Η Ευθύνη της επιλογής μας. «6. Ἀπό τό Μάαστριχτ στή Λισσαβῶνα» Μέρος Β΄(τελευταίο)

ΙΕΡΟΝ ΚΕΛΛΙΟΝ
ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΠΟΥΡΑΖΕΡΗ
ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΑΣ 

Κεφάλαιο Β΄ 

Οι Έσχατολογικοί καιροί μας

« 6. Ἀπό τό Μάαστριχτ στή Λισσαβῶνα. Τό ὅραμα μιᾶς ἐνωμένης Εὐρώπης. Ἱστορική ἀναδρομή.»  Μέρος Β΄ (σελ. 171- 175)

           ____________________________________

                                  Βιομετρικά διαβατήρια

                                  Ἡλεκτρονικές ταυτότητες

                                   666
                                   Bar code
                                   RFID
                                   Smart cards
                                   Ἐμφυτευόμενα μικροτσιπς

Μέ τήν ΣΕΕ ἡ Εὐρωπαϊκή Οἰκονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) μετονομάζεται σέ Εὐρωπαϊκή Ἕωση (ΕΕ) καί διευρύνονται οἱ ἁρμοδιότητές της, ἐνῷ αὐξάνονται τά ζητήματα γιά τά ὁποῖα τά κοινοτικά ὄργανα ἀποφασίζουν μέ πλειοψηφία (δηλαδή ἐνισχύεται ἡ τάσι ἑνοποιήσεως τῶν κρατῶν μελῶν).
Μέ τή Συνθήκη τοῦ Μάαστριχτ (ΣΕΕ) οὐδεμία νέα νομική ὀντότης προστέθηκε στό πλευρό τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων, ἀφοῦ ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι στερεῖται νομικῆς προσωπικότητος καί ἰδίως τῆς ἱκανότητος συνάψεως διεθνῶν Συνθηκῶν, δικοῦ της προϋπολογισμοῦ καί δικῶν της χρηματοδοτικῶν μέσων. Ὑφίσταται μόνον ὡς πολιτική ὀντότης.
Κύριος σκοπός τῆς ΣΕΕ εἶναι ἡ ἐγκαθίδρυσι καί λειτουργία τῆς ἑνιαίας ἐσωτερικῆς ἀγορᾶς, μιᾶς ἀγορᾶς δηλαδή ἡ ὁποία ὀμοιάζει στήν ἑσωτερική ἀγορά ἑνός κράτους, ὅπου τά ἐμπορεύματα, τά πρόσωπα, οἱ ὑπηρεσίες καί τά κεφάλαια κινοῦνται ἐλεύθερα χωρίς περιορισμούς.
Ἀποφασίζεται ἡ σταδιακή πραγματοποίησι τῆς Οἰκονομικῆς Νομισματικῆς Ἑνώσεως (ΟΝΕ) μέ ἑναῖο νόμισμα μέχρι τῆς 1-1-1999, καθώς καί ἡ ἵδρυσι τῆς Εὑρωπαϊκῆς Κεντρικῆς Τραπέζης.
Θεσπίζεται μέ τή ΣΕΕ ἡ διάρθρωσι τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως κατά πυλῶνες (τίτλοι V καί VI τῆς ΣΕΕ), σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁρίζεται Κοινή Ἐξωτερική Πολιτική καί Πολιτική Ἀσφαλείας (β΄πυλώνας) καί καθιερώνεται Συνεργασία στούς τομεῖς τῆς Δικαιοσύνης καί τῶν Ἑσωτερικῶν Ὑποθέσεων (γ΄πυλώνας).


Ἡ ΚΕΠΠΑ προβλέφθηκε ἀπό τή ΣΕΕ (ἄρθρο 17 παρ.1 ἐδαφ.1) ὅτι θά συμβάλλῃ στήν «προοδευτική διαμόρφωση κοινῆς ἀμυντικῆς πολιτικῆς», ἡ ὀποία «μπορεῖ, σέ δεδομένη στιγμή, νά ὁδηγήσῃ σέ κοινή ἄμυνα». Ἡ ἐγκαθίδρυσι τοῦ γ΄ πυλώνα ἦταν τό ἀναγκαῖο ἐπιστέγασμα τῆς ἐλεύθερης κυκλοφορίας τῶν προσώπων στήν Κοινότητα.
Στό πλαίσιο αὐτοῦ τοῦ πυλώνα καταρτίσθηκε ἡ Σύμβασι ἱδρύσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἀστυνομικῆς Ὑπηρεσίας (Europol) τό 1995 πού ἐδρεύει στή Χάγη καί ἔχει ὡς κύρια ἀποστολή νά διευκολύνῃ τήν ἀνταλλαγή πληροφοριῶν μεταξύ τῶν ἀστυνομικῶν ἀρχῶν τῶν κρατῶν μελῶν καί νά ἀναλύῃ τίς ἐξελίξεις πού ἀφοροῦν τή διεθνῆ ἐγκληματικότητα.
Στό κέντρο, ὡς α΄ πυλώνας, βρίσκεται ἡ κοινοτική συνιστῶσα τῆς Ἑνώσεως δηλαδή, οἱ ἱδρυτικές Συνθῆκες τῶν τριῶν Κοινοτήτων- ΕΚΑΧ, ΕΚΑΕ καί ΕΟΚ-, ὅπως τροποποιήθηκαν ἀπό τή ΣΕΕ. Ὁ στόχος τῆς ΣΕΕ εἶναι ἡ ἐξασφάλισι τῆς θεσμικῆς ἐνότητος αὐτοῦ τοῦ τριπτύχου της Ἑνώσεως.
Ἔτσι δ έ ν  εἶναι δυνατόν ἕνα αὐρωπαϊκό κράτος νά καταστατῇ μέλος μίας ἤ δύο συνιστωσῶν  (πυλώνων) τῆς Ἑνώσεως, ἀποκλείοντας τήν ἄλλη ἤ τις ἄλλες (ἄρθρο 49 παρ. 1 ΣΕΕ).

Ἡ θέσπισι ἀπό τή ΣΕΕ, στό πεδίο τῆς ΕΟΚ, τῶν διατάξεων πού εἰσάγουν τήν ἰθαγένεια τῆς Ἑνώσεως150 (150 Ἡ ἰθαγένεια τῆς Ἐνώσεως ἀπονέμεται αὐτομάτως σέ κάθε φυσικό πρόσωπο, τό ὁποῖο ἔχει τήν ἰθαγένεια ἐνός κράτους μέλους κατά τό ἑσωτερικό δίκαιο τοῦ τελευταίου (ἄρθρο 17 παρ. 1 ΣΕΚ).
Κύριο χαρακτηριστικό τῆς εὐρωπαϊκῆς ἰθαγενείας εἶναι ὁ χαρακτήρας της ὡς ἔμμέσου ἰθαγενείας, ἀφοῦ ἀποκτᾶται κατά τόν ἀνωτέρω τρόπο.
Ἡ Συνθήκη τοῦ Ἄμστερνταμ (1997) προσέθεσε στή διάταξι αὐτή τή διευκρίνισι ὅτι «ἡ ἰθαγένεια τῆς Ἕνωσης συμπληρώνει καί δέν ἀντικαθιστᾶ τήν ἐθνική ἰθαγένεια».) καί ἐκείνων μέ τίς ὁποῖες διευρύνεται ἡ ἁρμοδιότης τῆς Κοινότητος πρός τομεῖς μή οἰκονομικοῦ χαρακτῆρος (τομεῖς πού ἀφοροῦν τίς κοινωνικές καί πολιτιστικές σχέσεις, τήν κοινωνική πολιτική, τήν παιδεία, τήν ἐπαγγελματική ἐκπαίδευσι, τήν νεολαία, τόν πολιτισμό, τήν προστασία τῆς δημοσίας ὑγείας, τήν προστασία τῶν καταναλωτῶν, τό κοινό καθεστώς πού διέπει τή χορήγησι θεωρήσεως (visas) σέ ὑπηκόους τρίτων χωρῶν πού διέρχονται τά ἐξωτερικά σύνορα τῶν κρατῶν μελῶν, τίς μεταφορές, τίς τηλεπικοινωνίες, τήν ἐνέργεια, τή βιομηχανία καί τή συνεργασία γιά τήν ἀνάπτυξι) δικαιολόγησε τήν (ἐπαν)ἱδρυσι τῆς ΕΟΚ ὡς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητος (ΕΚ), τήν ἀποκάλειψι δηλαδή τοῦ ἐπιθέτου «Οἰκονομική» ἀπό τήν ὀνομασία της, καθώς καί τή (μετ)ονομασία τῆς Συνθήκης ἱδρύσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Οἰκονομικῆς Κοινότητος σέ Συνθήκη ἱδρυσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινόητος (ΣΕΚ)151. (151 ΕΕ C224/31-8-1992, σ. 1κἑ.)

Ἀκολούθησε νέα διεύρυνσι τῶν Κοινοτήτων τό 1994 πρός τή κατεύθυνσι τῆς Αὐστρίας, τῆς Σουηδίας καί τῆς Φιλανδίας, γιά νά προστεθοῦν στόν ἀριθμό τῶν 15 κρατῶν μελῶν τά 10 νέα κρατή μέλη πού προσχώρησαν τό 2004 (Τσεχία, Ἐσθονία, Κύπρος, Λεττονία, Λιθουανία, Οὐγγαρία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβενία καί Σλοβακία).
Τέλος, τό 2007 πραγματοποιήθηκε καί ἡ ἔνταξι τῶν χωρῶν τῆς Βουλγαρίας καί Ρουμανίας, ὁπότε ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι ἀριθμεῖ 27 κράτη μέλη.  Οἱ δύο τελευταῖες διερύνσεις μέ ἐξαίρεσι τήν Κύπρο, ἀφοροῦν χῶρες πού μόλις πρίν ἀπό 18 περίπου ἔτη ἀπηλλάγησαν ἀπό τά ἀνελεύθερα καθεστῶτα τῶν κομμουνιστικῶν κομμάτων.

Τό 1997 ὁλοκληρώθηκε μιά σειρά διασκέψεων καί ὑπεργράφη στό Ἄμστερνταμ ἀπό τά κράτη μέλη ἡ ὁμώνυμη Συνθήκη, ἡ ὁποία τροποποίησε τίς τέσσερις προηγούμενες Εὐρωπαϊκές Συνθῆκες, δηλαδή τή ΣΕΕ καί τίς Συνθῆκες γιά τίς τρεῖς Εὑρωπαϊκές Κοινότητες152 (152 ΕΕC340/10-11-1997) (ἁπλοποίησι τῶν κειμένων τῶν ἱδρυτικῶν Συνθηκῶν, κατάργησι ὁρισμένων διατάξεων, πράξεων καί δηλώσεων, ἐπαναρίθμησι τῶν διατάξεων τῆς ΣΕΕ καί ΣΕΚ).
Ἡ Συνθήκη τοῦ Ἄμστερνταμ χάραξε συντονισμένη στρατηγική γιά τήν ἐκγαθίδρυσι ἑνός χώρου ἐλευθερίας, ἀσφαλείας καί δικαιοσύνης σέ συνάρτησι μέ τήν ἐλεύθερη κυκλοφορία τῶν προσώπων και τήν ἀσφάλεια τῶν πολιτῶν (τίτλοι III καί  IV).
Ἐπίσης, μέ τή Συνθήκη αὐτή, τό κεκτημένο τοῦ Σένγκεν153 (153 Τό κεκτημένο τοῦ Σένγκεν συγκροτοῦν οἱ συμφωνίες καί οἱ σχετικές διατάξεις πού ἀπαριθμοῦνται στό Παράρτημα τοῦ Προτοκόλλου (ἀριθ.2) «γιά τήν ἐνσωμάτωση τοῦ κεκτημένου τοῦ Σένγκεν στό πλαίσιο τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης (1997)».
Τό Πρωτόκολλο αὐτό προσαρτήθηκε στή Συνθήκη γιά τήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι (ΣΕΕ) καί στή Συνθήκη περί ἱδρύσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητος (ΣΕΚ). Πρβλ. ἀνωτ., σ. 89-90) κατέστη ἀναπόσπαστο μέρος τοῦ κοινοτικοῦ κεκτημένου154 (154Βλ.ἀνωτ.σημ.140.
                                                                                                            
Συνεπῶς οἱ δραστηριότητες τοῦ «χώρου Σένγκεν», ὄπως ἡ καταγραφή προσωπικῶν δεδομένων καί  τό σύστημα παρακολουθήσεως, διαχέονται στά πολυάριθμα ὄργαν τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως καί τή γραφειοκρατία καθιστώντας τόν ἔλεγχο τους ἀκόμη πιό δύκολο (βλ Τ. Mathiesen, ἔ.ἀ., σ. 2).
Ἱδρύθηκε τό ἀξίωμα τοῦ Ὑπάτου Ἐκπροσώπου τῆς Ἑνώσεως γιά τήν ΚΕΠΠΑ (ἄρθρο 26) καί ἐξοπλίσθηκε ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωσι μέ τή δυνατότητα νά λαμβάνῃ καί νά ἐφαρμόζῃ ἀποφάσεις σχετικές μέ διεθνείς ἀποστολές ἀνθρωπιστικοῦ χαρακτῆρος, ἐκκενώσεως ἐδαφῶν, διατηρήσεως τῆς εἰρήνης καί ἐνόπλου ἐπεμβάσεως γιά τήν ἀντιμετώπισι κρίσεων καί ἀποκαταστάσεως τῆς εἰρήνης.
Σχετικά μέ τή διαξαγωγή δικῶν καί τήν ἐκτέλεσι ἀποφάσεων ἐνθαρρύνεται ἡ συνεργασία τῶν ἐθνικῶν διωκτιτῶν καί δικαστικῶν ἀρχῶν μέσῳ τῆς Εὐρωπαϊκῆς Δικαιοσύνης (Eurojust), λαμβανομένων μεταξύ ἄλλων ὑπ’  ὅψιν τῶν ἀναλύσεων πού πραγματοποιεῖ ἡ Europol (Ἄρθρο 29 καί 31).
Ἔτσι ἀφ’ ἑνός μέν τά κράτη μέλη εὐθύνονται γιά τήν τήρηρησι τῆς δημοσίας τάξεως καί ἀφ’ ἑτέρου γίνεται προσπάθεια γιά κοινοτικοποίησι τῆς εὐρωπαϊκῆς ἀντεγκληματικῆς πολιτικῆς μέ τήν Europol καί τήν Eurojust.
Τό 2001 ὑπεργράφη στή Νίκαια τῆς Γαλλίας ἡ δεύτερη ἀναθεώρησι τῆς ΣΕΕ καί τῶν Συνθηκῶν γιά τήν ἵδρυσι τῶν Εὐρωπαϊκῶν Κοινοτήτων155 , (155 EE C80/10-3-2001), ἐνῷ τό Σχέδιο Συνθήκης γιά τή θέσπισι Συντάγματος τῆς Εὐρώπης156 (156 EE C310/16-12—2004)  ἀποσύρθηκε μετά τά ἀρνητικά δημοψηφίσματα στή Γαλλία καί τίς Κάτω Χῶρες κατά τήν περίοδο Μαΐου - Ἰουνίου 2005.

____________________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα