Ἡ ἀκολουθία τοῦ ἀρραβώνα καὶ τὸ μυστήριον τοῦ Γάμου

Ἡ ἀκολουθία τοῦ ἀρραβώνα καὶ τὸ μυστήριον τοῦ Γάμου

Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ εὐχάριστα μυστήρια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας εἶναι καὶ ὁ Γάμος, ἡ σύζευξη δύο προσώπων, τοῦ ἄνδρα καὶ τῆς γυναίκας. Τὸ μυστήριο τοῦ Γάμου τελεῖται πάντοτε στὸ Ναὸ συναπτὰ σήμερα μὲ τὴν ἀκολουθία τοῦ Ἀρραβώνα. Σὲ παλαιότερες ἐποχὲς ὁ ἀρραβώνας καὶ ὁ Γάμος τελοῦνταν ξεχωριστά, καὶ πάντοτε ἱερολογημένα, δηλ. μὲ τὴν παρουσία καὶ τὴν εὐλογία τοῦ ἱερέα.
Αὐτὸ ὅμως ἔπαψε νὰ γίνεται καὶ σήμερα δὲν ἐπιτρέπεται σὲ ἱερέα νὰ τελεῖ τὸν ἀρραβῶνα στὰ σπίτια, οὔτε καὶ νὰ εὐλογεῖ τὶς βέρες τῶν μελλονύμφων μὲ τὰ λόγια τῆς ἀκολουθίας τοῦ ἀρραβώνα. Ὁ Ἀρραβώνας τελεῖται κανονικὰ στὸ κέντρο τοῦ ναοῦ καθὼς ἐπίσης ἀκολουθεῖ στὸν ἴδιο τόπο καὶ ἡ τέλεση τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου.
Καὶ τὶς δύο ἀκολουθίες, ἀρραβώνα καὶ γάμο, τελεῖ μόνον ὁ ἐπίσκοπος καὶ ὁ ἱερέας. Ὁ διάκονος δὲν μπορεῖ νὰ τελέσει κανένα μυστήριο καὶ καμμία ἀκολουθία τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ διάκονος ἁπλῶς παρίσταται σὲ ὅλα τὰ μυστήρια καὶ ἀκολουθίες ὡς βοηθὸς τοῦ πρεσβυτέρου ἤ τοῦ ἐπισκόπου. Ὅλα τὰ μυστήρια καὶ οἱ ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας πρέπει νὰ τελοῦνται ἀπὸ κανονικὰ χειροτονημένους πρεσβυτέρους καὶ διακόνους.

Ὁ ἱερεὺς κατὰ τὴν προσέλευση τῶν μελλονύμφων στὸ ναό, ἐξέρχεται στὴν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ μετὰ τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου καὶ ὑποδέχεται τοὺς μελλονύμφους φορώντας λευκὰ ἄμφια, δηλ. ἐπιτραχήλιον καὶ φελώνιον (κάτω ἀπὸ αὐτὰ τὰ ἄμφιά του φορεῖ πάντοτε τὸ ἐξώρασον). Ἀμέσως, ἐκεῖ στὴν εἴσοδο τοῦ Ναοῦ, ἀσπάζονται οἱ μελλόνυμφοι τὸ Ἅγιον Εὐαγγέλιον καὶ τὴν δεξιὰ χεῖρα τοῦ ἱερέως.
Ἀκολούθως ὁ Ἱερέας βαστᾶ τὸ Ἱερὸν Εὐαγγέλιον στὰ δεξιά του καὶ μὲ τὸ ἀριστερὸ χέρι βαστᾶ τὸ δεξὶ χέρι τοῦ γαμπροῦ. Ὁ δὲ γαμβρὸς μὲ τὸ ἀριστερὸ χέρι του βαστᾶ τὸ δεξὶ χέρι τῆς νύμφης. Ἀμέσως σχηματίζεται πομπὴ εἰσόδου στὸ ναὸ ἀπὸ τὸν κεντρικὸ διάδρομο, τὸν ἐπιλεγόμενο καὶ βασιλικό, καθότι ἀπ’ αὐτὸν τὸν διάδρομο γίνεται ἡ πορεία τῆς εἰσόδου τοῦ Εὐαγγελίου τῆς Μικρᾶς Εἰσόδου καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς Μεγάλης Εἰσόδου τῶν Ἁγίων.
Κατὰ τὴν πομπὴ αὐτὴ κατὰ τὴν ὁποία προπορεύεται τὸ Ἱερὸ Εὐαγγέλιο οἱ ψάλτες ψάλλουν σήμερα τὸν ὑπέροχο ὕμνο πρὸς τὴν Παναγία, τό Ἄξιον ἐστί….
Στὸ κέντρο τοῦ Ναοῦ, συνήθως κάτω ἀπὸ τὸν κεντρικὸ πολυέλαιο, ἤ στὸ σολέα τοῦ Ναοῦ ὅπου τελοῦνται ὅλα τὰ μυστήρια καὶ οἱ ἱερὲς ἀκολουθίες τῶν πιστῶν ἔχει εὐτρεπισθεῖ ἕνα τραπέζι (συνήθως τετράγωνο εἰς θέσιν τῆς ἁγίας Τραπέζης). Ἐπάνω στὸ τραπέζι τοποθετεῖ μὲ τὰ χέρια του ὁ ἱερέας τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον καὶ ἐπάνω αὐτοῦ θέτει τὰ στέφανα τῶν μελλονύμφων καθὼς καὶ τὰ δακτυλίδια, ἐνῶ πρὸ αὐτοῦ ὁ νεωκόρος ἔχει τοποθετήσει ἕνα δίσκο μὲ τὸ ποτήριον καὶ τὴ φιάλη τοῦ οἴνου. Κοντὰ στὸ τραπέζι τοποθετοῦνται τελευταίως καὶ δύο στολισμένες λαμπάδες. Στὴ χειρόγραφη λειτουργικὴ παράδοση τὶς λαμπάδες βαστοῦσαν πάντοτε οἱ μελλόνυμφοι. Σήμερα συνηθίζεται μικρὲς λαμπαδίτσες νὰ βαστοῦν καὶ οἱ παράνυμφοι.
Ὁ γαμπρὸς στέκεται πάντοτε στὰ δεξιὰ τῆς νύφης, ἐνῶ οἱ παράνυμφοι ἔνθεν καὶ ἔνθεν αὐτῶν.
Αρραβώνας
Ὁ ἱερέας κατὰ τὴν ἱερολογία τοῦ ἀρραβώνα ὅπως καὶ τοῦ γάμου στέκεται ἐπὶ τῆς Ὡραίας Πύλης. Σὲ μερικὰ μέρη συνηθίζεται ὁ ἱερέας νὰ στέκεται δίπλα στὸ τραπέζι τῶν μελλονύμφων.
Ὁ ἱερέας βάζει Εὐλογητός κι ἀκολουθεῖ μιὰ μεγάλη Συναπτή, δηλ. μιὰ σειρὰ μὲ αἰτήματα ὑπὲρ τῶν μελλονύμφων.
Ἐν συνεχείᾳ μετὰ τὴν ἐκφώνηση ἀκολουθεῖ μία εὐχὴ «Ὁ Θεὸς ὁ αἰώνιος…». Ἀκολουθεῖ ἡ εὐχὴ τῆς εὐλογίας τῶν μνήστρων. Σημειώσαμε προηγουμένως ὅτι τὰ μνήστρα, δηλ. τὰ δακτυλίδια, ὁ ἱερέας πρὸ τῆς ἐνάρξεως τῆς ἀκολουθίας τοῦ ἀρραβώνα τὰ ἔχει τοποθετήσει ἐπάνω στὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον μαζὶ μὲ τὰ στέφανα.
Ὅπως διαβάζει τὴν εὐχὴ καὶ στὸ σημεῖο «εὐλόγησον τὰ μνήστρα ταῦτα» εὐλογεῖ διὰ τῆς δεξιᾶς του τὰ δακτυλίδια σταυροειδῶς. Κατόπιν ἀφοῦ τελιώσει τὴν εὐχὴ ὁ ἱερέας λαμβάνει στὴ δεξιά του χεῖρα ἐπὶ τῶν τριῶν δακτύλων ποὺ σχηματίζει τὸ σύμβολον τοῦ Σταυροῦ καὶ σταυρώνει τρεῖς φορὲς τὰ δακτυλίδια ἐπὶ τοῦ ἁγίου Εὐαγγελίου, ἐπιλέγοντας κάθε φορὰ το «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν», φανερώνοντας πὼς ὅσα πράττει ἔχοντας τὸ χάρισμα τῆς εἰδικῆς ἱερωσύνης τὰ ἐνεργεῖ ὁ ἴδιος ὁ ἐν Τριάδι Θεός μας. Ἀκολούθως ὁ ἱερέας σχηματίζει ἐπὶ τοῦ μετώπου τοῦ γαμπροῦ σταυρὸν μὲ τὰ δακτυλίδια λέγοντας «Ἀρραβωνίζεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ (τάδε)» καὶ μετὰ συνεχίζει κάνοντας σταυρὸ ἐπὶ τοῦ μετώπου τῆς νύφης λέγοντας «τὴν δούλην τοῦ Θεοῦ (τάδε)». Αὐτὸ τὸ κάνει τρεῖς φορές.
Ἔπειτα ξεκινᾶ ἀπὸ τὴ νύφη καὶ λέγοντας τό «Ἀρραβωνίζεται ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ (τάδε)» σχηματίζοντας ταυτόχρονα τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ μὲ τὰ δακτυλίδια ἐπὶ τοῦ μετώπου τῆς νύφης καὶ λέγοντας τό «τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ (τάδε)» φέρνει τὰ δακτυλίδια ἐπὶ τοῦ μετώπου τοῦ γαμπροῦ καὶ σχηματίζει καὶ πάλι τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ. Κι αὐτὸ τὸ πράττει ὁ ἱερέας τρεῖς φορές.
Ἀφοῦ ὁ ἱερέας τελειώσει βάζει στοὺς παραμέσους δακτύλους τῶν μελλονύμφων τὰ δακτυλίδια καὶ ἔπειτα τὰ λαμβάνει στὰ χέρια του ὁ παράνυμφος καὶ τὰ ἀλλάσσει τρεῖς φορὲς σταυρωτά. Στὸ τέλος τὰ τοποθετεῖ στὰ δάκτυλά τους. Ὁ ἱερέας κατὰ τὴν ὥρα ποὺ ὁ παράνυμφος ἀλλάσσει τὰ δακτυλίδια διαβάζει τὴν εὐχή «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ τῶ παιδὶ τοῦ Πατριάρχου…».
Μετὰ τὸ πέρας τῆς εὐχῆς ὁ ἱερέας κάνει μιὰ σύντομη ἐκτενὴ καὶ τὴν ἀπόλυση. Συνήθως σήμερα ἐκ πνεύματος οἰκονομίας καὶ συντομεύσεως ἡ ἐκτενὴς καὶ ἡ Ἀπόλυση τοῦ ἀρραβώνα δὲν γίνεται καὶ λέγονται εὐθὺς ἀμέσως οἱ στίχοι «Μακάριοι πάντες οἱ φοβούμενοι τὸν Κύριον κ.λ.π.». Καλόν εἶναι ὅμως διὰ τὴν τάξιν τῶν πραγμάτων νὰ λέγεται καὶ ἡ ἐκτενὴς καὶ ἡ Ἀπόλυση καθότι μετὰ τὴν ἀκολουθία τοῦ ἀρραβώνα ἕπεται ἡ τέλεση τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου. Κανονικὰ στὸ σημεῖο αὐτὸ γίνεται καὶ θυμίαμα. Σήμερα ὅμως αὐτὸ δὲν γίνεται.
Γάμος
Ἡ ἀκολουθία τοῦ γάμου εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ μυστήρια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας. Ὁ Ἱερεὺς στέκεται κατὰ τὴν ἔναρξη τοῦ μυστηρίου ἔμπροσθεν τοῦ τραπεζίου ποὺ τοποθετεῖται ἐπὶ τούτῳ κατὰ τὸ μυστήριον τοῦ γάμου στὸ κέντρο τοῦ σολέα τοῦ ναοῦ. Ὁ ἱερέας στραμμένος πρὸς ἀνατολὰς ἀφοῦ πρῶτα κάνει τρία προσκυνήματα ἔπειτα ἀσπάζεται τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον τὸ ὁποῖον λαμβάνει στὰς χεῖρας του καὶ κάνει τὴν ἔναρξη τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου διὰ τῆς ἐκφωνήσεως «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία…».
Οἱ μελλόνυμφοι κατ’ αὐτὴν τὴν στιγμὴ στέκονται πίσω ἀκριβῶς ἀπὸ τὸν ἱερέα. Ἀφοῦ σταυροειδῶς ὁ ἱερέας ἐκφωνήσει τὴν ἔναρξη καὶ σταυρώσει διὰ τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου τὴν Τράπεζα ἐπιδίδει τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον στοὺς μελλονύμφους καὶ στοὺς παρανύμφους γιὰ ἀσπασμό. Κατόπιν ὁ ἱερέας ἐκφωνεῖ ἅπασα τὴν μεγάλη Συναπτὴ καὶ μετὰ τὴν ἐκφώνηση διαβάζει ὁ ἱερέας τρεῖς εὐχές, «Ὁ Θεὸς ὁ ἄχραντος, καὶ πάσης κτίσεως δημιουργός…», «Εὐλογητὸς εἶ, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν…» καὶ «Ὁ Θεὸς ὁ ἅγιος, ὁ πλάσας ἐκ χοὸς τὸν ἄνθρωπον…».
Κατὰ τὴν ἀπαγγελία τῆς τρίτης εὐχῆς καὶ εἰς τὸ σημεῖον τῶν λόγων «καὶ ἅρμοσον τὸν δοῦλον σου (τόνδε) καὶ τὴν δούλην σου (τήνδε)» ὁ ἱερεὺς λαμβάνει τὰ δεξιὰ χέρια τῶν μελλονύμφων καὶ τὰ ἑνώνει. Ἐν συνεχείᾳ μετὰ τὸ πέρας τῆς τρίτης εὐχῆς ὁ ἱερέας λαμβάνει στὴ δεξιά του χεῖρα τὰ στέφανα τὰ ὁποῖα ἀπὸ νωρὶς πρὸ τῆς ἐνάρξεως τῆς ἱερολογίας τοῦ γάμου βρίσκονται ἐπὶ τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου καὶ τὰ σταυρώνει τρεῖς φορὲς ἐπ’ αὐτοῦ (δηλ. τοῦ Εὐαγγελίου) ἐπιλέγοντας κάθε φορὰ τό «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.» φανερώνοντας πὼς ὅσα πράττει ἔχοντας τὸ χάρισμα τῆς εἰδικῆς ἱερωσύνης τὰ ἐνεργεῖ ὁ ἴδιος ὁ ἐν Τριάδι Θεός μας.
Κατόπιν ὁ ἱερέας στρέφεται πρὸς τὸν Νυμφίον (=γαμβρός) καὶ διὰ τῶν στεφάνων ποὺ βαστᾶ στὴ δεξιά του χεῖρα σχηματίζει τὸ σύμβολον τοῦ Σταυροῦ μὲ τὰ στέφανα ἐπὶ τοῦ μετώπου τοῦ γαμπροῦ λέγοντας: «Στέφεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ (τάδε)» καὶ μετὰ συνεχίζει κάνοντας σταυρὸ ἐπὶ τοῦ μετώπου τῆς νύφης λέγοντας «τὴν δούλην τοῦ Θεοῦ (τάδε)». Αὐτὸ τὸ κάνει τρεῖς φορές.
Ἔπειτα ξεκινᾶ ἀπὸ τὴ νύφη καὶ λέγοντας τό «Στέφεται ἡ δούλη τοῦ Θεοῦ (τάδε)» σχηματίζοντας ταυτόχρονα τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ μὲ τὰ στέφανα ἐπὶ τοῦ μετώπου τῆς νύφης καὶ λέγοντας τό «τὸν δοῦλον τοῦ Θεοῦ (τάδε)» φέρνει τὰ στέφανα ἐπὶ τοῦ μετώπου τοῦ γαμπροῦ καὶ σχηματίζει καὶ πάλι τὸ σημεῖο τοῦ Σταυροῦ.
Κι αὐτὸ τὸ πράττει ὁ ἱερέας τρεῖς φορές. Ἀφοῦ ὁ ἱερέας τελειώσει βάζει τὰ στέφανα ἐπὶ τῶν κεφαλῶν τῶν νεονύμφων καὶ ἔπειτα τὰ λαμβάνει στὰ χέρια του ὁ παράνυμφος καὶ τὰ ἀλλάσσει τρεῖς φορὲς σταυρωτά. Στὸ τέλος τοποθετεῖ τὰ στέφανα ἐπὶ τῶν κεφαλῶν τῶν νεονύμφων.
Ὁ ἱερέας κατὰ τὴν ὥρα ποὺ ὁ παράνυμφος ἀλλάσσει τὰ στέφανα ψάλλει μία φορὰ τό «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, δόξῃ καὶ τιμῆ στεφάνωσον αὐτούς» καὶ ὁ χορὸς τῶν ἱεροψαλτῶν τὸ ἐπαναλαμβάνει ἄλλες δύο. Κατόπιν ὁ ἀναγνώστης ἐμμελῶς ἀναγινώσκει τὸ Ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα ἀπὸ τὴν Πρὸς Ἐφεσίους Ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου (Κεφ. 5, 20-33). Ἐν συνεχείᾳ ὁ χορὸς ψάλλει τὸ Ἀλληλουάριον εἰς ἦχον πλ. Α’.
Κατόπιν ὁ ἱερέας ἐμμελῶς ἀναγινώσκει τὸ Εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἀπὸ τὸ κατὰ Ἰωάννην Εὐαγγέλιον (Κεφ. 2, 1-11). Εἰς τὸ σημεῖον τοῦ Εὐαγγελικοῦ λόγου «καὶ ἐγέμισαν αὐτὰς ἕως ἄνω» ὁ διάκονος ἤ -ἐλλείψει αὐτοῦ- ὁ νεωκόρος γεμίζει τὸ ποτήριον τῶν νεονύμφων μὲ κρασὶ ἀπὸ τὴν ὑδρία τοῦ οἴνου ποὺ βρίσκεται ἐπὶ τῆς τραπέζης.
Μετὰ τὸ πέρας τοῦ Εὐαγγελίου ὁ ἱερέας κάνει τὴν ἐκτενή «Εἴπωμεν πάντες ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς…» καὶ μετὰ τὴν ἐκφώνηση ὁ ἱερέας λέγει τὴν εὐχή «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐν τῆ σωτηριώδει σου οἰκονομίᾳ…». Μετὰ τὴν ἐκφώνηση τῆς εὐχῆς ὁ ἱερέας λέγει το: «Ἀντιλαβοῦ, σῶσον, ἐλέησον…» καὶ τὸ «Καταξίωσον ἡμᾶς, Δέσποτα…» ἀκολουθεῖ ἡ ἐπαγγελία τῆς Κυριακῆς προσευχῆς «Πάτερ ἡμῶν…» ἀπὸ κλῆρο καὶ λαό, παροτρύνοντας ὁ ἱερέας νὰ τὸ ἀπαγγέλουν καὶ οἱ νεόνυμφοι καθὼς καὶ οἱ παράνυμφοί τους.
Μετὰ τὴν ἐκφώνηση καὶ τὴν εἰρήνευση ὑπὸ τοῦ ἱερέως καὶ τὴν πρόσκληση γιὰ κεφαλοκλισία ὁ ἱερέας λέγει τὴν εὐχήν τοῦ ποτηρίου «Ὁ Θεός, ὁ πάντα ποιήσας τῆ ἰσχύϊ σου…» εὐλογώντας ταυτόχρονα κατ’ αὐτὴν τὸ ποτήριον μετὰ τοῦ οἴνου. Μετὰ τὴν ἐκφώνηση ὁ ἱερέας ἐπιδίδει στοὺς νεονύμφους τὸ λεγόμενον Κοινὸν Ποτήριον. Ἀπ’ αὐτὸ πίνουν ἀπὸ τρεῖς φορὲς ὁ γαμπρὸς καὶ ἡ νύφη.
Σὲ μερικὰ μέρη συνηθίζεται ἐξ αὐτοῦ τοῦ ποτηρίου νὰ πίνει καὶ ὁ παράνυμφος. Κατὰ τὴν ὥρα ποὺ ἑτοιμάζεται πρῶτος ὁ γαμπρὸς νὰ πιεῖ ἀπὸ τὸ ποτήριον ὁ ἱερέας ἤ ὁ χορὸς ψάλλει τό «Ποτήριον σωτηρίου λήψομαι, καὶ τὸ ὄνομα Κυρίου ἐπικαλέσομαι». Μόλις τελειώσει ἡ πόσις ἐκ τοῦ κοινοῦ ποτηρίου ὁ ἱερέας λαμβάνει στὴ δεξιά του χεῖρα τὸ ἱερὸν Εὐαγγέλιον καὶ μὲ τὸ ἀριστερό του χέρι λαμβάνει τὰ ἑνωμένα χέρια τῶν νεονύμφων καὶ σχηματίζει κυκλικὸ χορό. Ὁ παράνυμφος στέκεται ἀκριβῶς ὄπισθεν τῶν νεονύμφων καὶ βαστᾶ καὶ μὲ τὰ δύο του χέρια τὰ Στέφανα.
Ὁ κυκλικὸς χορὸς γίνεται γύρωθεν τοῦ εὑρισκομένου τραπεζίου τοῦ γάμου στὸ κέντρο, στὸν σολέα τοῦ ναοῦ. Κατὰ τὸ κυκλικὸ χορὸ ὁ ἱερέας ἤ ὁ χορὸς τῶν ψαλτῶν ψάλλουν τὰ τρία τροπάρια, ἕνα σὲ κάθε κύκλο, ἤτοι: «Ἡσαϊα χόρευε…», «Ἅγιοι Μάρτυρες, οἱ καλῶς ἀθλήσαντες…» καὶ «Δόξα σοι Χριστὲ ὁ Θεός, Ἀποστόλων καύχημα…».
Ἔπειτα ὁ ἱερεὺς διαβάζει τὴν εὐχήν: «Ὁ Θεός, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ παραγενόμενος ἐν Κανᾶ…». Στὸ σημεῖο τῆς εὐχῆς: «ἀνάλαβε τοὺς στεφάνους αὐτῶν» ὁ ἱερεὺς λαμβάνει ἀπὸ τὰ κεφάλια τῶν νεονύμφων τὰ στέφανα καὶ τὰ ἀποθέτει στὴν ἁγία Τράπεζα ἤ στὸ τραπέζιον τοῦ γάμου. Σὲ μερικὰ μέρη εἴθισται ὁ ἱερεὺς νὰ μὴν λαμβάνει τὰ στέφανα τῶν νεονύμφων ἀπὸ τὰ κεφάλια τους.
Αὐτὸ γίνεται γιὰ νὰ τὰ ἀσπάζονται οἱ συγγενεῖς καὶ οἱ φίλοι κατὰ τοὺς χαιρετισμοὺς μετὰ τὸ πέρας τοῦ γάμου. Ἀκολούθως ὁ ἱερεὺς δίδει τὴν Εἰρήνη καὶ ἀκολουθεῖ κεφαλοκλισία μὲ τὴν εὐχή: «Ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα…». Τέλος γίνεται ἡ ἀπόλυσις μὲ τὴν χαρακτηριστικὴ φράση: «Ὁ διὰ τῆς ἐν Κανᾶ ἐπιδημίας τίμιον ἀναδείξας τὸν γάμον, Χριστὸς ὁ ἀληθινὸς Θεὸς ἡμῶν…» καὶ ἀκολουθεῖ ἡ σειρὰ τῶν ἐνδόξων Ἀποστόλων καθὼς καὶ τῶν Θεοστέπτων βασιλέων καὶ ἰσαποστόλων Κων/νου καὶ Ἑλένης καὶ τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Προκοπίου καὶ πάντων τῶν ἁγίων.
Τὸ μυστήριον τοῦ γάμου τελειώνει μὲ τὸ Δι’ εὐχῶν καὶ ἐν συνεχείᾳ γίνεται ὁ ἀσπασμὸς τῶν νεονύμφων ἀπὸ τοὺς παρισταμένους συγγενεῖς καὶ φίλους.
Ἐξ ἀγράφου καὶ χωρὶς πνευματικὰ ἐρείσματα συνηθίζεται λανθασμένα νὰ πιστεύεται ἀπὸ κάποιους πιστοὺς ὅτι κατὰ τὴν ὥρα τοῦ χοροῦ τοῦ Ἠσαϊα πρέπει νὰ ρίπτεται ρύζι στοὺς νεονύμφους μὲ τὴ σκέψη καὶ δικαιολογία ὅτι ἔτσι ριζώνει ὁ γάμος. Αὐτὸ εἶναι λάθος. Ἡ θεμελίωση τοῦ γάμου γίνεται μὲ τὴν προσευχή, τὴν πίστη στὸν ἐν Τριάδι Θεό μας, μὲ τὴν ὑπακοή, τὴν ὑπομονὴ καὶ τὴν ὑποχωρητικότητα.
Ἐπειδὴ τὸ ἔθιμο αὐτὸ ἔχει κάπως περάσει στραβὰ στὶς συνήθειες τῶν πιστῶν μας καλὸν εἶναι νὰ ἀποτρέπεται ἡ ρίψις ρυζιοῦ ἐντὸς τοῦ ναοῦ γιὰ νὰ μὴ διακωμωδεῖται τὸ μυστήριον, καὶ νὰ ἐπιτρέπεται ἐντελῶς ἀνεκτικὰ κατὰ τὴν ἔξοδο τῶν νεονύμφων ἀπὸ τὸ ναό, δηλ. μόνον στὸ προαύλιον.
Ἐκ κακῆς καὶ λανθασμένης συνηθείας συνηθίζουν κάποιοι γαμπροὶ ἤ νύφες νὰ πατοῦν τὸ πόδι τοῦ μελλοντικοῦ συζύγου τους μὲ τὸ σκεπτικὸ ὅτι ἔτσι θὰ ὑπερισχύσουν στὸ γάμο τους ὡς προσωπικότητες. Μιὰ ἄκρως ὑποτιμητικὴ γιὰ τὸ ζεῦγος πράξη καθότι προκαλεῖ ἐντὸς τοῦ μυστηρίου γέλωτες καὶ πολλὰ εὐτράπελα. Ὁ ἱερέας θὰ πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ ἀποτρέπει τέτοιες πράξεις καὶ νὰ τονίζει στοὺς μελλονύμφους τὸν σεβασμὸ τοῦ ἑνὸς πρὸς τὸν ἄλλον.
Ἐκ παραδόσεως, ὅπως τὸ σημειώσαμε καὶ προηγουμένως, εἴθισται σὲ μερικὰ μέρη νὰ δίδεται ἀπὸ τὸν ἱερέα στὸν παράνυμφο-κουμπάρο τὸ κοινὸ ποτήριο τῶν μελλονύμφων, δηλ. νὰ πίνει ὁ παράνυμφος ἀπὸ τὸ κρασί. Αὐτὸ δὲν εἶναι κάτι τὸ μεμπτό. Ἴσα ἴσα φανερώνει ὅτι ὁ παράνυμφος εἶναι πολὺ σημαντικὸ πρόσωπο γιὰ τὴ στερέωση καὶ τὴ θεμελίωση τοῦ γάμου τῶν μελλονύμφων.
Ὁ ἱερέας κατὰ τὸν ἀρραβώνα καὶ κατὰ τὸ μυστήριο τοῦ γάμου φορεῖ ἀπαραιτήτως τὸ ἐξώρασόν του, τὸ ἐπιτραχήλιον καὶ τὸ φελώνιον. Ὁ δὲ διάκονος φορεῖ τὴν διακονική του στολή, δηλ. τὸ στιχάριον καὶ τὸ ὀράριόν του. Οἱ ἱερομόναχοι φέρουν κι αὐτοὶ τὸ ἐπιτραχήλιον καὶ τὸ φελώνιόν τους καὶ ὄχι μόνον τὸ ἐπιτραχήλιόν τους.
Στὸ τέλος τοῦ γάμου ἀπαραιτήτως ὀφείλουν οἱ νεόνυμφοι νὰ ὑπογράψουν τὸ πιστοποιητικὸν τελέσεως τοῦ γάμου τους ἐνώπιον τοῦ τελέσαντος τὸ μυστήριον κληρικοῦ καθὼς ἐπίσης ὑπογράφουν καὶ οἱ παράνυμφοι.
Ευχή επί λύσιν στεφάνων την όγδοη ημέρα
Στὸ Εὐχολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας ὑπάρχει μιὰ πολὺ σύντομη ἀκολουθία γιὰ τοὺς νεονύμφους ἡ ὁποία διαβάζεται κατὰ τὴν ὀγδόη ἡμέρα ἀπὸ τῆς τελέσεως τοῦ γάμου τους. Αὐτὴ ἡ εὐχὴ φέρει τὴν ὀνομασία ὡς «Εὐχὴ ἐπὶ λύσιν στεφάνων τῆ ὀγδόῃ ἡμέρᾳ». Πρόκειται γιὰ ἕνα ζεῦγος εὐχῶν.
 Ἡ πρώτη εὐχή: «Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ τοῦ ἐνιαυτοῦ τὸν στέφανον εὐλογήσας…» διαβάζεται στοὺς νεονύμφους γιὰ τὴν εὐλογία τῆς συζυγικῆς συνάφειας ὥστε αὐτὴ νὰ διατηρηθεῖ ἀδιάσπαστη καθ’ ὅλα τὰ χρόνια τῆς ἐπιγείου ζωῆς των. Ἀκολουθεῖ ἡ δεύτερη εὐχὴ μὲ τὴν προτροπὴ τῆς κεφαλοκλισίας «Σύμφωνα καταντήσαντες οἱ δοῦλοί σου, Κύριε…» εἶναι μιὰ συνέχεια τῆς πρώτης εὐχῆς κατὰ τὴν ὁποία ὑπενθυμίζεται στοὺς νεονύμφους ὅτι ὁ γάμος τους τελέσθηκε ὅπως ὁ γάμος τῆς Κανᾶ τῆς Γαλιλαίας, ὅπου ὁ ἴδιος ὁ Κύριος εὐλόγησε τοὺς νεονύμφους, ἔτσι καὶ τώρα συνέβη καὶ στὸν δικό τους γάμο, ὅπου κι ἐδῶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τοὺς εὐλόγησε.
Ἡ δὲ συστολὴ τῶν συμβόλων τῶν στεφάνων τους ποὺ γίνεται αὐτὴ τὴ στιγμὴ ἀπὸ τὸν ἱερέα εὔχεται ἡ Ἐκκλησία νὰ γίνει πρὸς δόξαν τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ μας.
Ὁ ἱερέας βάζει Εὐλογητός, Τρισάγιον, τὸ ἀπολυτίκιον τῆς ἡμέρας ἤ τὰ ἀπολυτίκια τῶν Ἁγίων τὰ ὀνόματα τῶν ὁποίων φέρουν οἱ νεόνυμφοι, Ἐκτενή: «Ἐλέησον ἡμᾶς ὁ Θεός…» καὶ οἱ δύο προαναφερθεῖσες εὐχές καὶ στὸ τέλος κάνει τὴν Ἀπόλυση.
Αὐτὴ ἡ μικρὴ ἀκολουθία τῆς ὀγδόης ἡμέρας ἐπὶ τὴν λύσιν τῶν στεφάνων τῶν νεονύμφων σήμερα δὲν τελεῖται καὶ θὰ πρέπει καὶ πάλι νὰ βρεῖ τὴ θέση της στὴ ζωὴ τῶν νεονύμφων. Εἶναι δὲ θὰ λέγαμε μιὰ καλὴ εὐκαιρία γιὰ τὸν ἱερέα νὰ κρατήσει μιὰ ἐπαφὴ μὲ τὸ νέο εὐλογημένο ζευγάρι κάτι ποὺ θὰ εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ τὴν πνευματικὴ οἰκοδομή τους καὶ τὴν καλλιέργεια τῆς Ὀρθοδόξου πνευματικότητάς τους.
Ὁ ἱερέας μπορεῖ κατ’ αὐτὴν τὴν συνάντηση νὰ τοὺς ὁμιλήσει γιὰ τὴ σημασία τοῦ Ὀρθοδόξου γάμου, γιὰ τὰ ἱερὰ μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ τὴν ἐξομολόγηση, γιὰ τὴν Θεία Κοινωνία καθὼς ἐπίσης νὰ τοὺς ὑπενθυμίσει ὅτι κι αὐτοὶ ὡς χριστιανοὶ εἶναι μέλη τῆς ἐνορίας καὶ μποροῦν νὰ δραστηριοποιηθοῦν κοντὰ στὸ Χριστὸ καὶ τὴν ἁγία Του Ἐκκλησία.

 www.orthmad.gr
hristospanagia3.blogspot.gr