Ἡ φυγή τοῦ μοναχοῦ ἀπό τόν κόσμο. Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε Μέρος Α'

Ἡ φυγή τοῦ μοναχοῦ ἀπό τόν κόσμο

Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε

Ἕνας ἱερεύς μιᾶς ἐνορίας ἔγραφε ὅτι «ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό μοναχούς, οἱ ὁποῖοι νά μή φεύγουν ἀπό τόν κόσμο, ἀλλά νά μένουν σ᾿ αὐτόν γιά νά τόν φωτίζουν καί νά τόν ἁγιάζουν», ἐνῶ ἕνας ὀρθόδοξος ἱεράρχης, δραστήριο μέλος τῆς Οἰκουμενικῆς Κινήσεως, ἔλεγε ὅτι «ἔφθασε ὁ καιρός νά συμβάλη καί ὁ μοναχισμός στήν Οἰκουμενική Κίνησι, γιά τήν ἕνωσι τῶν Ἐκκλησιῶν».
Ἔτσι, ἡ φυγή τοῦ μοναχοῦ ἀπό τόν κόσμο γιά πολλούς ἀνθρώπους εἶναι ἀκατανόητη καί φαίνεται ὡς μία ἐκτροπή ἀπό τήν ἀληθινή ὁδό τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Ἐάν ἡ χριστιανική ζωή εἶναι πορεία στά ἴχνη τοῦ Χριστοῦ, ἀκόμη περισσότερο ὁ μοναχισμός εἶναι μία τέτοια πορεία, παρότι ὁ Χριστός δέν ἔφυγε ἀπό τόν κόσμο, ἀλλά ἔζησε μέσα σ᾿ αὐτόν διδάσκοντας τόν λαό μέ τό παράδειγμα τῆς ζωῆς του καί μέ τόν θείο του λόγο.
Μέ ἄλλα λόγια ὄχι μόνο στόν κόσμο πρέπει νά μείνη ὁ μοναχός, κατ᾿ αὐτούς, ἀλλά ἀκόμη καί στίς παγκόσμιες ὀργανώσεις, ὅπως εἶναι ἡ Οἰκουμενική Κίνησις, πρέπει ὁ μοναχός τῶν καιρῶν μας νά προσφέρη τήν ὑπηρεσία του!
Μία τετοια ὅμως σκέψις εἶναι τελείως ἀντίθετη πρός τήν μοναχική ζωή, κατά τόν Μέγα Ἀντώνιο, ὁ ὁποῖος λέγει: «Καθώς τά ψάρια, ὅταν βγαίνουν στήν ξηρά, ψοφοῦν, ἔτσι καί οἱ μοναχοί, ὅταν ἐξέρχωνται ἀπό τό κελλί τους ἤ συναναστρέφωνται μέ λαϊκούς, ἐξασθενοῦν πνευματικῶς...». Μέ αὐτό θέλει νά εἰπῆ ὅτι, ὅπως τό φυσκό περιβάλλον τῆς ζωῆς τοῦ ψαριοῦ εἶναι τό νερό, ἀπό τό ὁποῖον, ὅταν ἐξέρχεται, ψοφᾶ, ἔτσι ἀκριβῶς καί ὁ κόσμος εἶναι ἕνα περιβάλλον ζωῆς, στό ὁποῖο ὁ μοναχός δέν μπορεῖ νά ζήση, ἀλλά ἀδυνατίζει καί πεθαίνει.

Τήν αἰτία γιά τήν ὁποία ὁ μοναχός φεύγει ἀπό τόν κόσμο μᾶς τήν δείχνει πλήρως καί ἁπλῶς ἡ ὑμνογραφία τῆς Ἐκκλησίας μας καί συγκεκριμένα ἡ ἀκολουθία πρός τιμήν τῶν Ὁσίων Πατέρων, ὅπου ψάλλεται τακτικά τό παρακάτω στιχηρό: «Ὅσιε Πάτερ, τῆς φωνῆς τοῦ Εὐαγγελίου, τοῦ Κυρίου ἀκούσας, τόν κόσμον κατέλιπες, τόν πλοῦτον καί τήν δόξαν  εἰς οὐδέν λογισάμενος, ὅθεν πᾶσιν ἐβόας: Ἀγαπήσατε τόν Θεόν καί εὑρήσετε  χάριν αἰώνιον. Μηδέν προτιμήσητε τῆς ἀγάπης αὐτοῦ, ἵνα ὅταν ἔλθη ἐν τῆ δόξῃ αὐτοῦ, εὑρήσητε ἀνάπαυσιν μετά πάντων τῶν Ἁγίων...».
Συνεπῶς ἡ φυγή τοῦ μοναχοῦ ἀπό τόν κόσμο γίνεται ὄχι ἀπό κάποιον ἀνθρώπινο ὑπολογισμό, ἀλλά σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου καί ἰδιαίτερα κατά τό παράδειγμα τῆς ἐπιγείου ζωῆς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ.
Ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ μέ τήν σάρκωσι καί τόν ἐρχομό Του στήν γῆ γιά τήν σωτηρία μας ἄνοιξε μία καινούργια ὁδό γιά τόν οὐρανό, τήν ὁδό ἀπό τήν ὁποία ὁ Ἴδιος κατῆλθε στήν γῆ. Ὁπότε λοιπόν, ὅσοι θέλουν νά ὑπάγουν στόν οὐρανό, δέν μποροῦν νά ταξιδεύσουν ἀπό ἄλλη ὁδό. Διότι, ἐάν ἦταν δυνατόν νά ὑπάρξη κάποια ἄλλη ὁδός, ἡ ἐνανθρώπησις τοῦ Θεοῦ δέν θά εἶχε πλέον κανένα νόημα.
Καί ποιά εἶναι ἡ ὁδός τήν ὁποία μᾶς ἄνοιξε ὁ Ἰησοῦς Χριστός;
Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ἡ Σοφία τοῦ Θεοῦ καί Δύναμις, ὁ Ποιητής καί Βασιλεύς τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, ὅταν ἦλθε στήν γῆ, δέν περιεβλήθη σύμβολα κοσμικῆς ἐξουσίας, οὔτε ματαίας δόξης, οὔτε ματαίου πλούτου, ἀλλά «ἔλαβε δούλου μορφήν καί ἐταπεινώθη δι᾿ ἡμᾶς» (πρβλ Φιλ.2,8-9), γεννήθηκε στόν εὐτελέστερο τόπο τοῦ κόσμου, μέσα σ᾿ ἕνα σταῦλο ζώων καί μέ τελεία πτωχεία. Κατά τήν περίοδο τῆς ἐπί γῆς ζωῆς του πάντοτε μᾶς ἐδίδασκε: «Μή θησαυρίζετε ὑμῖν θησαυρούς ἐπί τῆς γῆς» καί «οὐδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν...οὐ δύνασθε Θεῶ δουλεύειν καί μαμωνᾶ». (Ματ.6,19 καί 24), «ὅτι δυσκόλως πλούσιος εἰσελεύσεται εἰς τήν Βασιλείαν τῶν οὐρανῶν» (Μτ.19,23) καί «μάθετε ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι πρᾶος εἰμι καί ταπεινός τῆ καρδίᾳ»(Ματ.11,29).
Ἡ πτωχεία καί ταπείνωσις εἶναι τά θεμέλια πού ἔθεσε ὁ Χριστός στούς μαθητάς Του. Καί τό ἔκανε αὐτό, ἀφοῦ ἔδωσε τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του παράδειγμα πρός μίμησιν, «ὑπόδειγμα γάρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθώς ἐγώ ἐποίησα ὑμῖν, καί ὑμεῖς ποιεῖτε»(Ἰωάν.13,15) καί «τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν» (Λουκ.22,19). Ἀκούοντας αὐτά οἱ ὅσιοι Πατέρες, ἐγκατέλειψαν τόν κόσμο, ἀφοῦ περιεφρόνησαν τόν πλοῦτο καί τήν δόξα του.
Ὁ πλοῦτος καί ἡ δόξα δέν εἶναι κακά αὐτά καθ᾿ ἑαυτά, ἀλλά εἶναι πολύ μεγάλα ἐμπόδια στήν ὁδό τῆς τελειότητος καί σωτηρίας. Εἶναι τόσο μεγάλα, ὥστε ὁ Σωτήρ Χριστός μέ τήν διδασκαλία του καί τό παράδειγμα τῆς ζωῆς Του μᾶς ἐφανέρωσε ὅτι δέν μποροῦμε μέ αὐτά νά γίνουμε μαθηταί Του. Γι᾿ αὐτό καί ὁ διάβολος δέν ἔχει καλλίτερα ὄργανα ἀπό τόν πλοῦτο καί τήν  δόξα γιά τήν ἀπώλεια τῶν ἀνθρώπων. Μέ αὐτά ἐτόλμησε ἐπίσης νά πειράξη τόν ἴδιο τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ. Ἡ φιλοδοξία ἔκανε τόν Ἑωσφόρο ἀπό ἀρχάγγελο φωτεινό, σκοτεινό δράκοντα. Ὅσο γιά τόν πλοῦτο, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι εἶναι ἡ πηγή ὅλων τῶν κακῶν.
Ὁ μοναχισμός λοιπόν ἐμφανίσθηκε στήν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας σάν μία ἀντίδρασις πρός τόν κόσμο, ὁ ὁποῖος ἄρχιζε νά προσκολλᾶται πρός τά ὑλικά πράγματα καί νά χαίρεται μέ τήν κοσμική δόξα καί τιμή. Οἱ ἔνθερμοι χριστιανοί ἀκολουθοῦσαν ἀπαρεγκλίτως τήν ὁδό τῆς ταπεινώσεως καί πτωχείας τοῦ Χριστοῦ, περιφρονοῦσαν τόν πλοῦτο καί τήν δόξα, ἐγκατέλειπαν τόν κόσμο καί κατοικοῦσαν στήν ἔρημο. Γιατί αὐτό; Γιά νά ἠμπορέσουν, ὅπως λέγει παρακάτω τό στιχηρό, νά ἐκπληρώσουν αὐτοί οἱ ἴδιοι μέ τό ἔργο καί νά διδάξουν κατόπιν ὅλους τούς ἄλλους: «Μηδέν προτιμήσητε τῆς ἀγάπης αὐτοῦ, ἵνα...εὑρήσητε ἀνάπαυσιν μετά πάντων τῶν Ἁγίων...».

 ***

Μετάφρασις ἀπό μοναχό Δαμασκηνό Γρηγοριάτη.

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου   Ἀναβάσεις

 Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας   Γέροντας Πετρώνιος-Ἡ κλήσις τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας