Ανάλυσις τών αρχικών γραμμάτων τής λέξεως ΘΕΟΜΗΤΩΡ. Kηρύγματα π. Στεφάνου Αναγνωστοπούλου

Κυρ. ΠΡΟ τής Υψώσεως. 9.9.2007

Γλυκοφιλούσα - Ιερά Μονή Φιλοθέου

Εξακολουθεί να υπάρχει η εορτή της Παναγίας μας, και όπως το αναφέραμε χτες στο μικρό μας κήρυγμα, είπαμε ότι η Υπεραγία Θεοτόκος, ονομάζεται Θεοτόκος σύμφωνα με εκείνα τα οποία εδογμάτισε η Τρίτη Οικουμενική Σύνοδος, δεν την είπε μόνον Θεοτόκο, αλλά και την είπε και Θεομήτορα.
Θα μπορούσαμε αν θέλουμε, -αν θέλουμε βέβαια-, να πάρουμε ένα ένα τα γράμματα της λέξεως ΘΕΟΜΗΤΩΡ, Θήτα, Εψιλον, Όμικρον, Μι, Ητα και τα λοιπά, και στο καθένα από αυτό να κάνουμε μια μικτή ανάλυση.
Δεν θάθελα βέβαια να σας κουράσω διότι μόνον το πρώτο γράμμα, μας αναφέρεται σε αυτό το οποίον πιστεύουμε, δηλαδή εις Κύριον τον Θεόν, τον Έναν αλλά Τριαδικόν Θεόν, τον Πατέρα, τον Υιόν και το Άγιον Πνεύμα, αυτή είναι η πίστις μας.
Πιστεύομε εις έναν Θεόν, Τριαδικόν, Τρισυπόστατον, δηλαδή εις τρείς υποστάσεις.
Κάθε πρόσωπο είναι και τέλειος Θεός.
Όλος Θεός ο Πατήρ, όλος Θεός ο Υιός, όλος Θεός το Άγιον Πνεύμα.
Ένας και ο αυτός Θεός, εις τρία πρόσωπα. Γι’ αυτό και εις το σύμβολο της Πίστεως, είπαμε ότι ο Χριστός που απαγγείλαμε προηγουμένως, είναι ομοούσιος τω Πατρί.
Δηλαδή τα τρία πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, έχουν την αυτήν ουσίαν.
Έχουν την αυτήν φύσιν, έχουν την αυτήν ενέργεια, έχουν μία και την αυτήν θέλησιν.
Δεν θέλει άλλα ο Υιός, άλλα ο Πατήρ, άλλα το Άγιον Πνεύμα, έχουν μία θέληση, γιατί είναι ένας Θεός
που διακρίνεται εις τρία πρόσωπα.
Αυτή είναι και η διαφορά που λέγονται και υποστατικά ιδιώματα.
Τώρα θα μου πείτε γιατί να πούμε και αυτά τα ολίγα περί της Θεότητος του Ιησού Χριστού, πρέπει να τα γνωρίζουμε, γιατί δεν μπορούμε να συζητήσουμε ούτε με κανέναν άθεο, και πολύ περισσότερο δεν μπορούμε να συζητήσουμε με αιρετικούς, γιατί δεν μπορούμε να τους αποστομώσομε, όταν αυτοί παρουσιάζουν Αγιογραφικά Χωρία παραποιημένα όμως, γι’ αυτό έχουμε και αιρέσεις, έχουμε και πλάνη.
Ότι λέμε, θα πρέπει να το στηρίζουμε στην Αγία Γραφή, και στην Καινή Διαθήκη, και στην Παλαιά Διαθήκη.
Και μέσα στην Καινή Διαθήκη θα βρούμε ότι ο Πατήρ είναι αγέννητος. Υποστατικό ιδίωμα αυτό, ο Υιός γεννητός, το Άγιον Πνεύμα εκπορευτόν, εκ μόνου του Πατρός, που στέλνεται, πέμπεται δια του Υιού, εις τον κόσμον ως Παράκλητος.
Να λοιπόν και οι μεγάλες διαφορές, που έχουμε με τους αιρετικούς και ακόμα δε και με αυτούς τους παπικούς.
Ο μητροπολίτης μας ο Πειραιώς έκανε μία πολύ μεγάλη αναφορά που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες, και χαρακτηρίζει τον παπισμόν, αίρεση, που δεν έχει τίποτα που να είναι όρθιο και σωστό από δογματικής πλευράς και από πλευράς πίστεως.
Ο Υιός πάλι γεννάται από τον Πατέρα αϊδίως, δεν είναι σαν την γέννηση που κάνει μια μάνα, σε κάποια χρονική στιγμή, γεννάει το παιδί της. Εδώ η γέννησις είναι αϊδια, είναι παντοτινή, γι’ αυτό είναι και άχρονη, είναι και ανερμήνευτη, δεν μπορούν να την καταλάβουν τα δικά μας τα κοσμικά και πεπερασμένα μυαλά.
Και το Άγιον Πνεύμα όπως είπαμε είναι εκπορευτόν, από μόνον από τον Πατέρα, μόνον, το εκ του Πατρός εκπορευόμενον.
Τρία πρόσωπα ένας Θεός, άναρχος ο Πατήρ, συνάναρχος ο Υιός, και Συνάναρχον το Πανάγιον Πνεύμα.
Γι’ αυτό λέμε Άγιος ο Θεός, ο Πατήρ ο Άναρχος, Άγιος Ισχυρός ο Υιός ο Συνάναρχος, Άγιος Αθάνατος, το Πανάγιον Πνεύμα, το Συνάναρχον, Τριάς Αγία Δόξα σοι.
Ο Τριαδικός Θεός έχει πάρα πολλά ιδιώματα, άπειρα ιδιώματα, επειδή και άπειρος είναι ο Πανάγιος Θεός, είναι αυθύπαρκτος, είναι Άχρονος, διότι δεν έχει ούτε αρχή, ούτε τέλος, γι’ αυτό είναι και Θεός, δεν έχει αρχή ύπαρξής Του, είναι αναίτιος και αυθύπαρκτος, είναι ο μόνος Ων, ο πάντοτε Υπάρχων.
Είναι Άπειρος, δεν περικλείεται σε περιορισμένα όρια, Αυτός περικλείει τα πάντα, και ολόκληρο το αστρικό σύμπαν, που θεωρείται σήμερα άπειρον, κάπου πρέπει λένε οι επιστήμονες να έχει ένα τέλος. Μετά τι είναι; Μερικοί απαντούν χάος. Λάθος, παντού υπάρχει Θεός.
Ένας Θεός που διακρίνεται σε τρία πρόσωπα και που περικλείει ολόκληρο το σύμπαν, αλλά και που έχει και τη δυνατότητα όμως, νάναι εδώ, νάναι μέσα στο Άγιο Ποτήριο, νάναι πάνω στην Αγία Λαβίδα, να μπεί στον καθένα που κοινώνησε μέσα του, και να μπαίνει και τώρα με την Θείαν Χάριν μέσα από τον λόγον που βγάζει ο Πανάγιος Θεός, δεν τον βγάζω εγώ, ο Θεός τον βγάζει.
Είναι Αναίτιος, γι’ αυτό και αυθύπαρκτος.
Είναι Τέλειος και είναι και Υπερτέλειος.
Ο Θεός είναι φώς. Εγώ είμαι το φώς του κόσμου, διακήρυξε ο ίδιος, φως άκτιστον και νοερόν, φως εράσμιον και αδιάδοχον, φως αϊδιον και παμφαεινόν, φως το υπέρφατον φάος. Φως ανέσπερον και υποστατικόν και τα λοιπά.
Επίσης ο Θεός είναι Παντοκράτωρ, Παντοδύναμος, Πανταχού Παρών, είναι Παντογνώστης, Αυτός ετάζει καρδίας και νεφρούς, είναι μέσα στην καρδιά σου, και αυτή τη στιγμή τι σκέφτεσαι το ξέρει. Και που πήγε το μυαλό σου λίγο πριν από ένα λεφτό, και αυτό γνωρίζει.
Όπως γνωρίζει και τα δικά μου, του κάθε ανθρώπου τα γνωρίζει. Τα πάντα γνωρίζει, δεν υπάρχει κάτι που να Του είναι γι’ Αυτόν άγνωστο.
Ο Θεός είναι Δίκαιος, αλλά δίκαιος νομοθέτης είναι και δίκαιος Κριτής, όχι σαν τις ανθρώπινες δικαιοσύνες Παναγία μου Χριστέ μου.
Είναι Πανάγαθος, είναι ακόμα πιστός και αληθινός, όλος Δόξα, φως, και θεία μακαριότητα, ο Θεός είναι Δημιουργός του σύμπαντος κόσμου, και αυτόν ιδιαιτέρως του ανθρώπου, τον οποίον έπλασε κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν.
Γι’ αυτό όταν ο άνθρωπος έπεσε εις την αμαρτία, θέλησε να τον σώσει και ο Θεός γίνεται άνθρωπος στο πρόσωπον του Ιησού Χριστού, εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου, της Μαριάμ, Μαριάμ λεγόταν τότε, της Θεοτόκου και Θεομήτορος και αειπαρθένου.
Αυτό είχαμε πει και άλλη φορά, το αειπάρθενο συμβολίζεται από τα τρία αστέρια που υπάρχουν στο μέτωπο της Παναγίας, δεξιά και αριστερά, όλες οι εικόνες, μηδεμιάς εξαιρουμένης αυτά τα τρία αστέρια τα έχουν διότι φανερώνουν την παρθενίαν της Παναγίας, Παρθένος προ του τόκου, Παρθένος κατά τον τόκον και Παρθένος μετά τον τόκον δηλαδή αειπάρθενος.
Έτσι με λίγα λόγια για το γράμμα Θήτα.

Μετά έρχεται το γράμμα Έψιλον. Αυτό αντιπροσωπεύει την ελπίδα και ελπίδα γεννιέται από την πίστη. Έστι δε πίστις ελπιζομένων υπόστασις, πραγμάτων έλεγχος ου βλεπομένων. Χωρίς ελπίδα στο έλεος του Θεού, ο αμαρτωλός άνθρωπος δεν σώζεται. Και όποιος ελπίζει στο Θεό, ο Θεός δεν τον ντροπιάζει, ο Θεός ου καταισχύνει ουδένα, τον σώζει εκ του ασφαλούς, η ελπίδα είναι αυτή που θα ξανατονώσει μέσα μας την χλιαρή μας πίστη, την αδύνατη πίστη. Πίστη δεν έχω Κύριε, βοήθει μοι τη απιστία, δυνάμωσέ μου την πίστη. Θα στερεώσει μέσα μας την υπομονή, -που δεν την έχουμε-, θα ζωντανέψει μέσα μας την αγάπη, την αληθινή αγάπη, ούτε και αυτή την έχουμε.
Αγάπη προς τον Θεόν εννοώ, εξ όλης ψυχής, καρδίας, ισχύος, διανοίας, και τον πλησίον σου ως σεαυτόν που σημαίνει ότι πρέπει να θυσιαζόμαστε για τον πλησίον, ε, και αυτό δεν το πολυβλέπω.
Η ελπίδα με τη μετάνοια, η ελπίδα θα μας οδηγήσει στη μετάνοια, και οι δυο μαζί είναι το κλειδί που θα μας ανοίξει τον Παράδεισο.

Μετά το Θήτα, το Έψιλον, ακολουθεί το Όμικρον.
Το όμικρον θα μπορούσαμε να πούμε ότι μοιάζει με το μηδέν.
Αλλά εκ του μηδενός εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην και πάντα τα εν αυτή.
Πάντα δι’ αυτού του Θεού του Υιού και Λόγου εγένετο, και χωρίς αυτού εγένετο ουδέ εν, ο γέγονεν, επισφραγίζει ο λόγος της Αγίας Γραφής, στον τρίτο στίχο του Ευαγγελιστού Ιωάννου του πρώτου κεφαλαίου.
Σεις χριστιανοί μου ανοίγετε καμιά φορά την Καινή Διαθήκη, να διαβάζεται λίγο πότε πότε, έτσι κανένα στίχο, καμιά σελίδα απ’ την Καινή Διαθήκη, για να μάθετε τι πιστεύετε;
Τι είναι πέντε λεπτά; Μια σελίδα δεν κρατάει πάνω από πέντε λεπτά, άντε λοιπόν να μας κάνετε τη χάρη, τη χάρη του Θεού να κάνετε, όχι τη δική μου. Και να διαβάζετε. Άρα λοιπόν ο Θεός τα πάντα εποίησε από το μηδέν.

Το γράμμα Μι, ΘΕΟΜΗΤΩΡ, ύστερα ακολουθεί το μι.
Το μι αντιπροσωπεύει τον αριθμό σαράντα, σαράντα μέρες στο όρος Σινά παρέμεινεν ο Μωυσής, μέχρι που να παραλαύει τις πλάκες του Νόμου με τις Δέκα Εντολές, εισερχόμενος στο γνόφο του Θεού. Άλλωστε και ο προορισμός ο βαθύτερος και ο τελικός σκοπός της νοεράς καρδιακής προσευχής, είναι να εισέλθει κανείς εις τον γνόφον του Θεού, δια θεωρίας και εκστάσεως.
Σαράντα μέρες ο Κύριος παρέμεινε στο Σαραντάρειον Όρος. Πριν εξέλθει στην δημόσια Ευαγγελική Του δράση, με νηστεία απόλυτη, αγρυπνία και προσευχή, με νηστεία, χωρίς νερό και χωρίς ψωμί. Και κει την τεσσαρακοστήν ημέρα, νίκησε τον Διάβολον κατά κράτος, όταν εμφανίστηκε μπροστά του στους τρείς μεγάλους πειρασμούς.
Ο πρώτος πειρασμός ήταν της σωματικής απολαύσεως των υλικών αγαθών και αναγκών. Όταν Του είπε ο Διάβολος, Αν είσαι Υιός του Θεού κάνε αυτές τις πέτρες ψωμιά για να χωρτάσεις την πείνα σου, επειδή πείνασες. Και κείνος του απήντησε με τον φοβερόν εκείνον λόγον, ότι ουκ επ’ άρτον ζήσεται μόνον άνθρωπος, αλλά επί παντί ρήματι εκπορευομένου δια στόματος Θεού.
Δεύτερον. Της φιλοδοξίας και της υπερηφάνειας. Αυτόν τον πειρασμόν τον κατετρόπωσε, όταν αρνήθηκε να πέσει απ’ το πτερύγιον του Ναού του Σολομώντος.
Και τρίτον της φιλαργυρίας και της πλεονεξίας όταν Του έδειξε όλου του κόσμου τα αγαθά, όλους τους θησαυρούς της γης και του είπε : «Θα είναι δικά σου, αν πέσεις να με προσκυνήσεις.» Και Κείνος του απάντησε ότι μόνον Κύριον τον Θεόν, αυτόν και μόνον, προσκυνήσομεν και αυτόν μόνον λατρεύσομεν.
Σαράντα μέρες ο Κύριος παρέμεινε κοντά στους μαθητάς Του, από την ημέρα της Αναστάσεώς Του μέχρι και την ημέρα της Αναλήψεως, ευαγγελιζόμενος αυτούς, και μεταβιβάζοντας σ’ αυτούς το τριπλόν αξίωμά Του,
το Αρχιερατικόν, με το οποίον τους κατέστησε Αποστόλους και διαδόχους Του,
το Προφητικόν, δηλαδή τους κατέστησε διδασκάλους της Οικουμένης και ερμηνευτάς του λόγου του Θεού, κηρύσσοντας τη νέα πίστη, βαπτίζοντας στο όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και θαυματουργούντες, μέχρι και αναστάσεως νεκρών,
και τρίτον τους παρέδωσε και το Βασιλικόν αξίωμα με το οποίον οργάνωναν τις τοπικές εκκλησίες και κατόπιν τις διοικούσαν.
Αλλά και σαράντα χρόνια όμως ταλαιπωρήθηκε ο λαός του Ισραήλ, ο λαός των Ιουδαίων, εξαιτίας των αμαρτιών του, μέχρι που να φτάσουν στη γη Χαναάν.

ΘΕΟΜΗΤΩΡ. Μετά το μι ακολουθεί το ήτα. Με το γράμμα ήτα, θα μπορούσαμε να αναφερθούμε στην Ηρεμία των λογισμών, και στην ησυχία της καρδιάς, και να αναπτύξουμε αν θέλουμε ή την τέχνην των λογισμών και τα προβλήματα που προκαλούνται και ακολουθούν από τον πόλεμο, τον αόρατο πόλεμο, ή τον ορατό πόλεμο, των δαιμόνων και των εχθρών της πίστεως, ή για το μεγάλο κεφάλαιο της νοεράς καρδιακής προσευχής, που λέγεται και καρδιακή ησυχία.
Αντιπροσωπεύει όμως το ήτα και τον αριθμό οκτώ, και στην Εκκλησία μας, οκτώ ήχοι ψάλονται. Μέσα σ’ αυτούς τους ήχους, ενυπάρχει ολόκληρη η Εκκλησιαστική μας υμνολογία. Ολόκληρον το κοσμοσωτήριον έργον του Χριστού, όλες οι εκκλησιαστικές ακολουθίες της κάθε γιορτής χωριστά. Να, οι ψαλτάδες μας τα ξέρουν, από τον Ευαγγελισμό, τη Γέννηση, τα Πάθη, την Ανάσταση, την Ανάληψη και την Πεντηκοστή, επίσης όλες οι ακολουθίες των γνωστών Αγίων, μαρτύρων, οσίων, δικαίων, προφητών, πατέρων, ιεραρχών και λοιπά. Τα περίφημα δογματικά Θεοτοκία, τα Θεοτοκάρια, οι Παρακλήσεις, δηλαδή όσα ψάλλονται από την πρώτη Σεπτεμβρίου μέχρι και την τριακοστήν πρώτην Αυγούστου, μαζί με τα νεκρώσιμα και πλήθος άλλων ακολουθιών, τα πάντα ψάλλονται μέσα από αυτούς τους οκτώ ήχους.

Στο γράμμα ταύ μου φαίνεται θα σταματήσω.
Μας υπενθυμίζει όχι μόνο τους τύπους για να τονίσουμε τη διαφορά μεταξί των τύπων και της ουσίας, αλλά και κυρίως μας υπενθυμίζει και την τυραννίαν των τύψεων.
Η τυραννία των τύψεων θα μας οδηγήσει στο πετραχήλι του πνευματικού, και δια του πετραχηλίου στο ποτήριον της ζωής, στη Θεία Κοινωνία, εις άφεσιν αμαρτιών και εις ζωήν αιώνιον.
Το γράμμα όμως ταύ, μας υπενθυμίζει και την πιο μεγάλη αρετή. Την ταπείνωση.
Όποιος έχει αληθινή ταπείνωση, και αληθινό ταπεινό φρόνημα, κερδίζει τον Παράδεισο τζάμπα. Δωρεάν. Χωρίς άλλες διαδικασίες.
Και αυτό διότι ο Θεός στους ταπεινούς δίνει τη χάρη Του. Δίνει τις ευλογίες Του. Και δεν τη δίνει στους εγωιστάς, και στους υπερηφάνους, τους οποίους τελείως αποστρέφεται.
Θεός υπερηφάνοις αντιτάσσεται, ταπεινοίς δε δίδωσι την χάριν. Και αλλού μας διαβεβαιώνει ότι την αγαθή Του ματιά και την ιδιαίτερη φροντίδα για την σωτηρία της ψυχής ενός χριστιανού, την προσφέρει σ’ εκείνον ο οποίος είναι ταπεινός.
Και λέγει «επί τίνα επιβλέψω»; Τάδε λέγει Κύριος ο Παντοκράτωρ. «Αλί, παρά μόνον επί τον ταπεινόν. Και τον ησύχιον». Μάλιστα. Σ’ αυτόν επιβλέπει. Σ’ αυτόν στρέφει την φροντίδα Του. Σ’ αυτόν δίδει την χάρη Του. Σ’ αυτόν δίδει την ευλογία Του. Στον ταπεινό, και τον ήσυχο, τον πράο, τον ήρεμο, τον άκακο, τον καλοσυνάτο.
Και μάλιστα στον πεντηκοστό ψαλμό της μετανοίας επιβεβαιώνεται το καρδίαν συντετριμμένην και τεταπεινωμένην ο Θεός ουκ εξουδενώσει. Δεν θα αφήσει ο Θεός ούτε τον Διάβολον, ούτε τους κακούς ανθρώπους να εξουθενώσουν και να απελπίσουν τον ταπεινόφρονα άνθρωπο… με την ταπείνωση θα εξουδετερωθούν και οι δαίμονες και οι κακίες των φθονερών ανθρώπων.
Με μόνον την ταπείνωση, άμα έχουμε ταπείνωση, έχουμε και πίστη, -ποιος ταπεινώνεται νάχει πίστη,- έχομε και πραότητα, έχουμε και αγάπη, ο ταπεινός όλους τους αγαπάει, δεν κάνει διακρίσεις, είναι μακρόθυμος, είναι εγκρατής, έχει αγαθοσύνη μέσα του, ο ταπεινός καλλιεργεί κάθε μέρα τη μετάνοια και ό,τι βλέπει ότι είναι γή και σποδός, σκωλήκων βρώμα και δυσωδία και πάσα αρετή ως κάθαρμα την λογίζει, ως ράκος αποκαθημένη.
Αυτή είναι η αρετή του και η δικαιοσύνη του, άρα λοιπόν να που φθάνει ο ταπεινός.
Ταπεινός χωρίς υπομονή γίνεται; Να λοιπόν που ο ταπεινός έχει υπομονή. Να που έχει ειρήνη στην καρδιά του, ειρήνη και ησυχία στη συνείδησή του. Και διατρέφει την ελπίδα και έχει το σύνολον των αρετών.
Η ταπείνωσις είναι ο βράχος, είναι ο θεμέλιος λίθος, είναι το αγκωνάρι πάνω στο οποίο στηρίζεται ολόκληρο το οικοδόμημα της σωτηρίας της ψυχής μας.

Το όμικρον και το ρο θα μας πάρουν άλλα δέκα λεπτά, θα διακόψομε εδώ.
Η Χάρις του Αγίου Θεού, βλέπομε ότι αν ασχολούμεθα λίγο περισσότερο, με την Αγία Γραφή, με την μελέτη της Καινής Διαθήκης, και στεκόμαστε πότε πότε σε κανένα στίχο που μας κάνει εντύπωση, θα μας δώσει πλούσια τα νοήματα και κατευθύνσεις και γραμμές σωτηρίας. Γι’ αυτό λοιπόν να μελετάμε την Γραφή, γι’ αυτό να εκκλησιαζόμεθα, γι’ αυτό να εξομολογούμεθα, γι’ αυτό και να κοινωνούμε των Αχράντων Μυστηρίων, γι’ αυτό και να προσευχόμεθα μέρα νύχτα, και ει δυνατόν με το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
Σ’ αυτό θα μας βοηθήσει η Υπεραγία Θεοτόκος διότι και αυτήν επικαλούμεθα, είπαμε και γράψαμε και στα βιβλία ότι ζητάει η Παναγία, «να με φωνάζετε» λέει, «να με φωνάζετε, γιατί δεν με φωνάζετε»; Γιατί δεν με παρακαλείτε; Γιατί; Γιατί δεν την παρακαλώ και γω;
Ε, αμα δεν την φωνάζομε, αν δεν την παρακαλούμεθα, δεν θα έχομε την τροφήν του ουρανού και δεν θάχουμε την λύσιν των προβλημάτων μας.

Αμήν.

agia-varvara.blogspot.com

Περισσότερα άρθρα με τον π. Στέφανο Αναγνωστόπουλο διαβάστε (και ακούστε) :  π.Στέφανος Αναγνωστόπουλος