Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451) Το οικοδόμημα της Χριστολογίας. (Μέρος Ε΄ σελ.451-453). Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451). Το οικοδόμημα της Χριστολογίας 

Μέρος Ε΄(Σελ.463-466)

خلقدونية أساس الخرستولوجية

Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου Ομοτίμου Καθηγητού του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
 Μεταφορά στο διαδίκτυο Κων/νος Μαυρομουστακάκης θεολόγος.  Μετάφραση κειμένου στα Αραβικά π. Αθανάσιος Χενείν  Δημοσιεύτηκε από τις "Αναβάσεις"

Για την μελέτη, την κατάταξη σε στίχους και προπαντός για την επισήμανση των πηγών του Όρου εργάσθηκαν καρποφόρα σπουδαίοι ερευνητές, όπως οι Sellers, Sagi – Bunic, Ortiz de Urbina, de Halleux και Μαρτζέλος. 

Ο τελευταίος επέμεινε στο ότι κύρια πηγή των αποφασιστικών στοιχείων του Όρου είναι ο Βασίλειος Σελευκείας, τονίζοντας όμως τον ρόλο του Κυρίλλου Αλεξανδρείας, που θεολογικά κι ενίοτε λεκτικά είχε προετοιμάσει και θεμελιώσει την Χριστολογία του Όρου. 

Ήδη, βεβαια, είχε ανατραπεί η παλαιά γνώμη περί προελεύσεως του Όρου από τον Τόμο του Λέοντα Ρώμης. 

Παρατηρούμε όμως ότι στον Πρόκλο Κωνσταντινουπόλεως συναντάμε για πρώτη φορά τις απόλυτα κρίσιμες θεολογικές διατυπώσεις του Όρου και μάλιστα συνδυαστικά και παράλληλα: «εν δύο φύσεσιν ασυγχύτως …» και «εκατέρας φύσεως εις εν πρόσωπον και μιαν υπόστασιν» (στίχοι 17,19,20). 

Η μεγάλη σημασία της συνδυαστικής χρήσεως των δύο αυτών διατυπώσεων έγκειται στο ότι προϋποθέτουνε με σαφήνεια αφ΄ενός ταύτιση προσώπου και υποστάσεως και αφ΄ετέρου διάκριση φύσεως και υποστάσεως. 

Με τις διατυπώσεις αυτές έχουμε τα θεμέλια της Χριστολογίας, που αποκλείουν πειστικά και τις νεστοριανίζουσες και τις μονοφυσιτίζουσες τάσεις. Την διάκριση φύσεως και υποστάσεως ανιχνεύουμε αργότερα, 18 χρόνια μετά τον Πρόκλο, στην Ομολογία – δήλωση του Βασιλείου Σελευκείας κατά την Ενδημούσα σύνοδο του 448. 

Ο Βασίλειος, που γνώριζε καλά τον Πρόκλο, χρησιμοποίησε την φράση του «εν δύο φύσεσι»και την φράση «ήνωσεν εαυτώ καθ΄υπόστασιν» του Κυρίλλου. Οι δύο φράσεις οδηγούν στην πολυσήμαντη διάκριση, αλλά έμμεσα και όχι σαφώς, δεδομένου ότι το «καθ΄υπόστασιν» σήμαινε κατά κύριο λόγο «πραγματικά», «αληθινά». 

Στην Ομολογία ( διά στόματος του Φλαβιανού Κωνσταντινουπόλεως ) της ίδιας της συνόδου, του 448, ομολογούνται μετά την ενανθρώπηση και οι δύο φύσεις ( κάτι που αντιστοιχεί στο «εν δύο φύσεσιν»), οι οποίες υπάρχουν «εν μία υποστάσει και ενί προσώπω» (ACO II, I 1, σ. 114). Αυτό σημαίνει ότι στην σύνοδο αυτή λήφθηκε σοβαρά υπ΄όψη η θεολογία του Κυρίλλου, αλλά και του Πρόκλου, του οποιου κατανοήθηκε σε ικανό βαθμό η διάκριση φύσεως και υποστάσεως. Ετσι διατυπώθηκε Ομολογία που είναι η πλησιέστερη θεολογικολεκτικά προς τον Όρο της Χαλκηδόνας.

Τέλος, είναι φανερό αλλά και θαυμαστό ότι στην Χαλκηδόνα ομολογήθηκε, χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, πίστη που εκπροσωπούσαν οι παραδοσιακοί θεολόγοι της όλης τότε οικουμένης ( Αλεξάνδρεια, Αντιόχεια, Κωνσταντινούπολη, Ιλλυρικό και Ρώμη). Ενδεικτικά παραθέτουμε για τους καίριους και νέους θεολογικά στίχους του Όρους τους αμεσότερους, παλαιότερους και πλησιέστερους προδρόμους του:

2. «Ένα και τον αυτόν ομολογείν Υιόν» «ομολογούμεν…ένα και τον αυτόν»Υιό ( Κυρίλλου, Προς Σούκενον:PG 77, 232c). «ένα ουν νοούμεν τον Χριστόν»(Πρόκλος: Museon 54.

5-6. «Τέλειον τον αυτόν εν θεότητι και τέλειον τον αυτόν εν ανθρωπότητι» «Θεόν τέλειον και άνθρωπον τέλειον» «τον αυτόν» (Κύριλλος και Έκθεσις διαλλαγών :PG 77, 176 και 177, σ. 108 ).

9-10. « ομοούσιον τω Πατρί κατά την θεότητα και ομοούσιν ημίν κατά την ανθρωπότητα» «ομοούσιον τω Πατρί τον αυτόν κατά την θεότητα και ομοούσιον ημίν κατά την ανθρωπότητα» (Κύριλλος Έθκεσις διαλλαγών: PG 77, 177, σ. 109)

16 – 17 «ένα… Χριστόν Υιόν … εν δύο φύσεσιν ασυγχύτως ατρέπτως… γνωριζόμενον»

«ένα νοούμεν τον Χριστόν εν δύο φύσεσι»(Πρόκλος: Museon 54 [1941] 43)

“ μια και μόνη υπόστασις εν δύο φύσεσι» (Πρόκλος: Leroy, σ. 217-223)

«γνωρίζεται λοιπόν ένας Χριστός εις δύο φύσεις» (Νεστόριος, Nestoriana, σ. 330. Ορθή διατύπωση, αλλά το ένα πρόσωπο στον Νεστόριο ήταν αποτέλεσμα ενώσεως δύο προσώπων)

«εις ην ο εν αμφούν»(ο ενας Χριστός εις δύο φύσεις) (Κύριλλος, Προς Ευλόγιον: PG 77, 220c)

«δύο φύσεις συνήλθον  αλλήλαις καθ΄ένωσιν αδιάσπαστον ασυγχύτως και ατρέπτως»(Κύριλλος: PG, 77, 232 BC)

«τον   ένα Κύριον … εν δύο φύσεσι γνωριζόμενον» (Βασίλειος Σελευκείας: ACO II, I 1, σ. 117)

18. «Ουδαμού της των φύσεων διαφοράς ανηρημένης διά την ένωσιν»

«εις εξ αμφούν ο Χριστός, ουχ ως της των φύσεων διαφοράς ανηρημένης διά την ένωσιν» (Κυρίλλου, Προς Νεστόριον Β΄: PG 77,45C. ACO II,I 1, σ. 105)

«εις δε εξ αμφούν Χριστός και Υιός, ούχ ως της των φύσεων διαφοράς ανηρημένης δια την ένωσιν»(Φλαβιανού Κωνσταντινουπόλεως, Επιστολή προς Λέοντα Ρώμης: ACO II, I 1,σ. 39)

19. «σωζομένης δε μάλλον της ιδιότητος εκατέρας φύσεως»

«σωζομένης τοίνυν της ιδιότητος, εκατέρας φύσεως και εις εν πρόσωπον συνιούσης»(Λέοντος Ρώμης,Τόμος: ACO II, I 1, σ. 13)

                    20. « και εις εν πρόσωπον κα μίαν υπόστασιν (= κάθε φύσεως)    συντρεχούσης» « τας δύο φύσεις εις μίαν υπόστασιν ενώσας εαυτόν, εις εστιν Υιός » (Πρόκλος: , 46) « δύο γαρ φύσεων ένωσις γέγονεν εις μίαν υιότητα » (Πρόκλος: 1941,43) « ενί προσώπω τας εν τοις Εαυγγελίοις πάσας αναθετέον φωνάς, υποστάσει μια τη του Λόγου σεσαρκωμένη » ( Κυρίλλου, Απολογητικός υπέρ των 12 Κεφαλαίων: ..76, 340) « και γαρ εκ δύο φύσεων ομολογούμεν τον Χριστόν είναι μετά την ενανθρώπησιν, εν μια υποστάσει και ενί προσώπω, ένα Χριστόν » (Φλαβιανός: σσ. 114 και 35)

21. « ουκ εις δύο πρόσωπα μεριζόμενον ή διαιρούμενον » « τας δε γε εν τοις Εαυαγγελίοις του Σωτήρος ημών φωνάς ούτε υποστάσεσι δυσίν, ούτε μην προσώποις καταμερίζομεν » (Κύριλλου, Επιστολή Γ΄προς Νεστόριον ( Αναθεματισμοί ): 77, 116 Α. σ. 38).  

Η μετάφραση του κειμένου στα Αραβικά από τον π. Αθανάσιο Χενείν

ولقد  انشغل علماء كثيرون وباحثون  بدراسة المقاطع   وتاريخ  القانون 

مثل  Sellers  ;Bunic  Ortiz  DeHalleux   وفى اليونان مارتسيلوس   ولقد اصر البروفسور مارتسيلوس بان المصدر الاساسى للقانون هو فاسليوس سيليفيكسياس  وشدد على دور كيرلس الاسكندرى  والذى اعد الطريق لاهوتيا  للخرستولوجيا التى اعتمدها قانون خلقيدونية. ولقد  تم  دحض الراى القديم الذى يرى ان القانون قد اتى     من طومس   لاون الرومانى .  ونلاحظ اننا نجد  التعبيرات اللاهوتية الاولى  اللقانون عند بروكلوس القسطنطينى    وللمرة الاولى  (فى طبيعتين بغير اختلاط ) (كل طبيعة فى  الشخص الواحد والاقنوم الواحد ).

ونكرر ان الاهمية القصوى  لاستخدام التعبيرين  تكمن فى  انهم يقومون على اساس  التطابق  بين الشخص والاقنوم  من ناحية ومن ناحية اخرى التفريق بين الطبيعة والاقنوم وبهذه التعبيرا صار لدينا اساس للخرستولوجيا  الذى يمنع  وبشكل قاطع الاتجاهات النسطورية والمونوفيزيتية وهذا التفريق بين الطبيعة والشخص نجد اثره مؤخرا  بعد 18 عاما  بعد بروكلوس  فى الاعتراف  والاعلان  لفاسيليوس سيليفكسياس  فى  اثناء المجمع المحلى  فى 448 . ولقد استعمل باسيليوس الذى يعرف جيدا بروكلوس  نفس جملته (فى طبيعتينέν δύο φύσεσιν ) وايضا عبارة (اتحد بنفسهاو لنفسه حسب الاقنوم ήνωσεν έαυτώ καθ' υποστασιν  )  وهذا يعنى اتحاد بشكل حقيقى وواقعى  .وفى الاعتراف الذى تم بلسان فلافيانوس  فى نفس المجمع  448  تم الاعتراف بالطبيعتين بعد التجسد ( والذى يتطابق مع( فى طبيعتين ) واللتان توجدان فى شخص واحد واقنوم واحد . وهذا معناه ان وفى هذا المجمع تم الاخذ فى الاعتبار وبشكل جدى باراء كيرلس  وايضا بروكوبيوس  والذى  فهم وبشكل جيد التمييز بين  الطبيعة والهيبوستاس وهكذا تم عمل اعتراف بالايمان اقرب ما يكون كمالا من قانون خلقيدونية .وفى النهاية  الشئء الواضح والجدير بالاعجاب انه قد تم فى خلقيدونيةوبدون صعوبة   الاعتراف بالايمان الذى   شارك فيه اللاهوتيون التقليديون  من كل المسكونة  وقتها (الاسكندرية وانطاكية والقسطنطينية والليريكو وروما )  وعلى سبيل المثال  وللتوضيح نقدم  من اجل توضيح التعبيرات الجديدة فى قانون المجمع وعلاقتها  بامثلة سابقة من بعيد او من فريب مهدت الطريق  لها :

فقرة 2 ( نعترف بالابن الواحد نفسه )

نجد مثلها عند كيراس  فى رسالته الى سيكونون باترولوجيا جريكا  77 فقرة 232 ) ويقول (نعترف  بالابن الواحد نفسه ) ونجدها عند بروكلوس (نحن نعى مسيحا واحدا ) الموسيون 54 .

فقرة 5و6 ( وهو نفسه كامل فى اللاهوت ونفسه كامل فى الناسوت ) نجدها عند كيرلس  فى عريضة المصالحة مع الانطاكيين باترولوجيا جريكا 77 وفقرة 176 و177 ( انسان كامل واله كامل هونفسه ).

فقرة 9و10 (مساو للاب فى اللاهوتية ومساو لنا فى الناسوتية ) نجدها عند كيرلس فى نفس المرجع السابق ( مساو للاب هو نفسه فى اللاهوت ومساو لنا حسب الناسوت ).

فقرة 16 (نحن نعترف بالمسيح الواحد فى طبيعتين  بدون اختلاط ولا تغيير ) نجدها عند بروكلوس (المسيح واحد فى طبيعتين ) و(اقنوم واحد  فى طبيعتين ) ألموسيون 1941 .

ونجد تعبير اخر عند نسطور يقول ( نعترف بمسيح واحد فى طبيعتين ) وهذا التعبير شكلا سليم ولكن المشكله ان الشخص عند نسطور  هو نتيجة اتحاد شخصين )  وكيرلس كتب الى أفلوجيون يقول ( كان واحدا فى اثنين )  باترولوجيا جريكا 77 . ومرة اخرى قال كيرلس  ( لقد جأت الطبيعتين  مها فى اتحاد  غير منفصم وغير مختلط وغير متحول ) نفس المرجع . وبايسليوس سيليفكياس قال ( نحن  نعرف الرب الواحد  فى طبيعتين ) .

 فقرة 18 (لم تختف الفروق بين الطبيعتين بسبب الاتحا د)  ولقد كتب كيرلس   الى نسطور يقول( ان المسيح من اثنين  ولم تختف الفروق بسبب الوحدة ) باترولوجيا جريكا 77 . ولقد كتب فلافيانوس  الى ليون اسقف روما يقول ( المسيح ابن وواحد من اثنين  ولم تختف الفراوق بين الطبيعتين بسبب الوحدة ).

 فقرة 19 (لقد احتفظت كل طبيعة بخصائصها ) ويقول ليون اسقف روما فى الطومس ( اقد احتفظت كل طبيعة بخصوصيتها ووجدت فى شخص واحد ).طومس لاون .

فقرة 20 ( فى شخص واحد واقنوم واحد اشتركت كل طبيعة ) ويقول بروكلوس ( لقد وحد الطبيعتين فى اقنومه الخاص  ووهو الابن الواحد ) ولقد كتب كيرلس فى دفاعه عن الحرمانات الاثنى عشر (  لقد تكلم فى الاناجيل  لغتين مرتبطتين  والاقنوم هو الواحد  فى اللوغوس المتجسدة السساركومينى ).(ένί προσώπω τάς έν τόίς Εύαγγελίοις πάσας άναθετέον φωνάς ,ύποστάσει μία τή Λόγου σεσαρκωμένη)

فقرة 21 (نحن لا نقسم الى شخصين   ...) ويقول كيرلس  فى رسالته الى نسطورالتى تحوى الحرمانات (الاناجيل لا تقسم اصوات المسيح الى  اثنين  ولا الى شخصين ). باترولوجيا جريكا 77 .(ούκ είς δύο πρόσωπα μεριζόμενον ή διαιρούμενον)

Το κείμενο του Στυλιανού Παπαδόπουλου είναι από το βιβλίο

ΘΕΟΛΟΓΙΑ  ΤΟΜΟΣ 77

 ΤΕΥΧΟΣ 2ον, 2006,

Η Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ (451)

 "Το οικοδόμημα της Χριστολογίας"

Πηγή κειμένου στο διαδίκτυο και μετάφραση στα Αραβικά, Αναβάσεις

Διαβάστε τα προηγούμενα μέρη : 

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451) Το οικοδόμημα της Χριστολογίας. (Μέρος ΣΤ΄ Τελευταίο). Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451) Το οικοδόμημα της Χριστολογίας. (Μέρος Δ΄). Στυλιανού Δ'. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451) Το οικοδόμημα της Χριστολογίας. (Μέρος Γ΄). Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451) Το οικοδόμημα της Χριστολογίας. (Μέρος Β΄). Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451) Το οικοδόμημα της Χριστολογίας. (Μέρος Α΄ σελ.451-453). Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Κατεβάστε το ολόκληρο σε μορφή pdf  πατώντας Δ’ ΟΙΚ. ΣΥΝΟΔΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Και μεταφρασμένο στα Αραβικά από τον π. Αθανάσιο Χενείν σε μορφή pdf πατώντας المجمع المسكوني الرابع415.μετάφραση από Στυλιανού Παπαδόπουλου