Οι Αγρυπνίες μέσα στην Εκκλησία μας. Νικόλαος Γεωργαντώνης

Οι Αγρυπνίες μέσα στην Εκκλησία μας

Νικόλαος Γεωργαντώνης

Οι αγρυπνίες δίνουν ένα ιδιαίτερο χαρακτήρα μέσα στην Εκκλησία. Έχουνε την κατάνυξη που βοηθά την ψυχή του ανθρώπου να έρθει πιο κοντά με τον Θεό. Όπως όλα τα πράγματα που υπάρχουν στην Εκκλησία, έχει ορισμένες διατάξεις στο πότε και πώς πρέπει να γίνεται η αγρυπνία. Οι αγρυπνίες είναι μέρος μιας αρχαίας Παραδόσεως της Εκκλησίας που διασώζεται μέχρι τις ημέρες μας.
    Παλιότερα, υπήρχε η συνήθεια να γίνονται αγρυπνίες κάθε Κυριακή μέσα στον χρόνο (πλην της Κυριακής του Πάσχα) κάτι που σταμάτησε να γίνεται ακόμη και μετά τα μέσα του 17ου αιώνος. Εφόσον σταμάτησε αυτή η συνήθεια, θεσπίστηκε να γίνονται σε μεγάλες εορτές του χρόνου. Οι εορτές που μπορεί να τελεστούν αγρυπνίες είναι:

Σεπτέμβριος

    Γεννέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου (8 Σεπτεμβρίου)
    Ύψωση του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου)
    Μετάσταση του Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου (26 Σεπτεμβρίου)

Νοέμβριος

    Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου)

Δεκέμβριος

    Η κατά σάρκα Γέννησης του Κυρίου Ιησού Χριστού (25 Δεκεμβρίου)

Ιανουάριος

    Άγια Θεοφάνια (6 Ιανουαρίου)
    Αγ. Αντωνίου (17 Ιανουαρίου)

Φεβρουάριος

    Η Υπαπαντή του Κυρίου (2 Φεβρουαρίου)

Μάρτιος

    Ευαγγελισμός της Υπεραγίας Θεοτόκου (25 Μαρτίου)

Μάιος

    Αγ. Ιωάννου του Θεολόγου (8 Μαΐου)

Ιούνιος

    Γεννέσιον του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου (24 Ιουνίου)
    Αγ. Πέτρου και Παύλου (29 Ιουνίου)

Αύγουστος

    Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου)
    Κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου (15 Αυγούστου)
    Αποτομή του Τιμίου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννου (29 Αυγούστου)

Επίσης, γίνεται αγρυπνία στην εορτή της Αναλήψεως του Κυρίου Ιησού Χριστού.  Πέραν από τις ανωτέρω εορτές που μπορούν να τελεστούν αγρυπνίες, υπάρχουν εορτές που ο προεστός επιλέγει να κάνει αγρυπνία όπως:

Νοέμβριος

    Αγ. Ιωάννου του Χρυσοστόμου (13 Νοεμβρίου)

Δεκέμβριος

    Αγ. Σάββα του Ηγιασμένου (5 Δεκεμβρίου)

Ιανουάριος

    Αγ. Ευθυμίου (20 Ιανουαρίου)

Μετά από αυτά, αγρυπνία πρέπει να τελείται σε μονές όταν εορτάζουν ή έχουνε παρεκκλήσια που εορτάζουν. Αγρυπνίες μπορούν επίσης να γίνονται σε μνήμες τοπικών αγίων ή μεγάλων αγίων (Αγ. Νικολάου Μύρων, Αγ. Νεκταρίου Πενταπόλεως, κ.α.).
Επίσης, αγρυπνία μπορεί να γίνει σε μνήμες αγίων στις οποίες κατέχονται τα λείψανα στον Ναό ή και για έκτακτα γεγονότα όπως φυσικές καταστροφές κ.α. Η νεώτερη συνήθεια να γίνονται αγρυπνίες κατά το δοκούν είναι νεωτερική και δεν είναι βασισμένο στην Παράδοση της Εκκλησίας μας.

Ένα άλλο μεγάλο θέμα το οποίο πολλοί αμελούν είτε από άγνοια ή για λόγους «συντομίας», είναι την διάρκεια της αγρυπνίας. Πολλές φορές, όταν τελούνται αγρυπνίες, η διάρκεια τους είναι λίγη. Υπάρχει η νεώτερη συνήθεια, οι αγρυπνίες να γίνονται π.χ. 8 – 12 ή και το χειρότερο, 8 – 11 το βράδυ!
Η αγρυπνία, όπως ευκόλως νοείται, σημαίνει ότι αγρυπνεί ο πιστός κάτι που εννοεί ότι η αγρυπνία περνά τα μεσάνυχτα και τελειώνει έστω και 12:30 το βράδυ.
Είναι παράλογο να τελείται αγρυπνία και να τελειώνει πριν τις 12 το βράδυ. Υπάρχουν οι δικαιολογίες όπως «Ο κόσμος δουλεύει και είναι κουρασμένος» ή «Ο κόσμος τρέχει και δεν μπορεί να κάτσει πολλή στην εκκλησία». Αυτές είναι παράλογες δικαιολογίες και δεν έχουνε θέση μέσα στην Εκκλησία. Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι είναι πολυάσχολοι και τρέχουνε αλλά η Εκκλησία είναι και πρέπει να είναι το καταφύγιο όλων των πιστών. Ο κάθε πιστός, μπορεί να πηγαίνει στις αγρυπνίες και να αντέχει μέχρι εκεί που τον πάνε οι δυνάμεις του. Δεν είναι ανάγκη να φέρνουμε την Εκκλησία στα μέτρα μας αλλά θα πρέπει εμείς να έρθουμε στα μέτρα της Εκκλησίας.
Μην παραποιούμαι άλλα πράγματα μέσα στην Εκκλησία. Αρκετά παραποιούνται πράγματα στην Εκκλησία για να συνεχιστεί το κακό και στο Τυπικό. Ας καταλάβουμε όλοι, ότι πρέπει να προσφέρουμε τον εαυτό μας στον Θεό. Όπως ειπώθηκε και νωρίτερα, η Εκκλησία είναι το καταφύγιο μας. Έτσι, και οι ακολουθίες, μας βοηθάνε να έρθουμε πιο κοντά στον Θεό.

Πρέπει ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί να κρατήσουμε την πίστη και Παράδοση μας ανέπαφη από διαστροφή και αλλοίωση. Μην κοιτάμε τις συντομίες και ότι είναι για να «ευχαριστεί τον κόσμο» αλλά να κοιτάξουμε ότι ευχαριστεί τον Θεό. Να καταλάβουμε ότι οι αγρυπνίες (όπως όλες οι ακολουθίες) είναι για να μας φέρουνε κοντά με τον Θεό και να μην τις λησμονούμαι.

Πηγή: Τυπικό του Αγ. Σάββα του Ηγιασμένου
Νικόλαος Δ. Γεωργαντώνης
Φοιτητής Θεολογίας
18 Ιουλίου 2012