Ριζικές μεταρρυθμίσεις στη θρησκευτική αγωγή από το Υπουργείο Παιδείας. Ομιλία Ελένης Βασσάλου στην Ημερίδα «Θρησκευτικά: Ὀρθόδοξη Παιδεία ἤ Πανθρησκειακή προπαγάνδα;»

Ριζικές μεταρρυθμίσεις στη θρησκευτική αγωγή από το Υπουργείο Παιδείας

Ελένη Βασσάλου

1.    Το θέμα των ριζικών μεταρρυθμίσεων στη θρησκευτική αγωγή γεννήθηκε και αναπτύχθηκε μέσα σ’ ένα ιδεολογικό πλαίσιο από τη Μεταπολίτευση και μετά, το οποίο τα τελευταία χρόνια επιδιώκει να κάνει ιδιαιτέρως αισθητή την αυτοδικαίωσή του, που αφορά την ανθρώπινη αυτοθέωση.

    (Η ιστορική φράση «θα χωρίσουμε τα τσανάκια μας», που περιελάμβανε το χωρισμό της Εκκλησίας από το Κράτος και την απομόνωσή της στα του οίκου της, έρχεται κατά καιρούς στην επιφάνεια εξ αφορμής διαφόρων θεμάτων όπως ο πολιτικός γάμος, ο θρησκευτικός όρκος, η πολιτική κηδεία, η αποτέφρωση των νεκρών, η κατάργηση της προσευχής και του εκκλησιασμού στα σχολεία, η κατάργηση της διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών ή η μετατροπή του σε θρησκειολογία. Τελευταία, τέτοια θέματα μπήκαν στο πρόγραμμα πολιτικών κομμάτων, λες και αυτά είναι τα προβλήματα της Ελλάδος). Στάση καθόλου τυχαία, όπως θα δείξουμε στη συνέχεια του θέματός μας.
2.    Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου, το οποίο σχεδίασε το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, εξέδωσε το Υπουργείο Παιδείας και εφαρμόζεται πιλοτικά σε 99 Δημοτικά και 68 Γυμνάσια της Ελλάδος δεν προέκυψε ως κεραυνός εν αιθρία. Προετοιμάστηκε μεθοδικά από καιρό:
    Οι 3 εγκύκλιοι Στυλιανίδη προκάλεσαν σκόπιμα ασάφεια και ταλαιπωρία, ώστε ν’  αναζητηθεί η σωτήρια λύση, η οποία όμως ήδη είχε μεθοδικά σχεδιαστεί. Πρόκειται για τη γνωστή μέθοδο επιβολής της θέλησης των ισχυρών της γης. Δημιουργούν το πρόβλημα και κατόπιν, όπως σχεδιάζουν, το επιλύουν ως δήθεν σωτήρες.
    Εδώ και δέκα περίπου χρόνια επιλεγμένοι ομιλητές καλλιεργούσαν συστηματικά στα θεολογικά συνέδρια τις ιδέες του Προγράμματος. Τελευταίο εκβιαστικό ψευδοεπιχείρημά τους ήταν “να είναι το μάθημα υποχρεωτικό για όλους τους μαθητές, ακόμη κι αν γίνει θρησκειολογικό, για να μη φύγει από την Εκπαίδευση”.
    Αντιλαμβάνονταν όμως, ότι δεν είναι δυνατόν η Ορθόδοξη Εκκλησία να συμφωνήσει οι Ορθόδοξοι μαθητές να διδάσκονται θρησκειολογία, γι’ αυτό τόνιζαν: «Η υπόθεση του μαθήματος είναι μια υπόθεση καθαρά εκπαιδευτική, άρα αρμόδιο είναι μόνο το υπουργείο Παιδείας και κακώς εμπλέκεται η Εκκλησία. Εμείς είμαστε υπάλληλοι του Υπουργείου.
Η Εκκλησία να κάνει την κατήχηση στο ναό». Αυτή η θέση, εκτός του ότι συμπορεύεται με την επιδίωξη χωρισμού Εκκλησίας και Κράτους, πρακτικά συντείνει στο διχασμό της συνειδήσεως και εν τέλει στην πνευματική άλωση των Θεολόγων και των Ορθόδοξων μαθητών, εφόσον η πίστη τους ως μέλη της Εκκλησίας θα διαφέρει από τη θρησκευτική τάση της σχολικής κοινότητας.
Η δε Εκκλησία απομένει στη γωνία να μαζεύει τις στάχτες και τα ερείπια της μπερδεμένης ζωής των παιδιών της, εκείνων που βάπτισε με τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γι’ αυτήν την κατάσταση θα έχουν βάλει το λιθαράκι τους οι Θεολόγοι. Όμως στη λογική των μεταρρυθμιστών αυτός ο διχασμός δεν είναι πρόβλημα, αφού είναι μέρος του όλου σχεδίου.
    Έτσι κατασυκοφαντήθηκε το υπάρχον μάθημα ως ομολογιακό – κατηχητικό, καθώς και ο Ν.1566/1985.

Προκύπτουν, όμως, τα εξής πολύ απλά ερωτήματα:
1.    Εφόσον οι συντάχτες του Π.Σ. ομολογούν ότι με τις δικές τους ενέργειες καθάρθηκε το μάθημα από τον κατηχητισμό, πώς έρχονται ν’ αναιρέσουν την κάθαρση που οι ίδιοι έπραξαν;
2.    Άλλωστε ο νόμος 1566/1985 προβλέπει το σεβασμό του προσώπου του άλλου χωρίς διακρίσεις, το απαραβίαστο της ελευθερίας της θρησκευτικής συνείδησης, τη δημιουργική και κριτική σκέψη, την αντίληψη συλλογικής προσπάθειας και συνεργασίας, ώστε οι μαθητές ν’ αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, και με την υπεύθυνη συμμετοχή τους, να συντελούν αποφασιστικά στην πρόοδο του κοινωνικού συνόλου, να σέβονται τις ανθρώπινες αξίες, να διαφυλάσσουν και να προάγουν τον πολιτισμό, ν’ αναπτύσσουν πνεύμα φιλίας και συνεργασίας μ’ όλους τους λαούς της γης, προσβλέποντας σ’ έναν κόσμο καλύτερο, δίκαιο και ειρηνικό.
Οι ίδιες ιδέες, με διαφορετική διατύπωση, υποστηρίζονται επίσης, στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών.
Επομένως, τι είναι αυτό που ενόχλησε τους μεταρρυθμιστές;

    Απαντούν οι ίδιοι στον «Οδηγό Εκπαιδευτικού σ. 22-23 ότι στο άρθρο 6 $ 2 (του εν λόγω νόμου) που αφορά το λύκειο, ορίζεται οι μαθητές «Να συνειδητοποιούν τη βαθύτερη σημασία του ορθόδοξου χριστιανικού ήθους και της σταθερής προσήλωσης στις πανανθρώπινες αξίες…». Αυτή η διατύπωση θεωρήθηκε ότι νομιμοποιεί τον ομολογιακό χαρακτήρα του ΜτΘ, και ευνοεί την περιχαράκωσή του εντός της Ορθοδοξίας, «επιτρέποντας» τη διολίσθηση της διδασκαλίας στην κατήχηση. Θεωρήθηκε, επίσης, ότι αντιφάσκει προς τον προβλεπόμενο στόχο της «διάπλασης ελεύθερων, υπεύθυνων και δημοκρατικών πολιτών».

    Προσωπικά αδυνατώ να εννοήσω τη λογική, ότι αν το ΜτΘ βοηθήσει τους Ορθόδοξους μαθητές να «συνειδητοποιούν τη βαθύτερη σημασία του ορθόδοξου χριστιανικού ήθους και της σταθερής προσήλωσης στις πανανθρώπινες αξίες…» τότε διολισθαίνει στην κατήχηση, η οποία τάχα δε συνάδει προς τη  «διάπλαση ελεύθερων, υπεύθυνων και δημοκρατικών πολιτών»!!! Δηλαδή, οι Ορθόδοξοι μαθητές δεν πρέπει να διδάσκονται Ορθόδοξο χριστιανικό ήθος, μήπως αυτό είναι κατήχηση και επομένως δε γίνουν ελεύθεροι, υπεύθυνοι και δημοκρατικοί πολίτες; Προφανώς πρόκειται για σόφισμα και παραχάραξη της αλήθειας, πάνω στην οποία χτίστηκε ο μύθος της πολυπολιτισμικότητας.

    Όμως ο νομοθέτης ακριβώς αυτό ζητά στο 1ο άρθρο:
α) Να γίνονται ελεύθεροι, υπεύθυνοι, δημοκρατικοί πολίτες, να υπερασπίζονται την εθνική ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα της χώρας και τη δημοκρατία, να εμπνέονται από αγάπη προς τον άνθρωπο, τη ζωή και τη φύση και να διακατέχονται από πίστη προς την πατρίδα και τα γνήσια στοιχεία της ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης. Η ελευθερία της θρησκευτικής τους συνείδησης είναι απαραβίαστη.
Τα ζητούμενα είναι το ένα πλάι στο άλλο, ακριβώς, επειδή δε συγκρούονται μεταξύ τους, αλλά συμπληρώνουν την επιδιωκόμενη μόρφωση του μαθητή. Άλλωστε, επειδή η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη, οι μη Ορθόδοξοι απαλλάσσονται νομίμως.
    Είναι πασιφανές, ότι η προαναφερθείσα θεώρηση την οποία αποδέχτηκαν οι συντάκτες του Προγράμματος Σπουδών και το Υπουργείο Παιδείας νομιμοποιεί μια προσχηματική δίοδο, ώστε ο Ορθόδοξος μαθητής να οδηγηθεί σε άλλους προσανατολισμούς, τάχα για λόγους ελευθερίας, υπευθυνότητας και δημοκρατίας. Αυτήν την προσχηματική δίοδο υιοθέτησαν, επίσης, οι δύο πρώτες εγκύκλιοι Στυλιανίδη.
    Είναι ορατό ότι ενδιαφέρει τους μεταρρυθμιστές, να μην υπάρχει στους Ορθόδοξους μαθητές ως σημείο αναφοράς ο ξεκάθαρος προσανατολισμός του Χριστιανικού ήθους, αλλά να συμφύρεται με ποικιλία απόψεων κάθε προελεύσεως.
    Γιατί μη γελιόμαστε. Απόλυτα ελεύθεροι επηρεασμών δεν υπάρχουν σε κανένα πολιτισμό. Στην ψυχή κάθε ανθρώπου είναι συνυφασμένες οι μνήμες από το περιβάλλον που γεννήθηκε και την κοινωνία που ζει. Υποστηρίζεται, μάλιστα, ότι αυτές οι μνήμες άρχονται από την περίοδο της κυήσεώς του.
     Ο συμφυρμός όμως απόψεων και προσανατολισμών, οι οποίοι αλλάζουν κατά τα συμφέροντα, δημιουργεί πνευματική σύγχυση. Έτσι ανθίζουν τα πάθη, αμβλύνονται οι προσωπικές αντιστάσεις, χάνεται η διάκριση της αλήθειας και της αξίας μιας επιλογής, οπότε επικρατούν χαοτικές συνθήκες στην καθημερινή συνεννόηση και προοπτική. Αυτό ήδη το ζούμε στην κοινωνία. Απλώς ο συμφυρμός θα γίνεται πλέον επίσημα από το σχολείο και ιδιαίτερα από το ΜτΘ, με το προσωπείο της απελευθέρωσης, του πλουραλισμού, του σεβασμού της ιδιαιτερότητας των προσώπων μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας...

3.    Θέτουμε ευθέως το ζήτημα: Οι οραματιστές των μεταρρυθμίσεων ποιον ρώτησαν; Από ποιον «πήραν ευχή» - όπως ταιριάζει σε Ορθόδοξους Θεολόγους - έγκριση για ριζικές μεταρρυθμίσεις; Μήπως από τον Ορθόδοξο ελληνικό λαό, ο οποίος έχει το κατοχυρωμένο δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας, καθώς και το δικαίωμα να εξασφαλίζει τη μόρφωση - διαπαιδαγώγηση και εκπαίδευση των τέκνων του σύμφωνα με τις θρησκευτικές και φιλοσοφικές του πεποιθήσεις;
Αν το κριτήριο των μεταρρυθμίσεων, όπως ομολογούν, είναι οι διεθνείς εξελίξεις, είναι πασιφανές ότι το ΜτΘ παύει πλέον να στοχεύει στην αναγνωρισμένη και νομικά κατοχυρωμένη αποστολή του - να εξασφαλίζει τη μόρφωση και εκπαίδευση που επιθυμούν και δικαιούνται οι Έλληνες πολίτες, σύμφωνα με τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις - αλλά θα άγεται και θα φέρεται από τις εκάστοτε διεθνείς εξελίξεις, οπότε ο λαός θα πατρονάρεται να αποδέχεται την κάθε αλλαγή.
    Επισημαίνουμε ότι ακριβώς αυτός ο συνδυασμός συμφυρμού και πατροναρίσματος διευκολύνει τα μέγιστα τον απόλυτο πνευματικό έλεγχο των προσωπικών πεποιθήσεων και επιλογών των λαών από την επιδιωκόμενη «Νέα Τάξη Πραγμάτων» για τον 21ο  αιώνα.

4.    Ας έρθουμε τώρα στα πιο σοβαρά μεθοδολογικά - παιδαγωγικά προβλήματα που δημιουργεί το νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διδασκόντων στο πιλοτικό πρόγραμμα.
    Συνήθως, κάτω από την κεντρική ιδέα των θεματικών ενοτήτων φιλοξενούνται πολλά και ετερόκλητα ζητήματα, τα οποία πρέπει να συνδεθούν έτσι ώστε ν’ ανταποκρίνονται στην κεντρική ιδέα. Αυτό αποτελεί βασική δυσκολία του διδάσκοντος.
    Τα θέματα αντιμετωπίζονται από το Πρόγραμμα επιφανειακά, ως αφορμήσεις για να μεταφερθεί ο μαθητής σε δικές του παραστάσεις, σε κοινούς τόπους όπως η αγάπη, ο σεβασμός στον ξένο, τον διαφορετικό, χωρίς να διακρίνει το περιεχόμενο και τους στόχους του θρησκευτικού χώρου τους.

    «Οι μαθητές είναι ανώριμοι ν’ ακούσουν τα θέματα και να τα δουλέψουν». Είναι φυσικό. Πρόκειται για μαθητές Δημοτικού και Γυμνασίου που καλούνται να επεξεργαστούν ύλη της Β΄ Λυκείου σε μεγαλύτερη έκταση.
     Τα πολλά κι ασύνδετα ζητήματα κάθε θεματικής ενότητας συνοδεύονται από δεκάδες φωτοτυπίες, διότι δεν υπάρχει ένα βιβλίο. Οι μαθητές χάνονται, επειδή αδυνατούν να εντοπίσουν τι να μελετήσουν.
    Αναφορικά με τις προτεινόμενες δραστηριότητες, οι μαθητές μένουν κυρίως στη διαδικασία του παιχνιδιού και λιγότερο στις ιδέες των θεμάτων. Οι προσωπικές εντυπώσεις τους συνήθως είναι συγκεχυμένες, ενώ κατά την πλοήγηση στο διαδίκτυο συναντούν πληροφορίες συχνά συκοφαντικές ή παραθρησκευτικές, που τους επιτείνουν τη σύγχυση. Αυτό από μόνο του είναι εξαιρετικά σοβαρό και επικίνδυνο. Πιθανόν να οδηγηθούν σε παραθρησκευτικά αδιέξοδα, αν δε μπλέξουν με ακατάλληλες για την ηλικία τους πληροφορίες.
    Σύμφωνα με το σύστημα διδασκαλίας ο διδάσκων μόνο συντονίζει την όλη διαδικασία, χωρίς να εκφράζει κρίσεις αν η πληροφορία που παρουσιάζει ο μαθητής είναι εσφαλμένη. Δεν λέει «αυτό είναι σωστό κι εκείνο είναι λάθος», αλλ’ αφήνει τους μαθητές ν’ αξιολογήσουν, ενώ δε διαθέτουν τις προϋποθέσεις των ειδικών γνώσεων και βιωμάτων. Όλες οι απόψεις αδιακρίτως γίνονται αποδεκτές με το ζητούμενο, ότι έτσι γνωρίζουν τη διαφορετικότητα.

    “Το Π.Σ. ενδιαφέρεται κυρίως για τη διαδικασία, οι μαθητές να ψάξουν, να σκεφτούν, να αισθανθούν. Δεν ενδιαφέρεται εάν αποκομίσουν αντικειμενικές γνώσεις ή λανθασμένες εντυπώσεις. Η φιλοσοφία του μαθήματος είναι «πες στα παιδιά 10 πράγματα και άφησέ τα». Στην πράξη δεν αποκομίζουν κάτι ιδιαίτερο”.
    Ένας από τους διδάσκοντες σε πιλοτικό σχολείο μου ανέφερε ότι «νιώθει σα να τον έχουν καλέσει σε ένα τραπέζι όπου υπάρχουν 100 φαγητά για να τα δοκιμάσει και στο τέλος φεύγει χωρίς να έχει τη γεύση κανενός». Αν αυτό συμβαίνει με τον διδάσκοντα, τι μπορούμε να πούμε για το μαθητή.

    Έτσι η ανάλυση του Προγράμματος περί «χειραφετήσεως των μαθητών και σχηματισμού μιας πραγματικά ακριβοδίκαιης εικόνας στα προτεινόμενα θέματα των ενοτήτων» αποδεικνύεται εξωπραγματική. Η δε αντίληψη ότι με το νέο Πρόγραμμα «τίποτε δεν θεωρείται δεδομένο, καμιά εξουσία δεν είναι υπεράνω κριτικής, συμπεριλαμβανομένης και της αυθεντίας του εκπαιδευτικού», αποδεικνύεται τόσο επιπόλαιη (σ.21), ενώ εδραιώνει το μαθητή σε ελλιπείς και ψεύτικες εντυπώσεις και εν τέλει στην οίηση που δεν ωφελεί σε καμιά ηλικία, πόσο μάλλον σε μικρά παιδιά. Υπό τις προηγούμενες συνθήκες, η προβαλλόμενη χειραφέτηση ταυτίζεται με την προμελετημένη παγίδευση.

5.   Σύμφωνα με την Ορθόδοξη θεολογία, υπάρχουν πολύ σοβαρά θεολογικά ζητήματα στο Π.Σ. τα οποία «συμπτωματικά» τα συναντάμε στις ιδέες της Θεοσοφίας, της Μασονίας, της Ν. Ακρόπολης κ.α. νεοεποχήτικων  παραθρησκευτικών ομάδων στον Τόπο μας.
    Θα ξεκινήσω από τη μαρτυρία μιας δασκάλας, η οποία μου απάντησε περιχαρής: «Τώρα δε διδάσκουμε το Χριστιανισμό, αλλά τις θρησκείες. Αφήνουμε τα δογματικά κι αυτό μας δίνει μεγάλη ελευθερία να βγάλουμε συμπεράσματα».
Όταν τη ρώτησα «πώς διαχειρίζεται τα αντίθετα στοιχεία που υπάρχουν μεταξύ των θρησκειών π.χ. η γυναίκα στο Ισλάμ αντιμετωπίζεται με σκληρότητα και απαξίωση, ενώ στο Χριστιανισμό…», πριν προλάβω να τελειώσω τη φράση απάντησε: «Ναι, αλλά στο Χριστιανισμό οι γυναίκες δεν μπαίνουν στο ιερό». Πήγα να διορθώσω το συνειρμό της. Πριν προλάβω, απαντά πάλι: «Όλοι έχουμε ανάγκη να πιστεύουμε κάπου. Αυτό πρέπει να φανεί. Καμιά θρησκεία δεν προάγει τα μίση. Υπάρχουν συμβολισμοί σε κάθε θρησκεία. Αυτό που έχει σημασία είναι να δημιουργήσουμε σκεπτόμενους ανθρώπους».

    Η δασκάλα, βεβαίως, δεν είχε θεολογικές γνώσεις, οπότε είναι σ’ ένα βαθμό αναμενόμενα αυτά που είπε. Όμως, επιβεβαιώθηκαν τα θεολογικά προβλήματα που εντοπίζονται στο εν λόγω Πρόγραμμα. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

    Απουσιάζει η σημαντικότερη γνώση ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Σωτήρας του κόσμου. Γι’ αυτήν την Αποκάλυψη ο Χριστός έστειλε του Μαθητές του «εἰς πάντα τὰ ἔθνη» (Ματθ. 28, 19) κι εμείς δε θα τη λέμε ούτε στον Τόπο μας... Για το Πρόγραμμα ο Χριστός είναι Θεός, όπως θεοί υπάρχουν σε κάθε θρησκεία. Είναι δάσκαλος, όπως υπάρχουν οι μεγάλοι δάσκαλοι των θρησκειών Μωάμεθ, Κομφούκιος και Βούδας.

    Η αναφορά στην Κυριακή, στη σημασία της καμπάνας, του ναού, των κεριών, των εικόνων, του Σταυρού γίνεται η αφορμή για να γνωρίσουν οι μαθητές το Σάββατο των Εβραίων τη συναγωγή, την Παρασκευή των Μουσουλμάνων, το τζαμί, τον ιμάμη και όλα τα σχετικά με την προσευχή στο Ισλάμ, και τα Σύμβολα των θρησκειών του κόσμου.

    Στη «χαρά της γιορτής. Τα Χριστούγεννα» το ειδικό βάρος του θέματος δεν πέφτει στην ενανθρώπηση του Σωτήρα του κόσμου, όπως θα αναμέναμε, αλλά στην έννοια «γιορτάζω εγώ ο άνθρωπος, όποιος κι αν είμαι, ό,τι κι αν πιστεύω». Κέντρο ο άνθρωπος, όχι ο Χριστός. Ο Χριστός παρουσιάζεται ως δώρο στον άνθρωπο. Το πρόσωπό του αποκόπτεται από το «ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτὴρ, ὅς ἐστι Χριστὸς Κύριος» (Λουκ.2,11) για  όλο τον κόσμο.
Γι’ αυτό προτείνεται από το Πρόγραμμα, ως πρώτη δραστηριότητα, η γιορτή γενεθλίων ενός μαθητή στην τάξη… αντί να προταθεί γιορτή με τα νοήματα της Γεννήσεως του Χριστού. Παράλληλα παρουσιάζονται οι σημαντικές γιορτές των Εβραίων, των Μουσουλμάνων και των Ινδουιστών, ενώ εμπεδώνονται με αντίστοιχες δραστηριότητες. Π.χ. οι μαθητές μπορούν να τοποθετήσουν πάνω σε ένα μεγάλο χαρτόνι φωτογραφίες από όλα τα προηγούμενα θέματα και να γράψουν τα δικά τους συμπεράσματα. Με ποιες ειδικές γνώσεις;

    Προσεγγίζοντας προσεκτικά το πνεύμα του Προγράμματος αντιλαμβανόμαστε, τι εννοούνε όταν ισχυρίζονται ότι οι αφορμήσεις του γίνονται από το Χριστιανισμό. Ουσιαστικά ο Χριστός χρησιμοποιείται απλώς ως πέρασμα για την ανάδειξη των προσωπικών θρησκευτικών και πολιτιστικών αντιλήψεων του ανθρώπου. Ο άνθρωπος  είναι το κέντρο, όχι η Αποκάλυψη του Θεού.

    Στο ίδιο μοτίβο κινούνται, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι θεματικές ενότητες: Σ’ όλες τις θρησκείες οι άνθρωποι προσεύχονται, έχουν ιερούς τόπους, ιερά βιβλία, μεγάλους δασκάλους - ανάμεσά τους είναι ο Χριστός, ο Μωάμεθ, ο Κομφούκιος και ο Βούδας – νηστεύουν ασκούνται, έχουν σύμβολα. Όλες έχουν αγίους όπως τους «Βούδα, Κομφούκιο, Μωάμεθ, Βισνού (Κρίσνα), Δαλάι Λάμα, Γκάντι και πολλά άλλα πρόσωπα, ιστορικά ή μυθικά».
Συνεξετάζονται δηλ. ως «άγιοι άνθρωποι» ιστορικά και μυθικά πρόσωπα των θρησκειών ισότιμα, ανεξαρτήτως αν μετέχουν στην αλήθεια και τη ζωή του Θεού ή βρίσκονται στο χώρο της φαντασίας των ειδωλολατρικών επινοήσεων. Ο Γέροντας Πορφύριος υπάρχει στην ίδια κατηγορία με κοινωνικούς εργάτες και με το λειτουργό της βουδιστικής μαγείας Δαλάι Λάμα.

    Στα πλαίσια της διδασκαλίας των εορτών τα γενέθλια του Μωάμεθ,  η γιορτή σωτηρίας των Εβραίων, το φεστιβάλ των φώτων των Ινδουιστών, εορτών του Βουδισμού, όπως ο χορός του δράκου στην Κίνα, οι μαθητές θα μελετήσουν, επίσης, την ιστορία της Ρουθ της Π.Δ. και την παραβολή του σπλαχνικού Σαμαρείτη της Κ.Δ. Μεταξύ δε των δραστηριοτήτων θα κατασκευάσουν κολλάζ – ψηφιδωτό, χρησιμοποιώντας γνώσεις από το χώρο του Χριστιανισμού και των ομολογιών του, καθώς και των θρησκειών.
Όπως αναφέρει ο σχετικός πίνακας θα περιλαμβάνονται «φωτογραφίες ναών, ονόματα κοινοτήτων, σύμβολα και χρώματα θρησκειών, αγάλματα, εικόνες κ.α.», ενώ στο κέντρο οι μαθητές θα γράψουν «ένα σύνθημα / τον τίτλο της ενότητας» που μόνοι τους θα συναποφασίσουν. Στο Πρόγραμμα δεν υπάρχει θρησκευτικό στοιχείο που να μην το επιστρατεύσουν. Όλος αυτός ο συμφυρμός τι και ποιον εξυπηρετεί;
    Αν το Πρόγραμμα δε στόχευε στο θρησκευτικό συγκρητισμό, θα μπορούσε κάλλιστα να διδάξει τα στοιχεία των θρησκειών, χωρίς να τα συνδέσει με αφηγήσεις της Αγίας Γραφής.

    Ο Χριστός ως καλός Σαμαρείτης έρχεται ν’ απελευθερώσει τον άνθρωπο που πέφτει στους ληστές (την πολύμορφη αμαρτία) και να τον οδηγήσει στη ίαση μέσα από τη θεραπεία που του προσφέρει η μυστηριακή ζωή στην Εκκλησία. Δεν προσέφερε κανένα πολύχρωμο συνονθύλευμα ανθρώπινων επινοήσεων.

    Αυτή η τακτική, να βρίσκομε ερείσματα στο λόγο της Αγίας Γραφής προκειμένου να πετύχομε τη σύγκλιση των θρησκευτικών αξιών που θα στηρίξουν τη «δημιουργία μιας σύγχρονης πολυπολιτισμικής κοινωνίας» σύμφωνα με τις διεθνείς εξελίξεις του 21ου αιώνα - δεν απέχει από τους στόχους της Alice Ann Bailey (1880-1949), όπως τους οραματίζεται στο βιβλίο της «Τα προβλήματα της ανθρωπότητος, κεφ. Στ΄, Το πρόβλημα των Εκκλησιών», σ. 183- 239.

    Η Bailey προτείνει στους Θεοσοφιστές ν’ απομονώσουν τις αλήθειες που είναι ουσιώδεις για την πρόοδο και τη φώτιση του ανθρώπου και να απορρίψουν εκείνες τις αλήθειες που είναι επιδεκτικές αμφισβητήσεως. Να καθορίσουν το δρόμο της σωτηρίας που πρέπει ν’ ακολουθήσουν οι Εκκλησίες. Το κλειδί της αλήθειας βρίσκεται στην ενοποιητική δύναμη της Συγκριτικής Θρησκείας.
Μόνο οι αρχές και οι αλήθειες που είναι παγκοσμίως αναγνωρισμένες να έχουν τη θέση τους στην κάθε θρησκεία.
Όλες οι θρησκείες να θεωρούνται ότι προέρχονται από μία μεγάλη πνευματική πηγή, από την οποία είναι αναπόφευκτο να προβάλλει η καθολική παγκόσμια θρησκεία. Δεν θα υπάρχουν τότε ούτε χριστιανοί ούτε ειδωλολάτρες, ούτε Ιουδαίοι ούτε εθνικοί, αλλ’ απλώς και μόνον ένα μεγάλο σώμα πιστών, που θα προέρχονται απ’ όλες τις τρέχουσες θρησκείες.
Αυτοί θ’ αποδέχονται τις ίδιες αλήθειες, όχι ως θεολογικές αντιλήψεις, αλλ’ ως ουσιώδεις για την πνευματική ζωή και θα στέκουν ενωμένοι πάνω στο βάθρο της αδελφότητας και των ανθρώπινων σχέσεων. Μία τέτοια Παγκόσμια Θρησκεία δεν αποτελεί νωχελή ονειροπόληση, αλλά κάτι το οποίο σήμερα προσλαμβάνει σαφή μορφή».
Συμπληρώνει: «στον κόσμο του μέλλοντος οι άνθρωποι παντού και οι οπαδοί κάθε θρησκείας, να τηρούν τις ίδιες άγιες ημέρες και να ενώνονται για να τιμούν τις ίδιες γιορτές.

    Αυτές οι αρχές της Θεοσοφίας που είναι επίσης, αρχές της Μασονίας, της Νέας Ακρόπολης και τόσων άλλων παραθρησκευτικών ομάδων κοινής κοσμοθεωρίας, περνάνε μέσα από τη δίοδο της επικοινωνίας των λαών, τη συγκριτική μελέτη των πολιτισμών, τη φιλοσοφία των θρησκειών, μέσα από την αναζήτηση δυνάμεων αυτοθεραπείας και μεταμόρφωσης κ.α. Για τις ομάδες αυτές ο Χριστός δεν είναι ο Σωτήρας του κόσμου, αλλά ένας μύστης, ένας δάσκαλος. Κατ’ αυτούς, όψεις της αλήθειας υπάρχουν σ’ όλες τις θρησκείες του κόσμου.

    Με τέτοιες θέσεις, αντιλαμβάνεστε ότι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός «έκανε λάθος» που έγινε άνθρωπος, δε χρειαζόταν να προσλάβει την ανθρώπινη φύση μας. Κατ’ αυτούς, είναι στη δυνατότητα του ανθρώπου να  προσλάβει την υπάρχουσα αλήθεια και να αναδείξει τη «χριστική του συνείδηση», τη συνείδηση του φωτισμένου, που γνωρίζει ότι η ουσία του Πατέρα/ Μητέρα Θεού της Δημιουργίας υποτίθεται, υπάρχει μέσα του, γι’ αυτό μπορεί να ενώνεται μαζί της. Είναι ο ίδιος Θεός. (Στον όρο Πατέρα/ Μητέρα Θεού της Δημιουργίας φιλοξενούνται οι πιο ονομαστές αρσενικές και θηλυκές θεότητες των θρησκειών)

    Τελειώνοντας αυτή τη συνοπτική προσέγγιση, εκτιμώ ότι, για τις απόψεις και επιδιώξεις της Θεοσοφίας και των ομάδων της, το νέο Π.Σ. του ΜτΘ, αν δεν είναι δάκτυλός τους, αποτελεί το καλύτερο δώρο που θα μπορούσαμε να τους προσφέρουμε. Διότι μέσα στις πρωταρχικές τους επιδιώξεις είναι να διδάσκονται πλέον οι φιλοσοφίες και οι πρακτικές τους στα σχολεία, π.χ. μέσα απ’ τα προγράμματα αγωγής υγείας και άλλους συναφείς τρόπους.

    Σας θυμίζω ότι το Σεπτέμβριο του 2009 προγραμματίσθηκαν από Σχολικό Σύμβουλο Φυσικής Αγωγής σεμινάρια για όλους τους εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με θέμα «Η Γιόγκα στην Εκπαίδευση», μέσα από τα οποία η οργάνωση του Σατυανάντα σκόπευε να περάσει το διαλογισμό της Νίντρα Γιόγκα στην εκπαίδευση.
Τα σεμινάρια έπειτα από διαμαρτυρίες ματαιώθηκαν. Υποψιάζομαι ότι εκείνο που δεν έχουν μέχρι τώρα καταφέρει οι παραθρησκευτικές οργανώσεις, να εισχωρήσουν δηλαδή στην εκπαίδευση, τους το προσφέρει έμμεσα, χωρίς περίσκεψη το εν λόγω Πρόγραμμα.
 Είναι καταφανές ότι οι μαθητές μας, ως αθωράκιστοι και ανυποψίαστοι - επειδή οι συμφυρμένες γνώσεις θα προσφέρονται από το σχολείο - που είναι ο χώρος εμπιστοσύνης τους και επομένως αποτελεί εγγύηση γι’ αυτούς - θα γίνουν εύκολη λεία, χάνοντας σταδιακά και ανεπαίσθητα τις Ορθόδοξες αντιστάσεις τους. Μη γένοιτο.  

Τελικά, ποιος είναι ο αληθινός στόχος του ΜτΘ; Γιατί το Π.Σ. συγχέει τον αναντίρρητα οφειλόμενο σεβασμό προς την ετερότητα με τη μη διάκριση της αλήθειας;
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία μαθαίνουμε να ζούμε και να πορευόμαστε με το Χριστό, επειδή “χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν” (Ιω. 15, 5). Απ’ Αυτόν θωρακίζεται η ζωή, εμπνέεται η σκέψη, το κοινωνικό έργο, διασώζονται οι ανθρώπινες σχέσεις, καταργούνται οι κοινωνικοί αποκλεισμοί, για τους οποίους ενδιαφέρεται το Π.Σ.
Το πρόσωπο και η ζωή του αποκτά αξία, όχι επειδή θα βασιλεύσει, γενικά και απροσδιόριστα, η αγάπη, ο σεβασμός της ετερότητας, η ειρήνη, η δικαιοσύνη, αλλά επειδή ο άνθρωπος, εν Χριστώ, έχει τη δυνατότητα να μετέχει αιώνια στη δόξα της ετερότητας Εκείνου, ο Οποίος, ενώ είναι αλλότριος ως προς τη φύση, γίνεται οικείος στον άνθρωπο ως προς τη δόξα, με τις ενέργειές Του.
Αυτή λοιπόν η μέγιστη δυνατότητα της κατά Χάριν και εν Χριστώ θέωσης είναι το αληθινό ζητούμενο, που υψώνει πάνω από κάθε φθορά τις ανθρώπινες σχέσεις και τις ανάγει στη σφαίρα της κοινωνίας με τον απόλυτα Άγιο Θεό.

Το κείμενο σε μορφή pdf για εύκολη εκτύπωση πατώντας  Ριζικές Μεταρρυθμίσεις – Ελένη Βασσάλου