Ἡ Ὀρθοδοξία μας. Πρόλογος (Α΄ μέρος) π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

Πρόλογος (σελ.9)

Στήν ἐποχή μας καλλιεργεῖται ἡ ἀντίληψη πώς ὅλες οἱ θρησκεῖες ὁδγηγοῦν στόν ἴδιο σκοπό καί ἑνώνονται στήν βάση.  Πολλοί ὀρθόδοξοι χριστιανοί δέν εἶναι σέ θέση νά δώσουν ἀπάντηση σέ βασικά ὑπαρξιακά προβλήματα βασισμένη στήν πίστη μας, ἐπηρεάζονται ἀπό τίς συγκρητιστικές ἀντιλήψεις τοῦ καιροῦ μας και ὀδηγοῦνται σέ σύγχυση καί ἀβεβαιότητα.

Τό βιβλίο αὐτό γράφτηκε γιά νά ὁριοθετήσει τήν ὀρθόδοξη πίστη΄ νά τήν συνδέσει μέ τήν λατρεία καί τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας.  Προορίζεται νά προσφέρει τό σταθερό σημεῖο ἀναφορᾶς καί τό μέτρο κρισεως τῶν ποικίλων πνευματικῶν καί κοσμοθεωριακῶν τάσεων καί ρευμάτων, πού κατακλύζουν σήμερα τόν ἄνρθωπο.

1 Ἡ ἀλήθεια (σελ.11)

Ὁ ἄνθρωπος ἀναζητοῦσε πάντοτε τήν ὑπερβατική πραγματικότητα, μέ σκοπό νά βρεῖ ἀπάντηση στά μεγάλα προβλήματα πού ἀναφέρονται στό μυστήριο τοῦ κόσμου καί τῆς ἀνθρωπίνης ὕπαξης. Ἀναζητοῦσε τήν «ἀλήθεια».

Ὅμως τό θέμα αὐτό δέν τίθεται πάντοτε μέ τόν ἴδιο τρόπο. Ἔτσι καί οἱ ἀπαντήσεις πού δίδονται καί οἱ συνέπειές τους γιά τήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι κάθε φορά διαφορετικές.  Χαρακτηριστική εἶναι σ’ αὐτό τό σημεῖο ἡ περίπτωση τοῦ Ποντίου Πιλάτου: Ρώτησε τόν Χριστό ἄν ἦταν βαιλιάς καί ὁ Κύριος τοῦ ἀπάντησε: «Γι’ αὐτό γεννήθηκα καί γι’  αὐτό ἦλθα στόν κόσμο, γιά νά μαρτυρήσω τήν ἀλήθεια. Ὅποιος εἶναι ἀπό τήν ἀλήθεια, ἀκούει τή φωνή μου» (Ἰω.ιη΄37).  Τότε ὁ Πιλάτος τόν ρώτησε:  «Τί εἶναι ἀλήθεια;»(Ἰω. ιη΄38).

Κατά τήν ἀντίληψη τοῦ Πιλάτου ἡ ἀλήθεια πρέπει νά εἶναι κάποια ἰδέα, κάποια ἔννοια καί ἔτσι μποροῦμε νά ρωτήσουμε: «τί εἶναι ἀλήθεια».  Σ’ αὐτήν ἀκριβῶς τή βάση ἐκινοῦντο καί οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες φιλοσοφοι΄ ζητοῦσαν τήν ἀλήθεια τοῦ «τί»!  Δέν εἶναι ὅμως ὁ δρόμος αὐτός ἡ προσφορά τῆς Ἐκκλησίας.  Γιατί, σύμφωνα μέ τή χριστιανική πίστη, ἡ ἀλήθεια δέν εἶναι «κάτι», ἀλλά «κάποιος».

α) Ἡ ἀλήθεια τοῦ «ποιός» (σελ.12-13)

Κατά τήν χριστιανική ἀντίληψη ἡ ἀλήθεια εἶναι πρόσωπο, ὄχι «πρᾶγμα».  Ὁ Πιλάτος δέν ἔθεσε σ’ αὐτή τή βάση τό θέμα καί δέν πῆρε ἀπάντηση στό ἐρώτημά του ἴσως καί νά μήν περίμενε ἀπάντηση!

Ἀλλά ὁ Χριστός σέ ἄλλη περίπτωση εἶπε στούς μαθητές του πώς μεταβαίνει στόν Πατέρα καί θά ξανάρθει νά τούς παραλάβει, γιά νά τούς ὁδηγήσει ἐκεῖ, καί νά εἶναι πλέον μαζί Του.  «Γνωρίζετε ποῦ πηγαίνω», τούς εἶπε, «καί γνωρίζετε καί τόν δρόμο» (Ἰω. ιδ΄3-4).  Τότε τοῦ λέει ὁ Θωμᾶς: «Κύριε, δέν ξέρουμε ποῦ πηγαίνεις καί πῶς μποροῦμε νά ξέρουμε τόν δρόμο;»΄  λέει σ’ αὐτόν ὁ Χριστός: «Ἑγώ εἶμαι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή, κανείς δέν ἔρχεται πρός τόν Πατέρα παρά δι’  ἐμοῦ. Ἐάν μέ γνωρίζατε, θά γνωρίζατε καί τόν Πατέρα μου. Ἀπό τώρα τόν γνωρίζετε καί τόν ἔχετε δεῖ» (Ἰωαν. ιδ΄ 4-8).

Τότε τοῦ λέει ὁ Φίλιππος: «Κύριε, δεῖξε μας τόν Πατέρα καί μᾶς ἀρκεῖ». Τοῦ ἀπαντάει ὁ Χριστός: «Τόσο χρόνο εἶμαι μαζί σας καί δέν μέ γνώρισες, Φίλιππε; ὅποιος μέ ἔχει δεῖ, εἶδε τόν Πατέρα΄ καί πῶς λές ἐσύ δεῖξε μας τόν Πατέρα;» (Ἰω. ιδ΄ 8-9).

Ἡ ἀπάντηση αὐτή τοῦ Χριστοῦ ἀποδεικνύει, πῶς πρέπει νά διατυπωθεῖ ἡ ὀρθή ἐρώτηση γιά τήν ἀλήθεια: «Ποιός εἶναι ἡ ἀλήθεια;» Μέ ἄλλα λόγια ἡ ἀλήθεια καί ἡ γνώση τῆς ἀλήθειας δέν ἀποτελεῖ ὑπόθεση τῆς διάνοιας τοῦ ἀνθρώπου καί νοησιαρχική διαδικασία, ἀλλά κοινωνία μεταξύ προσώπων.

Στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ ὁ ἄνθρωπος βρίσκει τό «δρόμο», γιά νά «γνωρίσει τήν ἀλήθεια, δηλαδή νά ἔλθει σέ  κοινωνία μετά τοῦ Θεανθρώπου, ἡ ὁποία εἶναι ταυτόχρονα καί κοινωνία μέ τόν Πατέρα, πού εἶναι αἰώνια ζωή. 

Ἡ ἀλήθεια τοῦ «ποιός» εἶναι ὁ ἔνσαρκος Λόγος (Ἰω. α΄14) πού πρέπει νά «γνωρίσουμε», γιά νά ἔχουμε ζωή (Ἰω.στ΄47, ι΄27-28. Α΄ Ἰω.ε΄13).  Μόνο ὁ Χριστός μπορεῖ νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο στόν οὐράνιο Πατέρα, γιά νά τόν κάνει μέτοχο τῆς ζωῆς (Λουκ. ι΄ 22. Ἰω. α΄12 ιδ΄6)΄ «ἡ χάρις καί ἡ ἀλήθεια ἦλθαν διά Ἰησοῦ Χριστοῦ (Ἱω.α΄17).

Αὐτή ἡ τοποθέτηση τῆς ἁγίας Γραφῆς ἀποδεικνύει τή διαφορά ἀνάμεσα στή χριστιανική καί στή διανοητική ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας.  Ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσπάθησε νά γνωρίσει διανοητικά τήν ἀλήθεια, στηριζόμενος μόνο στή δύναμη τοῦ νοῦ, ὀδηγεῖται στό ἴδιο λάθος τῆς ἐπιστήμης μέ τήν αἰτιοκρατία της καί τοῦ πανθεϊσμοῦ μέ τήν ταύτιση τοῦ Θεοῦ καί τοῦ κόσμου΄ στήν ἀναζήτηση τῆς ἀλήθειας τοῦ «τί». Ἁντίθετα ὁ χριστιανός ἐνδιαφέρεται γιά τήν ἀλήθεια τοῦ «ποιός», ἡ ὁποία ὅμως γνωρίζεται μόνο μέ τήν «κοινωνία», πού εἶναι δῶρο τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

β) Σωτήρια ἀλήθεια (σελ.13-14)

Ἡ διάκριση ἀνάμεσα στήν ἀλήθεια τοῦ «τί» καί στήν ἀληθεια τοῦ «ποιός» εἶναι βασική, γιατί ἐδῶ δέν πρόκεται γιά θεωρητική ἔννοια ἀλλά γιά τό μυστήριο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου.

Ἡ ἀλήθεια τῶν φιλοσόφων, δηλαδή ἡ ἀλήθεια τοῦ «τί», δέν σώζει τόν ἄνθρωπο, γιατί ὁ «θεός» τῶν φιλοσόφων εἶναι ἀπρόσωπος καί ἑπομένως δέν ἔρχεται σέ προσωπική κοινωνία μέ τόν ἄνθρωπο.  Τό ἴδιο συμβαίνει καί μέ τό θεό τῶν Ἰνδουιστῶν.  Αὐτός εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο ἡ αἵρεση εἶναι τραγική πραγματικότητα.

Σ’ αὐτό τό σημεῖο ἡ ἁγία Γραφή προειδοποιεῖ: «ὑπῆρξαν και ψευδοπροφῆται μεταξύ τοῦ λαοῦ, ὄπως καί μεταξύ σας θά ὑπάρξουν ψευδοδιδάσκαλοι, πού θά εἰσαγάγουν αἱρέσεις ἀπωλείας, ἀρνούμενοι καί τόν Κύριον πού τούς ἀγόρασε κι ἔτσι προκαλοῦν ταχεῖα ἀπώλεια» (Β΄ Πετρ.β΄1).

Οἱ «αἱρέσεις ἀπωλείας» ἀναφέρονται στά δόγματα τῆς πίστης΄ γι’ αὐτό καί ἡ Ἐκκλησία ἀγωνίσθηκε καί ἀγωνίζεται ἐναντίον τῶν αἱρέσεων, πού θέτουν σέ κίνδυνο τή σωτηρία.  Ἡ δογματική ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας διακηρύττει τή δυνατότητα τῆς σωτηρίας καί ταυτόχρονα τήν ἐξασφαλίζει.  Πῶς θά ἦταν ἐπί παραδείγματι δυνατή ἡ σωτηρία, δηλαδή ἡ πραγματική Θεο-κοινωνία, πού διατηρεῖ τό δικό μας «ἐγώ» καί τό «Σύ» τοῦ Θεοῦ, ἄν ἀντικαθιστούσαμε τήν πίστη στόν προσωπικό Θεό μέ τήν πίστη τῶν φιλοσόφων σέ ἕνα ἀπρόσωπο «ὑπέρτατο ὄν’ ἤ καί μέ τήν ἰνδουιστική ἀντίληψη γιά μία παγκόσμια ἀπρόσωπη δύναμη ἤ  συνειδητότητα»;

Μέ τήν πίστη στήν ἀλήθεια τοῦ «ποιός» ἡ Ἐκκλησία, στό αἰώνιο ἐρώτημα τοῦ ἀνθρώπου, δίνει ἀπάντηση ἱκανή νά τόν ἀπαλλάξει ἀπό ἀδιέξοδα καί νά τόν ὁδηγήσει στό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς.  Τό τελευταῖο στάδιο τῆς Θείας ἀποκάλυψης πραγματώθηκε στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ καί ἔτσι ὁ ἄνθρωπος «ἐν Χριστῷ» μπορεῖ πλέον νά «γνωρίσει» τήν ἀλήθεια (Ἰω.α΄17).

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες  9 - 14

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας

_____________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα