Στάρετς Σάββας Ο Παρηγορητής. Ἀπληστία, τσιγγουνιά καί ἐλεημοσύνη. Μέρος Α΄

Απόσπασμα από το βιβλίο «Στάρετς Σάββας  Ο Παρηγορητής»
π.Ιωάννου Φωτοπούλου

Διδαχές τοῦ στάρετς Σάββα

Ἀπληστία, τσιγγουνιά καί ἐλεημοσύνη Α΄

Ὁ στάρετς  ἀγωνιζόταν ἐπίμονα κατά τῆς τσιγκουνιᾶς καί τῆς ἀπληστίας, τῆς ἀσυμπάθειας πρός τόν πλησίον, γιά τήν ἄκαρπη συσσώρευση τοῦ πλούτου. Ἔλεγε ὅτι τέτοιοι ἄνθρωποι, πού ζοῦν μόνο τήν δική τους ἰκανοποίηση, πού δε θέλουν νά σκέφτονται τούς φτωχούς ἀδελφούς τους, εἶναι ὄμοιοι μέ τόν ἄπληστο πλούσιο τοῦ Εὐαγγελίου.  Ὁ στάρετς καλοῦσε τούς ἀνθρώπους που εἶχαν πλοῦτο νά βοηθοῦν τούς φτωχούς, ἀκολουθώντας τά λόγια τοῦ ἀποστόλου: «Οἱ ἔχοντες ὡς μή ἔχοντες καί οἱ μη ἔχοντες ὡς ἔχοντες».  Μέ τό παράδειγμα τῆς φύσεως ἀποκάλυπτε τήν ἀμοιβαία σχέση τῶν δημιουργημάτων τοῦ Θεοῦ:
-Τά στοιχεῖα τῆς φύσεως καί τῆς ἐπιστήμης συμπληρώνουν το ἕνα τό ἄλλο, μοιράζονται μεταξύ τους ὅ,τι ἔχουν, καί ἡ φύση στό  λογικό ὄν, τόν ἄνθρωπο, δίνει τά ἀγαθά της: τό φῶς, τή θερμότητα, τήν ὑγρασία καί μ΄αὐτό τόν τρόπο διατηρεῖται ἡ ζωή του καί ἡ ζωή τοῦ ὀργανικοῦ κόσμου.  Ἀλλά ἐμεῖς, τά  λογικά ὄντα, οἱ ἄνθρωποι, συχνά μετατρεπόμαστε σέ τσιγκούνηδες, ἀναίσθητους, κουφούς στούς στεναγμούς καί τίς κραυγές τῶν ἀδελφῶν μας.  Γι’ αὐτό ἄς μοιραστοῦμε ἀμοιβαῖα τά ἀγαθά μας ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλο, ἄς ζηλέψουμε τήν ἀγαθή ἀφιλοχρηματία, ἄς μοιραστοῦμε τά  ἀγαθά χωρίς τσιγγουνιά καί ἀλαζονία, ἀλλά μέ γενναιοδωρία, μέ πραότητα καί ταπείνωση.  Ἡ τσιγγουνιά καί ἡ φιλαχρηματία καταστρέφουν τήν ψυχή, καί στήν ἐπίγεια ζωή αὐτά τά πάθη ὁδηγοῦν σέ βαριές συνέπειες.

Ὑπάρχει ἡ ἑξῆς διήγηση: Τρεῖς ἄνθρωποι, ἐνῷ βάδιζαν στό δρόμο, βρῆκαν ἕνα θησαυρό κι ἀποφάσισαν νά το καρπωθοῦν.  Τόν μετέφεραν σ’ ἄλλο μέρος κι ἔστειλαν τόν ἕνα ἀπ΄αὐτούς
στήν πόλη γιά νά ἀγοράσει κρασί καί νά τό γλεντήσουν.   Οἱ δύο πού ἔμειναν συμφώνησαν νά τόν σκοτώσουν, ὥστε ὁ πλοῦτος νά μείνει σ’ αὐτούς.  Ἐκεῖνος ὅμως ἀφοῦ ἀγόρασε τό κρασί,  πῆγε σ΄ἕνα φαρμακεῖο καί ἀγόρασε δηλητήριο γιά νά δώσει στούς ἄλλους δύο τό δηλητηριασμένο κρασί, ὥστε νά κρατήσει μόνο γιά τόν ἑαυτό του τόν θησαυρό.  Καί νά τί ἔγινε.  Ὁ ἕνας  ἦρθε ἀπό τήν πόλη μέ το κρασί.  Οἱ ἄλλοι δύο  τόν σκότωσαν καί ἄρχισαν νά πίνουν το κρασί.  Δηλητηριάστηκαν κι ἔτσι ἀπολέσθηκαν τρεῖς ψυχές.
Ἡ τσιγγουνιά καί ἡ ἀπληστία εἶναι τό πιό καταστροφικό πάθος.  Εἶναι ἡ ἁμαρτία τοῦ Ἰούδα.  Πρέπει νά ἔχουμε συμπάθεια καί νά εἴμαστε ἐλεήμονες.
Ἡ εὐσπλαχνία εἶναι μεγάλη ἀρετή.  Ὁ Ἅγιος Ἱωάννης ὁ Ἐλεήμων θεωροῦσε χαμένη τήν ἡμέρα πού δέν ἔκανε ἐλεημοσύνη στόν πλησίον του.  Οἱ ἐνάρετοι ἄνθρωποι ψάχνουν εὐκαρία γιά νά βοηθήσουν κάποιον.  Ἡ Παναγία ἰδιαιτέρως χαίρεται, ὅταν οοἱ χριστιανοί κάνου ἐλεημοσύνη στόν πλησίον, καί ὀργίζεται μέ τούς σκληροκάρδιους  καί ἄσπλαχνους ἀνθρώπους.

Σέ μία οἰκογένεια συνέβη μιά δυστυχία.  Αὐτοί πού ὑπέφεραν ζητοῦσαν ἀπό τόν πατέρα Σάββα νά προσευχηθεῖ καί οἱ ἴδιοι παρακαλοῦσαν τόν Κύριο νά ἐλαφρώσει τό βάσανό τους, ἀλλά ἡ θλίψη δέν περνοῦσε.  Τότε ὁ π. Σάββας κατά τή διάρκεια μιᾶς παρακλήσεως εἶπε:
-Συμβαίνει κάποτε ὁ Κύριος νά στέλνει στούς ἀνθρώπους κάποια συμφορά ἐξ αἰτίας τῆς ἀσπλαχνίας τους.  Κι αὐτοί προσεύχονται΄ζητοῦν ἀπό τόν Κύριο νά τούς λυτρώσει ἀπ΄αὐτή τή θλίψη.  Ὁ Κύριος ὅμως σάν νά μήν ἀκούει τήν προσευχή τους δέν ἐλαφρώνει τή θλίψη τους.  Ὁ Κύριος ἀκούει ὅλες τίς προσευχές, ἀλλά καθυστερεῖ, γιατί περιμένει νά δείξουμε εὐσπλαχνία.  Χωρίς εὐσπλαχνία οὔτε ὁ Κύριος δείχνει τό ἔλεός Του.  Κάποιοι ἀπομονώθηκαν στ ὅρια τῆς οἰκογένειάς τους καί δέ δίνουν σήμασία στούς φτωχούς αὐτούς πού ἔχουν ἀνάγκη βοήθειας.
Ἔχετε δεῖ καμμιά φορά πῶς πιάνουν τά  παιδιά τά περιστέρια;  Γιά νά μήν πετάξουν, τούς δένουν τά  φτεράκια τους.  Ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει προσκόλληση στά χρήματα, στά πράγματα, ὅπως καί στό  περιστέρι, εἶναι δεμένα τά  φτερά τῆς ψυχῆς του, κι ἐκείνη δέν μπορεῖ νά πετάξει στά οὐράνια σκηνώματα.  Κι ἔτσι οἱ προσευχές τοῦ ἀνθρώπου αὐτοῦ δέ γίνονται δεκτές ἀπό τόν Κύριο.

Ρώτησε κάποιος τό Γέροντα:
-Κι ἄν κάποιος δέν ἔχει χρήματα καί πράγματα, τί προσκόλληση μπορεῖ νά ἔχει;
Ὁ Γέροντας ἀπάντησε:
-Ὅποιος δέν ἔχει τά  μέσα γιά ἐλεημοσύνη, ἀλλά φθονεῖ ἐκεῖνον πού τά  ἔχει, εἶναι καί αὐτός φιλάργυρος, λάτρης τοῦ πλούτου.  Φύλαξέ μας Κύριε, ἀπό τέτοιο πάθος!  Ἄς εἴμαστε εὐχαριστημένοι μέ τά  πλέον ἀναγκαῖα γιά τή συντήρηση τοῦ σώματος,  μέ τά ἀπαραίτητα γιά νά τό ντύσουμε, ὤστε νά μήν κρυώνει, γιά νά τό ἐνισχύουμε μέ τήν τροφή,  ὥστε νά μήν γίνει ἀδύναμο καί νά εἶναι φίλος στήν ψυχή, γιά νά δουλεύουμε στόν Κύριο.  Ὅλα τά ἄλλα εἶναι ὀλεθρος γιά τήν ψυχή.  Ἰδιαιτέρως φοβηθεῖτε τήν πολυτέλεια, τή μίμηση στή μόδα. Μή μαζεύετε χρήματα.  Ὅσα μένουν μοιράστε τά  στούς φτωχούς.  Κάποιοι τά βάζουν στό  βιβλιάριο γιά τήν «ἄσκημη ὥρα».  Ἀλλά τί λέει ὁ Προφήτης  Δαυΐδ; «Τό ἀργύριον αὐτοῦ οὐ ἔδωκεν ἐπί τόκῳ»(Ψαλμ.14,5).  Γιά μᾶς εἶναι ἀρκετή ἡ μἐριμνα γιά τήν σημερινή ἡμέρα.  Στήν Κυριακή προσευχή ζητοῦμε ἀπό τόν Κύριο: «Τόν ἄρτον ἡμῶν τόν ἐπιούσιον δός ἡμῖν σήμερον».  Ἅς μή ζητοῦμε τίποτε σ΄αὐτή τήν ἁμαρτωλή γῆ.  Δέν ἔχουμε ἐδῶ μόνιμη κατοικία, εἴμαστε ξένοι καί παρεπίδημοι στή γῆ.
Ὑπάρχει κι ἄλλο εἶδος πλεονεξίας, ἡ λεγόμενη βιβλιομανία, ὅταν δηλαδή κάποιοι μαζεύουν πολλά βιβλία, παρακλήσεις κ.λπ. καί μένουν ἄχρηστα.  Καί οἱ ἴδιοι δέ τά  διαβάζουν καί φοβοῦνται νά τά  δῶσουν σέ ἄλλους νά τά  διαβάσουν. Ἕνας τέτοιος πνευματικός θησαυρός δέν πρέπει νά μένει ἀχρησιμοποίητος .  Τόν καιρό πού δέν τά  διαβάζεις δῶσε τα στους ἄλλους.   Εἶναι κι αὐτό ἔνα εἶδος εὐσπλαχνίας πού εἶναι εὐάρεστη στό Θεό.