Ὁμιλία ἀρχ. Γεωργίου Καψάνη στήν Κύπρο μέ θέμα τήν «Ἑλληνορθόδοξο παράδοση». Μέρος Γ'

Ἑλληνορθόδοξος παράδοση

Ἀπομαγνητοφωνημένη ὁμιλία Ἄρχ. Γεωργίου ἡγουμένου τῆς Ι. Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους στήν Κύπρο τό 1985

Β. Ασκητικό πνεύμα

Ένα άλλο βασικό στοιχείο της παράδοσής μας είναι το ασκητικό πνεύμα. Η Ορθοδοξία, όπως γνωρίζετε, είχε πάντοτε ένα ασκητικό χαρακτήρα. Δεν είναι ο δρόμος της ανέσεως, με τον οποίο βρίσκουμε εύκολα τον Θεό. Πρέπει κανείς να αγωνισθή, να καθαρισθή από τα πάθη του, να μετανοήση, να πονέση, να ασκηθή, να εγκρατευθή, να νηστέψη, για να βρή τον Θεό και να ενωθή μαζί Του.
Δεν υπάρχει ανάστασις χωρίς σταυρό. Και ο Υιός και Λόγος του Θεού αναστήθηκε, αφού πρώτα σταυρώθηκε. Έπρεπε να σταυρωθή, για να μας σώση και να μας χαρίση ανάστασι και αιώνια ζωή. Μπορούμε άραγε εμείς να ζούμε ανάστασι, χαρά, βαθειά ειρήνη, χωρίς σταυρό, χωρίς άσκησι, χωρίς αγώνα κατά των παθών μας;        
Ένας εύκολος Χριστιανισμός δεν ήταν ποτέ Ορθόδοξος. Πάντοτε οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί αγαπούσαν την άσκησι, την εγκράτεια, την προσευχή, την νηστεία, την αγρυπνία, την ορθοστασία.
 Γιατί ήξεραν ότι με αυτά θα οδεύσουν προς τον Θεό και θα κατακτήσουν τον Θεό.
Αυτό το πνεύμα που είχε ο λαός μας, το σταυροαναστάσιμο, του να φθάνη την ανάστασι διά του σταυρού, το ασκητικό πνεύμα, το πνεύμα της εγκράτειας, ήταν που βοήθησε το λαό μας να μείνη Ορθόδοξος στους μακρούς αιώνας της σκλαβιάς. Εάν ο λαός δεν είχε αυτό το ασκητικό πνεύμα, θα μπορούσε να υπομείνη τα δεινοπαθήματα των κατακτητών και να μη δελεασθή από τις προσφορές τους να αλλαξοπιστήση;
Η Κύπρος έχει υποφέρει περισσότερο από κάθε άλλο μέρος του ελληνισμού από τους ξένους κατακτητές. Πόσες πιέσεις έχει υποστή ο λαός μας εδώ, για να αλλαξοπιστήση; Από πόσους κατακτητές και επί πόσους αιώνας;                                                                      
Θα σας διαβάσω ένα απόσπασμα από ένα κείμενο του Τερτσέτη, ενός από τους αγωνιστάς και συγγραφείς του 1821: «… έπαινος μέγας του έθνους μας είναι ότι κυριευμένον από τους αλλοφύλους και καλούμενον από τους κατακτητάς του εις το συμπόσιον των ηδονών, εις το μεγαλείον της εξουσίας, αρκούσε μόνον να εγκαταλείψει την πίστιν των Χριστιανώ, το ελληνικόν έθνος απεστράφη την προσφοράν του νικητού, εφύλαξε πίστιν εις το πάτριον θρήσκευμα και εις την γλώσσαν του Πλάτωνος και του Ευαγγελίου.
Τον ένα Χριστιανόν έκοβε ο τότε βάρβαρος εχθρός, ο άλλος τον σταυρόν του έκανε, οι γλώσσες κομμένες από τον άγριον στρατιώτην, κειτώμενες εις το αιματωμένον χώμα, αηδονολαλούσαν, να ειπώ ούτως, το όνομα του Ιησού. Αυτό, σεβαστοί ομογενείς, είναι το προτέρημα, το οποίον αποφασίζει και τα μεγάλα δωρήματα των θείων ευεργετημάτων».             
Ο λαός μας μάθαινε την ασκητική ζωή μέσα στην Εκκλησία. Μέχρι σήμερα, δόξα τω Θεώ, διατηρείται η ασκητική παράδοσις στον ευσεβή λαό μας. Γι’ αυτό βλέπουμε ότι ο λαός μας θέλει να νηστεύη, να στέκεται όρθιος στην Εκκλησία, να αγωνίζεται.
Και αισθάνεται ότι, αν δεν αγωνίζεται, δεν προσφέρεται στον Θεό. Δεν θέλει η θρησκευτικότητά του, η ευσέβειά του, να είναι ανέξοδη. Θέλει να είναι κάτι που βγαίνει από τον κόπο του και από το αίμα του μέσα.
Αυτό φαίνεται και στα κείμενα του μεγάλου αγωνιστού και μάρτυρος της ελληνορθοδόξου παραδόσεως μας, του στρατηγού Μακρυγιάννη. Ο Μακρυγιάννης ήταν από τους ασκητικώτερους και αγνότερους ανθρώπους του 1821. Λέει λοιπόν κάπου στα Απομνημονεύματά του: « Από ενού χρονού παιδί με εσυνείθισαν οι γονέοι να κάνω μετάνοιες και μ΄έλεγα, “Κάνε μετάνοιες να πιάσης περδικόπουλα”».
Αγράμματοι άνθρωποι κι όμως άριστοι παιδαγωγοί. «Πήγαιναν εκείνοι, μούφερναν περδικόπουλα και μούλεγαν, “ Για, έκαμες μετάνοιες και τάπιασες”. Και εσυνείθισα με ταύτον τον τρόπον και έκανα μετάνοιες». Λέει κάπου αλλού: « Αφού είδα και βλέπω καθημερινώς την ευλογία του (του Θεού δηλαδή ) και της βασιλείας του όλης, αποφάσισα, άλλο τίποτα δεν έχω να ευχαριστήσω, μόνον και μόνον την αμαρτωλή μου προσευχή».
Δεν έχω τίποτε άλλο να προσφέρω, λέει, στον Θεό για να τον ευχαριστήσω, παρά μόνο την αμαρτωλή μου προσευχή. «Και να μου δώσει καθαρά σπλάχνα (καθαρή καρδιά που λέμε), να τον ευχαριστώ, να μην γένω αχάριστος».
Βλέπετε, ήθελε να ζη ευχαριστιακά, όπως είπαμε. « Και προσφέρνω αυγή και βράδυ από χίλιες τριακόσιες μετάνοιες κι εκατό με το κομπολόγι ». Κομπολόγι είναι το κομποσχοίνι. «Και ό,τι μπορέσω, όταν θα πάγω εις την δουλειά μου και όταν γυρίσω οπίσου να τον ευχαριστήσω, ο αμαρτωλός». Είναι πολύ χαριτωμένος πράγματι ο Μακρυγιάννης, και αν τον διαβάζαμε, θα γινόμασταν καλύτεροι Ορθόδοξοι Χριστιανοί και καλύτεροι Έλληνες.
Αυτή λοιπόν η ασκητικότης βοήθησε το λαό μας και να ανθέξη στις πιέσεις των κατακτητών και να μη αλλαξοπιστήση, αλλά και να αναλάβη τις θυσίες του απελευθερωτικού αγώνα. Όταν ξεσηκώθηκαν οι προπάτορές μας στην εθνεγερσία του 1821, εγνώριζαν ότι δεν είναι εύκολα τα πράγματα. Και επρόκειτο να περάσουν μεγάλες ταλαιπωρίες και μεγάλους κινδύνους στον αγώνα αυτόν που ανελάμβαναν. Αλλά είχαν το ασκητικό πνεύμα και ήταν έτοιμοι να δεχθούν κάθε θυσία προκειμένου να ελευθερωθή η πατρίδα.
Λέει κάπου ο Κολοκοτρώνης: « Εσυνηθίσαμε να καταφρονούμε τους Τούρκους, να υποφέρομε την πείνα, την δίψα, την κακοπάθια, την λέρα και καθεξής». Αυτή η υπέρβαση της φιλαυτίας, που αποκτά ο άνθρωπος με το ασκητικό πνεύμα και το πνεύμα της θυσίας, που είναι και αυτό συνέπεια του ασκητικού πνεύματος, τους βοήθησε επίσης να προσφέρουν τα πάντα στον αγώνα.
Είναι πολύ συγκινητική η προσφορά του διδασκάλου Γ. Γενναδίου, που καταθέτοντας τις τελευταίες οικονομίες του στην συγκέντρωσι του πληθυσμού στην πλατεία του Ναυπλίου, είπε: «Οβολόν άλλον δεν έχω να δώσω, αλλ’ έχω εμαυτόν, και ιδού τον πωλώ! Τις θέλει διδάσκαλον επί τέσσερα έτη δια τα παιδιά του; Ας καταβάλη ενταύθα το τίμημα».
Συγκινητικό είναι επίσης το παράδειγμα του προύχοντα Θεοδωράκη Δεληγιάννη, που για την επιτυχία της επαναστάσεως παραδόθηκε με την θέλησί του στους Τούρκους για να βρή φρικτό θάνατο. «Γνωρίζετε, αδελφοί», έγραφε λίγο πριν από την παράδοσί του, «το Ευαγγέλιον οπού λέγει ότι “ο αγαπών πατέρα ή μητέραν ή τέκνα ή αδελφούς ή αδελφάς υπέρ εμέ ούκ έστιν μου άξιος.” Το αυτό φωνάζει σήμερον και εις εμέ η πατρίς!...άρα πρέπει να υπακούσω εις την φωνήν της».

Γιά νά ἀκούσετε τήν ὁμιλία πατῆστε ἐδῶ

Πηγή στο διαδίκτυο  Αναβάσεις