Διδαχαί περί τῶν Ἁγίων Πατέρων

Διδαχαί περί τῶν Ἁγίων Πατέρων

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς σὲ λόγο του περὶ τῶν εἰκόνων μᾶς τονίζει: «Ὁ διάβολος ὅταν θέλει νὰ καταστρέψει ἕνα ἄνθρωπο, τυφλώνει τὴν ψυχή του καὶ τὸν νοῦ, γιὰ νὰ μὴ γνωρίζει τὸ καλό.
Ἐμεῖς ὅμως ἂς ἐρευνήσουμε τὶς Γραφὲς καὶ τὶς παραδόσεις τῶν Πατέρων καὶ νὰ τὶς μιμηθοῦμε.
Καὶ ὅπως βρήκαμε τὴν Ἐκκλησία ἀπὸ τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι νὰ τὴν διαφυλάξουμε καὶ ἔτσι νὰ τὴν παραδώσουμε, καὶ νὰ μὴ χωρίσουμε τοὺς ἑαυτούς μας ἀπὸ τοὺς Πατέρες μας, μὲ τὸ νά διαβάζουμε ἄλλα καὶ ἄλλα νὰ καταλαβαίνουμε, μήπως ἔλθει ἄλλη γενεὰ καὶ μᾶς ἀναθεματίσει καὶ μᾶς γκρεμίσει, ὡς πιστεύοντας διαφορετικὰ ἀπὸ τοὺς τύπους καὶ νόμους τῆς Ἐκκλησίας.
Καὶ πράγματι δὲ θὰ μᾶς ὠφελήσουν καθόλου τὰ πέρατα τῆς γῆς».1

Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος Μπριαντσανίνωφ μιλώντας γιὰ τὴν μελέτη τῶν ἔργων τῶν ἁγίων Πατέρων σημειώνει: «Οἰκειώσου τὴ σκέψη καὶ τὸ πνεῦμα τῶν ἁγίων Πατέρων, μελετώντας τὰ ἔργα τους. Οἱ ἅγιοι πατέρες ἐκπλήρωσαν τὸν σκοπό τους, τὴ σωτηρία.
Ὅμοια κι ἐσὺ θὰ ἐκπληρώσεις τὸν σκοπό σου, θὰ σωθεῖς, ἂν γίνεις ὁμόγνωμος, ὁμόβουλος καὶ ὁμόψυχος τῶν ἁγίων πατέρων. Ὁ οὐρανὸς δέχτηκε τοὺς ἁγίους πατέρες στὰ μακάρια σκηνώματά του. Ἔτσι ἔδειξε πὼς ἐπιδοκιμάζει τὶς σκέψεις, τὰ αἰσθήματα καὶ τὶς πράξεις τῶν ἁγίων πατέρων, ποὺ κατέθεσαν τὸν νοῦ, τὴν καρδιὰ καὶ τὴν βιοτή τους στὰ συγγράμματά τους.
Αὐτὸ σημαίνει πὼς ἡ πνευματικὴ χει- ραγωγία μας ἀπὸ τὰ ἁγιοπατερικὰ συγγράμματα εἶναι ἀπόλυτα ἀξιόπιστη καί ἐπικυρωμένη ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν οὐρανό».2

Οἱ Κάλλιστος καὶ Ἰγνάτιος Ξανθόπουλοι σὲ ἐρώτηση πῶς πρέπει νὰ ἀκοῦμε καὶ νὰ ἐννοοῦμε τὰ πνευματικὰ λόγια τῶν Πατέρων ἀπαν- τοῦν: «Πρῶτα ἀπὸ ὅλα, νὰ ἀκοῦς καὶ νὰ ἐννοεῖς μὲ πίστη καὶ μὲ τὴν πρέ- πουσα εὐλάβεια τὰ θεῖα καὶ πνευματικὰ θεσπίσματα τῶν Πατέρων.
Γιατί λέει ὁ ἅγιος Μακάριος “Τὰ πνευματικὰ εἶναι ἀπλησίαστα στοὺς ἀπείρους, στὴν ἁγία ὅμως καὶ πιστὴ ψυχὴ ἔρχεται ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος γιὰ νὰ τὴν κάνει νὰ τὰ ἐννοήσει. Καὶ οἱ ἐπουράνιοι θησαυροὶ τοῦ Πνεύματος γίνονται φανεροὶ μόνο σὲ ἐκεῖνον ποὺ τοὺς ἐδοκίμασε. Ὁ ἀμύητος οὔτε κἄν νὰ τὰ ἐννοήσει μπορεῖ. Ἄκουε λοιπὸν, μὲ εὐλάβεια γι᾽ αὐτά, μέχρις ὅτου φτάσεις κι ἐσὺ μὲ τὴν πίστη σου νὰ ἀξιωθεῖς νὰ τὰ ἐπιτύχεις».3

Ὁ ἅγιος γέροντας π. Παΐσιος μιλώντας γιὰ τὴν παράδοση ἔλεγε: «Πολλοὶ ἅγιοι Μάρτυρες, ὅταν δὲν ἤξεραν τὸ δόγμα, ἔλεγαν “Πιστεύω ὅ,τι θέσπισαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες”. Ἂν κάποιος τὸ ἔλεγε αὐτό, μαρτυροῦσε.
Δὲν ἤξερε δηλαδὴ νὰ φέρη ἀποδείξεις στοὺς διῶκτες γιὰ τὴν πίστη του καὶ νὰ τοὺς πείση, ἀλλὰ εἶχε ἐμπιστοσύνη στοὺς Ἅγιους Πατέρες. Σκεφτόταν “Πῶς νὰ μὴ ἔχω ἐμπιστοσύνη στοὺς Ἅγιους Πατέρες; Αὐτοὶ ἦταν καὶ πιὸ ἔμπειροι καὶ ἐνάρετοι καὶ ἅγιοι. Πῶς ἐγὼ νὰ δεχθῶ μία ἀνοησία; Πῶς νὰ ἀνεχθῶ νὰ βρίζη τοὺς Ἅγιους Πατέρες”; Νὰ ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στὴν παράδοση. Σήμερα, δυστυχῶς, μπῆκε ἡ εὐρωπαϊκὴ εὐγένεια καὶ πᾶνε νὰ δεί- ξουν τὸν καλό. Θέλουν νὰ δείξουν ἀνωτερότητα καὶ τελικὰ πᾶνε νὰ προσκυνήσουν τὸν διάβολο μὲ τὰ δύο κέρατα. “Μία θρησκεία, σοῦ λένε, νὰ ὑπάρχη καὶ τὰ ἰσοπεδώνουν ὅλα”».4 

Ὁ ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς μιλώντας γιὰ τὴν Ἐκκλησία μᾶς λέει: «Οἱ ἅγιοι Πατέρες ὡς διάδοχοι τῶν Ἀποστόλων εἶναι καὶ αὐτοὶ ζωντανοὶ μάρτυρες καὶ ζωντανὲς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ εἰς αὐτούς, ὅπως καὶ εἰς τοὺς Ἀποστόλους, ἐξ ἴσου ζῆ καὶ ἐνεργεῖ ὁ πάντοτε ἴδιος Θεάνθρωπος Χριστός.
Ἡ ἁγία Παράδοσις εἶναι ὅλη ἐκ τοῦ Θεανθρώπου, ὅλη διὰ τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων, ὅλη ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ. Οἱ ἅγιοι Πατέρες δὲν εἶναι ἄλλο παρὰ “φύλακες τῶν Ἀποστολικῶν Παραδόσεων”, δηλαδὴ θεηγόροι κήρυκες ἐκείνης τῆς Ἀληθείας, τὴν ὁποίαν οἱ Ἀπόστολοι παρέλαβον ὑπὸ τοῦ Θεοῦ Λόγου».5

Ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης γιὰ τὸν τρόπο ποὺ θὰ πρέπει νὰ διαβάζουμε τὶς Γραφὲς λέει: «Ἐὰν ὅμως ἀγαπᾶς νὰ ἀπολαμβάνης ἐκ τῶν Γραφῶν ἀληθινὴν καὶ πλήρη τὴν ἡδονήν, σπούδασον νὰ ἀναγινώσκης αὐτάς, οὐ μόνον διὰ ψιλῶν νοημάτων, ἀλλὰ καὶ δι᾽ ἔργων, καὶ πραγμάτων, καὶ οὐ διὰ χάριν μόνης φιλομαθείας, ἀλλὰ καὶ διὰ χάριν φιλοπονίας, τὶς τῶν Πατέρων φησὶ “Διά τοῦτο ὁ φιλομαθὴς ὀφείλει εἶναι καὶ φιλόπονος, ἡ γὰρ ψιλὴ γνῶσις οὐ φωτιεῖ λύχνον”».6


1. Ἰ. Δαμασκηνοῦ τόμ. 3 σελ. 423
2. Ἁγίου Ἰγνατίου Μπριαντσανίνωφ Ἀσκητικὲς Ἐμπειρίες Α´ σελ. 126
3. Φιλοκαλία τόμ. Ε´ σελ. 119
4. Γέροντος Παϊσίου Λόγοι Α´ σελ.347
5. Ἀρχιμ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία καὶ Οἰκουμενισμὸς σελ. 88-89
6. Ἁγίου Νικοδήμου Συμβουλευτικὸν Ἐγχειρίδιον σελ. 227

 Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. φύλ. 1969, 27 Μαρτίου 2013