Ἐξωτερικά γνωρίσματα ἐκκλησιαστικῆς σύναξης. Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

γ) Ἐξωτερικά γνωρίσματα (σελ.354-357)

Ἡ μεγάλη σημασία τῆς ἐκκλησιαστικῆς σύναξης, μᾶς ὑποχρεώνει νὰ ἀναζητήσουμε τά βασικά γνωρίσματά της, ὥστε νά ἀποφύγουμε τίς ξένες συνάξεις, πού δέν συντελοῦν στήν ἑνότητα, ἀλλά στή διαίρεση τοῦ Σώματος τοῦ Κυρίου καί ἀπειλοῦν τή σωτηρία μας (πρβλ. Α΄ Κορ. α΄ 13, ια΄18-34).

Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία τή θειά εὐχαριστία τελοῦσε ὁ ἐπίσκοπος ἤ ἔνας πρεσβύτερος, πού ἀνῆκε στό «πρεσβυτέριο» τοῦ ἐπισκόπου καί εἶχε τήν ἀπαραίτητη ἐξουσιοδότηση ἀπό ἐκεῖνον.
Ὁ ἐπίσκοπος ἀποτελοῦσε ἔτσι τήν ἐγγύηση τῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ, ὥστε Ἐκεῖνος νά εἶναι «ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος» (πρβλ. Ἑβρ. ζ΄23-28). Ἡ παρουσία λοιπόν τοῦ ἐπισκόπου ἀποτελεῖ ἐγγύηση τῆς γνησιότητας τῆς ὀρθοδόξου λειτουργίας.

Ὁ ἐπίσκοπος δέν εἶναι πρόσωπο αὐτόκλητο.  Μέ τήν χειροτονία ἀνάγει τήν ἱερωσύνη του στούς ἀποστόλους καί στόν ἴδιο τόν Χριστό καί βρίσκεται σέ κοινωνία μέ ὅλους τούς ἄλλους ἐπισκόπους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἄν ἕνας «ἐπίσκοπος» δέν ἔχει τήν ἀποστολική διαδοχή καί δέν βρίσκεται σέ ἑνότητα μέ τούς ἅλλους ἐπισκόπους τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἔχει ὀρθή ἱερωσύνη.

Ὁ ἐπίσκοπος μεταδίδει τήν ἱερωσύνη στούς λοιπούς, κληρικούς, πρεσβυτέρους καί διακόνους, μέ τήν χειροτονία καί ἐκεῖνοι βρίσκονται πάντοτε σέ ἑνότητα μέ τόν ἐπίσκοπο.  Δέν ὑπάρχει στήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία ἱερέας χωρίς νά ὑπάγεται σέ κανονικό ἐπίσκοπο, χωρίς νά ἀνήκει στό «πρεσβυτέριο» ἑνός ὀρθόδοξου ἐπισκόπου.  Σέ κάθε ὀρθόδοξη θεία λειτουργία μνημονεύεται τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου τῆς περιοχῆς και δέν τελεῖται ποτέ θεία λειτουργία χωρίς νά μνηνονεύεται τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου.

Ἄν λοιπόν θέλουμε νά διαπιστώσουμε κατά πόσο μιά εὐχαριστιακή σύναξη εἶναι ὀρθόδοξη, πρέπει νά προσέξουμε τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου, τό ὁποῖο μνημονεύεται ἐκεῖ.  Πρέπει νά εἶναι τό ὄνομα τοῦ κανονικοῦ ἐπισκόπου τῆς περιοχῆς. Ἄν δέν εἶναι, τότε ἡ σύναξη δέν ὀρθόδοξη.

Πῶς ὅμως θά διαπιστώσουμε ἄν ἕνας ἐπίσκοπος ἀνήκει στήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία; Πρέπει νά βρίσκεται σέ κοινωνία μέ τούς ἄλλους ὀρθοδόξους ἐπισκόπους στήν ἴδια χώρα, οἱ ὁποῖοι μαζί μέ τό ὀρθόδοξο πλήρωμα ἀποτελοῦν τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐκείνης τῆς χώρας (π.χ. τήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος, τήν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου κ.ο.κ.)

Κάθε αὐτόνομη Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία πρέπει νά βρίσκεται σέ κοινωνία μέ τίς ἄλλες ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες σέ ὁλόκληρο τόν κόσμο. Ὅλες οἱ ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες ἀποτελοῦν ἕνα σῶμα τῆς Μίας Ἁγίας Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας καί ὅλοι οἱ ἐπίσκοποι «οἱ κατά τά πέρατα ὁρισθέντες, ἐν Ἰησοῦ γνώμῃ εἰσίν» (Ἰγνάτιος).

Συνοψίζοντες λέμε πώς σέ ἕνα τόπο ὑπάρχει μόνο ἕνας ἐπίσκοπος, ἐνῶ οἱ ἐνορίες εἶναι πολλές. Ὅλες μαζί συναποτελοῦν τήν ἐπισκοπή (Μητρόπολη, Ἀρχιεπισκοπή, ἐπαρχία).  Πολλές ἐπισκοπές συγκροτοῦν μία αὐτόνομη Ἐκκλησία, πού τά ὅριά της ταυτίζονται συνήθως μέ τά ὅρια ἑνός κράτους. Ὅλες οἱ αὐτόνομες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες εἶναι ἑνωμένες μεταξύ τους στήν πίστη, στήν λατρεία καί στήν πνευματική ζωή, καί ἀποτελοῦν τήν Μία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τό ἕνα Σῶμα τοῦ Κυρίου καί φανερώνουν τόν «νοῦν Χριστοῦ» (Α΄Κορ. β΄16, Πράξ. ιε΄ 28).

Ποιό λοιπόν εἶναι τό «ἐξωτερικό γνώρισμα», ἄν μιά θεία λειτουργία εἶναι ὀρθόδοξη ἤ ὄχι; Ὁ ἱερέας πού τελεῖ τή λειτουργία πρέπει νά εἶναι κανονικός.  Νά ἀνήκει σέ ἐπίσκοπο, πού νά ὑπάγεται σέ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ἀναγνωρισμένη ἀπό τίς ἄλλες Ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες.  Νά εἶναι δηλαδή ἑνωμένη καί μέ τή δική μας Ἐκκλησία (τῆς Ἑλλάδος), στήν ὁποία ἔχουμε ἐνσωματωθεῖ μέ τό ἅγιο βάπτισμα.

Πρέπει νά προσέξουμε λοιπόν, τίνος ἐπισκόπου τό ὄνομα μνημονεύεται σ’ αὐτή τή λειτουργία. Ἄν μνημονεύεται τό ὄνομα τοῦ ἐπισκόπου τῆς περιοχῆς, πού εἶναι κανονικός, τότε ἡ θεία αὐτή λειτουργία εἶναι ὀρθόδοξη θεία λειτουργία καί μπορεῖ ὁ καθένας μας νά πηγαίνει καί νά κοινωνεῖ μαζί μέ ὅλους τούς ἄλλους ὀρθοδόξους ἀδελφούς.

Ὁ ἅγιος Κύριλλος, ἀπευθυνόμενος στούς ταξιδιῶτες καί μετανάστες, λέγει πώς πρέπει νά προσέχουν νά μην εἰσέρχονται σέ σύναξη, οὔτε νά λαμβάνουν μέρος σέ λειτουργία, ἄν προηγουμένως δέν ἐξακριβώσουν πώς ἡ συγκέντρωση αὐτή εἶναι σύναξη τῆς Ἐκκλησίας καί ὄχι παρασυναγωνή αἱρετικῶν καί ἀνθρώπων πού ἀποσχίσθηκαν ἀπό τόν κανονικό ἐπίσκοπο. «Καί ἄν κάποτε ἐπιδημήσεις» , λέγει «μή ἀναζητήσεις μόνο, ποῦ εὑρίσκεται ὁ Ναός διότι καί αἱ αἱρέσεις τῶν ἀσεβῶν τολμοῦν νά ὀνομάζουν τά (ληστρικά των ) σπήλαια, Ναούς.  Μήν ἀναζητήσεις μόνο ποῦ εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά ποῦ εἶναι ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία».

Κλείνοντας παρατηροῦμε πῶς μέ τή θεία λειτουργία συγκροτεῖται καί ἐκφράζεται ἡ Ἐκκλησία, πού εἶναι ἡ σωτηρία μας. Τοῦτο γιατί μᾶς συνάγει καί πάλι «εἰς ἕν», μᾶς ἐπαναφέρει στή πραγματική μας φύση, πού εἶναι ἐνότητα, ἁρμονία, ἀγάπη·  «ἕν Σῶμα», «εἷς ἄνθρωπος». Γι’ αὐτό λέμε πώς ἔξω ἀπό τήν εὐχαριστία δέν ὑπάρχει σωτηρία·  σωτηρία εἶναι τό «εἷς ἐν Χριστῷ», ἐπαναφορά τοῦ ἀνθρώπου στήν πραγματική του φύση, ἀπό τήν ὁποία ἐξέπεσε.

Εἶναι λοιπόν πολύ βασικό νά εἴμαστε ἑνωμένοι στή θεία λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας καί νά μή συχνάζουμε στίς συνάξεις πού δέν ἀνήκουν στήν Ἐκκλησία μας.  Τήν ἐγγύηση γιά τό ἄν μία σύναξη ἀνήκει στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἤ ὄχι δίνει ὁ ἐπίσκοπος, τοῦ ὁποίου τό ὄνομα μνημονεύεται στή θεία λειτουργία. Ἅν αὐτός εἶναι ὁ ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος τῆς περιοχῆς, τότε ἡ θεία λειτουργία εἶναι ὀρθόδοξη εὐχαριστιακή σύναξη.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο :
 «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
   Ἔτος 1994
      σελίδες 354 -357

      Ἐκδόσεις  Διάλογος

Τῆς Ὑπηρεσίας Ἐνημερώσεως Διαλόγου καί Πολιτισμοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν
σέ συνεργασία μέ τήν Πανελλήνια Ἕνωση Γονέων διά τήν Προστασία
τοῦ Ἑλληνορθόδοξου Πολιτισμοῦ, τῆς Οἰκογενείας καί τοῦ Ἀτόμου.

Ἐπιμέλεια κειμένου:   http://anavaseis.blogspot.com

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας