Σκοπός τοῦ γάμου. Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

β) Σκοπός τοῦ γάμου (σελ. 382-385)

Ὑπάρχει ἡ ἀντίληψη πώς ὁ βασικός σκοπός τοῦς γάμου εἶναι ἡ ἀπόκτηση τέκνων. Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολια πώς ἡ τεκνοποιΐα εἶναι μέσα στούς σκοπούς αὐτοῦ τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου· ὅμως δέν εἶναι ὁ ἔσχατος σκοπός.
Ὁ προφήτης Μαλαχίας ὑπογραμμίζει  πώς ἐγγυητής καί μάρτυρας τοῦ συζυγικοῦ δεσμοῦ εἶναι ὁ Θεός, ὁ κοινός Δημιουργός τοῦ ἄνδρα καί τῆς γυναίκας.
Καταπολεμεῖ τήν ἀντίληψη τῆς ἐποχῆς, σύμφωνα μέ τήν ὁποία μοναδικός σκοπός τοῦ γάμου εἶναι ἡ ἀπόκτηση τέκνων καί ὅτι γι’ αὐτό τό λόγο ἐπιτρέπεται τό διαζύγιο ὕστερα ἀπό τήν ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ.
Γιά τόν Μαλαχία ἡ οὐσία τοῦ μυστηρίου βρίσκεται στήν πραγμάτωση τῆς κοινῆς ζωῆς, στή διατήρηση καί στή αὔξηση τοῦ ἀδιάρρηκτου δεσμοῦ τῶν συζύγων, πού γίνονται ἕνα πνεῦμα καί μία σάρκα (Μαλαχ. β΄ 14-15, Γέν β΄24, Ματθ. ιθ΄ 5. Μάρκ.ι΄8, πρβλ. Σοφ.Σολ. δ΄ 1-6. Σοφ. Σειρ. ιστ΄1-4).


Στό ἑβραϊκό κείμενο ἀναφέρεται πώς ὁ Θεός «μισεῖ τήν ἀπόλυση», δηλαδή τό διαζύγιο, τό ὁποῖο καταλύει τόν πρωταρχικό σκοπό τοῦ γάμου (Μαλαχ. β΄16). Ἡ διάσπαση τοῦ δεσμοῦ αὐτοῦ, πού ἐκφράζει τήν καθολική ἑνότητα ἀνάμεσα σέ δύο ἀνθρώπους, δέν ἀνταποκρίνεται πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί εἶναι ἀντίθετος μέ τήν ἴδια τή φύση τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ ἄνθρωπος πλάσθηκε ἀπό τόν Θεό, ὄχι σάν κάποιο ὅν ἀποκομμένο ἀπό τούς ὁμοίους του, ἀλλά σάν κοινωνία ἀγάπης.  Καί εἶναι φανερό πώς ἡ κοινωνία αὐτή δέν πραγματοποιεῖται ἔξω ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ πηγή τῆς ἑνότητας καί τῆς ἀγάπης μέσα στόν κόσμο. Αὐτό τό βλέπουμε καθαρά στή περίπτωση του Ἀδάμ.
Ἐφόσον ὁ Ἀδάμ ἔμενε στήν κοινωνία ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, ἔβλεπε τή γυναίκα του,   τήν Εὔα, σάν ἕνα κομμάτι ἀπό τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του (Γέν. β΄ 23-24). Ὅταν ὅμως μέ τήν πράξη τῆς παρακοῆς ἔπαυσε νά ταυτίζει τό θέλημά του μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὅταν δηλαδή ἔπαυσε νά ἀγαπᾶ τόν Θεό, τότε εἶδε τή γυναίκα του σάν κάτι διαφορετικό, σάν ἕνα ἄτομο ξένο. Γι’ αὐτό καί δέν ἦταν ἕτοιμος νά ἀναλάβει ὁ ἴδιος τήν εὐθύνη τῆς παρακοῆς (Γεν. γ΄12).
Μέ τό ἱερό μυστήριο τοῦ γάμου ὁ πιστός ξανατοποθετεῖται στό δρόμο, γιά νά ξαναβρεῖ τήν ἑνότητα στή μία καί ἑνιαία ἀνθρώπινη φύση, νά ξαναγίνει κοινωνία προσώπων. Αὐτήν ἀκριβῶς τήν ἑνότητα καλοῦνται νά ζήσουν οἱ χριστιανοί σύζυγοι μέσα στό γάμο, ὅπου γίνονται πραγματικά ἕνα σῶμα. Γι’ αὐτή τήν ἑνότητα λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος.
«Ὡσάν ἀπό μία κεφαλή, συνέδεσε τό σῶμα ὁλόκληρου τοῦ ἀνθρώπινου γένους.  Καί ἐπειδή ἀκριβῶς ἀπό τὴν ἀρχή ἐνόμιζαν ὅτι εἶναι δύο, κύτταξε πῶς συνενώνει πάλι καί συσφίγει αὐτούς εἰς ἕνα διά τοῦ γάμου. ‟Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς σχέσης, λέγει, θά ἐγκαταλείψει ὁ ἄνδρας τόν πατέρα καί τήν μητέρα του καί θά προσηλωθεῖ στή γυναίκα του, ὥστε οἱ δύο νά γίνουν μία σάρκα’’ (Γέν. β΄24)»

«Εἶδες πόσους δεσμούς ἀγάπης ἐπενόησε ὁ Θεός; Ἀλλ’αὐτά μέν τά ἐνέχυρα κατέθεσε στήν ὁμόνοια ἀπό τή φύση τοῦ ἀνθρώπου. Διότι τό νά εἶναι ἀπό τήν ἴδια οὐσία, σ’ αὐτό ὁδηγεῖ· ἐπειδή κάθε ζῶο ἀγαπᾶ τά ζῶα τοῦ εἴδους του·  καί τό νά ἔχει γίνει ἡ γυναῖκα ἀπό τόν ἄνδρα καί τό νά γίνωνται πάλι τά τέκνα καί ἀπό τούς δύο.  Δι’ αὐτό καί δημιουργοῦνται πολλοί τρόποι διά σχέσεις μεταξύ μας.  Δηλαδή τόν μέν νά ἀγαπᾶμε ὡς πατέρα, τόν δέ ὡς παπποῦ καί τήν μέν ὡς μητέρα, τήν δέ ὡς τροφό· καί τόν μέν ὡς υἱό καί ἔγγονο και δισέγγονο, τήν  δέ  ὡς κόρη καί ἐγγονή· καί τόν μέν ὡς ἀδελφό, τόν δέ ὡς ἀνεψιό...»
Ἡ ἐντολή τῆς ἀγάπης εἶναι «μεγάλη καί βαρεῖα», λέγει σέ ἄλλο σημεῖο ὁ Χρυσόστομος  καί ὑπογραμμίζει: «Διά τοῦτο ἐπρόλαβεν ὁ Θεός καί ἔβαλε μέσα σ’ ὅλη τήν ἀνθρώπινη φύση μία ἀγαπητική δύναμη, καί φυσικά οἱ γονεῖς ἀγαποῦν τά παιδιά τους καί οἱ συγγενεῖς ἀγαποῦν ἀναμεταξύ τους ὁ ἕνας τόν ἄλλο καί οἱ φίλοι ἀγαποῦν τούς φίλους τους, διά νά βοηθεῖται ἡ λογική φύση τῶν ἀνθρώπων ἀπό τή φυσική δύναμη τῆς ἀγάπης πού τῆς ἔδωκε ὁ Θεός καί νά μεταχειρίζεται μέ δύναμη τήν προαιρετική ἀγάπη. Διότι τήν μεγάλη καί τελειωτική ἐντολή τῆς ἀγάπης πού ἔδωκε ὁ Θεός, δέν τήν ἀνέφερε στή φυσική ἀγάπη, ἀλλά στήν προαιρετική»

Ὁ γάμος λοιπόν βάζει τόν ἄνθρωπο στήν πορεία πρός τήν πληρότητα τῆς ἀγάπης πού εἶναι διαρκής. Αὐτός εἶναι ὁ πλέον βασικός σκοπός τοῦ γάμου· ἡ πληρότητα τῆς ἀγάπης, πού μπορεῖ νά ὑπάρξει ἀκόμη καί στά ἄτεκνα ζευγάρια (πρβλ. Σοφ. Σολ. δ΄1-6. Σοφ. Σειρ. ιστ΄1-5).
Ὅμως ἡ ὕπαρξη τέκνων προσθέτει στό χριστιανικό γάμο ἕνα νέο στοιχεῖο, τήν πατρότητα καί τήν μητρότητα, πού ἀποτελεῖ ξεχείλισμα τῆς ἀγάπης τῶν δύο προσώπων, γιά νά ἀγκαλιάζει καί νέες ὑπάρξεις, γιά τίς ὁποῖες οἱ δύο σύζυγοι εἶναι ἕτοιμοι νά προσφέρουν τά πάντα. Μέ τόν τρόπο αὐτό οἱ σύζυγοι κατορθώνουν νά ὑπερβοῦν τόν ἑαυτό τους καί νά δοθοῦν ὁλοκληρωτικά στήν ἀγάπη πρός τόν ἄλλο, νά προετοιμασθοῦν γιά τήν πληρότητα ἐκείνης τῆς ἀγάπης, πού καλοῦνται νά ζήσουν αἰώνια (Α΄ Κορ. ιγ΄ 8-12, Ἐφεσ. ε΄25-23).

Δέν ὑπάρχει λοιπόν ἀμφιβολία πώς ἡ διαφοροποίηση τοῦ ἀνθρώπου (ἄνδρα καί γυναίκα) καί ὁ γάμος ἀποτελοῦν εὐεργεσία τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο καί ἀπόδειξη τῆς στοργικῆς Του φροντίδας, ἡ ὁποῖα μετά τήν πτώση τοῦ ἀνθρώπου συνιστᾶ προϋπόθεση γιά τήν ἐλπίδα τῆς σωτηρίας πού ὑποσχέθηκε ὁ Θεός. Γιατί ὁ Θεός ἀπό τήν πρώτη στιγμή τῆς πτώσης ὑποσχέθηκε στόν ἄνθρωπο τήν ἀνόρθωση· δέν τόν ἄφησε   νννά περιπλανᾶται χωρίς ἐλπίδα (Γεν. γ΄ 15).
Πρόκειται γιά τήν ἐνσάρκωση τοῦ Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος «ἐκένωσε» τόν ἑαυτό του, γιά νά γίνει ἄνθρωπος καί δέν ἐδίστασε νά προχωρήσει μέχρι τήν ἔσχατη θυσία ἐπάνω στό σταυρό γιά χάρη τοῦ ἀγαπημένου λαοῦ Του (Φιλιπ. β΄ 7).

Πῶς θά ἦταν δυνατόν νά ἐννοήσει ὁ ἄνθρωπος τῆς πτώσης μιά τέτοια ἀγάπη τοῦ Θεου; Εἶχε ἀνάγκη ἕνα προμήνυμα τῆς τέλειας αὐτῆς ἕνωσης τῆς Θείας φύσης μέ τήν ἀνθρώπινη φύση. Αὐτή ἡ προτύπωση καί προεικόνιση, τό μήνυμα τῆς λύτρωσης τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν ἐνσάρκωση τοῦ Χριστοῦ, εἶναι τό γεγονός τοῦ γάμου μεταξύ ἀνδρός καί γυναικός (Ἐφεσ. ε΄25-33).
Ἔτσι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ τήν ἀφετηρία τοῦ γάμου καί ταυτόχρονα τό τέλος καί τόν σκοπό τοῦ γάμου, πού εἶναι ἡ βίωση τῆς κοινωνίας τῆς ἀγάπης.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο :
 «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
   Ἔτος 1994
      σελίδες 382 -385

      Ἐκδόσεις  Διάλογος

Τῆς Ὑπηρεσίας Ἐνημερώσεως Διαλόγου καί Πολιτισμοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν
σέ συνεργασία μέ τήν Πανελλήνια Ἕνωση Γονέων διά τήν Προστασία
τοῦ Ἑλληνορθόδοξου Πολιτισμοῦ, τῆς Οἰκογενείας καί τοῦ Ἀτόμου.

Ἐπιμέλεια κειμένου:   http://anavaseis.blogspot.com