Διάλογος περί τηλεοράσεως μέ τόν γέροντα Πετρώνιο. (Μέρος ΣΤ' Τελευταῖο)

Διάλογος περί τηλεοράσεως
μέ τόν γέροντα Πετρώνιο (†)
Δικαῖον τῆς Ρουμάνικης Σκήτης τοῦ Τιμίου Προδρόμου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας Ἁγίου Ὅρους

Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε 

  - Πῶς νά προετοιμαζώμεθα;

    Ἦλθε ἀνάμεσά μας ὁ Θεός καί δέν ἦλθαν σοφοί ἤ φιλόσοφοι γιά νά μᾶς μιλήσουν γιά τήν σοφία τῶν ἔργων Του. Ὁ Ἴδιος ὁ Θεός ἦλθε καί μᾶς τά ἔδειξε ὅλα αὐτά καί τί πρέπει νά κάνουμε γιά νά τά ἀπολαύσουμε. Ὁπότε, ἐάν ξέρουμε γι᾿ αὐτά τά πράγματα, τά βλέπουμε μέ σοβαρότητα καί ὅτι δέν εἶναι ἀστεῖα. Μᾶς εἶπε νά προσευχώμεθα...νά κάνουμε τό τάδε καί τό τάδε...
Νά τά πάρουμε στά σοβαρά καί τότε ἡ ζωή μας γίνεται ἁπλούστερη. Ἐνῶ ἄλλα πράγματα δέν ἔχουν στήριγμα στήν ὕπαρξί μας. Μᾶς δίνουν κάποιο νόημα;  Κάθε τι τό ὁποῖον κάνουμε πρέπει νά μᾶς ὁδηγῆ καλλίτερα στήν πνευματική ζωή. 
Λέγει ὁ Χριστός μας ὅτι ὅποιος μέ ἀγαπᾶ, νά ἐφαρμόζη τίς ἐντολές μου». Δέν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἐντολή παρά ἐκείνη πού λέγει νά ἀγαποῦμε τόν Θεό καί τόν πλησίον μας σάν τόν ἑαυτό μας».

    Βασικά, γνωρίζω ἐγώ ἕνα πλῆθος ἔργων τά ὁποῖα πρέπει νά τά κάνω ὁπωσδήποτε. Αὐτό πρέπει νά εἶναι ἡ παντοτεινή φροντίδα τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἀληθινοῦ χριστιανοῦ: Κάθε τι πού κάνει καί πού σκέπτεται ἤ καί ὁμιλεῖ, τό πᾶν νά τόν προετοιμάζει γιά τήν αἰώνια ζωή.

Μᾶς λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: «Ἐγώ ξέρω ὅτι πρέπει νά κληρονομήσω τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ὁπότε πρέπει νά ἑτοιμασθῶ γι᾿ αὐτήν». Ἐμπρός λοιπόν!  Ξέρω ὅτι ὁ Θεός μοῦ προετοίμασε αὐτή τήν Βασιλεία κι ἐγώ πρέπει νά μπῶ μέσα σ᾿ αὐτήν καί γι᾿ αὐτό πρέπει νά ἑτοιμασθῶ.

Δέν μπορῶ νά μπῶ χωρίς ἑτοιμασία. Ξέρω ὅτι πρέπει νά δώσω ἐξετάσεις στό πανεπιστήμιο καί ὁπωσδήποτε πρέπει νά ἑτοιμασθῶ γιά τό ἔργο αὐτό. Ἀλλοίμονο, ἄν δέν ἑτοιμάζομαι, βάζω τά βιβλία στήν ἄκρη καί πάω γιά ἐξετάσεις. Τί κάνω; Σίγουρα δέν θά ἀποτύχω; Ἔτσι γίνεται καί στήν περίπτωσί μας.

    Ἐάν ἑτοιμάσθηκα, ἔρχεται το τέλος κι αὐτό εἶναι ἀναπόφευκτο, καί πεθαίνουμε ὅλοι. Καί τό τέλος τοῦ κόσμου θά ἔλθη κι αὐτό μία ἡμέρα. Κι ἐγώ τότε θά εἶμαι ἀκόμη ἀδιάφορος καί ἀπροετοίμαστος. Παρέμεινα στήν καρότσα! Δέν θά εἰσέλθω στήν Βασιλεία, διότι δέν ἑτοιμάσθηκα γι᾿ αὐτήν.
Πρέπει νά ἑτοιμασθῶ γιά νά μπῶ ἀπό τήν στενή πορτίτσα κι αὐτή εἶναι ὁ Χριστός πού εἶπε ὅτι «Ἐγώ εἶμαι ἡ Ὁδός, ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή». Ποιά εἶναι, λοιπόν, ἡ ὁδός ἡ ὁποία φέρει στήν ζωή;
 Εἶναι ὁ Χριστός! Ὅλα αὐτά τά ξέρουμε ὅλοι μας καί ἄν τά ἐφαρμόζουμε δέν ἔχουμε ἀνάγκη ἀπό τίποτε ἄλλο.

    Σᾶς λέγω ὅτι πάρα πολλά ἔργα εἶναι μάταια καί τελείως ἄχρηστα. Διότι ὁ κόσμος μπερδεύεται πολύ μέ τίς ὑλικές ἀνάγκες. Κύτταξε, στήν ἀρχαιότητα τά πράγματα ἦταν πολύ ἁπλᾶ. Σχεδόν, μέ τό μέτρο πού περιπλέκεται ὁ ἄνθρωπος ἀπό τά ἐγκόσμια, ἄλλο τόσο ἀπομακρύνεται ἀπό τόν Θεό. Ἀποξενώθηκε καί τώρα-ἡ τελευταία κονιορτοποίησις-φθάνουμε νά μήν ἔχουμε πλέον χρόνο γιά τόν Θεό καί τά θρησκευτικά μας καθήκοντα. Δέν ὑπάρχει πλέον τόπος γιά τόν Θεό.
Ὁ κόσμος εἶναι ἀνακατωμένος  πού δέν ἔχει πλέον σχέσι μέ τόν Θεό, δέν ἔχει λογική καί δέν καταλαβαίνει τί κάνει.
Αὐτή ἡ κοινωνία μας εἶναι ἀνώμαλη καί ἀφύσικη. Δέν μποροῦμε νά τήν περιμαζέψουμε καί νά τήν ράψουμε σέ ἕνα κουστούμι (εἶδος) γιά νά μᾶς ἀρέσει, ὅπως πρέπει νά εἶναι. Ἀλλά ὄχι, αὐτό δέν γίνεται!  Ἐάν φύγουμε ἀπ᾿ αὐτήν, φεύγουμε ἀπ᾿ Αὐτόν, πού μᾶς εἶπε τά λόγια: «Ἐάν κάτι μέ βοηθεῖ νά γίνομαι καλίτερος, αὐτό εἶναι καλό, ἐάν ὅμως δέν μέ βοηθῆ, δέν μοῦ εἶναι καλό».

  -  Πάτερ, ἀπό πρακτικῆς πλευρᾶς, ἡ τηλεόρασις εἶναι ἕνα μέσον. Καί ἡ δημοσιογραφία καί σχεδόν κάθε τι πού λέγεται σύγχρονος πολιτισμός, νέα ἐποχή καί νέα πορεία, εἶναι ἕνας παραλογισμός. Συνεχῶς παρουσιάζονται νέες σκηνές, ἐκδηλώσεις, ὅλα εἶναι ἕνα παραλήρημα, εἶναι μία τρέλλα!...

    Ναί, δέν τό βλέπεις;  Τό πᾶν νά γράφεται, νά φαίνεται, τυπογραφία καί παρουσίασις, πρόοδος στό γκρέμισμα τῶν πάντων. Αὐτά εἶναι ἕνα ἀπό τά σημεῖα αὐτοῦ τοῦ αἰῶνος. Οἱ ἄνθρωποι πιέζονται νά καταναλώνουν τά πάντα, αὐτά πού τούς προσφέρει γιά κατανάλωσι ἡ κοινωνία, ἀλλά αὐτοί δέν καταλαβαίνουν αὐτό τό εἶδος καταναλώσεως: κοιλιοδουλεία, καλοζωΐα, ἱκανοποίησις ἀφύσικων ἀναγκῶν.
 Γιατί οἱ ἅγιοι Πατέρες βάζουν φραγμό καί ἐγκράτεια στήν κοιλία μέ τήν νηστεία καί τά ἄλλα μέσα;  Διότι χωρίς τήν ἐγκράτεια, παράλληλα μέ τήν κοιλιοδουλεία, ἐμφανίζεται καί ἡ σαρκική ἀκολασία. Γι᾿ αὐτό στήν καταναλωτική αὐτή κοινωνία μας φθάσαμε σήμερα στήν κατάστασι αὐτή.
Ἡ καλοζωΐα καί ἡ ἀκολασία ἔγιναν οἱ δύο τρόποι αὐτῆς τῆς ζωῆς. Ἡ ἀκολασία νομιμοποιήθηκε, ἐπισημοποιήθηκε καί μπῆκε σάν πολιτισμός στήν ζωή τῶν σημερινῶν ἀνθρώπων.  Κανένα ἁμάρτημα δέν μολύνει τόσο βαθειά τήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου, ὅσο ἡ ἀκολασία. Ἔε,..αὐτό ἔγινε τῆς μόδας γιά νά καταστρέψη ἐξ ὁλοκλήρου τόν ἄνθρωπο, ὥστε νά μήν ἐπανακτήση πάλι τήν καθαρότητα της ψυχῆς του.
Ἕνας σαρκικός ἁμαρτωλός ἄνθρωπος φθάνει στήν αὐτοκτονία, στήν ἀσυδοσία καί γίνεται ἕνα ναυάγιο πού συνοδεύεται καί μέ ἐπίσημο τρόπο στήν  κόλασι. Δέν ἔχεις τί νά κάνης πλέον, ἀλλά αὐτό  εἶναι σίγουρο. Γι᾿ αὐτό ὅλα τά κακά πού ὑπάρχουν τώρα στήν κοινωνία μας εἶναι δεμένα τό ἕνα μέ τό ἄλλο.

   - Πάτερ, πῶς ἐπιτρέπει ὁ Θεός ἡ τηλεόρασις νά κάνη τόσο μεγάλο κακό στούς ἀνθρώπους, νά καταστρέφη τόν νοῦ τῶν παιδιῶν καί νά τά παρασύρη στήν ἀκολασία;

    Ἀγαπητέ μου ἀδελφέ, ὁ Θεός δέν ἐπιβάλλει τό καλό μέ τήν  βία. Χρειάζεται ἡ θέλησις τοῦ ἀνθρώπου γιά νά ἀντιδράση στό κακό.  Γιατί ὁ Θεός ἄφησε τόν Ἰούδα νά κρεμασθῆ; Ἦταν μάλιστα καί μαθητής Του. Ναί, ἀλλά ὁ Θεός δέν τόν ἐξηνάγκασε.
Μποροῦσε ὁ Θεός νά τοῦ ἀλλάξη τόν νοῦ, νά τόν ἀποτρέψη, ἀλλά δέν τό ἔκανε. Ὁ Θεός δέν ἐμποδίζει τήν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν ἔπλασε τόν ἄνθρωπο καί τοῦ χάρισε τά δῶρα του ὁ Θεός, τόν ἔπλασε μέ σκοπό νά γίνη ὁ ἄνθρωπος ὅμοιος μέ αὐτόν, μέ τήν ἐλευθερία του καί τήν συνείδησί του, χωρίς νά τοῦ περιορίζη αὐτά τά δῶρα.
Δέν ἔχει ἀξία ἡ ἀρετή πού γίνεται μέ ἐκβιασμό. Δέν εἶναι καλή. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά ἀποφασίζῃ μόνος του γιά τά καλά ἔργα πού θέλει νά κάνη. Ἀπ᾿ ἐκεῖ περιμένει καί τόν μισθό, διότι αὐτός μέ τήν ἀπόφασί του, μέ τήν σκέψι του, μέ τούς καλούς του λογισμούς ἔκανε τό τάδε καλό, χωρίς ἡ συμπεριφορά του νά τοῦ ἐπιβάλλεται ἀπ᾿ ἔξω.
Ἕνα ἔργο κατευθυνόμενο ἀπό ἄλλους δέν εἶναι καλό. Ποτέ δέν γνωρίζεις τί εἶναι τό μέλι, ἐάν πρῶτα δέν τό δοκιμάσης. Ποτέ δέν γνωρίζεις τί εἶναι καί ποιές οὐράνιες εὐλογίες θά ἀξιωθῆς, ἐάν δέν τίς ἐπιθυμεῖς καί δέν τίς ἐπιδιώκης. Μερικά ἀγαθά τῶν ὁποίων δέν ἔχεις ἐμπειρία, οὔτε κάποιο λογαριασμό μ᾿ αὐτά, εἶναι ξένα γιά σένα καί δέν μπορεῖς νά χαίρεσαι γι᾿ αὐτά. Πρέπει νά συμμετέχης μέ ὅλη τήν ψυχή σου μ᾿  αὐτά γιά νά τά γνωρίσης.

    Οἱ πνευματικοί ἄνθρωποι καί πολύς κόσμος σήμερα ἀρχίζουν νά ἔχουν πνευματικές ἀναζητήσεις καί ἀνησυχίες. Καί τότε, μέσα ἀπ᾿ αὐτά τά πνευματικά πράγματα, ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται καλά καί ἐξωτερικά. Δέν αἰσθάνεται ψυχικά κατεστραμμένος, ἀλλά ἔχει μία συναίσθησι.
Πάντως, γενικά ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐμπαθής, συνηθισμένος μέ τήν κακία τοῦ κόσμου, χωρίς ἰδιαίτερα πνευματικά ἀγωνίσματα κι αὐτά δέν τά βλέπει ὁ κόσμος, πού κινεῖται μέσα στά ἐπίπεδα τῶν κοσμικῶν του ἀναγκῶν-γιά φαγητά, ἐνδυμασία, κέρδος κλπ.-καί δέν βλέπει καθόλου γιά πνευματικά πράγματα.

    Ὁπότε ἡ συμβουλή καί προτροπή μου εἶναι ὁ ἄνθρωπος νά ἀναχωρῆ πότε πότε ἀπ᾿ αὐτά γιά νά ἐπανευρίσκη τόν πνευματικό του προσανατολισμό νά συναντᾶται μέ τόν Θεό, ὁ Ὁποῖος εὑρίσκεται μέσα στό βάθος τῆς καρδιᾶς του καί νά μπαίνη ἀπ᾿ ἔξω μέσα στήν κάμαρά του, στόν νυμφικό θάλαμο τῆς καρδιᾶς του. Ὁπότε, ὁ ἄνθρωπος πού προσεύχεται βράδυ ἤ πρωΐ στά βάθη της καρδιᾶς του, ἀναχωρεῖ ἀπό τά ἐγκόσμια. Δέν μπορεῖ νά κάνη αὐτό τό ἔργο στή μέση τοῦ δρόμου, τό κάνει μυστικά μέσα του.
    Ἡ φυλακή τοῦ νοῦ καί ἡ προσευχή, εἶναι, ὅπως λέγεται, ἡ ἕνωσις ψυχῆς μέ τό σῶμα. Δέν μπορεῖ νά προσευχηθῆ καλά κάποιος ἐάν δέν ἔχη φυλακή τοῦ νοῦ του καί δέν διαφυλάσσει τόν νοῦ του ἀπό ὅλες τίς ἐξωτερικές ἐπιδράσεις καί τίς ἁμαρτωλές ἐνθυμήσεις.
Γι᾿ αὐτό καί τά μοναστήρια ἀπό τήν ἀρχή τῆς ἱδρύσεώς τους, κτίζονται μακριά ἀπό τόν κόσμο, οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔφευγαν γιά τήν ἔρημο καί σχεδόν ὅλα τά μοναστήρια εἶναι στήν ἔρημο. Φυγή ἀπό τόν κόσμο! Αὐτό εἶναι φυσικός νόμος γι᾿ αὐτόν πού θέλει νά ζήση πνευματικά. Πρέπει νά φύγη ἀπό τόν κόσμο.

    Νά φύγης ἀπό τόν κόσμο σημαίνει νά ἐπανέλθης στήν φυσική σου κατάστασι, στίς στοιχειώδεις σωματικές σου ἀνάγκες καί μάλιστα στό ἐλάχιστον δυνατόν: μέ ἐγκράτεια, νηστεία, ταπείνωσι, ἁπλότητα, ἑκούσια πτωχεία,  σεμνή ζωή καί ὄχι μέ διαχύσεις, ἐπίσημα γεύματα, μοντέρνα ζωή καί τά ἄλλα.
Νά ἐπιστρέψης στό φυσιολογικό ἐπίπεδο καί μέ μόνα τά ἀναγκαῖα. Νά κάνουμε μόνο τά ἀναγκαῖα ἔργα ὄχι γιά ἀπόλαυσι καί γιά ψυχαγωγία. Μόνο τροφές καί ἐνδυμασία, νά σκεπάζω τό σῶμα μου, νά τό προφυλάξω ἀπό τήν κακοκαιρία καί τήν γυμνότητα καί ὄχι μέ πολυτελῆ ροῦχα καί στολίδια καί ἀκριβά πράγματα, διότι αὐτά χαϊδεύουν τήν  κενοδοξία καί τήν ὑπερηφάνεια καί κάθε τι ἄλλο. Τό ἴδιο νά γίνεται καί μέ τό φαγητό καί μέ ὅλα τά ἄλλα ἀναγκαῖα τοῦ σώματος.

Ἔργο τοῦ νοῦ μας εἶναι ἡ μνήμη τοῦ Θεοῦ, ἡ προσευχή.

    Οἱ Πατέρες λέγουν ὅτι ὁ νοῦς πλάσθηκε γιά νά εἶναι ἐκεῖ κοντά στόν Θεό. Μία ἀπό τίς μεγάλες δυσκολίες τοῦ νοῦ εἶναι ὅτι ἐρημώνεται, διότι δέν κάνει τήν ἐργασία πού πρέπει. Λέγεται:  Δώσε στό νοῦ τήν ἐργασία του.
Ἐάν ὁ νοῦς ἔχει ἐργασία, τότε δέν ἑλκύεται ἀπό τήν περιέργεια, ὅπως συμβαίνει μέ τήν τηλεόρασι. Καί ποιά συγκεκριμένα ἐργασία; Νά ἔχη μία πνευματική ἀναφορά, μία προσευχή κι ἄν μπορῆ νά λέγη ἀδιάκοπα μία ἐσωτερική προσευχή. Νά προσεύχεσαι στόν Θεό, τόσο συχνά, ὅσο ἀναπνέεις.
Ἐάν ὁ νοῦς εἶναι πάντοτε ἀπασχολημένος μέ τήν προσευχή, δέν παρασύρεται κατόπιν ἀπό τίς ἐξωτερικές ἐντυπώσεις καί δέν «μπλοκάρεται».
Ἐάν ἔχει μία ὑψηλή, πνευματική καί ἁγία αἴσθησι, ἐντυπωσιάζεται ἀπ᾿ αὐτήν, δέν ἑλκύεται ἀπό τίς κοσμικές χαρές καί τρέχει νά εὕρη μόνο τίς πνευματικές. Αὐτό εἶναι ἁπλότης. Ὁ Γέροντας Παΐσιος Ὀλάρου τῆς σκήτης Σύχλας Ρουμανίας, ὅσον ἀφορᾶ αὐτό τό θέμα, ἦταν πολύ ἁπλός.
 Ἔλεγε: Κάποια φορά ἦλθε σέ μένα μία γυναῖκα τοῦ λαοῦ καί μέ ρώτησε:
  
     -Τί νά κάνω, πάτερ, διότι ἐγώ δέν ξέρω νά διαβάζω καί δέν διδάχθηκα τήν προσευχή; Θά σωθῶ χωρίς τήν προσευχή; Καί ὁ Γέροντας τῆς εἶπε:
    -Δέν προσεύχεσαι καθόλου;
    -Ναί, προσεύχομαι.
    -Καί πῶς λές λοιπόν ὅτι δέν προσεύχεσαι;
    -Κατόπιν τῆς  εἶπε: 
    -Κύτταξε πῶς ἐγώ προσεύχομαι. Ὅταν σκουπίζω τό σπίτι προσεύχομαι ἔτσι στόν Θεό: «Κύριε, καθάρισε τούς λεκέδες ἀπό τήν ψυχή μου, ὅπως ἐγώ τώρα βγάζω τήν ἀκαθαρσία ἀπό τό σπίτι γιά νά Σέ εὐχαριστήσω, ὅπως μοῦ ἀρέσει καί μένα, ὅταν τό σπίτι μου εἶναι καθαρό.
Ὅταν  πλένω τά ροῦχα μου λέγω στόν Κύριο: «Κύριε, πλῦνε με ἀπό τίς κακίες τῆς ψυχῆς μου, γιά νά εἶμαι κι ἐγώ καθαρός, ὅπως εἶναι καθαρό τό ὑποκάμισό μου». Ἔτσι νά λές καί γιά ὅλα ὅσα κάνεις. Ἄραγε δέν εἶναι καλή αὐτή ἡ προσευχή;

    -Ἔτσι νά ζήσης σέ ὅλη σου τήν ζωή καί θά σωθῆς!
     Αὐτή εἶναι ἡ ἀδιάκοπη προσευχή, τήν ὁποίαν μερικοί ὀνομάζουν νοερά προσευχή. Δηλαδή, σέ ὅλες γύρω τίς ἀπασχολήσεις σου νά βλέπης τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Καί νά κάνης αὐτήν τήν ἐργασία, διότι μπορεῖς.
Ἀλλά, ὅταν κάνης μία ἐξωτερική ἐργασία, πού εἶναι ἀναγκαία, ὁ νοῦς σου εἶναι δεμένος μέ αὐτήν. Ἀλλά εἶναι δεμένος καί μέ τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ, διότι Αὐτός εἶναι πανταχοῦ παρών καί βλέποντάς Τον βλέπεις τά ἔργα του τά ὁρατά καί τά ἀόρατα.
Τότε ὁ νοῦς δέν εἶναι περίεργος, δέν θέλει πλέον νά παρακολουθῆ, διότι δέν ἔχει χρόνο. Δέν θέλει πλέον νά βλέπη κάτι ἄλλο, διότι εἶναι πάντοτε ἀπησχολημένος μέ τά ἅγια καί ὑψηλά πράγματα καί οἱ ἄλλες ὑποθέσεις τήν ἀφήνουν ἀνεπηρέαστη.

ΣΤ΄ Μέρος Τελευταῖο

***

Μετάφρασις ἀπό μοναχό Δαμασκηνό Γρηγοριάτη. 

10-9-2009

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

 Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας   Γέροντας Πετρώνιος-Τηλεόραση