱοῦ» (Γαλ. δ΄ 6) ἤ ἀκόμη «Πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ» (Ρωμ.η΄9) καί «νοῦς Χριστοῦ» (Α΄Κορ. β΄16).

Ἄν θέλουμε λοιπόν νά φθάσουμε στήν ἐπίγνωση τοῦ Πνεύματος, πρέπει νά ἐπιθυμήσουμε τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἕωνσή μας μέ τό Σῶμα Του, τήν Ἐκκλησία.

Κλείνοντας συνοψίζουμε πώς μέ τή Παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀποκαλύπτεται ἡ ἀλήθεια γιά τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καί ἡ σωτηρία πού συντελέσθηκε, γίνεται κτῆμα τοῦ καθενός πιστοῦ.

Ἡ κάθοδος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τήν ἡμέρα τῆς πεντηκοστῆς συνοδεύθηκε μέ τό «σημεῖο» τῶν γλωσσῶν, πού ἦταν σημεῖο γιά τούς ἀπίστους καί σύμβολο τῆς οἰκουμενικότητας τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ.

Γιά τούς πιστούς δέν ὑπάρχει σήμερα ἀναγκαιότητα τέτοιου «σημείου», πού προξενεῖ ἐντύπωση στά μάτια τῶν ἀπίστων· τά πνευματικά χαρίσματα εἶναι γιά τούς πιστούς ἀνώτερα ἀπό τά θαύματα. Ἔτσι ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν εἶναι μεγαλύτερο πρᾶγμα ἀπό τή θεραπεία ἑνός παραλυτικοῦ.

Τό Ἅγιο Πνεῦμα ἦταν συνεργό στή δημουργία τοῦ κόσμου καί ὁλοκληρώνει τήν ἀνακαίνισή του. Ἐντάσσει καί «ἐγκεντρίζει» τούς πιστούς στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί τούς καθιστᾶ μετόχους τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. 

Ὅλα τά ἀποτελέσματα τοῦ ἔργου τοῦ Χριστοῦ ἐνεργοποιοῦνται γιά τόν κάθε πιστό μέ τήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέ ἀποτέλεσμα ὁ κάθε πιστός νά γίνεται τέκνο Θεοῦ κατά χάρη καί μέτοχος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός τόν μονογεγῆ Του Υἱό, τόν ἔνσαρκο Λόγο. 

Αὐτή ἡ ἀγάπη τοῦ Πατέρα δέν ἀναιρεῖ τήν ἀνθρώπινη θέληση, γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού μᾶς παρακινεῖ μέσα μας νά «ἀνοίξουμε» σ’ αὐτή τή Θεϊκή ἀγάπη, δέ μᾶς ἐκβιάζει καί ἐμεῖς μποροῦμε σέ κάθε στιγμή νά ἀρνηθοῦμε τή «συνεργασία».

Τό Ἅγιο Πνεῦμα ὁδηγεῖ ὄχι ἁπλῶς στήν κατανόηση τῶν λόγων τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά στόν ἴδιο τόν Χριστό, δρώνας μέ τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας.  Μέ τά ἱερά μυστήρια ὁ πιστός γίνεται τόπος κατοικίας τοῦ Θεοῦ, πνευματικός ἄνθρωπος, πού ἀντανακλᾶ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γύρω του.

Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι σάν τό δικό μας πνεῦμα· ἔχει ἰδιαίτερη ὑπόσταση, δηλαδή προσωπική ὕπαρξη. Εἶναι «Πράκλητος», ὅπως καί ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, δηλαδή τῆς ἴδιας οὐσίας. Ὅμως εἶναι «ἄλλος Παράκλητος», δηλαδή διαφορετικό πρόσωπο, πού «πέμπεται» διά τοῦ Ἰησου Χριστοῦ γι’ αὐτό καί ὀνομάζεται «Πνεῦμα Χριστοῦ».  Εἶναι ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ, ὅμως ὄχι τυφλή δύναμη, ἀλλά «ἐνυπόστατη».  

 Γι’ αὐτό καί δέν τίθεται σέ ἐνέργεια, ἀλλά θέτει σέ ἐνέργεια, ὅπως συμβαίνει μέ κάθε πρόσωπο· ἔχει βούληση, συναίσθημα (ἀγαπᾶ, λυπᾶται, παρηγορεῖ), αὐτοσυνειδησία. Ἐπειδή εἶναι πρόσωπο, ἡ χάρη Του, δηλαδή ἡ θεία Του ἐνέργεια πού φθάνει σέ μᾶς, μᾶς χαρίζει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ.

Χωρίς τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὁ ἄνθρωπος μένει μόνος, χωρίς ἐλπίδα.  Γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι «ζωῆς χορηγός», μεταδίδει τήν κοινωνία μέ τόν Πατέρα καί τόν Υἱό, ἐντάσσοντας τόν πιστό στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.  Τά δῶρα πού μᾶς χαρίζει τό Ἅγιο Πνεῦμα σ’ αὐτό ἀποβλέπουν: στήν ἔνταξή μας στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, στή μετοχή μας στή ζωή τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ λόγος τῆς Γραφῆς μᾶς βεβαιώνει πώς τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ὁμοούσιο καί ὁμόρθονο τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί μέτοχο τῶν κοινῶν θείων ὀνομάτων «Κύριος καί Θεός». Τυχόν μειωτικές ἐκφράσεις στήν ἁγία Γραφή ἀναφέρονται σέ σχέση μέ τήν πρώτη πηγή καί αἰτία ἀπό τήν ὁποία προαιώνια ἐκπορεύεται τό Ἅγιο Πνεῦμα.  

 Μέ τόν τρόπο αὐτό ἐξασφαλίζεται ὁλόκληρη ἡ ἀλήθεια· δηλαδή ἡ ἑνότητα τῆς οὐσίας καί ἡ διάκριση τῶν προσώπων, μέ ἀποτέλεσμα νά ἀποφεύγεται ἡ αἵρεση, πού ἀπειλεῖ τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου.

Μέσα στήν ἑνότητα τοῦ ἑνός Σώματος ὁ καθένας πιστός συνεχίζει νά εἶναι τό συγκεκριμένο πρόσωπο· δέν «ἀπορροφᾶται» ἀπό τό ὅλον.  Γι’ αὐτό καί στή θεία λατρεία καί στή μυστηριακή ζωή μνημονεύεται ὁ καθένας μέ τό ὄνομά του. 

Ἔλαβε ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα τό δικό του χάρισμα καί καλεῖται νά τό χρησιμοποιήσει ὄχι ἐγωϊστικά, ἀλλά γιά τήν οἰκοδομή τῶν ἄλλων μελῶν καί γιά τήν αὔξηση τοῦ ὅλου σώματος, μαζί μέ τήν δική του, πνευματική αὔξηση «ἐν Χριστῷ».

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος ἀναφέρει· «στόν καθένα δίδεται ἡ φανέρωση τοῦ Πνεύματος γιά τό συμφέρον· στόν ἕνα δίδεται διά τοῦ Πνεύματος λόγος σοφίας, στόν ἄλλο λόγος γνώσεως κατά τό αὐτό πνεῦμα, στόν ἄλλον δέ πίστις διά τοῦ αὐτοῦ πνεύματος·  στόν ἄλλον χαρίσματα θεραπείας διά τοῦ αὐτοῦ πνεύματος, στόν ἄλλον ἐνεργήματα δυνάμεων, στόν ἄλλον προφητεία, στόν ἄλλον διακρίσεις πνευμάτων, σέ ἄλλον γένη γλωσσῶν, σέ ἄλλον ἑρμηνεία γλωσσῶν. Ὅλα αὐτά ἐνεργεῖ τό ἕνα καί τό αὐτό Πνεῦμα, τό ὁποῖον τά διανέμει εἰς τόν καθένα, ὅπως αὐτό θέλει.

Ὅπως ἀκριβῶς τό σῶμα εἶναι ἕνα, ἀλλά ἔχει πολλά μέλη, ὅλα δέ τά μέλη τοῦ σώματος, ἄν καί εἶναι πολλά, ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα ἔτσι καί ὁ Χριστός. Διότι εἰς ἕνα Πνεῦμα ὅλοι ἐμεῖς βαπτισθήκαμε καί γίναμε ἕνα σῶμα... Σεῖς εἶθσε σῶμα Χριστοῦ καί μέλλη ἐκ μέρους» (Α΄ Κορ. ιβ΄ 7-27).

Ἡ θεία ἐνέργεια δέν ἔχει τήν πηγή της ἔξω ἀπό τή φύση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· εἶναι ἄκτιστη καί ἐγγυᾶται τήν κατά χάρη κοινωνία μέ τόν Θεό.  Διακρίνεται ἀπό τήν Θεία Οὐσία καί μᾶς προφυλάσσει ἀπό τόν κίνδυνο τῆς σύγχυσης καί τῆς ἐξουδετέρωσης τῆς δικῆς μας προσωπικότητας, ἀφοῦ δέν εἶναι κοινωνία Οὐσίας.

Τά δῶρα τοῦ Πνεύματος δέν ἐξαναγκάζονται· προσφέρονται μέ βάση τή θεία βούληση (Ἰω. γ΄ 8, Α΄ Κορ. ιβ΄11. Ἑβρ. β΄ 4), ὄχι μέ ἀνθρώπινες μεθοδεύσεις. Ἄν τά χαρίσματα αὐτά ἦσαν ἀποτέλεσμα ἀνθρώπινης προσπάθειας, θά ἦσαν «κτιστῆς τάξης», δέν θά ἀποτελοῦσαν πραγματική κοινωνία μέ τόν Θεό.  Αὐτό μᾶς βοηθεῖ νά κατανοήσουμε γιατί ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία δίνει ἰδιαίτερη σημασία στή διδαχή τῆς «ἄκτιστης χάρης», ἐνῶ ταυτόχρονα διακρίνει τή θεία χάρη ἀπό τή Θεία Οὐσία.

Ἄν ἡ χάρη εἶναι κτιστή, δέν ὁδηγεῖ στή σωτηρία, γιατί ἡ κοινωνία μέ κάτι κιστό δέν μπορεῖ νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο στήν ὑπέρβαση τῆς κτιστῆς του πραγματικότητας καί στήν ἕνωσή του μέ τόν ἄκτιστο Θεό. 

Ἄν πάλι δέν ὑπῆρχε διαφορά ἀνάμεσα στήν Οὐσία καί στή Χάρη τοῦ Θεοῦ, τότε ἡ κοινωνία μέ τή θεία Οὐσία θά ἐξαφάνιζε τό πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου. Ὑπάρχει λοιπόν διάκριση ἀνάμεσα στήν Οὐσία καί στή Χάρη τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἄκτιστη, ὄχι κτισή (δέν προέρχεται ἔξω ἀπό τή Θεία Οὐσία), γι’ αὐτό στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία διασώζονται καί τά δύο: καί ἡ  ἀληθινή Θεο-κοινωνία, καί τό ἀνθρώπινο πρόσωπο.

Ἀλλά ἡ Θεία Χάρη δέν προσφέρεται χωρίς τήν ἐνεργό συμμετοχή τοῦ ἀνθρώπου. Τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας δέν εἶναι πράξεις μαγικές· προϋποθέτουν τή συμμετοχή τοῦ κάθε πιστοῦ. Ὁ ἄγγελος τοῦ Κυρίου ἀνήγγειλε στήν Παρθένο Μαρία: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σέ, καί δύναμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σου»· ὅμως καί ἐκείνη ἔπρεπε νά πεῖ τό «γένοιτο»! (Λουκ. α΄35-38).

Ἡ ὀρθόδοξη πίστη στόν Τριαδικό Θεό ἀπομακρύνει τόν πιστό ἀπό τήν κακοδοξία καί τήν πλάνη καί περιφρουρεῖ τό μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Ὅμως γιά νά φθάσει ὁ ἄνθρωπος στήν ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς σωτήριας ἀλήθειας, πρέπει νά δεχθεῖ τήν πνοή τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.   

Σ’ αὐτή τή Θεία πνοή δέ μποροῦμε νά βάλουμε περιορισμούς, γιατί συντελεῖται σύμφωνα μέ τή Θεία βουλή. Ὅμως δέν ὑπάρχει τρόπος νά φθάσουμε στή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἀνεξάρτητα ἀπό τό πρόσωπο τοῦ Υἱοῦ.   

Τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στήν ἐπίγνωση τοῦ Υἱοῦ, τόν ἐντάσσει στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Πού εἶναι γιά τόν ἄνθρωπο σωτηρία.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο :
              «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
                       Ἔτος 1994
                   σελίδες 239 -244

                Εκδόσεις  Διάλογος
Τῆς Ὑπηρεσίας Ἐνημερώσεως Διαλόγου καί Πολιτισμοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν
σέ συνεργασία μέ τήν Πανελλήνια Ἕνωση Γονέων διά τήν Προστασία
τοῦ Ἑλληνορθόδοξου Πολιτισμοῦ, τῆς Οἰκογενείας καί τοῦ Ἀτόμου.

      http://anavaseis.blogspot.com

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας