Μέγας Φώτιος. Ο μέγας Ευεργέτης των Σλαύων και μέγας εχθρός μέχρι σήμερα των παπικών και οικουμενιστών

ΑΓΙΟΣ ΦΩΤΙΟΣ

Πρωτ. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Υπήρξε μεγάλη προσωπικότητα του 9ου αιώνος. Καταγόταν από επιφανή, αλλά και ευσεβή οικογένεια της Κωνσταντινουπόλεως. Σύμφωνα με τον ιερό Συναξαριστή, ο πατέρας του διακρινόταν για την ορθή πίστη του, η δε μητέρα του υπήρξε υπερβολικά φιλόθεος και φιλάρετος. Ο ίδιος ο άγιος, στην 145η επιστολή του, πλέκει το εγκώμιο στους γονείς του και λέγει ότι απέθαναν και οι δυο τους ως ομολογητές. Σπούδασε ελληνική φιλολογία, ρητορική, ιατρική και προσέφερε πάρα πολλά στην Εκκλησία και την παιδεία. Αναδείχθηκε σπουδαίος διδάσκαλος, αλλά και έξοχος γιατρός, ο οποίος μπορούσε και κατασκεύαζε φάρμακα πολύ ευεργετικά. “Δεν ήταν μόνο έξοχος διδάσκαλος, αλλά και σπουδαίος ακροατής και θεωρούσε άξιον ευγνωμοσύνης εκείνον που προέβαλλε γνώμη καλύτερη από την δική του. Παράλληλα πρόσφερε και τις ιατρικές γνώσεις του στους διαφόρους ασθενείς, παρασκευάζοντας ο ίδιος και φάρμακα πολύ αποτελεσματικά. Γι’ αυτό και οι σύγχρονοί του τον παρενέβαλαν με τον Γαληνό και τον Ιπποκράτη”. (Ε.Π.Ε., τόμ. 1ος, σελ 11).

Τα εξωτερικά βιογραφικά στοιχεία ενός αγίου δεν παρουσιάζουν συνήθως και πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, αν δεν συνδέονται και με την όλη του προσωπικότητα και την εσωτερική του ζωή, που είναι επιμελώς κρυμμένη από τα μάτια του κόσμου. Από την γέννηση μέχρι την κοίμηση συνήθως δεν υπάρχει τίποτε το εξαιρετικά εντυπωσιακό, ιδιαίτερα γι’ αυτούς που εντυπωσιάζονται από την επιφάνεια και δεν έχουν μάθει να αναζητούν το βάθος και την αιτία των γεγονότων. Βέβαια ο βιογραφούμενος είχε και πολλά εξωτερικά χαρίσματα, αλλά αυτό που τον ανέδειξε μέγα είναι κυρίως η μεγάλη του αγάπη και υπακοή προς τον Χριστό και την Εκκλησία Του, που υπήρξε γνώμονας όλων των πράξεων και ενεργειών του.

Σε μια περίοδο κρίσιμη για την βυζαντινή αυτοκρατορία ανέβηκε στον Πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως, τον οποίο και λάμπρυνε. Την περίοδο αυτή φάνηκε η εξυπνάδα, η ευστροφία, αλλά και το ψυχικό του μεγαλείο. Η Εκκλησία ταλανιζόταν από έριδες και φανατισμούς. Οι οπαδοί του έκπτωτου Πατριάρχη Ιγνατίου, προσπαθούσαν να τον επαναφέρουν στον θρόνο διώχνοντας τον Φώτιο.
Ο φράγκος πάπας της Ρώμης Νικόλαος δεν τον αναγνώρισε ως κανονικό Πατριάρχη, όχι γιατί ήθελε το Ιγνάτιο ή ότι τον ενδιέφεραν τα εσωτερικά της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως. Αυτό που στην πραγματικότητα επεδίωκε ήταν να επαναφέρη το θέμα του “πρωτείου”, δηλαδή ότι ο πάπας έχει το πρωτείο, όχι τιμής, αλλά εξουσίας έναντι των άλλων Εκκλησιών, ως διάδοχος του Αποστόλου Πέτρου. Επίσης εποφθαλμιούσε την περιφέρεια του Ιλλυρικού. Ήθελε να υποτάξη τους Βουλγάρους και γι’ αυτό είχε αποστείλη εκεί φράγκους ιεραποστόλους. Η περιοχή αυτή όμως ανήκε στην δικαιοδοσία του Κωνσταντινουπόλεως.  
Ο Φώτιος, όπως ήταν φυσικό αντέδρασε αστραπιαία. Οργάνωσε Ορθόδοξες ιεραποστολές προς τους Σλάβους με επικεφαλής τον μαθητή του Κύριλλο και τον αδελφό του Μεθόδιο. Οι φράγκοι αναγκάστηκαν να φύγουν και τότε ο Νικόλαος οργισμένος τον πολέμησε με λύσσα. Και όπως θα δούμε στην συνέχεια, οι φράγκοι τον πολέμησαν και πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του, και μάλλον θα έλεγα μέχρι σήμερα.

Ο Φώτιος όμως ήξερε να αντιμετωπίζη τα θέματα με ψυχραιμία, αλλά και με πρόγραμμα και
στρατηγική. Γνώριζε πολύ καλά το τί ήθελε, αλλά επίσης γνώριζε και το πώς να το πραγματοποιήση. Ως αληθινός ηγέτης, προπορευόταν των γεγονότων. Δεν άφηνε να τον προλάβουν και να σέρνεται ουραγός πίσω από αυτά. Άλλωστε, αληθινός ηγέτης είναι εκείνος που έχει την δυνατότητα να βλέπη μακρυά και έτσι μπορεί και προλαβαίνη κάποια δυσάρεστα γεγονότα, τα οποία, πολλές φορές, έχουν σοβαρές επιπτώσεις και διαμορφώνουν την ιστορία. Ίσως σήμερα χωρίς τον Φώτιο τα σλαυικά κράτη να ήσαν υπό την επίδραση του Πάπα. Και γι’ αυτό και μόνο τον λόγο του χρωστούμε πολλά.

Ήρθη στο ύψος των κρισίμων τότε περιστάσεων και συνέβαλε τα μέγιστα στην ενότητα της Εκκλησίας. Γιατί δεν υπάρχει μεγαλύτερο αμάρτημα από την διάσπαση της ενότητος των μελών της Εκκλησίας. Η δημιουργία φατριών από άφρονας και σαρκικούς ανθρώπους τραυματίζει την ενότητα, σχίζει τον άρραφο χιτώνα του Χριστού.

Το μεγάλο όμως αυτό πνευματικό ανάστημα, που εγκωμιάστηκε ακόμα και από εχθρούς και πολεμίους του, δεν έχει τιμηθή δεόντως και είναι στους πολλούς τελείως άγνωστος. Δεν υπάρχουν Ιεροί Ναοί, οι οποίοι να τιμούνται στο όνομά του. Ίσως ένας ή δύο σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Στο μηναίο της Εκκλησίας η Ακολουθία του καταχωρήθηκε προσφάτως και μάλιστα όχι στην ημέρα της μνήμης του, αλλά στο τέλος σαν παράρτημα. Αυτό βέβαια συμβαίνει και με άλλους μεγάλους θεολόγους και κήρυκας και ομολογητάς της Ορθοδόξου πίστεως, όπως οι άγιοι Γρηγόριος ο Παλαμάς και Μάρκος ο Ευγενικός, για τον ίδιο πάντα λόγο. Μη ξεχνάμε ότι επί Τουρκοκρατίας τα εκκλησιαστικά βιβλία που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα τυπώνονταν στην Βενετία και οι παπικοί έκαναν ό,τι μπορούσαν για την μη καταχώρηση της Ακολουθίας τους στα μηναία και αυτό γιατί ποτέ δεν τους “χώνεψαν”, αφού τους χάλασαν τα σχέδια ο καθένας στην εποχή του και με τον δικό του τρόπο.

Κατά κοινή ομολογία, υπήρξε μεγάλος Ιεράρχης και οικουμενικός διδάσκαλος. Ήταν φορεύς της ελληνορθόδοξης παράδοσης και παιδείας, η οποία δεν έχει στόχο της την μετάδοση απλώς και μόνο κάποιων γνώσεων, αλλά ασχολείται προσωπικά με τον άνθρωπο, με τον όλο άνθρωπο, ως ψυχοσωματική ύπαρξη και αγωνίζεται να τον βοηθήση και να δώση λύση στα μεγάλα υπαρξιακά του προβλήματα και τις αναζητήσεις του. Ο φορεύς αυτής της παραδόσεως διαθέτει αρχοντιά και λεβεντιά πνευματική, αλλά και πολύ μεγάλη ευαισθησία. Και όπως πολύ εύστοχα παρατηρεί γνωστός λογοτέχνης του αιώνα μας, “σκάπτει μέσα βαθειά στην ψυχή των ομοφύλων του και την ανυψώνει, έστω και διαβατικά, την ανθρωπιά τους”.

Επισκόπου Φαναριού Αγαθαγγέλου

Ο Μέγας Φώτιος γεννήθηκε περί το 810 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη από ευσεβή και επιφανή οικογένεια που αγωνίσθηκε για την τιμή και προσκύνηση των ιερών εικόνων. Οι γονείς του ονομάζονταν Σέργιος και Ειρήνη και καταδιώχθηκαν επί τού εικονομάχου αυτοκράτορας Θεοφίλου (829-842 μ.Χ.). Ο Άγιος Σέργιος, του οποίου τη μνήμη τιμά η Εκκλησία στις 13 Μαΐου, ήταν αδελφός τού Πατριάρχου Ταρασίου (784-806 μ.Χ.) και περιπομπεύθηκε δέσμιος από το λαιμό ανά τις οδούς της Κων-σταντινουπόλεως, εστερήθηκε την περιουσία του και εξορίσθηκε μετά της συζύγου και των παιδιών του σε τόπο άνυδρο, που από τις ταλαιπωρίες απέθανε ως Ομολογητής.

Ο ιερός Φώτιος διέπρεψε πρώτα στα ανώτατα πολιτικά αξιώματα. Όταν με εντολή τού αυτοκράτορας απομακρύνθηκε βιαίως από τον πατριαρχικό θρόνο ο Πατριάρχης Ιγνάτιος, ανήλθε σε αυτόν, το έτος 858 μ.Χ., ο ιερός Φώτιος, ο όποιος διακρινόταν για την αγιότητα του βίου του και την τεράστια μόρφωση του. Η χειροτονία του εις Έπίσκοπον έγινε την ημέρα των Χριστουγέννων του έτους 858 μ.Χ.

Ο ιερός Φώτιος με συνοδικά γράμματα ανακοίνωσε, κατά τα καθιερωμένα, τα της εκλογής του στους Πατριάρχες της Ανατολής και ετόνισε την αποκατάσταση της ειρήνης στην Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως. Άλλα πριν ακόμη προλάβει να την παγιώσει επήλθε ρήξη μεταξύ των ακραίων πολιτικών και των οπαδών του Πατριάρχου Ιγνατίου, των «Ιγνατιανών». Οι «Ιγνατιανοί» συγκεντρώθηκαν στο ναό της Αγίας Ειρήνης, αφόρισαν τον ιερό Φώτιο και ανακήρυξαν Πατριάρχη τον Ιγνάτιο. Ο Φώτιος συγκάλεσε Σύνοδο στο ναό των Αγίων Αποστόλων για την αντιμετώπιση του ανακύψαντος ζητήματος.

Η Σύνοδος κατεδίκασε ως αντικανονικές τις ενέργειες των «Ιγνατιανών» και ετόνισε ότι ο Ιγνάτιος, αφού παραιτήθηκε από το θρόνο, δεν ήταν πλέον Πατριάρχης, εάν δε διεκδικούσε την επιστροφή του στον πα-τριαρχικό θρόνο, τότε αυτόματα θα υφίστατο την ποινή της καθαιρέσεως και του αφορισμού.
Ο μεγάλος αυτός Πατέρας της Εκκλησίας ιερούργησε, ως άλλος απόστολος Παύλος, το Ευαγγέλιο. Αγωνίσθηκε για την αναζωπύρωση της ιεραποστολικής συνειδήσεως, που περιφρουρεί την πνευματική ανεξαρτησία και αυτονομία των ορθοδόξων λαών από εισαγωγές εθίμων ξένων προς την ιδιοσυγκρασία τους, με σκοπό την αλλοίωση της ταυτότητας και της πνευματικής τους ζωής. Διότι γνώριζε, ότι ο μέγιστος εχθρός ενός λαού είναι η απώλεια της αυτοσυνειδησίας του, η φθορά της πολιτισμικής του ιδιοπροσωπίας και η αλλοίωση τού ήθους του. Ο ιερός Φώτιος εγνώριζε την ιεραποστολική δραστηριότητα τού ιερού Χρυσοστόμου, αφού αναφέρεται πολλές φορές στο έργο αυτό, και μάλιστα επηρεάσθηκε από αυτή στο θέμα των επιτοπίων γλωσσών και των μοναχών ως ιεραποστόλων. Επί των ημερών του εκχριστιανίσθηκε το έθνος των Βουλγάρων, το οποίο μυσταγώγησε προς την αμώμητη πίστη τού Χριστού και το αναγέννησε με το λουτρό τού θείου Βαπτίσματος.

Το θεολογικό του έργο εδικαίωνε τους αγώνες της Εκκλησίας, εβεβαίωνε την ορθόδοξη πίστη και ενέπνεε την εκκλησιαστική συνείδηση για την συνεχή εγρήγορση τού όλου εκκλησιαστικού Σώματος. Υπό την έννοια αυτή η εκκλησιαστική συνείδηση διέκρινε στο πρόσωπο του τον υπέρμαχο της ορθοδόξου πίστεως και τον εκφραστή τού αυθεντικού φρονήματος της Εκκλησίας. Σε οιοδήποτε στάδιο τού βίου και αν παρακολουθήσουμε τον ιερό Φώτιο, είτε στη Βιβλιοθήκη, επιδιδόμενο σε μελέτες, είτε ως καθηγητή της φιλοσοφίας στο πρώτο Πανεπιστήμιο της Μεσαιωνικής Ευρώπης, της Μαγναύρας, σε μια εποχή που η Δύση ήταν ακόμη βυθισμένη στο τέλμα των σκοτεινών αιώνων, είτε κοσμούντα τον αγιότατο πατριαρχικό θρόνο της Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας, είτε εξασκούμενο στην ελεημοσύνη και τη φιλανθρωπία, είτε υφιστάμενο την παραγνώριση των ανθρώπων και τις σκληρές στερήσεις δύο εξοριών, παντού αναγνωρίζαμε το μαχόμενο υπέρ της αληθούς ορθοδόξου πίστεως, της «αποστολικής τε και πατρικής παραδόσεως» και «της προγονικής ευσέβειας», η οποία αποτελεί και το περιεχόμενο της πατερικής διδασκαλίας αυτού. Γι’ αυτό ουδέποτε ο Άγιος ανέχθηκε οποιαδήποτε παρασιώπηση η παραφθορά της αλήθειας.

Επί της βάσεως αυτής αντέκρουσε όχι μόνο τους εικονομάχους αλλά και τις παπικές αξιώσεις και το γερμανο-φραγκικό δόγμα τού Filioque, το όποιο διασαλεύει την κοινωνία των αγιοπνευματικών προϋποθέσεων και ενεργειών και δεν έχει θέση μέσα στην κοινωνία τού Σώματος της Εκκλησίας και της κοινότητος των αδελφών.

Η δολοφονία τού αυτοκράτορας Μιχαήλ τού Γ' στις 24 Σεπτεμβρίου 867 μ.Χ. από τον Βασίλειο Α' τον Μακεδόνα, συνοδεύθηκε και με κρίση στην Εκκλησία. Ο νέος αυτοκράτορας ετάχθηκε υπέρ της προσεγγίσεως Κωνσταντινουπόλεως και Ρώμης και αναζήτησε ερείσματα στους «Ιγνατιανούς». 

Ο ιερός Φώτιος υπήρξε το θύμα αυτής της νέας πολιτικής σκοπιμότητας τού αυτοκράτορας, ο οποίος τον εκθρόνισε και αποκατέστησε στο θρόνο τον Πατριάρχη Ιγνάτιο, στις 23 Νοεμβρίου 867 μ.Χ. 

Η Σύνοδος τού έτους 869 μ.Χ., που συνήλθε στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό της Αγίας Σοφίας, αναθεμάτισε τον Άγιο Φώτιο, σοι δε Επίσκοποι εχειροτονήθηκαν από αυτόν ή παρέμεναν πιστοί σε αυτόν καθαιρέθηκαν και όσοι από τους μοναχούς ή λαϊκούς παρέμειναν οπαδοί του αφορίσθηκαν. 

Ο ιερός Φώτιος καθ’ όλη τη διαδικασία και παρά την προκλητική στάση των αντιπροσώπων τού Πάπα ετήρησε σιγή, τους υπέδειξε να μετανοήσουν και αρνήθηκε να δεχθεί την αντικανονική ποινή. Στη συνέχεια εξορίστηκε και υποβλήθηκε σε ποικίλες και πολλαπλές στερήσεις και κακουχίες. Επακολούθησε βέβαια η συμφιλίωση των δύο Πατριαρχών, Φωτίου και Ιγνατίου, αλλά ο θάνατος τού Ιγνατίου στις 23 Οκτωβρίου τού 877 μ.Χ. επέτρεψε την αποκατάσταση τού πρώτου στον πατριαρχικό θρόνο ως το 886 μ.Χ. κατά το οποίο εξαναγκάσθηκε σε παραίτηση από το διαδεχθέντα τον αυτοκράτορα Βασίλειο δευτερότοκο υιό του Λέοντα ΣΤ' τον Σοφό.

Ο Άγιος Φώτιος κοιμήθηκε οσίως το έτος 891 μ.Χ. όντας εξόριστος στην ιερά μονή των Αρμεριανών. Το ιερό και πάντιμο σκήνωμα του εναποτέθηκε στη λεγόμενη μονή της Ερημίας ή Ηρεμίας που ήταν κοντά στη Χαλκηδόνα. Παλαιότερα η σύναξη του ετελείτο στο Προφητείο, δηλαδή στο ναό τού Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου, που βρισκόταν στη μονή της Ερημίας, ενώ τώρα τελείται στην ιερά πατριαρχική μονή της Αγίας Τριάδος στη νήσο Χάλκη.
Εφημέριος – Φεβρ.2005

 egolpio.com