Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων. Θέμα 10ον «Παναγία-Θεοτόκος» Μέρος Α΄. Αρχ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος

Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων
Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Γιαννακοπούλου
Εκδόσεις Πουρνάρα – Θεσσαλονίκη 

Θέμα 10ον «Παναγία-Θεοτόκος»  Μέρος Α΄ (σελίδων 161-176)

____________________________

ΠΑΝΑΓΙΑ -  ΘΕΟΤΟΚΟΣ

Ὀρθόδοξος: Ἄς ὁμιλήσωμεν καί διά τό πρόσωπον τῆς μητρός τοῦ Κυρίου ὡς Παναγίας καί Θεοτόκου.

Εὐαγγελικός: Εὐχαρίστως.  Διότι ἡμεῖς οὔτε τήν ὀνομασίαν Παναγίαν δεχόμεθα οὔτε Θεοτόκον ὀνομάζομεν ἀλλά μόνον μητέρα τοῦ Κυρίου Χριστοῦ, Χριστοτόκον.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἴδωμεν πρῶτον τήν τιμήν τήν ὀνομασίαν της «Παναγία».

ΠΡΩΤΟΝ: Η ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ

Εὐαγγελικός: Σεῖς οἱ ὀθρόδοξοι ἀποδίδετε μεγάλην τιμήν εἰς τήν Μαρίαν τήν γεννήσασαν τόν Κύριον.  Φθάνετετ μέχρι Παναγιολατρείας .  Εἰς τά εὐαγγέλια ὅμως εὑρίσκομεν περιπτώσεις ὅπου ἡ Μήτηρ τοῦ Κυρίου ἐπιτιμᾶται καί ὑποτιμᾶται ὑπό τοῦ Κυρίου.

Ὀρθόδοξος: Εἴπατέ μου μερικάς ἀπό τάς περιπτώσεις, καθ’ ἄς ἡ Θεοτόκος ὑποτιμᾶται ὑπό τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Εὐαγγελικός: Ὅταν ὁ Κύριος δωδεκαετής ἐδίδασκε εἰς τόν ναόν, οἱ γονεῖς του καί ἰδίως ἡ Μήτηρ του ἐπιτιμήσαντες αὐτόν ἔλαβον τήν ἀπάντησιν: «Οὐκ οἴδατε ὅτι ἐν τοῖς τοῦ Πατρός μου δεῖ εἶναι μέ;». Ἡ Μήτηρ τοῦ Κυρίου ἐνταῦθα ἐπιτιμᾶται ὑπό τοῦ Ἰησοῦ.  Ἡ ἐπιτήμησις αὕτη δέν εἶναι κάποια μικρά ἤ μεγάλη ὑποτίμησις;

Ὀρθόδοξος: Ὄχι! Καί ἰδοῦ διατί.  Ἡ Θεοτόκος ἐγνώριζε βεβαίως κἄτι τό μεγαλειώδες διά τόν Υἱόν της, δέν ἔμαθε ὅμως εὐθύς ἀμέσως ὅλον τό μεγαλεῖον τοῦτο τοῦ Υἱοῦ της. Ἐλάμβανε γνῶσιν τούτου βαθμηδόν καί κατ’ ὀλίγον διά τῶν διαφόρων περιστάσεων, ὄπως εἶναι τά λόγια τῶν ποιμένων πού εἶπον πρός αὐτῆν, ἡ προσκύνησις τῶν μάγων, πού εἶδε τά λόγια τοῦ Συμεών τά ὁποῖα ἤκουσε καί ἐδῶ ἡ ἐπιτίμησις τοῦ Κυρίου.
Τά λόγια ταῦτα ἡ Θεοτόκος «συνετήρει συμβάλλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς», Λουκ., 1,10, ἐνεθυμεῖτο καί ἔθετε μέσα εἰς τήν καρδίαν της τόν ἕν πλησίον τοῦ ἄλλου. Ἐκ τῶν λόγων αὐτῶν ἐσχημάτιζε τήν εἰκόνα τοῦ μεγαλείου τοῦ Υἱοῦ της.
Οὕτω ἡ Θεοτόκος προώδευε εἰς τήν γνώσιν τοῦ Υἱοῦ της. Καί ὅπως ὁ Κύριος «προέκοπτε σοφίᾳ καί ἡλικίᾳ»καί οὐδέν ἐπίμεπτον εἶχε ἡ πρόοδός του αὕτη, κατά παρόμοιον τρόπον καί ἡ Θεοτόκος ἐπιτιμωμένη καί προοδεύουσα ἐν τῇ γνώσει τοῦ Υἱοῦ της οὐδεμίαν ὑποτίμησιν ἐλάμβανε ἐκ τῆς ἐπιτιμήσεως αὐτῆς.
«Προέκοπτε» καί αὕτη «σοφίᾳ» ἐν τῇ γνῶσει τοῦ Υἱοῦ της ὡς καί ὁ Υἱός της.

Εὐαγγελικός: Καλά, ἔστω ἡ ἐπιτίμησις ἐδῶ τοῦ Κυρίου πρός αὐτήν δέν εἶναι ὑποτίμησις αὐτῆς ἀλλά πρόοδος ἐν τῇ γνώσει τοῦ Υἱοῦ της.
Ὅταν ὅμως κἄποια γυναῖκα ἐκ τοῦ ὄχλου ἀκούσασα τά ὡραῖα τοῦ Κυρίου λόγια εἶπε: «Μακαρία ἡ κοιλία ἡ βαστάσασέ σε..» ἐννοοῦσα τήν Μητέρα τοῦ Κυρίου, ὁ Κύριος ἀπαντᾷ: «μενοῦνγε, μακάριοι οἱ ἀκούοντες τόν λόγον τοῦ Θεοῦ» Λουκ. 11, 27 δέν νομίζετε, ὅτι μέ τό «μενοῦνγε» τό ὁποῖον σημαίνει «περισσότερον» θεωρεῖ ὁ Κύριος περισσότερον μακάριον ἀνώτερον τῆς μητρός του πάντα ἄνθρωπον, ὁ ὁποῖος ἀκούει τόν λόγον του Θεοῦ;

Ὀρθόδοξος: Ἐδῶ ὁ Κύριος ἀπευθύνεται κυρίως εἰς τήν νοοτροπίαν τῆς γυναικός τοῦ ὄχλου καί ὄχι εἰς τήν ἀξίαν τῆς Θεοτόκου. Ἀπευθύνεται εἰς τήν γυναῖκα τοῦ ὄχλου, ἡ ὁποῖα κοσμικῶς κρίνουσα τά πράγματα μακαρίζειν τήν Θεοτόκον ὡς ἔχουσαν αἵματος συγγένειαν μέ τόν Ἰησοῦν, ὡς μάνα του μόνον.
Λέγει δηλαδή ἡ γυνή ἐκείνη, ὅ,τι θά ἔλεγε καί σήμερον μιά γυναῖκα τοῦ κόσμου: «Εὐτυχισμένη εἶναι ἡ μάννα πού σέ ἐγέννησε καί ἀνέθρεψε»ἀδιαφόρως ἐάν ἡ Μάννα αὕτη ἔχει ἀξίαν αὐτή καθ’ ἑαυτήν ἤ ὄχι».

Εὐαγγελικός: Πῶς θά μοῦ τό ἀποδείξητε αὐτό;

Ὀρθόδοξος: Ἁπλούστατα! Ὁ ἄγγελος ὀνομάζει τήν Θεότόκον «κεχαριτωμένην» ἡ Ἐλισάβετ «πληθεῖσα Πνεύματος Ἁγίου» ὀνομάζει αὐτήν «εὐλογημένην ἐν γυναιξί» ἡ ἴδια ἡ Θεοτόκος προφητεύει διά τόν ἑαυτό της: «ἀπό τοῦ νῦν μακαριοῦσι με πᾶσαι αἱ γεννεαί».
Διά ποῖον ἤ διά ποίαν ἄλλη ἐλέχθησαν τόσοι ἔπαινοι; Δι’ οὐδένα. Ἄρα εἶναι ποτέ δυνατόν νά εὑρεθῇ ἄλλος ἀνώτερος μακαριώτερος ταύτης;
Ἀσφαλῶς ὄχι!  Ἑπομένως ἐκεῖνο τό «μενοῦνγε» = περισσότερον τοῦ Κυρίου πρός τήν γυναῖκα τοῦ ὄχλου ἀπευθύνεται εἰς τήν κοσμικήν νοοτροπίαν τῆς γυναικός ταύτης τοῦς ὄχλου καί ὄχι εἰς τήν πραγματικήν ἀξίαν τῆς Θεοτόκου, διότι δέν εἶναι δυνατόν, ὡς εἴπομεν, νά εὑρεθῇ τις ἴσος ἄρα οὐδέ ἀνώτερος μακαριότερος τῆς Θεοτόκου.

Εὐαγγελικός: Καλά αὐτά: Εἰς τόν γάμον ἐν Κανᾶ διατί ὁ Κύριος ἐπετίμησε τήν μητέρα του; Ὅταν δηλ. αὕτη εἶπε πρός Αὐτόν «οἶνον οὐκ ἔχουσι» ὁ Κύριος ἀπαντᾷ: «Τί ἐμοί καί σύ γύναι; Οὕτω ἤκει ἡ ὥρα μου» Ἰωαν. 2,4. Μικρά ἐπιτίμησις καί ὑποτίμησις εἶναι αὐτή;

Ὀρθόδοξος: Ἐάν ἡ ἐπιτίμησις αὔτη τοῦ Κυρίου εἶχε ὑποτίμησιν, πῶς τολμᾷ ἡ Θεοτόκος νά εἴπῃ εὐθύς ἀμέσως εἰς τούς ἐκεῖ ἀνθρώπους: «Ὅ,τι ἄν λέγῃ ὑμῖν ποιήσατε», ὅ,τι σᾶς εἴπη ὁ Υἱός μο κάμετέ το; Ἡ Θεοτόκος θά ἔπρεπε νά σουφρώσῃ καί νά μή τολμήσῃ νά ἀνοίξῃ τό στόμα της, ἄν ἐπετιμᾶτο ἀποπεμπομένη.
Καί τό σπουδαιότερον δεύτερον εἶναι, ὄτι ὁ Κύριος ἐκπληροῖ τήν αἴτησίν της, διότι μεταβάλλει τό ὕδωρ εἰς οἶνον. Ἔπειτα τρίτον δέν σοῦ κάμνει ἐντύπωσιν ἡ πρότασις τῆς Θεοτόκου περί θαυματουργικῆς ἐμφανίσεως οἴνου, τήν ὁποίαν κάμνει πρός τόν Υἱόν της καί τήν ἀποδοχήν τοῦ αἰτήματός της ἀργά ἤ σύντομα ὑπό τοῦ Υἱοῦ της;
Δέν περιποιεῖ τιμήν διά τήν Θεοτόκον ἡ πρός τόν Υἱόν της πρότασις περί θαυματουργίας καί ἡ ὑπό τοῦ Υἱοῦ της ἐκπλήρωσις τῆς αἰτήσεώς της; Δέν ἐγνώριζε ἡ Θεοτόκος τήν ὥραν τῆς μεταβολῆς τοῦ ὕδατος εἰς οἶνον, ἐγνώριζε ὅμως τό γεγονός.
Διά τό πρῶτον ἐπετιμήθη, διά τό δεύτερον ἡμείφθη, εἰσηκούσθη.  Διατί τονίζετε μόνον τό πρῶτον ὄχι ὅμως καί τό δεύτερον;

Εὐαγγελικός: Καλά ὅλα αὐτά. Ὅταν ὅμως ἡ Μήτηρ τοῦ Κυρίου μέ τούς ἀδελφούς τοῦ Κυρίου ἐζήτησαν νά ἴδουν τόν Ἰησοῦν κηρύττοντα ἐντός οἴκου καί εἶπον πρός τόν Ἰησοῦν: «Ἡ μήτηρ σου καί οἱ ἀδελφοί σου ἔξω ἐστήκασι ζητοῦντες σοι λαλῆσαι»
Καί ὁ Κύριος ἀπήντησε: «Ὅστις ἄν ποιήσῃ τό θέλημα τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς αὐτός μου ἀδελφός καί ἀδελφή καί μήτηρ ἐσίτν» Ματθ. 12,50.  Δέν εἶναι ἐδῶ μία περφρόνησις τοῦ Κυρίου πρός τήν Μητέρα του; Ὁ Ἱερός Χρυσόστομος ἀποδίδει εἰς ἐγωϊστικόν ἐλατήριον τήν ἐνέργειαν ταύτης τῆς Θεοτόκου.

Ὀρθόδοξος: Δέν θέλω να εἴπω, ὄτι ἡ Θεοτόκος ἦτο ἀναμάρτητος, ἴση μέ τήν Θεόν.  Κάθε ἄλλο! Πρίν ἔλθῃ τό Πνεῦμα τό Ἅγιον εἶχε τάς ἐλλέψεις της ὡς ἄνθρωπος.  Πάντως ὅμως εἶναι ἀνωτέρα ὄχι τοῦ Θεοῦ ἀλλά ὄλων τῶν ἁγίων καί διά τοῦτο ὀνομάζεται Παναγία.

Εὐαγγελικός: Πῶς θά μοῦ ἀποδείξητε ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία ἦτο ἀνωτέρα ὄλων τῶν ἁγίων;

Ὀρθόδοξος: Διά τήν Θεοτόκον ἔχομεν ῥητήν τήν βεβαίωσιν τῆς Γραφῆς (Λουκ. 1,19) ὅτι ἦτο τόσον προσεκτική εἰς τά λόγια τά ἀφορῶντα τόν Υἱόν της, ὥστε «συνετήρει πάντα τά ρήματα ταῦτα συμβάλλουσα ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτῆς».  
Διά ποῖον ἄλλον ἅγιον ἔχομεν τήν πληροφορίαν ταύτην καί μάλιστα ὑπό τῆς Ἁγίας Γραφῆς βεβαιωμένην; Δεύτερον: Γνωρίζομεν ὅτι ἠ σταυρική θυσία τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἐκείνη ἡ ὁποία ἐλυτρώσατο ἡμᾶς καί ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος συμπάσχει μετά τοῦ Ἰησου θά συνδοξασθῇ «εἴπερ συμπάσχομεν και συνδοξασθῶμεν». Ρωμ. 8,17.  
Διά τήν Θεοτόκον ἡ Γραφή μᾶς λέγει ὅτι αὕτη μετ’ ἄλλων γυναικῶν «εἰστήκεσεν παρά τῷ σταυρῷ»Ἱωάν. 19,25.  Διύναται τις νά φαντασθῇ ποῖον πόνον θά ᾐσθάναετο αὕτη ὡς μήτηρ βλέπουσα τόν Υἱόν της κρεμάμενον εἰς τάς πληγάς Του!  Ἡ ἴδια ἡ Γραφή παρομοιάζει τόν πόνο της μέ ῥομφαία διερχομένην τήν καρδίαν της ὅπως λέγει πρός αὐτήν ὁ Συμεών Λουκ. Β, 35. 
Ἀφοῦ λοιπόν αὕτη ἐδοκίμασε τόν μεγαλύτερον πόνον διά τόν σταυρόν τοῦ Χριστοῦ διατί νά μή ἔχῃ καί τήν μεγαλυτέραν δόξαν κατά τό «εἴπερ συμπάσχομεν καί συνδοξασθῶμεν» τοῦ Ἀποστ. Παύλου; Ἀνήκει λοιπόν εἰς αὐτήν ἡ τιμή Παναγία ὡς ἀνωτέρα τῶν ἁγίων! 

______________________________


Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα