Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου Λόγοι Α΄ - Μέρος Γ΄ Κεφάλαιο 2 -Ο ορθολογισμός στην εποχή μας «Η «κατ΄ όψιν» κρίση (9)»

Λόγοι Α΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Κεφάλαιο 2
Ο ορθολογισμός στην εποχή μας

Η «κατ΄ όψιν» κρίση (9)

- Γέροντα, νιώθω σαν εμπόδια για την πνευματική πρόοδο την κρίση, την λογική και την ανθρώπινη δικαιοσύνη που έχω.

- Και βέβαια είναι εμπόδια για την πνευματική πρόοδο, γιατί φεύγει η Χάρις του Θεού. Μένει μετά ο άνθρωπος χωρίς την θεία βοήθεια και πέφτει και σπάζει τα μούτρα του. Η κρίση και η ανθρώπινη δικαιοσύνη είναι κατά κανόνα άδικες. Η δικαιοσύνη του Θεού είναι αγάπη, μακροθυμία, επιείκεια. Το μικρόβιο της πνευματικής σου αρρώστιας είναι ότι εξετάζεις τα πράγματα με την ανθρώπινη λογική. Το φάρμακο το δραστικό είναι οι καλοί λογισμοί. Όταν ο άνθρωπος σκέφτεται δεξιά, έχη δηλαδή καλούς λογισμούς, αυξάνει η χωρητικότητα της καρδιάς. Επειδή χρησιμοποιείς πολύ την λογική,  χρειάζεται να προσέξης πολύ τους λογισμούς σου, γιατί και τα συμπεράσματα που βγάζεις με την λογική είναι ανθρώπινα και όχι πνευματικά και αγιασμένα.

- Γέροντα, γιατί πέφτω τόσο συχνά στην κατάκριση;

- Σ΄ εσένα φταίνε τα Νομικά που σπούδασες, και κρίνεις έτσι. Πολλές φορές ορισμένες σπουδές ή ένα επάγγελμα καλλιεργούν, κατά κάποιο τρόπο, μια ξερή λογική. Η λογική είναι η αρρώστια των διανοουμένων. Είναι στο μεδούλι τους. Ενώ έχεις καρδιά, η λογική πάει
πιο μπροστά από την καρδιά σου.

Είναι μερικοί που έχουν πολλή λογική και κρίση με εγωισμό, δεν παραδέχονται κανέναν. Ζητούν το απόλυτο από τους άλλους και όχι από τον εαυτό τους, αναπαύονται στις
αδυναμίες τους και κατηγορούν τους άλλους. Πράγματα πολύ παράξενα! Εξωτερικά είναι σχηματισμένοι, έχουν φτιάξει δηλαδή έναν εξωτερικό άνθρωπο γεμάτο υποκρισία και δεν έχουν ίχνος απλότητος. Αυτή είναι και η διαφορά Ευρωπαίων και Ελλήνων, και όταν λέω «Ελλήνων», εννοώ το ορθόδοξο πνεύμα. Τον Ευρωπαίο δεν μπορείς να καταλάβης πότε μπορείς να τον πλησιάσης και πότε όχι. Πάντα «καλώς ορίσατε» λέει με ένα ψεύτικο χαμόγελο. Ενώ τον Έλληνα τον καταλαβαίνεις. Έχει χαρά; Το δείχνει. Έχει μούτρα; Το δείχνει, μια κανονίζεις.

- Τι φταίει, Γέροντα, όταν κανείς κρίνη ανθρώπους, πράγματα και καταστάσεις, και μάλιστα ταχύτατα;

- Κινείται μόνο με την λογική, εργάζεται ο εγκέφαλος, και αυτό είναι το αποτέλεσμά του. Καλά είναι σ΄ αυτούς που έχουν κάμποσο μυαλό, να πάρη ο Θεός το κατσαβιδάκι και να το στρίψη λίγο. Όσο αδειάζει το μυαλό, τόσο Χάρη γεμίζει ο άνθρωπος. Όταν λέω μυαλό, εννοώ την κρίση την ανθρώπινη, τον εγωισμό, την αυτοπεποίθηση. Από την στιγμή όμως που θα καταλάβη κανείς ότι δεν έχει σωστή κρίση και πη, «έχω κρίση κοσμική, η κρίση μου δεν έχει θείο φωτισμό και θα κάνω λάθος, γι΄ αυτό δεν πρέπει να την χρησιμοποιώ», τότε ο Θεός θα τον φωτίση, θ αγίνη διακριτικός και θα διακρίνη ποιο είναι το σωστό.

Ο πειρασμός αχρηστέυη έξυπνους ανθρώπους με την «κατ΄ όψιν» κρίση. Όταν ο άνθρωπος έχη το ανθρώπινο στοιχείο μέσα του, κρίνει ανθρώπινα και εγκληματεί. Πρέπει να φύγη το ανθρώπινο στοιχείο, για να γίνη η κρίση του θεϊκή. Η κοσμική κρίση είναι λανθασμένη κρίση. Πόσες αδικίες γίνονται! Πόσες φορές κολάζεται κανείς! Γι΄ αυτό πάντα να φέρνετε καλό λογισμό, για να εξασφαλίζετε την ψυχή σας. Ο άνθρωπος είναι μυστήριο, δεν μπορείς να ξέρης τι κάνει! Μια φορά το Πάσχα, μετά την Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως, καθήσαμε λίγο σε ένα Καλύβι να φάμε τυρί και αυγό. Δίπλα μου καθόταν ένας μοναχός που είναι αγωγιάτης, μεταφέρει ξύλα. Τον βλέπω, κάνει στην άκρη αυτό που του πρόσφεραν. «Φάε», του λέω. «Καλά, καλά, θα φάω», μου λέει. Τον βλέπω μετά, πάλι δεν έτρωγε. «Φάε, του ξαναλέω, σήμερα Πάσχα είναι». «Ευλόγησον, Γέροντα, μου λέει, εγώ, όταν κοινωνάω, δεν τρώω, στις 2 το απόγευμα θα φάω». Από την προηγούμενη ημέρα νηστικός και θα έτρωγε το απόγευμα! Βλέπεις από ευλάβεια τι έκανε; Και οι άλλοι μπορεί να τον θεωρούσαν έναν απλό αγωγιάτη.

Ο άνθρωπος είναι μυστήριο! Και αν σε έβαλαν να κρίνης, να σκεφθής: «Είναι αυτή η κρίση θεϊκή ή είναι γεμάτη εμπάθεια;» Είναι δηλαδή ανιδιοτελής ή γεμάτη ιδιοτέλεια; Να μην έχετε εμπιστοσύνη στον εαυτό σας ούτε στην κρίση σας. Υπάρχει μέσα πολύς εγωισμός, όταν κανείς κρίνη. Εμένα με βάζουν να κρίνω ένα θέμα και ενώ δεν θέλω, αλλά αναγκάζομαι και το κάνω, και παρ΄ όλο που κρίνω με ανιδιοτέλεια και αμερόληπτα, όταν πάω να κάνω προσευχή, δεν νιώθω, ας υποθέσουμε, εκείνη την γλυκύτητα που νιώθω άλλες φορές. Όχι ότι με πειράζει η συνείδησή μου για κάτι, αλλά γιατί έκρινα σαν άνθρωπος. Πόσο μάλλον όταν η κρίση είναι λανθασμένη ή έχη μέσα και την δικαιολογία ή ανθρώπινα κριτήρια! Είναι μεγάλη υπόθεση η κρίση. Η κρίση είναι του Θεού. Είναι φοβερό! Δεν έχει σημασία αν έχη καλή διάθεση αυτός που είναι στην θέση να κρίνη. Σημασία έχει τι βγάζει με την κρίση του.

Χρειάζεται πολλή διάκριση. Φυσικά, όλοι οι άνθρωποι έχουμε λίγη διάκριση, αλλά δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς δεν την χρησιμοποιούμε για τον εαυτό μας αλλά για τους συνανθρώπους μας (για να μη… διακριθούν, δηλαδή για να μην αναδειχθούν). Έτσι την μολύνουμε με την κρίση και κατάκριση και την απαίτηση να διορθωθούν οι άλλοι, ενώ θα έπρεπε να έχουμε απαίτηση μόνον από τον εαυτό μας, που δεν αποφασίζει να πάρη τον πνευματικό αγώνα στα ζεστά και να κόψη τα πάθη του, για να ελευθερωθή η ψυχή μας και να πετάξη στον Ουρανό.


9) Βλ. Ιω. 7, 24

συνεχίζεται ... 

Επόμενο  Μέρος Γ΄ Κεφάλαιο 3ο   Η νέα γενιά.   «Έλειψε το πνεύμα της θυσίας»