Ἡ προσευχή λόγος ἀγαθός. Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

 Τό θέμα τῆς σωτηρίας

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία καί ἡ εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ προσευχή λόγος ἀγαθός.

Ὁ Θεός ἔδωσε στόν ἄνθρωπο τό χάρισμα τοῦ λόγου, διά τοῦ ὁποίου ἠμπορεῖ νά λέγη τήν ἀλήθεια. Ἡ κομμουνιστική περίοδος μᾶς ἔκανε νά ζήσουμε μιά λυπηρά ἐμπειρία. Ὁ λόγος ἦτο τόσο παραμορφωμένος ὥστε ἔγινε «ξύλινη γλῶσσα», εἴτε γιά νά μή ἐκφράζη τίποτε, εἴτε γιά νά γίνη ὁ ἐπιστάτης τοῦ ψεύδους. Ποιά εἶναι ἡ ἀληθινή ἔννοια τοῦ λόγου στόν ἄνθρωπο;

Νά προσέχουμε στόν λόγο τῆς Γραφῆς, στόν λόγο τῆς προσευχῆς, διότι σ᾿ αὐτόν τόν λόγο εὑρίσκεται μυστικά ἡ πηγή τῆς ζωῆς. Εἶναι μυστικός ὁ λόγος, ἀλλά ἀποκαλύπτεται στό μέτρο στό ὁποῖο ἐπιθυμοῦμε καί ἐργαζόμεθα πνευματικά. Ὁ Λόγος εἶναι ἕνα ἀπό τά ὀνόματα τοῦ Θεοῦ.
Ὀνομάζεται Υἱός, ἀλλά εἶναι καί Λόγος τοῦ Πατρός καί γι᾿ αὐτό ὁ Λόγος, ὅπως ἔλεγε πολλές φορές ὁ π. Σωφρόνιος ἔχει μεταφυσικές ρίζες, δηλαδή δέν εἶναι, θά ἐλέγαμε, μία «αὐθαίρετη φασαρία», διά τῆς ὁποίας ἐγώ ἠμπορῶ νά εἰπῶ κάτι ἤ ἠμπορῶ νά κατανοήσω τήν σκέψι μου.
Ὁ Λόγος γίνεται προσιτός ἀπό μερικές θεῖες ἐνέργειες. Διά τοῦ Λόγου Του ὁ Θεός ἔπλασε τόν οὐρανό καί τήν γῆ. Ὁ Θεός εἶπε νά γίνουν καί ἐγενήθησαν.
 Ὁ λόγος εἶναι μία δημιουργική ἐνέργεια, μία ἐνέργεια ἡ ὁποία γίνεται ἐπικίνδυνη, θανατηφόρα, ὅταν μεταχειρίζεται τό κακό. Ἀλλά ὁ λόγος ἀπό θετικῆς πλευρᾶς εἶναι μία ἐνέργεια κοινωνίας καί μετοχῆς. Ὁ ἄνθρωπος εὑρίσκει τήν δύναμι τοῦ λόγου ἀκριβῶς στήν προσευχή, κοινωνώντας τίς σκέψεις τοῦ Θεοῦ ἤ τούς θείους στοχασμούς, βιωματικές ἐμπειρίες ἀπό ἄλλους πρίν ἀπό ἐμᾶς, ἀπό ψυχές πού καταυγάσθηκαν μέ τό φῶς τῆς Ἐκκλησίας. Στήν προσευχή, λοιπόν, ὁ λόγος ἀρχίζει νά ἐπανευρίσκει τήν ἀληθινή του δύναμι, ἐπειδή στήν προσευχή ὁ λόγος εἶναι ἀμοιβαία κοινωνία μεταξύ  Θεοῦ καί ἀνθρώπου.
Ἔτσι λοιπόν, πρέπει νά πάρουμε στά σοβαρά τόν λόγο, δηλαδή πρέπει νά περάσουμε ἀπό τό ἐπίπεδο τῶν πληροφοριῶν σ᾿ αὐτό τῆς κοινωνίας, τῆς βιώσεως. Γιά παράδειγμα, ἡ ἐφημερίδα γενικά μᾶς δίνει πληροφορίες. Ὅταν δύο ἀγαπιῶνται λέγουν μεταξύ τους: «σ᾿ ἀγαπῶ», αὐτό δέν εἶναι πλέον μία πληροφορία, ἀλλά μία κοινωνία, κοινωνεῖ ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλον. Ζοῦν τόν λόγο στό ἐπίπεδο ἐκεῖνο στό ὁποῖο τούς ἀρέσει νά τόν ἀκούουν, ἀλλά καί νά τόν λέγουν. Αὐτό εἶναι τό πνευματικό σχέδιο τοῦ λόγου. Ὁ ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ8 ἐδιάβαζε πολύ συχνά τά τέσσερα Εὐαγγέλια, σχεδόν ἕνα τήν ἡμέρα.
Νά σᾶς εἰπῶ ἕνα γεγονός πού συνέβη στό Παρίσι, ἐδῶ καί τριάντα καί πλέον χρόνια. Ἦτο μετά τό Πάσχα καί εὑρισκόμασταν στό σπίτι τοῦ ἱερέως, ὅταν ἦλθε μία γυναῖκα, ἡ ὁποία ἀναζητοῦσε τόν ἱερέα. Ἦτο πολύς κόσμος στό σπίτι τοῦ ἱερέως, ἐνῶ αὐτός εἶχε πάει κἄπου, δέ ξέρω ποῦ, γιά μερικές ὧρες.
Ἐκείνη ἐρώτησε:
-Ποῦ εἶναι ὁ πατήρ Βασίλειος;
-Ἀνεχώρησε, δέν εἶναι ἐδῶ.
-Ἄ, τί κρῖμα!
-Τί θέλεις, τήν ἐρώτησε κάποιος. Καί αὐτή ἀπήντησε:
-Ἤθελα νά τοῦ εἰπῶ τό «Χριστός ἀνέστη», καί κάποιος τῆς ἀπήντησε:
-Ἔ, τό ξέρει.
Μερικές φορές οἱ νηστεῖες ἀποκαλύπτουν βαθειές συγκεκριμένες ἔννοιες διά τῆς εἰς ἄτοπον ἀπαγωγῆς.
Νά ἐπανέλθουμε στόν λόγο τῆς Γραφῆς. Ὁ ἅγιος Σεραφείμ, λοιπόν, κοινωνοῦσε καθημερινά μέ τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ, γιά τόν ὁποῖον λέγεται στόν Ἀκάθιστο Ὕμνο ὅτι εἶναι λόγος ἁγιώτερος ἀπό ὅλους τούς ἁγίους.
 Αὐτά εἶναι τά λόγια, τά ὁποῖα, ἐάν ὁ ἄνθρωπος τά δέχεται μέ πίστι, ἀρχίζει νά τά ζῆ. Οἱ ἁπλοῖ ἄνθρωποι φθάνουν εὐκολώτερα σ᾿ αὐτό τό βίωμα, ἐπειδή ἡ ἁπλότης τούς διευκολύνει στό ἔργο, μέ τήν ἔννοια ὅτι δέν ἔχουν πολλές διανοητικές καί πολιτιστικές περιπλοκές.
Ζοῦν πιό συνετά καί σκέπτονται ὀλιγώτερο ἀναλυτικά, ἔχουν μία θεωρία συνθετική, χωρίς νά ἠμποροῦν νά τήν ἀντιληφθοῦν καί χωρίς νά ἠμποροῦν νά κοινωνήσουν μαζί της. Γιά νά κοινωνήσης πρέπει νά ἔχης πολλά ἀποθέματα ἀναλυτικά.
Ἀλλ᾿ ἄς ἐπανέλθουμε γιά νά κλείσουμε τό θέμα αὐτό. Εἶναι ἀπολύτως ἀναγκαῖο καί ἐμεῖς νά περάσουμε ἀπό τό ἐπίπεδο πληροφορίας τοῦ λόγου καί νά φθάσουμε στό ἐπίπεδο τῆς κοινωνίας, τῆς προσευχῆς, στήν ὑπακοή τῶν Ἁγίων Γραφῶν, στήν κοινωνία μας ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλον, διότι τότε εἰσερχόμεθα ἀληθινά στήν κοινωνία, στήν Θεία Κοινωνία, ἴσως ὄχι ἀκόμη μέ τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά μέ τόν Χριστό, τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ.
Βλέπετε, ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι γραμμένη κατά τέτοιο τρόπο, ὥστε αὐτή  νά κορυφώνεται στήν κοινωνία τοῦ λόγου (γι᾿ αὐτό καί γίνεται ἡ ἔξοδος μέ τό ἅγιο Εὐαγγέλιο) καί κατόπιν τό δεύτερο μέρος τῆς Θείας Λειτουργίας, κορυφώνεται στήν κοινωνία τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ. Ἡ Θεία Λειτουργία ἀποτελεῖ ἀνάμνησι καί τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου, ὅταν ὁ Χριστός, πρίν νά κοινωνήση τούς ἁγίους Ἀποστόλους, τούς εἶπε ὅτι αὐτοί εἶναι καθαροί διά τοῦ λόγου, τόν ὁποῖον τούς ἀπήγγειλλε. (Πρβλ. Ἰωάν.15,3).
Ὁ Λόγος εἶναι ἐνέργεια ἡ ὁποία καθαρίζει, ἁγιάζει, ἀναπαύει (ὁμιλῶ γιά τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ, ὄχι γιά τόν λόγο πού ἐμεῖς χρησιμοποιοῦμε μέ τήν ἀντίθετη ἔννοια) καί, μ᾿ αὐτές τίς ἐνέργειες εἰσερχόμεθα στήν ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.
Συμβαίνει πάρα πολλοί ἄνθρωποι νά ἀκοῦν πολλές φορές τούς λόγους τῆς προσευχῆς, τῶν ὕμνων, τῶν Ἁγίων Γραφῶν καί νά μή καταλαβαίνουν, ἀλλ᾿ ὅμως κἄποτε, ἀκούοντάς τους νά φωτίζωνται καί νά κατανοοῦν τίς ἔννοιές τους.
Ἀπό ἐκείνη τήν στιγμή δέν εἶναι πλέον ξένοι, μέσα στό σκοτάδι, ὅπως προηγουμένως. Συνεφιλιώθησαν  μέ αὐτά, συγκοινώνησαν μαζί τους καί αὐτά τούς ἀλλοίωσαν. Ὁ π. Σωφρόνιος ἔλεγε ὅτι αὐτή εἶναι ἡ στιγμή στήν ὁποία ὁ ἄνθρωπος ζῆ τόν Λόγο τοῦ Θεοῦ σάν φῶς. Εἶναι ἀκριβῶς, ὅπως στήν ἀρχή, εἶχε εἰπεῖ ὁ Θεός: Γενηθήτω φῶς καί ἀμέσως «Ἐγένετο φῶς»!

***

Γέροντος Ραφαήλ Νόϊκα

Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία   

καί ἡ  εἴσοδός μου στόν μοναχισμό

Μετάφρασις - ἐπιμέλεια ὑπό ἀδελφῶν 

Ἱερᾶς Μονῆς Ὅσιου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2005

Πηγή διαδικτύου - Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

__________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Διαβάστε τά ὑπόλοιπα πατώντας  π. Νόϊκα -Ἡ ἐπιστροφή μου στήν Ὀρθοδοξία