Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου. Τί κάνει ἡ ἀγάπη καὶ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ

Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου

ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ ( Ἔκδ. ῾Ι.Μ. Χρυσοπηγῆς, Χανιὰ 2003)

(Παρατίθεται ἕνα ἀπόσπασμα ὅπου ὁ Γέροντας Πορφύριος διηγεῖται πῶς μιὰ νέα κοπέλα γλίτωσε ἀπὸ τὴν αὐτοκτονία μὲ τὴ θαυματουργικὴ ἐπέμβαση τοῦ Γέροντος Πορφυρίου καί ἀκολουθεῖ σχολιασμός ἀπό τόν ἀρχιμ. Σαράντη Σαράντο πού ἔγινε στά πλαίσια κηρύγματός του κατά τόν Κατανυκτικό Ἑσπερινό τῆς Ε´Κυριακῆς τῶν Νηστειῶν 2003, καθώς καί ἀπαντήσεις πού ἔδωσε σέ δύο σχετικές ἐρωτήσεις).

Τί κάνει ἡ ἀγάπη καὶ ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ (σελ. 151- 154)

Τὰ χρόνια μετὰ τὸν πόλεμο ἦταν πολὺ δύσκολα κι οἱ ἄνθρωποι ἀγωνίζονταν γιὰ νὰ ζήσουν.  Ἐγώ, ὅπως σᾶς εἶπα, τὴν ἐποχὴ ἐκείνη ἤμουν στὴν Πολυκλινική. Πολλὰ περιστατικὰ θυμᾶμαι ἀπ᾿  τὰ χρόνια ἐκεῖνα. Ἀκοῦστε ἕνα ἀπ᾿  αὐτά.

Ἡ ῎Εφη ἦταν δεκαοκτὼ χρονῶν κι ἔμενε τὸ καλοκαίρι μὲ τοὺς γονεῖς της καὶ τὸν ἀδελφὸ της στὸ Μπογιάτι. Εἶχαν περιβόλι μὲ κηπευτικὰ καὶ τὰ πουλοῦσαν. Ἕνα βράδυ ἡ μητέρα τῆς ῎Εφης τὴν ἔστειλε σ’ ἕνα μαγαζάκι ἐκεῖ κοντά, ν’  ἀγοράσει πετρέλαιο γιὰ τὴ λάμπα. Σημειῶστε ὅτι δὲν εἶχαν τότε ρεῦμα. Ἐπιστρέφοντας πρὸς τὸ σπίτι, ἡ ῎Ἐφη συναντάει στὸ δρόμο ἕνα ἀγόρι, συμμαθητή της. Μιλοῦσαν γιὰ τὰ μαθήματα. Τὸ σημεῖο, ὅμως, ποὺ εἶχαν σταματήσει βρισκόταν πίσω ἀπὸ ἕνα φορτηγὸ αὐτοκίνητο. Τὴ στιγμὴ ἐκείνη πέρασε ὁ ἀδελφὸς τῆς Ἔφης καὶ τοὺς εἶδε νὰ κουβεντιάζουν. Τὸ παρεξήγησε, γιατὶ πίστεψε ὅτι πονηρὰ κουβεντιάζουν καὶ τὸ εἶπε στὴ μητέρα τους.

῾Η  Ἔφη μᾶς ντροπιάζει, εἶπε, κουβεντιάζει στὸ δρόμο μ’  ἕνα ἀγόρι.

΄Όταν ἔφτασε στὸ σπίτι ἡ Ἔφη, ἡ μητέρα της τὴ μάλωσε πολὺ καὶ τὴν ἔδειρε. Τότε οἱ ἀρχὲς ἦταν πολὺ αὐστηρές. Ἡ Ἔφη πικράθηκε πολύ. Ἐπαναστάτησε γιὰ τὴν ἀδικία καὶ τὴν καχυποψία τοῦ ἀδελφοῦ της.

Τὴν ἄλλη μέρα γύρισε στὸ σπίτι ὁ πατέρας, ποὺ ἔλειπε. Ἐκεῖνος τῆς φέρθηκε διαφορετικά, δηλαδὴ μὲ κατανόηση καὶ καλὸ τρόπο.

-᾿Εγώ, δὲν τὰ πιστεύω αὐτά, τῆς λέει.  Ἔλα, πᾶμε νὰ ποτίσουμε τὸ περιβόλι. Ἐσὺ θὰ κάθεσαι καὶ ὅπου βλέπεις πὼς ποτίζεται μιὰ βραγιὰ θά μοῦ λὲς νὰ γυρίζω τὸ νερὸ σ’  ἄλλη βραγιά.

῎Ετσι ἔγινε. Ἡ  Ἔφη, ὅμως, δὲν εἶχε κοιμηθεῖ καθόλου τὴν προηγούμενη νύχτα. Ἡ στενοχώρια καὶ ἡ ἀδικία τὴν πνίγανε. Ἀπελπίστηκε κι ἀποφάσισε νὰ θέσει τέρμα στὴ ζωή της. Τὴν ὥρα, λοιπόν, ποὺ ξεκινοῦσαν μὲ τὸν πατέρα της γιὰ τὸ περιβόλι ἔκανε ἕνα σχέδιο. Νὰ πάρει ἕνα γεωργικὸ φάρμακο καὶ τὸ βραδάκι, μετὰ τὸ πότισμα, κρυφὰ νὰ τὸ πιεῖ καὶ νὰ πεθάνει. Σκεφτόταν: «Νὰ δῶ τότε, θὰ μὲ ἀγαποῦν;»  Πῆρε λοιπὸν τὸ φάρμακο, τὸ ἔβαλε στὴν τσέπη της καὶ περίμενε νὰ βραδιάσει γιὰ νὰ τὸ πάρει.  Δὲν ἄργησε νὰ ἔλθει ἡ δύσκολη ὥρα.  Ὁ πατέρας ἀμέριμνος τῆς λέει:

-Πήγαινε στὴν ἄκρη τοῦ περιβολιοῦ νὰ κλείσεις τὸ νερό.

Πῆγε γρήγορα. Ἦταν ἀθέατη. Κανεὶς δὲν ὑπῆρχε γύρω της. Ὁ πατέρας ἀρκετὰ μέτρα μακριὰ κι ἐκείνη τρέχοντας ἔβαλε τὸ χέρι στὴν τσέπη. Ἐκείνη ἀκριβῶς τὴ στιγμὴ ἀκούει βήματα. Δὲν πρόλαβε νὰ κουνηθεῖ κι ἐμφανίζεται μπροστὰ της κάποιος ἄγνωστος ἱερέας. Τὴν χαιρετάει καὶ τῆς λέει:

-῎Εφη μου, ξέρεις πόσο ὡραῖος εἶναι ὁ Παράδεισος! Φῶς, χαρά, ἀγαλλίαση. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὅλος φῶς καὶ σκορπάει τὴ χαρὰ καὶ τὴν ἀγαλλίαση σὲ ὅλους. Μᾶς περιμένει στὴν ἄλλη ζωή, γιὰ νὰ μᾶς χαρίσει τὸν παράδεισο. ῾Υπάρχει ὅμως κι ἡ κόλαση, ποὺ εἶναι ὅλο σκοτάδι, λύπη, στενοχώρια, ἀγωνία, κατάθλιψη. Ἂν πάρεις αὐτὸ ποὺ ἔχεις στὴν τσέπη σου, θὰ πᾶς στὴν κόλαση. Πέταξέ το, λοιπόν, γιὰ νὰ μὴν χάσουμε τὴν ὀμορφιὰ τοῦ Παραδείσου.

Ἡ Ἔφη τὰ ἔχασε στὴν ἀρχή, ἀλλὰ μετὰ ἀπὸ λίγο λέει στὸν ἱερέα, ἀφοῦ, χωρὶς νὰ τὸ καταλάβει, εἶχε πετάξει τὸ φάρμακο:

-Περιμένετε νὰ φωνάξω καὶ τὸν πατέρα μου νά σᾶς δεῖ.

Τρέχει  μὲς στὸ περιβόλι. Χάθηκε περνώντας τὶς ψηλὲς καλαμποκιές, γιὰ νὰ βρεῖ τὸν πατέρα της. Τὸν ηὗρε καὶ τοῦ λέει:

-Πατέρα, ἔλα γρήγορα νὰ δεῖς ἕναν ἱερέα, ποὺ ἦλθε στὴν ἄκρη τοῦ περιβολιοῦ μας.

Ὅταν, ὅμως, φτάσανε στὸ σημεῖο ποὺ ἔπρεπε νὰ περιμένει ὁ ἱερέας, δὲν ὑπῆρχε κανεὶς ἐκεῖ.

Γιὰ πολὺ καιρὸ ἡ Ἔφη δὲν μποροῦσε νὰ ἐξηγήσει ὅλα ὅσα τῆς συνέβησαν ἐκεῖνο τὸ βράδυ. Δὲν μποροῦσε νὰ ἐξηγήσει τὴν ἐξαφάνιση τοῦ ἱερέα. Ἐπιθυμοῦσε νὰ τὸν ξαναβρεῖ. Τῆς εἶχε σώσει τὴ ζωή.

᾿Εν τῷ μεταξύ, κάθε χειμώνα κατέβαιναν στὴν Ἀθήνα ὅλη ἡ οἰκογένεια. Ἡ Ἔφη πήγαινε πολλὲς φορὲς στὴ νονά της, ποὺ ἦταν πολὺ θρῆσκα, κι ἔμενε μεγάλο διάστημα κοντά της. Ἡ νονὰ της συνήθιζε νὰ δέχεται στὸ σπίτι της καὶ νὰ φιλοξενεῖ θεολόγους, ἱερεῖς, μοναχούς. Κάποια φορά, λοιπόν, ποὺ ἡ Ἔφη πῆγε στὴ νονά της, στὸ σαλόνι εἶχε μιὰ ἐπίσκεψη. Ἡ Ἔφη δὲν γνώριζε ποιὸς ἦταν. Ἡ νονὰ σὲ μιὰ στιγμὴ ἔρχεται στὴν κουζίνα καὶ λέει τῆς Ἔφης:

-῎Έφη, ἑτοίμασε γλυκὸ καὶ καφὲ καὶ φέρτα στὸ σαλόνι γιὰ τὸν ἐπισκέπτη.  

῾Η  Ἔφη τὰ ἑτοίμασε. Καθυστέρησε, ὅμως, λίγο καὶ τὴν ὥρα ποὺ τὰ πήγαινε, ἡ νονὰ τὴν πρόλαβε. Τῆς λέει λοιπόν:

-῎Όχι αὐτὸ τὸ δίσκο. Βάλε τὸν ἀσημένιο, γιατί ἡ ἐπίσκεψη εἶναι ἐπίσημη.

Γύρισε ἡ Ἔφη στὴν κουζίνα, ἄλλαξε τὸ δίσκο καὶ τὸν πῆγε στὸ σαλόνι. Ἀλλὰ τὶ νὰ δεῖ!  Πῆγε νὰ τῆς πέσει ὁ δίσκος ἀπ᾿  τὰ χέρια. Βλέπει μπροστὰ της τὸν ἱερέα ποὺ εἶχε ἐμφανιστεῖ ἐκεῖνο τὸ δύσκολο γι᾿  αὐτὴν βράδυ στὸ περιβόλι τους.

-Εἶμαι ὁ πατὴρ Πορφύριος, τῆς λέω χαμογελώντας.

Ἔτσι γνωριστήκαμε μὲ τὴν Ἔφη κι ἀπὸ τότε ἔχουμε μεγάλη φιλία. Ἔκανε οἰκογένεια μὲ πολλὰ παιδιά. Τὴν εὐλόγησε ὁ Θεός. Βλέπετε τί τρόπους μπορεῖ νὰ μεταχειριστεῖ ὁ Θεός, ὅταν θέλει νὰ σώσει ἕναν ἄνθρωπο;

Σ χ ο λ ι ασ μ ό ς
(ἀρχιμ. Σαράντη Σαράντου)

π. Σαράντης: ῾Η κατάληξη αὐτοῦ τοῦ περιστατικοῦ  δείχνει τή μεγάλη ἀγάπη ποὺ εἶχε ὁ  Γέροντας Πορφύριος , πού ἦταν συνδυασμένη  μέ αὐτό τό χάρισμα πού τοῦ εἶχε δώσει ὁ Θεός, τό διορατικό. Καί φαίνεται ὅτι περνοῦσε ὁ Γέροντας ἀπό ἐκεῖ καί μέ τό διορατικό του χάρισμα κατάλαβε τήν ταλαιπωρία αὐτῆς τῆς μικρῆς, καί ἐμφανίσθηκε, τοῦ Κυρίου συνευδοκοῦντος καί διευθετοῦντος τά πράγματα ἔτσι, ἐμφανίσθηκε ἐκεῖ σ᾿  αὐτό τό παιδί γιά νά μήν καταστραφεῖ ἀπό τήν παραπλάνηση πού τῆς εἶχε γίνει πρωτύτερα ἀπό τούς λογισμούς πού τῆς εἶχε βάλει ὁ πονηρός.

῎Αν συνδυάσουμε τώρα καί τήν ἀρχή καί τήν αἰτία αὐτοῦ τοῦ χαρίσματος πού εἶχε ὁ Γέροντας Πορφύριος, πάλι συνδέεται μέ τήν ἀγάπη, γιατί ἔλεγε ὁ Γέροντας ὅτι, ὅταν ἤτανε δεκαοκτώ πρός τά δεκαεννιά ἐτῶν καί ἦταν στό Ἅγιον ῎Ορος , ἕνα ἀπόγευμα μπῆκε περπατώντας ἐκεῖ στίς ὡραῖες περιοχές  τῶν Καυσοκαλυβίων, σ᾿  ἕνα μικρό ναό, σ᾿  ἕνα  ἐξωκκλήσι θά λέγαμε. Καί ἐκεῖ εἶδε ἕναν μεγάλης ἡλικίας ἱερέα  νά βρίσκεται μέσα στό ἐκκλησάκι αὐτό καί νά προσεύχεται κάνοντας ἐδαφιαῖες μετάνοιες, μεγάλες μετάνοιες και λέγοντας "Κύριε ᾿Ιησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με". Λέγει ὁ Γέροντας Πορφύριος ὅτι καθόταν καί ἀπνευστί τόν κοίταζε ἀπό πίσω, καί δέν ἔκανε θόρυβο, δέν προχώρησε περισσότερο γιά νά μήν τόν διακόψει καί γιά νά ἀπολαμβάνει ὁ ἴδιος αὐτό τό ὑπέροχο  θέαμα καί τό ὑπέροχο περιστατικό, γιατί , λέει, αὐτός ὁ Γέροντας, παρ᾿  ὅτι ἦταν μεγάλης ἡλικίας,  πάνω ἀπ᾿   τά ὀγδόντα, ὅμως εἶχε αὐτήν τήν παιδική ἱκανότητα καί τήν νεανική ἱκανότητα νά κάνει ἐδαφιαῖες μετάνοιες  πάρα πολλές, καί νά προσεύχεται κατ᾿  αὐτόν τόν τρόπο, προσφέροντας σῶμα καί ψυχή γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ  στόν Χριστό.

Καί μετά ἀπό αὐτήν τήν παρακολούθηση   καί τή συμμετοχή στήν προσευχή αὐτοῦ τοῦ ὑπερήλικος ἁγίου Γέροντος, λέει ὁ πατήρ Πορφύριος ὅτι κάτι μπῆκε μέσα μου, κάτι μπῆκε μές στήν ψυχή μου. Καί κάπου ἀλλοῦ, λέει ὁ Γέροντας, ὅτι ἡ πνευματική μας ζωή, ἡμῶν τῶν χριστιανῶν, μοιάζει μέ τά  συγκοινωνοῦντα δοχεῖα. ῎Εχει καλό ὁ ἄλλος, καλό θά ἔλθει καί σέ μᾶς. ῎Εχει τό κακό; μᾶς ἐπηρεάζει κι ἐμᾶς τό κακό, στό βαθμό βέβαια πού εἴμαστε ἀνοχύρωτοι καί ἀκάλυπτοι ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ. 

Αὐτή λοιπόν ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό πού εἶχε αὐτός ὁ ἅγιος Γέροντας, μεταβιβάστηκε στήν εὐαίσθητη νεανική ψυχή τοῦ πατρός Πορφυρίου καί τοῦ ὁριστικοποίησε, δέν  θέλω νά πῶ ἐπαγίωσε, δέν ταιριάζει τό ρῆμα, δυνάμωσε τήν ἀγάπη του πρός τόν Χριστό, κι ἀπό ᾿κεῖ καί πέρα εἶχε συνδυάσει τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ μέ τήν φλογερή ἀγάπη  αὐτοῦ τοῦ ὑπερήλικος Γέροντος καί ὅλα αὐτά μεταβιβάστηκαν, μετασχηματίστηκαν, στό χάρισμα τό διορατικό, τό ὁποῖο εἶναι προέκταση καί ἔκφραση αὐτῆς τῆς μεγάλης ἀγάπης τοῦ Γέροντος Πορφυρίου πρός τόν Χριστό.  Καί μέσα σ᾿  αὐτήν τήν ἀγάπη πρός τόν Χριστό λειτουργοῦσε παράλληλα καί ἡ ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο. Γιατί δέν ξεχωρίζεται ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό  ἀπό τήν ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο, γι᾿ αὐτό καί ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ εὐαγγελιστής, λέει, ὅτι αὐτός πού ἰσχυρίζεται ὅτι ἀγαπάει τόν Χριστό καί δέν ἀγαπάει τόν ἀδελφό του, εἶναι ἀνθρωποκτόνος καί κάπου ἀλλοῦ, λέει ὅτι εἶναι ψεύστης. Γιατί δέν εἶναι δυνατόν νά ἀγαπᾶς τόν Χριστό καί νά μήν ἀγαπᾶς τόν ἄνθρωπο, τούς ἀνθρώπους.

῾Ο ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος, λέει, ὅτι κι ἄν νομίζεις ὅτι ἀγαπᾶς ὅλους τούς ἀνθρώπους καί ἔχεις ἔχθρα ἤ ἀντιπάθεια ἤ κάποια ἀπόσταση ἤ κάποια  κρατήματα πρός ἕναν ἄνθρωπο καί μόνον πρός ἕναν, σημαίνει ὅτι κι ἄν καί οἱ ἄλλοι σοῦ δώσουν τίς ἀντίστοιχες ἀφορμές, τό ἴδιο θά συμπεριφερθεῖς. Καί ἑπομένως ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό καί ἡ ἀγάπη πρός τόν ἄνθρωπο εἶναι ἐλλειμματικές, δέν εἶναι σωστή ἡ ἀγάπη.

῎Ετσι, λοιπόν, τόν χρησιμοποιοῦσε τόν Γέροντα Πορφύριο ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ γιά νά εἶναι ναυαγοσώστης. Καί πόσους  ἀνθρώπους δέν βοήθησε μεταγενέστερα; Γιατί τό χάρισμά του αὐτό τό ἔκρυβε καί δέν τό ἐκδήλωνε ἀπ᾿  αὐτῆς τῆς μικρᾶς ἡλικίας, γιατί καταλάβαινε κι ὁ ἴδιος ὅτι δέν εἶναι δυνατόν νά λανσάρει αὐτό τό χάρισμα καί νά μήν κινδυνεύσει ἀπό κάποιους κινδύνους πνευματικούς. ῎Ηδη, ὅταν ἦταν ἐφημέριος στήν Πολυκλινική,  δέν εἶχαν μάθει οἱ ἄνθρωποι ὅτι εἶχε αὐτό τό χάρισμα καί πολύ ἀργότερα, σέ προχωρημένη ἡλικία, κάπου στά πενήντα του, ἄρχισε νά τό φανερώνει, μᾶλλον νά φανερώνεται, ὄχι νά τό φανερώνει, ἀπό τή χρήση πού ἔκανε κι ἀπό τή βοήθεια πού προσέφερε στούς ἀνθρώπους. Καί ἐφ᾿  ὅσον οἱ ἄνθρωποι ἐβοηθοῦντο μ᾿  ἕναν ἀποτελεσματικό τρόπο, καταλάβαιναν μέ ποιόν ἄνθρωπο ἔχουν νά κάνουν, καί ἐδόξαζαν τό Θεό γιατί σέ μιά τόσο δύσκολη καί ὁριακή ἐποχή, μεταπολεμική, καί σέ μιά ἐποχή πού πάρα πολλές προπαγάνδες μή ὀρθόδοξες καί μή  ἑλληνικές δροῦσαν στήν πατρίδα μας, ἐνεφάνισε καί αὐτόν τόν ἄνθρωπο, ἀλλά καί ἄλλους ἀνθρώπους παραπλησίους, τόν πατέρα Παΐσιο, τόν πατέρα ᾿Ιάκωβο καί ἄλλους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι μέ τήν καθαρή ὀρθόδοξη  θεανθρώπινη ἀγάπη τους καί πίστη τους προσέφεραν πάρα πολλά. Καί βλέπετε, ἐνῶ εἶναι "πεθαμένος", σέ εἰσαγωγικά τό πεθαμένος, ἐνῶ πλέον δέν εἶναι κοντά μας, τοπικά, σωματικά, ὅμως, ὅλη αὐτή ἡ σοφία πού προέρχεται ἀπό τήν ἀγάπη, βρίσκεται μαζί μας, καί τόσο οὐσιαστικά βοηθάει καί τίς ἐπερχόμενες γενιές. Γιατί αὐτό τό θαῦμα πού ἐπιτελεῖται στή ζωή τῶν ῾Αγίων τῆς ᾿Εκκλησίας μας εἶναι ἕνα θαῦμα πού τούς καθιστᾶ ἀνθρώπους οἰκουμενικούς καί καθολικούς. Δηλαδή εἶναι ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι ξεπερνοῦν τό χρόνο καί τόν τόπο καί δέν εἶναι χρήσιμοι μόνον γιά τή γενιά τους, ἀλλά εἶναι καί γιά τίς ἐπερχόμενες γενιές, γιατί ἡ  βοήθεια πού προσφέρουν εἶναι διά τῆς χάριτος, διά τοῦ ἁγίου Πνεύματος, εἶναι διά τῆς χάριτος τοῦ Χριστοῦ μας, καί ἐφ᾿  ὅσον μόνο τόν Χριστό οἱ ἄνθρωποι αὐτοί κηρύσσουν καί τόν Χριστό θέλουν νά μορφώσουν καί μορφώνουν στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων, ὁ Χριστός ἐνεργεῖ μέσω αὐτῶν καί διαδίδεται καί μεταδίδεται. Εἶναι ὁ διαδιδόμενος καί μεταδιδόμενος Χριστός μέσω τῶν ἁγίων. Καί αὐτό εἶναι τό θαῦμα τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, πού μέσω ἀνθρώπων κοινῶν, ἀλλά θεοφωτίστων στή συνέχεια, μεταδίδει τά θαυμάσιά Του, τά μυστήριά Του καί ὅλο αὐτό τό μεγαλεῖο τῆς Τριαδικῆς Θεότητος στούς ἀνθρώπους.

Νά σχολιάσουμε, ὅμως, καί τά προηγούμενα, πρίν νά γίνει αὐτό τό θαῦμα. Βλέπετε πόσο γλαφυρά, πραγματικά, ἀναλύει ὁ Γέροντας Πορφύριος τήν πορεία μέχρι τόν κίνδυνο. Πῶς τό κορίτσι αὐτό ἔφτασε στό σημεῖο τῆς ἀπελπισίας καί γιατί νά φτάσει στόν ἔσχατο κίνδυνο; ἀπό ἔλλειψη τῆς ἀγάπης. ᾿Ασφαλῶς ὁ ἀδελφός, πού κατήγγειλε στούς γονεῖς τήν κακή πράξη τῆς ἀδελφῆς, θά διακατεχόταν ἀπό κάποια ζηλοτυπία, δηλαδή ἀπό ἔλλειψη τῆς ἀγάπης, γιατί ἡ ζηλοτυπία εἶναι ἔλλειψη τῆς ἀγάπης, δέν εἶναι ἀγάπη ἡ ζήλεια καί ἑπομένως μετέφερε λανθασμένη πληροφορία. Γιατί ἡ ἔλλειψη τῆς ἀγάπης κάνει τόν ἄνθρωπο νά διαστρέφεται, τόν διαστρέφει, τοῦ διαστρέφει τόν νοῦ καί ἔγινε καχύποπτος. Πῶς ἔγινε καχύποπτος; ἀπό τήν ἔλλειψη τῆς ἀγάπης πρός τήν ἀδελφή, καί μεταφέροντας ἀπό ἔλλειψη ἀγάπης μιά λανθασμένη πληροφορία, ἀρχίζει καί ἡ μητέρα νά μπαίνει σ᾿  αὐτή τή νοοτροπία, στή νοοτροπία πού ξεκίνησε ἀπό τήν ἔλλειψη ἀγάπης.

Καί ἐμεῖς, λοιπόν, οἱ γονεῖς, πού δέν εἴμαστε κεκαθαρμένοι, πού ἀκόμα διακατεχόμαστε ἀπό κάποια πάθη, πολλές φορές παθαίνουμε κάποιες μεγάλες γκάφες καὶ μπορεῖ νά μήν μᾶς μιλάει κάποιος ἄνθρωπος ἤ καί νά μᾶς λέει κάποιος ἄνθρωπος κάποιες πληροφορίες, ἀλλά κυρίως στό μυαλό μας ἔρχεται ὁ ἀρχέκακος ὄφις τῆς πονηρίας, ὁ διάβολος, καί μᾶς βάζει διάφορα σενάρια καί προσπαθεῖ νά μᾶς βάλει ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης πρός τά ἴδια τά παιδιά μας. Καί βέβαια, ἡ ρίζα αὐτῶν τῶν κακῶν εἶναι ὁ ἐγωϊσμός, εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια. Γιατί ἐμεῖς ὡς γονεῖς ἤ παιδαγωγοί, ἐκ τῶν προτέρων, θεωροῦμε τούς ἑαυτούς μας ἀνώτερους ἀπ᾿  τά παιδιά, καί ἐφ᾿  ὅσον θεωροῦμε τόν ἑαυτό μας ἀνώτερο, ἐμπειρότερο, καλύτερο, ἔχουμε ἀνοίξει μία διάπλατη θύρα πρός τόν πειρασμό.  Καί δέ νομίζω ὅτι αὐτό εἶναι σπάνιο. ᾿Εδῶ  γιά νά τό καταγράφει ὁ Γέροντας αὐτό, τό καταγράφει ἐπειδή δέν εἶναι σπάνιο τό γεγονός. Βέβαια, ὁ Γέροντας δέν εἶχε σκοπό νά βγάλει βιβλίο, ἀλλά ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἔλεγε κάποια πράγματα πιστεύοντας ὅτι ὁ ὀρθόδοξος ἑλληνικός λαός ἔχει τό χάρισμα νά μεταβιβάζει πληροφορίες πολύ πιό γρήγορα καί πολύ πιό εὔκολα, ἀπό τά μίντια. Καί μάλιστα νά τίς μεταβιβάζει τίς πληροφορίες ὡς ἐπί τό πλεῖστον, ὅσον ἀφορᾶ τόν πυρήνα τους, νά τίς μεταβιβάζει σωστά.

῎Ηξερε, λοιπόν, ὁ Γέροντας, ὅτι τό περιστατικό αὐτό θά κάνει τό γύρο, θά γίνει γνωστό τό περιστατικό αὐτό σέ πάρα πολλούς ἀνθρώπους. Καί τό περιστατικό αὐτό συνδέεται καί μέ πολλά ἄλλα παραπλήσια. Πόσες κοπέλλες δέν ἔχουν ὑποστεῖ τόν ἴδιο ὀνειδισμό, πού ὑπέστη αὐτό τὸ κορίτσι ἀπό παραπληροφόρηση. ᾿Από κακή ἐκτίμηση τῶν πραγμάτων. Πόσα ἀγόρια, πόσοι ἄνθρωποι δέν ἔχουν κατασυκοφαντηθεῖ ἐπειδή κάποιος φαντασμένος, ὑπερήφανος, ὑπερόπτης, πού εἶναι εὔκολη   λεία  στά χέρια τοῦ διαβόλου, δέν παραπληροφόρησε τόν σύζυγο ἤ τή σύζυγο ἤ τά παιδιά ἤ κάποιους ἀνθρώπους καί προσπαθεῖ νά δημιουργήσει καί δημιουργεῖ  σενάρια παραπλήσια καί καταστροφές παραπλήσιες μέσα στό χῶρο τῆς οἰκογενείας, μέσα στό χῶρο τῆς ἐργασίας.

Θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι καί ὁ διάβολος, ἀλλά καί τά ὄργανά του, οἱ πονηροί δαίμονες, ἔχουν ἀπίστευτη χαρά καί ἡδονή ὅταν μποροῦν νά σταθοῦν ἀνάμεσα σέ δύο ἀνθρώπους ἤ σέ δύο ὁμάδες, καί νά παραπληροφοροῦν τούς μέν ἐναντίον τῶν δέ. Καί αὐτό γίνεται ἰδιαίτερα στά ἀντρόγυνα. Εἶναι ἀπίστευτη ἡ ἡδονή καί ἡ χαρά τοῦ διαβόλου, ὅταν καταφέρνει νά σπέρνει στά ἀνδρόγυνα τή δική του νοοτροπία, διχασμό καί σενάρια παραπληροφόρησης ἀνάμεσα στά ζεύγη. Κατ᾿  ἐπέκτασιν στά παιδιά. Εἶναι πιό εὔκολο πλέον, ἐφ᾿  ὅσον οἱ γονεῖς ἐκπαιδεύονται σ᾿  αὐτήν τήν νοοτροπία, εἴτε χωρίσουν εἴτε δέ χωρίσουν καί παραμένουν συμβατικά ζώντας μεταξύ τους. Καί πάρα πολλές οἰκογένειες ὑποφέρουν διότι ὁ ἕνας ἤ καί οἱ δύο γονεῖς εἶναι παρανοϊκοί. Εἶναι παρανοϊκός καί ἔχει γίνει παρανοϊκός ἤ ἔχουν γίνει παρανοϊκοί ἀκριβῶς ἐπειδή ὑπάρχει μιά φοβερή ὑπερηφάνεια μέσα τους καί εἶναι εὔπιστα, πειθήνια δηλαδή ὄργανα  τῶν σεναρίων πού τούς ὑποβάλλει ὁ διάβολος.

Αὐτή ἡ παραπληροφόρηση μπορεῖ νά φτάσει  καί μέσα στήν ἱερά ἐξομολόγηση. ῾Υπάρχουν ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι εἶναι τόσο στό μυαλό τους ἀδύνατοι, πού μποροῦν ἀκόμα καί στήν ἐξομολόγηση νά λένε σενάρια. Καί τά σενάρια αὐτά νά εἶναι ψεύτικα, νά μήν εἶναι ἀληθινά.

Δέν ἐνθυμοῦμαι ἀκριβῶς ἄν σᾶς ἔχω πεῖ ἕνα περιστατικό, ἐπειδή πρόκειται γιά Γέροντα ὁ ὁποῖος ἔχει κοιμηθεῖ, γιά τόν πατέρα ᾿Επιφάνιο Θεοδωρόπουλο, μπορῶ νά ἀναφέρω ἕνα περιστατικό πού εἶχε ὁ ἴδιος στή δική του ἐμπειρία. Λέει, κάποια φορά πῆγε νά ἐξομολογηθεῖ κάποια κυρία στόν πατέρα ᾿Επιφάνιο, καί τοῦ  ἀνέφερε μέ κλάματα τήν τραγωδία της. Καί ἡ τραγωδία της ἦταν ὅτι πρίν ἀπό ἐλάχιστες μέρες, θυμόταν καί τήν ἡμέρα καί τήν ὥρα ἡ κυρία, κάποιος Μητροπολίτης τῆς ῾Ελλαδικῆς ᾿Εκκλησίας κάπου τήν ἔπιασε καί τή βίασε. Καί ἡ κυρία ἔκλαιγε γοερά ἐνώπιον τοῦ πνευματικοῦ γιά τό κακό πού  ἔπαθε, ἀλλά ἀπό τόν τρόπο πού  τό  ἐδιηγεῖτο τό περιστατικό καί ἐδιηγεῖτο τό πάθημά της ὁ Γέροντας, ὁ πατήρ ᾿Επιφάνιος, κατάλαβε ὅτι κάτι δέν πάει καλά μέ τά μυαλά τῆς κυρίας. Καί προσπάθησε κάνοντας κάποιες διακριτικές ἐρωτήσεις νά τή συνεφέρει. Καταρχήν τήν ἐρώτησε τήν ἡμέρα καί τήν ὥρα πού ἔγινε αὐτό τό περιστατικό καί αὐτή ἔδωσε συγκεκριμένες διατεταγμένες, συγκεκριμένη ἡμέρα καί ὥρα, καί μετά τήν παρεκάλεσε νά τοῦ πεῖ καί τό ὄνομα τοῦ Μητροπολίτου. ῎Ε, στήν ἀρχή ντρεπόταν, ὅπως ἔλεγε ἡ  ἴδια, ἀλλά μετά ὅμως εἶπε τό ὄνομα του Μητροπολίτου καί ὁ Μητροπολίτης ἐντελῶς τυχαῖα ἦταν ἀπό τούς φίλους τούς πολύ στενούς, τούς πνευματικούς ἀδελφούς τοῦ πατρός ᾿Επιφανίου. Καί φυσικά ὁ πατήρ ᾿Επιφάνιος ἤξερε ὅτι ὁ ἄνθρωπος αὐτός εἶναι ἠθικός καί ἄψογος καί δέν θά μποροῦσε νά κάνει κάτι τέτοιο. Καί μάλιστα τήν ὥρα καί τήν ἡμέρα πού ἰσχυριζόταν ἡ κυρία, ὅτι ἔγινε αὐτό τό μέγιστο ἀδίκημα, βρίσκονταν μαζί μέ τόν πατέρα Ἐπιφάνιο. Καί ὅταν προσπάθησε νά τήν βοηθήσει γιά νά βρεῖ τήν ἀλήθεια καί νά ὁμολογήσει τήν ἀλήθεια, τελικά μέ τήν κατάλληλη βοήθεια τοῦ πατρός ᾿Επιφανίου, ἡ κυρία ὁμολόγησε, ὅτι κάτι τῆς συνέβη, κάπως μπερδεύτηκε, κάτι ἔγινε στό μυαλό της καί εἶπε ἄλλα ἀντί ἄλλων, κι ὅταν ἀκόμη περισότερο προχώρησε ὁ πατήρ ᾿Επιφάνιος, τότε ἡ κυρία εἶπε, ὅτι ὁ διάβολος μέ ἐξηπάτησε καί μοῦ ὑπέβαλε στό μυαλό νά πῶ αὐτό τό σενάριο.

Περίεργα πράγματα. Τέτοια περίεργα ὅμως συμβαίνουν πάρα πολλά, πάρα πολλά περίεργα, γι᾿  αὐτό καί μιά ἱκανότητα πού ζητάει ἀπό μᾶς ὁ Χριστός εἶναι ἡ διάκριση. Οἱ Πατέρες μᾶς λένε "μείζων πασῶν ἀρετῶν ἡ διάκρισις".  Νά διακρίνουμε πῶς μᾶς μιλάει κάθε ἄνθρωπος καί ποιές εἶναι οἱ προθέσεις του. Βέβαια, αὐτό σημαίνει ὅτι δέν καλούμαστε νά ἀποκτήσουμε ἕνα χάρισμα ἀνακριτοῦ, ἀνακριτικό, οὔτε πρέπει νά γίνουμε ἐμεῖς ἀπό τήν ἄλλη πλευρά καχύποπτοι καί νά ὑποψιαζόμαστε κάθε ἄνθρωπο, ἄν μᾶς λέει ἀλήθεια ἤ δέ μᾶς λέει ἀλήθεια. ᾿Αλλά ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔχει ταπεινό φρόνημα καί ἀγάπη στόν Χριστό, ὅση βέβαια μποροῦμε νά ἔχουμε, τότε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ θά πληροφορήσει τόν καθένα μας, ἐάν χρειάζεται νά μᾶς πληροφορήσει, γιά κίνδυνο πού διατρέχουμε ἀπό τήν παρουσία ἑνός ἀνθρώπου ἤ κάποιων ἀνθρώπων.

Καί ἐπίσης ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νά μήν μᾶς πληροφορήσει, ἀλλά νά μᾶς διαφυλάξει. Καί αὐτό συμβαίνει πάρα πολλές φορές στή ζωή μας. ᾿Εμεῖς δέν εἴμαστε ἱκανοί νά ἔχουμε τό διορατικό χάρισμα, δέν ἔχουμε τή διάκριση καί ὅμως ὁ Χριστός μᾶς προστατεύει κατά ἄλλο τρόπο, μᾶς σκεπάζει κατά ἄλλο τρόπο. Καί μπορεῖ ἕνας ἄνθρωπος  νά ἔλθει μέ κακούς σκοπούς, κακές διαθέσεις, γιά διάφορες σκοπιμότητες, καί ὅμως ἐμεῖς κάτι ἐλάχιστο νά καταλάβουμε καί νά φυλαχτοῦμε. ῎Η καί νά μήν καταλάβουμε τίποτα, ἀλλά ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ νά μᾶς προφυλάξει.

᾿Εδῶ, λοιπόν, σ᾿  αὐτό τό περιστατικό, ἐκτός ἀπό τήν  ἔλλειψη τῆς ἀγάπης, ἔχουμε στή συνέχεια τήν παρέμβαση τῆς παρουσίας τοῦ πατέρα, ὁ ὁποῖος, ὅπως βλέπετε, παίζει ἕνα ρόλο ἰσορροπητικό, ἐξισορροπεῖ τά πράγματα, δέν εἶναι ὁ πατέρας εὔπιστος, καί ἐδῶ θά λέγαμε ὅτι μᾶς παρουσιάζει ὁ Γέροντας Πορφύριος τό μέσο ἐπιπεδο, τό  σύνηθες μέσο ἐπίπεδο τῶν οἰκογενειαρχῶν ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, πού ἔχουν μιά αὐθεντικότητα, πού δέν ἄγονται καί δέ φέρονται ἀπό τίς διάφορες τυχαῖες πληροφορίες, δέν εἶναι οἱ ξιπασμένοι ἄνθρωποι, δέν εἶναι οἱ ἐπηρμένοι, ἔχουν φάει πολλές καρπαζιές ἀπ᾿  τή ζωή τους, ἔχουν ταλαιπωρηθεῖ στή ζωή τους, ἔχουν δείξει μιά ἀνδρεία, ἕνα ἀνδρεῖο  φρόνημα γιά νά μπορέσουν νά ἀναστήσουν τήν οἰκογένειά τους, καί ἑπομένως δέν εἶναι εὔκολα  πειθήνια ὄργανα τοῦ διαβόλου, πού μπορεῖ νά τούς παραπληροφορεῖ καί νά τούς ὑποβάλλει ὄποιες πλάνες θέλει αὐτός. ῎Ητανε ψημένοι ἄνθρωποι. Καί ἀπό τό σπίτι τους εἴχανε μιά παιδεία θεανθρώπινη καί ἀπό τό σχολεῖο, στό σχολεῖο μας εἶχαν θεανθρώπινη παιδεία, ἀλλά στή συνέχεια καί  ὅλο τό θεσμικό - κοινωνικό πλαίσιο καί περίγυρος βοηθοῦσε στό νά ἀναπτύσσονται ἄνδρες μέ ἀνδρικό φρόνημα.

῞Ενας καθηγητής μας στό Πανεπιστήμιο, στά Παιδαγωγικά μᾶς ἔλεγε, σύμφωνα μέ τίς στατιστικές καί τίς μετρήσεις καί τίς ἐκτιμήσεις πού εἶχαν κάνει τότε καὶ μέχρι σήμερα, φαίνεται,  οἱ διάφοροι παιδαγωγοί, ὄχι ὑποχρεωτικά χριστιανοί, γενικῶς οἱ παιδαγωγοί, εἶναι ὅτι ἐποχές στήν ἱστορία τῶν ἀνθρώπων, στήν παγκόσμια ἱστορία, ἐποχές καί λαοί στούς ὁποίους οἱ οἰκογενειάρχες καί οἱ ἄνδρες ἔχουν τό ἀνδρῶδες φρόνημα, ἀναπτύσσεται καί προχωράει ὁ πολιτισμός. Καί ὅταν ἀντίστοιχα οἱ γυναῖκες, οἱ μητέρες, γενικά ἡ γυναίκα, διατηρεῖ τό γυναικεῖο ρόλο της, πραγματικά προχωράει ὁ πολιτισμός. ῞Οταν ἀντιστρέφονται οἱ ὄροι καί ὁ ἄνδρας ἀρχίζει νά γίνεται θηλυπρεπής, καί γι᾿  αὐτό τό λόγο ἤ καί γι᾿  αὐτό τό λόγο ἡ γυναίκα νά ἀποκτάει περισσότερα ἀνδρικά στοιχεῖα καί νά γίνεται ἀνδρογυναίκα, ἐπειδή ὁ ἄνδρας δέν εἶναι ἄνδρας, οἱ ἐποχές αὐτές θεωροῦνται ἐποχές πτωτικές, χαμηλοῦ πολιτιστικοῦ ἐπιπέδου.

Τώρα τί νά ποῦμε γιά τήν ἐποχή μας, ἤ πού μέσα ἀπό τά μίντια   ἐγκωμιάζονται οἱ ὁμοφυλόφιλοι, οἱ ἔχοντες πολλαπλές σεξουαλικές ἐμπειρίες κλπ.Εἶναι δυνατόν τέτοιοι ἄνθρωποι νά μήν παραπληροφοροῦνται;  Εἶναι κουρκούτι τό μυαλό τους, εἶναι γεμᾶτο ἀπό τό ἔργο τῆς πονηρίας τοῦ διαβόλου. Εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Κύριός μας, εἶναι οἱ τυφλοί πού ὁδηγοῦν τά παιδιά τους, τίς οἰκογένειές τους, ἄν ἔχουν βέβαια,  καί τούς γύρω τους στήν καταστροφή.

Καί κάτι ἄλλο ἀκόμα. Βλέπουμε σ᾿  αὐτήν τήν περιγραφή, ἐδῶ οἱ δύο  αὐτές  μοναχές πού ἔχουν γράψει τό βιβλίο αὐτό, προσπαθοῦν νά εἶναι γραμμένο ἁπλά, ὅπως περίπου μιλοῦσε ὁ Γέροντας Πορφύριος καί ὅπως ἔτσι παρίστανε καί παρουσίαζε τά πράγματα στούς ἀνθρώπους. Εἶναι πάρα πολύ ἁπλή ἡ περιγραφή καί ἀπό τήν ἁπλότητα τῆς περιγραφῆς καταλαβαίνουμε ὅτι ὁ Γέροντας Πορφύριος ὄντως καί ἀπό αὐτό τό χαρακτηριστικό ἦταν θεοφώτιστος. Διότι οἱ ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν τό φωτισμό τοῦ Θεοῦ τά λένε μπερδεμένα, τά λένε φιλοσοφικο-κουλτουρο-τέτοια, καί προσπαθοῦν νά φανοῦν ἀκαταλαβίστικοι καί ὅσο περισσότερο δέν τούς καταλαβαίνουν οἱ ἄλλοι, τόσο καλύτερα τά θεωροῦν τά πράγματα αὐτοί καὶ εἶναι ἡ πλάνη τοῦ διαβόλου πού τούς βάζει γρίφους μές στά μυαλά τους, σκοτάδι, ἔχουν σκοτάδι, πού λέει ὁ Γέροντας ἐδῶ, καί δέν ὑπάρχει ἡ ἁπλότητα καί  ἡ φωτεινότητα τῶν λόγων, τῶν λογισμῶν, τῶν ἔργων, τῶν αἰσθημάτων, τῶν βιωμάτων, ἀλλά ὅλα εἶναι γρίφοι, ὅλα εἶναι προβλήματα. Γι᾿  αὐτό καί σ᾿  ὅλα, ἄν προσέξετε τά ἔργα καί τά τηλεοπτικά, ἀλλά καί τά θεατρικά καί τά κινηματογραφικά, τό ἀποτέλεσμα σήμερα παγκοσμίως, εἶναι νά παρουσιάζεται ὁ γρίφος καί ὁ προβληματισμός. Διέξοδος δέν ὑπάρχει.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

᾿Ερώτηση 1η: ῾Υπάρχει ἡ ἔνσταση ἤ ὁ φόβος ὅτι τά βιβλία αὐτά περί τοῦ Γέροντος Πορφυρίου μπορεῖ νά δημιουργήσουν κάποια σύγχυση, μέ τήν ἔννοια ὅτι ἔχουν εἰπωθεῖ γιά συγκεκριμένα πρόσωπα καί γιά συγκεκριμένες καταστάσεις καί ὑπάρχει ὁ κίνδυνος νά τίς πάρουμε ἐμεῖς οἱ χριστιανοί καί νά τίς ἐφαρμόσουμε σέ περιπτώσεις δικές μας καί νά προκληθεῖ κακό, δηλαδή νά ὑπάρξει κάποια σύγχυση. ᾿Επίσης καί τό τελευταῖο βιβλίο τοῦ πατρός Παϊσίου (οἰκογενειακά προβλήματα), λένε ὁρισμένοι, ὅτι ὁρισμένες θέσεις τοῦ Γέροντος Παϊσίου γιά τά ζευγάρια πού πρόκειται νά παντρευτοῦν, δίνει ὁρισμένες συμβουλές στά κορίτσια νά ἀναβάλουν τό γάμο μέχρι νά τελειώσουν τίς σπουδές τους, πιθανόν νά δημιουργήσουν κάποια σύγχυση ὡς πρός τά θέματα αὐτά.

᾿Απάντηση: Γι᾿  αὐτό βλέπετε ὅτι αὐτό πού διάβασα ἦταν τέσσερις σελίδες, τό διαβάσαμε καί εἴδατε πόσο στή συνέχεια κάναμε μία ἀνάλυση καί ἕνα ὑπομνηματισμό, ἀκριβῶς γιά νά δοῦμε, εἰ δυνατόν μαζί μέ ἄλλα στοιχεῖα  τῆς ζωῆς τοῦ πατρός Πορφυρίου, νά δοῦμε τί θέση ἔχει τό συγκεκριμένο αὐτό περιστατικό καί κάναμε κάποιους παραλληλισμούς, ὅπως εἴδατε. ᾿Εγώ δέν φαντάζομαι ὅτι μποροῦν τέτοια βιβλία νά κάνουν κακό, τή στιγμή πού κυκλοφοροῦνε χιλιάδες βιβλία μέ πάρα πολλές πλάνες, κι ἄν κάποια στιγμή παρανοήσει κανείς τά λεγόμενα ἑνός ἁγίου Γέροντος, γιατί καί αὐτό συμβαίνει, νομίζω, ὅτι ὅταν θά περάσει λίγος καιρός καί θά κατασταλάξουν μερικά πράγματα μές στούς ἀνθρώπους, θά παραμείνει τό χρυσάφι, ἡ ἀλήθεια, ἀφοῦ θά ἔχει φύγει τό περιττό στοιχεῖο, τό περιστασιακό, τό ἐποχικό, καί τό προσωπικό πρός τούς ἀνθρώπους πού ἀναφέρεται. ῎Ε, καί νομίζω ὅτι κυρίως εἶναι εὐθύνη δική μας, ἄς ποῦμε τῶν κληρικῶν, νά εἴμαστε πιό διδακτικοί, νά εἴμαστε προσεκτικοί, νά μήν λέμε ὑπερβολές ἐμεῖς, ἔτσι καί νά μποροῦμε νά ξεχωρίζουμε μέσα ἀπό τά κείμενα τῶν ἁγίων Πατέρων τόν πυρήνα, τήν οὐσία καί ὄχι τίς λεπτομέρειες. Γιατί, ἄν ὑπερτονιστοῦν οἱ λεπτομέρειες, κάνουμε λάθος, ἄν ὑποβαθμισθεῖ ὁ πυρήνας καί ἡ οὐσία πάλι θά κάνουμε λάθος.

᾿Ερώτηση 2η: ᾿Επειδή ὑπάρχει ὁ κίνδυνος, ὄχι στίς γραφές αὐτές τοῦ Γέροντα, ἀλλά καί σέ ἄλλα περιστατικά συγχρόνων ἁγίων Γερόντων, πού ἀποδίδονται ἀπό ὁρισμένους ἀπό μνήμης, π.χ. "μοῦ εἶπε ὁ Πατήρ Πορφύριος τό τάδε", καί μπορεῖ νά μήν τό εἶπε ὁ Πατήρ Πορφύριος ἔτσι, τί γίνεται τότε; 

᾿Απάντηση: ῎Ε, πραγματικά χρειάζεται μιά προσοχή. ᾿Αλλά κάπου, νομίζω, ἡ ἀλήθεια θά κατασταλάζει μές στά βιβλία αὐτά, ἐάν προσέχουμε καί ἐμεῖς, ἄν ἔχουμε τό ταπεινό φρόνημα καί τήν ἀγάπη στό Χριστό, κάπου ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ θά μᾶς δίνει κάποιες νύξεις. Διαβάζουμε κάποια βιβλία καί λέμε:  "ἐδῶ κάτι δέ μοῦ φαίνεται σωστό", καί μπορεῖ καί μερικά πράγματα νά εἶναι σωστά καί νά μήν τά καταλαβαίνουμε ἐμεῖς. ᾿Εγώ θυμᾶμαι, ὅταν πρωτοδιάβασα τό βιβλίο τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ ῾Αγιορείτου "῾Ο ἀόρατος πόλεμος" καί ἔφτασα στήν ἕβδομη σελίδα - ἤμουνα τότε εἴκοσι δύο ἐτῶν- καί εἶδα μιά φράση ἡ ὁποία πολύ μέ σκανδάλισε, δέν μοῦ ἄρεσε, μοῦ φάνηκε ὑπερβολική καί τὄκλεισα τό βιβλίο. 

Λέω, δέν μοῦ ἀρέσει αὐτό τό βιβλίο, δέν μοῦ ἀρέσει αὐτό τό βιβλίο, δέν  μέ ἐκφράζει. Καί ὄχι δέν μέ ἐκφράζει ἀλλά μοῦ φάνηκε ὅτι δέν ἦταν καί χριστιανικές οἱ θέσεις πού ἔλεγε. Μετά πέρασαν καμιά δεκαριά χρόνια καί τό ξανάνοιξα καί μερικά πράγματα εἶχαν κατασταλάξει μέσα μου καί (ἔλεγα): "Τί κουτός πού ἤσουν, κόλλησες ἐκεῖ σέ μιά φράση". 

Κόλλησα δέκα χρόνια σέ μιά φράση. ᾿Ενῶ θά μποροῦσα νά ἔλεγα, ἔ, δέν τό καταλαβαίνω αὐτό, πᾶμε παρακάτω. Καί ἡ μελέτη τῶν πατερικῶν κειμένων, ἱερῶν κειμένων,  πρέπει νά εἶναι μιά συνολική. Δηλαδή, ἄν διαβάσει κανείς ὁλόκληρο τό βιβλίο, αὐτό ἤ τοῦ πατρός Παϊσίου, ποὺ εἶπε κι ὁ πατήρ, ἄν τό διαβάσει ὁλόκληρο, δέν θά παρανοήσει τά πράγματα. ᾿Αλλά, ἄν διαβάσει ἀποσπασματικά, διαβάσει μιά σελίδα, πετυχαίνει σέ ἕνα ἐπίμαχο σημεῖο, πού μπορεῖ νά εἶναι ἔτσι, νά εἶναι κι ἀλλιῶς, ἤ μπορεῖ νά τό ἔχει καταγράψει κάποιος συγγραφέας ἀπ᾿  τή μνήμη του, καί ἐκεῖ νά σκανδαλισθεῖ κανείς. ῎

Αν τό διαβάσει ὁλόκληρο, ἔχει συνολική εἰκόνα καί φεύγουν τά περιττά, καί φεύγουν τά ἐπιμέρους, οἱ λεπτομέρειες. Τό ἴδιο ὅμως ἰσχύει καί γιά ὅλα τά πατερικά κείμενα. 

῞Οταν διαβάσει κανείς ὁλόκληρο τό πατερικό, ἄς ποῦμε ἕνα βιβλίο ὁλόκληρο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, ἕνα βιβλίο ὁλόκληρο ἀπό τήν Καινή καί ὄχι φράσεις. ᾿Ενῶ οἱ αἱρετικοί ἐκμεταλλευόμενοι φράσεις,  τὶς ἀποσποῦν ἀπό τό κείμενο, τίς ὑπερτονίζουν, ὑποβαθμίζουν τά σοβαρά καί τό κείμενο τό κάνουν ἀγνώριστο. Γι᾿  αὐτό χρειάζεται συνολική μελέτη τῶν κειμένων.

Όρθρος