Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα. Τρίτη συνομιλία (ερωτ. 92-98)

Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα

Τρίτη συνομιλία (ερωτ. 92-98)

Άγιον Πάσχα 1983 Ιερομόναχος Ιωαννίκιος Μπάλαν

92.  Πώς πρέπει να ενεργή με εκείνους τους πιστούς πού, ενώ διέπραξαν βαρείες αμαρτίες, ζητούν επίμονα την Αγία Κοινωνία;

Με αυτούς πού αμάρτησαν βαρεία καί ζητούν επίμονα την Αγία Κοινωνία, ιδού πώς πρέπει να ενεργή: Εάν εξομολογηθούν ειλικρινά με ψυχικό πόνο, με δάκρυα καί μετάνοια, ό Πνευματικός πού τους απαγόρευσε μπορεί να τους κάνη αυτή την συγκατάβαση.
Δηλαδή να χωρίσει τον προσδιορισμένο κανόνα καί τον αριθμό των ετών της μετανοίας σε τρία μέρη, όπως είπα προηγουμένως. Το πρώτο μέρος να το θέση στην ευσπλαχνία καί φιλανθρωπία του Θεού, διότι κανείς από τους ανθρώπους δεν είναι χωρίς αμαρτία, το δεύτερο μέρος του κανόνος να παραμείνει σ' αυτόν πού επιτέλεσε την αμαρτία καί το τρίτο μέρος να το πάρει ο Πνευματικός επάνω του, διότι αυτός έχει την εξουσία μέσω αρχιερέως να λύνει καί να δένει, όπως είπε το αψευδές στόμα του Κυρίου ημών Ιησού Χρίστου.
Ό Πνευματικός για να προσανατολισθεί καλλίτερα, όσον άφορα με την ακρίβεια καί συγκατάβαση, την οποία θα κάνη αναλόγως των περιπτώσεων στους εξομολογούμενους καί μετανοουμένους, είναι καλλίτερα να διαβάζει με σύνεση τους Ιερούς Κανόνας καί ιδιαίτερα τον 102 κανόνα της 6ης Οικουμενικής Συνόδου καί σε καμιά περίπτωση να μη βασίζεται στην διάνοια του, διότι ο Πνευματικός έχει εξουσία να λύνει καί να δένει μόνο συμφώνως με τον νόμο του Κυρίου.
Λοιπόν, ή αντιμετώπισης της καθεμίας περιπτώσεως θα πρέπει να γίνεται βάσει της διδασκαλίας της Αγίας Γραφής, των Ιερών Κανόνων καί της διδασκαλίας των Αγίων Πατέρων, διότι εν εναντία περιπτώσει, ή Εξομολόγησης καί ή μετάνοια δεν θα επιφέρει καμία ωφέλεια στους πιστούς ούτε στους Πνευματικούς.

93.   Πώς πρέπει να ενεργήσει με εκείνους τους πιστούς πού δεν δέχονται κανόνα στην εξομολόγηση; Καί Τι γίνεται με εκείνους πού είναι ασθενείς καί δεν μπορούν να εκτελέσουν τον κανόνα των;

    Αυτοί πού δεν δέχονται τον διορισμένο κανόνα στην Ιερά εξομολόγηση καί μάλιστα μετά από πολλές συμβουλές, παραμένουν στο πείσμα των, δεν μπορεί να δώσει την συγχώρηση των αμαρτιών, όπως λέγει ο άγιος Νικόδημος ό Αγιορείτης στην διδασκαλία του για τον Πνευματικό.
 Όμως στους ασθενείς μπορεί να επιβάλει ελαφρότερο κανόνα, πού απαιτεί σωματική άσκηση, όπως νηστεία, μετάνοιες, αγρυπνία, ελεημοσύνη την κατά δύναμη κ.λ.π. αλλά από τον πνευματικό κόπο δεν είναι απαλλαγμένοι, δηλ. από την Ιερά προσευχή καί την παντοτινή ευχαριστία στον Θεό για τους πόνους πού αισθάνονται. όπως είπαμε, ό κανών των ασθενών μπορεί να αλλάξει καί υποχρεούνται να προσεύχονται καί να ευχαριστούν τον Θεό διότι με αυτά θα σωθούν.

94.   Πόσες φορές το έτος πρέπει να εξομολογούνται οι λαϊκοί;

Ή εξομολόγηση δεν είναι καθορισμένη σε συγκεκριμένα χρονικά πλαίσια κατά την διάρκεια του έτους. Μπορούμε να τρέξουμε στον Πνευματικό, όσες φορές αισθανόμεθα ανάγκη να ξαλαφρώσουμε την ψυχή μας από το φορτίο των αμαρτιών καί να λάβουμε την παράκληση της Θείας Χάριτος καί την ελπίδα της συγχωρήσεως. όσο συχνότερα εξομολογούμαστε τόσο καλλίτερα είναι.
Συνήθως όμως ή Εξομολόγησης έχει συνδυασθεί με τίς τέσσαρες μεγάλες νηστείες. Ή τετάρτη εντολή της Εκκλησίας διδάσκει να εξομολογούμαστε τέσσερις φορές τον χρόνο, στην περίοδο των τεσσάρων νηστειών. Οι πιο προχωρημένοι στην πνευματική ζωή κάθε μήνα καί οί άλλοι είθε να εξομολογούνται μία φορά τον χρόνο καί συγκεκριμένα στην νηστεία του Πάσχα.

95.   Ποιες είναι οί σπουδαιότερες προϋποθέσεις για να μεταλάβει κάποιος επαξίως του Σώματος καί τον Αίματος του Κυρίου;

Ή ετοιμασία για την Θεία Κοινωνία είναι δύο ειδών: Σωματική καί πνευματική. Αυτή αποτελείται γενικά από τα επόμενα μέρη:
α. Εξομολόγησης (εξαγόρευση των αμαρτιών), άνευ της οποίας κανείς δεν μπορεί να κοινωνήσει, ούτε ακόμη κληρικός, μόνο τα παιδιά μέχρι των επτά ετών είναι απαλλαγμένα της
εξομολογήσει.
β. Συμφιλίωσης με όλους τους ανθρώπους. Κανείς δεν μπορεί να κοινωνήσει όταν με κάποιον είναι ασυμφιλίωτος ή έχει κακία, μίσος καί σκέψεις εκδικήσεως. Ό Θεός, επειδή είναι αγάπη, δέχεται στα Αγια Δώρα μόνο αυτούς πού συγχωρούν καί ζουν με αγάπη.
γ. Εγκράτεια από ηδονικά φαγητά καί από οποιεσδήποτε φί¬λαυτες σωματικές ορέξεις. Οί σύζυγοι έχουν υποχρέωση να κρατούν πριν της Θείας Κοινωνίας το λιγότερο τρεις ήμερες τελεία σωματική αγνότητα καί άλλες τρεις μετά την Θεία Κοινωνία. Οί πιστοί έχουν καθήκον να ζουν με αγνότητα, να νηστεύουν Τετάρτη καί Παρασκευή καί στις τέσσαρες μεγάλες νηστείες, όταν πρόκειται να κοινωνήσουν.
Σε περίπτωση βαρείας ασθενείας, ό ιερεύς να κανονίζει λιγότερη νηστεία, αναλόγως της περιπτώσεως. Αυτοί πού κοινωνούν στις μεγάλες νηστείες υποχρεούνται να νηστεύουν το λιγότερο τρεις μέχρι επτά ήμερες, πριν από την Θεία Κοινωνία. Οί χριστιανοί έχουν καθήκον να εγκρατεύονται, πριν μεταλάβουν τα "Αγια, από ποτά, από το κάπνισμα, από διασκεδάσεις, από αστεία, από φθόνο, από κακολογίες κ.λ.π.
δ. Προσευχή. Οί πιστοί πρέπει να προσεύχονται πριν από την μετάληψη της Αγίας Κοινωνίας με ιδιαίτερο πόθο. Να διαβάζουν τίς κατάλληλες προσευχές από το Ωρολόγιο, το Ψαλτήρι καί να λέγουν τους Χαιρετισμούς της Παναγίας, να κάνουν όσες μετάνοιες μπορούν, ελεημοσύνη στους πτωχούς καί αλλά αγαθά έργα.
 Ιδιαίτερα έχουν καθήκον να διαβάζουν: Τους Χαιρετισμούς του Χριστού, την παράκληση της Θεοτόκου, τον κανόνα της μετανοίας, τον κανόνα του φύλακος αγγέλου καί τον κανόνα της Θείας Μεταλήψεως, ενώ το πρωί τίς υπόλοιπες δώδεκα προσευχές πού ακολουθούν. Μετά την μετάληψη των Θείων Δώρων, οί πιστοί πρέπει να διαβάζουν τις ευχές της ευχαριστίας.

ε. Την εκτέλεση του επιβληθέντος κανόνος από τον Πνευματικό. Οί πιστοί δεν μπορούν να κοινωνήσουν χωρίς την άδεια του Πνευματικού των καί χωρίς την εκτέλεση του διορισμένου κανόνος των, πού επήραν στην εξομολόγηση, εκτός από λόγους ασθενείας ή άλλες παρόμοιες δυσκολίες, πού απαγορεύουν την μετάληψη των Θείων καί σ' οποιαδήποτε κατάσταση ήθελαν ευρέθη στενοχώριας.

97. Σε ποιες εξαιρετικές περιπτώσεις μπορούν να κοινωνήσουν οί πιστοί με κάποια συγκατάβαση;

Όπως είπα σ' αυτούς πού απαγορεύεται για ένα διάστημα ή Θεία Κοινωνία, μπορούν να κοινωνήσουν συγκαταβατικά μόνο σε περίπτωση θανάσιμου κινδύνου δηλ. δυστυχήματος, εργασίας, παραμονής σε νοσοκομείο για πολύ καιρό κ.λ.π.
Παρόμοια, οί έγκυοι γυναίκες μπορούν να κοινωνήσουν μία φορά τον μήνα, οποιονδήποτε κανόνα καί να έχουν, με τη προϋπόθεση μετά τον τοκετό των, να εκτελέσουν τον διορισμένο κανόνα από τον Πνευματικό των. Γίνεται αυτή ή συγκατάβασης για τίς έγκυες γυναίκες, διότι ή Εκκλησία τίς θεωρεί ότι ευρίσκονται σε κίνδυνο θανάτου.

97.   Ποιοι μεταξύ των χριστιανών δεν μπορούν να κοινωνήσουν ούτε ακόμη καί προ του θανάτου των;

    Δεν μπορούν να κοινωνήσουν ούτε ακόμη στο κρεβάτι, του θανάτου οί ορθόδοξοι χριστιανοί, οί όποιοι αρνούνται αυτά τα Θεία Δώρα, αυτοί πού αρνήθηκαν τη πίστη, αυτοί πού εγκατέλειψαν την Εκκλησία καί προσχωρήσαν σε αιρέσεις, οί παράφρονες, δηλ. αυτοί πού ψυχομαχούν καί δεν έχουν προφθάσει πριν να εξομολογηθούν, οί δαιμονισμένοι, οί βλασφημούντες τον Θεό καί τον πλησίον, ακόμη καί στο κρεβάτι του θανάτου των καί δεν μετανόησαν, οί απελπισμένοι, πού πρόκειται να θέσουν μόνοι των τέρμα στην ζωή τους, όσοι είναι δούλοι μέχρι θανάτου στο πάθος της μέθης, των σαρκικών παθών, οί μισούντες τα Θεία καί αυτοί πού δεν θα συγχωρήσουν μέχρι θανάτου των τον πλησίον τους.

98.    Τι άλλες συμβουλές μπορείτε να μας δώσετε για τον Πνευματικό καί την πνευματικότητα;

Κανένας Ιερεύς - Πνευματικός δεν μπορεί να λύση στην εξομολόγηση τον δεμένο από άλλον Πνευματικό, παρά μόνο, όταν αυτός πού τον έδεσε πέθανε ή τον έδεσε αδίκως καί λύθηκε από τον Επίσκοπο του. Άλλη διδασκαλία της Εκκλησίας λέγει τα έξης:
«Ζήτησε να ευρείς ένα Πνευματικό καλόν, ενάρετο, να είναι σοφός στα λόγια καί έμπειρος στα έργα, να επουλώνει καλά τίς ψυχικές πληγές καί να ξέρη να δίνη ιατρικά με διάκριση, όπως θα συνέβαινε, εάν είχε κάποιος μία σωματική πληγή».
Διότι εμφανίσθηκαν πολλοί στις ήμερες μας, οί όποιοι, επειδή δεν γνώριζαν την ασθένεια, φόνευσαν πολλούς πνευματικά, λόγω αδιακρισίας τους, όπως λέγει και όμως Χριστός  Ότι, όταν ένας τυφλός οδηγεί τυφλόν, θα πέσουν καί οι δύο στον λάκκο.

Όταν θα βρεις ένα καλόν Πνευματικό να μη πηγαίνεις πλέον σε άλλον, διότι, εάν εμπορεύεσαι την εξομολόγηση, δεν μπορείς να ωφεληθείς. Εάν εξομολογείσαι σ' ένα Πνευματικό πολλές φορές καί επειδή έπεσες στα ίδια αμαρτήματα ντρέπεσαι καί πηγαίνεις σε άλλον για να ντροπιαστείς  λιγότερο καί λαβής ελαφρότερο κανόνα, τότε με αυτό το έργο παροργίζεις τον Θεό.
Μερικοί χριστιανοί συνηθίζουν να ζητούν επιεικείς Πνευματικούς, οί όποιοι συγχωρούν χωρίς επιτίμιο καί επί πλέον τους δίνουν την Θεία Κοινωνία. Μερικοί άπ' αυτούς χάθηκαν καί έγιναν αφορμή να χαθούν καί άλλοι, καί ή τιμωρία τους θα είναι αιωνία λέγει ή Αγία Γραφή.

Άλλοι επινοούν με πονηρία άλλους τρόπους εξομολογήσεως. Δηλ. πηγαίνουν σ' ένα Πνευματικό καί λέγουν μερικά αμαρτήματα, κατόπιν πηγαίνουν σε άλλον καί λέγουν αλλά λίγα αμαρτήματα καί έτσι νομίζουν μ' αυτό τον τρόπο ότι οι αμαρτίες των δεν έχουν μεγάλη ένοχη.
Άλλοι λέγουν γρήγορα τίς αμαρτίες των για να μη τίς προσέξει ούτε να εξέταση με λεπτομέρεια ό Πνευματικός τόσο τίς αιτίες όσο καί τα επακόλουθα αυτών των αμαρτιών για να μπόρεση έτσι να τίς θεραπεύσει.  Άλλοι, καί αυτοί είναι λιγότερο, δεν θέλουν να τα εξομολογηθούν όλα καί κρύβουν τα μεγαλύτερα. "Όλα αυτά είναι δουλειές του διαβόλου, ό όποιος ζήτα κάποιο μονοπάτι να οδηγήσει στην απώλεια τίς ψυχές των αδυνάτων περί την πίστη ανθρώπων.

Ό Πνευματικός δεν είναι παρά ένας μάρτυς ενώπιον του Θεού καί ένα όργανο με το όποιον το Αγιον Πνεύμα εργάζεται μυστικά την συγχώρηση των αμαρτιών. Ό Πνευματικός ερμηνεύει καί εφαρμόζει τον νόμο του Θεού για την θεραπεία των ανθρωπίνων ψυχών. Εάν ό Πνευματικός διαπιστώνει ότι κάποιος δεν είναι ειλικρινής, έχει καθήκον να τον απομακρύνει από την εξομολόγηση. Εάν δεν κάνη έτσι, τότε σημαίνει ότι ό Πνευματικός δεν υπηρετεί τον Θεό με πίστη, με καρδιά καθαρή καί αφοσιωμένη.

Ή Μετάνοια είναι ένα από τα επτά μυστήρια με το όποιο εργάζεται το Άγιο Πνεύμα αοράτος στην ορατή διακονία του Πνευματικού. "Όταν εξομολογείσαι μη χαμηλώνεις τα αυτιά σου στην φωνή του διαβόλου, ο όποιος σου ψιθυρίζει λέγοντας: Άραγε τι θα πει ο Πνευματικός όταν ακούσει αυτές τίς αμαρτίες;
Μερικές φορές ο διάβολος ψιθυρίζει στον πιστό, μέσω κακών καί ιεροκατηγόρων ανθρώπων, ότι ο Πνευματικός θα πει σ' άλλους τα αμαρτήματα, πού άκουσε στην εξομολόγηση. Σ' αυτές τίς περιπτώσεις να σκέπτεται ό καθένας μας τον πλούσιο εκείνον, ό όποιος ξομολογήθηκε τίς αμαρτίες του στο μέσον της Εκκλησίας με δυνατή φωνή ενώπιον όλων καί την στιγμή πού τίς έλεγε, άγγελος Κυρίου του έσβηνε τίς αμαρτίες του μπροστά σε όλους, όπως λέγει όμως άγιος Ιωάννης της Κλίμακος στον 4ο Λόγο του.
Να γνωρίζει όμως καθένας καί αυτό, ότι ό Πνευματικός δεν μπορεί να λύση αυτόν πού δεν έλυσε ό Θεός καί ούτε μπορεί να δέση αυτόν πού δεν έδεσε τον εαυτό του με τίς εντολές του Θεού.

Λοιπόν, στα όσα είπαμε μέχρι εδώ, είναι φανερό ότι κανείς Πνευματικός, εκτός των ανωτέρω περιπτώσεων πού σημειώσαμε, δεν μπορεί να αλλάξει ούτε τον επιβληθέντα κανόνα από άλλον Πνευματικό ούτε μπορεί να τον λύση άλλος, όσο καιρό ό Πνευματικός του ευρίσκεται στην ζωή.
Ενώ, εάν κάποιος σκανδαλίζεται από κάποια αδυναμία του Πνευματικού του καί δεν έχει πλέον ευλάβεια σ' αυτόν, τότε, εάν έχει συγκεκριμένους λόγους, μπορεί να πάει σ' άλλον Πνευματικό, αλλά μόνο με την ευλογία του πρώτου Πνευματικού του.
Στο νέο Πνευματικό του έχει καθήκον να κάνη μία γενική εξομολόγηση από την παιδική του ηλικία, ώστε να μπορεί να τον γνωρίσει καλλίτερα καί έτσι να κανονίζει την διόρθωση του με τα κατάλληλα μέσα.

Εκδόσεις Ορθόδοξος Κυψέλη 1980

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, ἀπό τήν ἱεραποστολή τοῦ Κογκό, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

Διαβάστε τα υπόλοιπα πατώντας  Πνευματικοί Διάλογοι με τον Ρουμάνο ησυχαστή π. Ηλίε Κλεόπα