Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων. Θέμα 12ον «Ἠ προσκύνησις τῶν Ἀγίων» Μέρος Γ΄. Αρχ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος

Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων
Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Γιαννακοπούλου
Εκδόσεις Πουρνάρα – Θεσσαλονίκη 

Θέμα 12ον «Ἠ προσκύνησις τῶν Ἀγίων»  Μέρος Γ΄ (σελίδων 197-213)

____________________________

Η ΠΡΟΣΚΗΝΥΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ

 

Εὐαγγελικός: Ἄς ἔλθωμεν εἰς τήν Νέαν Οἰκονομίαν εἰς τήν Καινήν Διαθήκην νά ἐξετάσωμεν τό πρᾶγμα καλλίτερον.   

Εἰς τάς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων 10,25 ἀναφέρεται τό ἑξῆς: «Ὡς δέ ἐγένετο εἰσελθεῖν τόν Πέτρον συναντήσας αὐτῷ ὁ Κορνήλιος πεσῶν  ἐπί τούς πόδας προσεκύνησεν.  

 Ὁ δέ Πέτρος ἥγειρεν αὐτόν λέγων΄ ἀνάστηθι κἀγώ αὐτός ἄθρωπος εἰμί».  Δέν νομίζετε ὅτι ἡ Καινή Διαθήκη ἀπαγορεύει τήν προσκύνησιν δι’ ὑποκλίσεως τήν ὁποίαν θεωρεῖ λατρείαν καί ἡ ὁποία ἀνήκει εἰς τόν Θεόν;

Ὀρθόδοξος: Εἰς τήν Παλαιάν Διαθήκην εἴδομεν, ὄτι ἡ προσκύνησις, ἡ κάψις τῶν γονάτων, δύναται νά γίνῃ ἐνώπιον βασιλέως καί Θεοῦ Α΄ Παραλ. 29,20.  Κατά τήν ἀνάλυσιν τῆς προσκυνήσεως διά ὑποκλίσεων εἴδομεν ὅτι τό ἐσωτερικόν ἐλατήριον καί ἡ πρός ὅν ἀπευθύνεται ἡ προσκύνησις καθορίζουσι τήν προσκύνησιν ὡς ἁπλήν προσκύνησιν ἤ ὡς λατρείαν.  Ἑπομένως λέγων ὁ Ἀπόστολος Πέτρος εἰς τόν Κορνήλιον «τῷ Θεῷ προσκύνησον» διέγνωσε ὅτι εἰς τήν ψυχήν τοῦ Κορνηλίου ὑπῆρχε λατρευτική προσκύνησις καί διά τοῦτο ἀπαγορεύει εἰς αὐτόν τήν προσκύνησιν ταύτην.

Εὐαγγελικός: Αὐτή εἶναι σοφιστεῖα.

Ὀρθόδοξος:  Ὄχι κ. Εὐαγγελικέ, εἶναι σοφία τοῦ Θεοῦ.

Εὐαγγελικός: Ἐν πάσῃ περιπτῶσει, ἄς ἔλθωμεν εἰς δεύτερον παράδειγμα ὅπου ἀπαγορεύεται ἡ προσκύνησις ἐν τῇ Καινῇ Διαθήκῃ . Ἑν Ἀποκ. 19,10 ἀναφέρεται: «καί ἔπεσον» λέγει ὁ Ἰωάννης «ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν αὐτοῦ (τοῦ ἀγγέλου) προσκυνῆσαι αὐτῷ καί λέγοι μοι΄ὅρα μή  σύνδουλός σου εἰμί καί τῶν ἀδελφῶν σου τῶν ἐχόντων τήν μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ, τῷ Θεῷ προσκύνησον». Ἰδού οὐδέ εἰς ἄγγελον ἐπιτρέπεται προσκύνησις.

Ὀρθόδοξος: Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, κ. Εὐαγγελικέ, ὁ Εὐαγγελιστής ὁ Θεόπνευστος συγραφεύς τῆς ἀποκαλύψεως δέν ἐγνώριζεν ὅτι ἀπαγορεύεται ἡ προσκύνησις εἰς ἄλλον ἐκτός τοῦ Θεοῦ; Πῶς προσκυνεῖ;

Εὐαγγελικός: Αὐτό τό ἐγνώριζε ὁ ἅγιος Ἰωάννης.  Δέν ἐγνώριζε ὅμως ὅτι ὁ ἄγγελος ἦτο ἄγγελος ἀλλά ὁ Κύριος.

Ὀρθόδοξος: Τό «κείμενον ὅμως τῆς ἀποκαλύψεως λέγει: «ἔπεσον ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν αὐτοῦ». Ὅτι πρόκειται περί ποδῶν ἀγγέλου καί οὐχί τοῦ Κυρίου τοῦ Χριστοῦ ἐξάγεται ἐκ τῶν προηγουμένων καί ἰδίως ἐκ τοῦ στιχ. 18,21 ὄπου ἀναφέρεται «εἷς ἄγγελος ἰσχυρός κ.λ.π.» τοῦ ὁποίου συνέχεια ἀποτελεῖ τό 19,9-10. 

Ἀλλά ἄς ὑποθέσωμεν ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης δέν ἐγνώριζε αὐτόν ὡς ἄγγελον, ἀλλά ἐνόμισε αὐτόν ὡς τόν Χριστόν. Ἐπαναλαμβάνεται ὅμως τό ἴδιον φαινόμενον καί κατωτέρω 22,8-10 ὅπου ἀναφέρεται: «ἔπεσον προσκυνῆσαι ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν τοῦ ἀγγέλου τοῦ δεικνύοντός μοι ταῦτα καί λέγει μοι΄ ὅρα μή σύνδουλός σου εἰμι...τῷ Θεῷ προσκύνησον».

Ἐνταῦθα εἶναι σαφής ἡ δήλωσις ὅτι πρόκειται περί ἀγγέλου καί ἡ προσκύνησις καί ἡ ἀπαγόρευσις γίνονται διά δευτέραν φοράν.  Σᾶς ἐρωτῶ΄ ἄς ὑποθέσωμεν ὅτι δέν ἐγνώριζε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τήν πρώτην φοράν (ἐν Ἀποκαλ. 19,10) ὄτι εἶναι ἄγγελος ἐκεῖνον τόν ὀποῖον προσεκύνει.  Πῶς καί διά δευτέραν φοράν πίπτει καί εἰς τό ἴδιον σφᾶλμα;

Εὐαγγελικός: Αὐτό κάμνει καί εἰς ἐμέ ἐντύπωσιν! ἀναγκάζομαι νά εἴπω ὅτι καί διά δευτέραν φοράν ὁ ἄγιος Ἰωάννης παρεπλανήθη διότι δέν δύναμαι νά ἐξηγήσω ἐκεῖνο τό καί διά δευτέραν φοράν «τῷ Θεῷ προσκύνησον».

Ὀρθόδοξος: Θά σᾶς τό ἐξηγήσω ἐγώ.  Προηγουμένως ἐδώσαμεν τήν ἐξήγησιν τοῦ Προσκυνῶ. Εἴπομεν δηλ. ὅτι προσκύνησις εἶναι ἡ δι’  ἐξωτερικῶν ὑποκλίσεων ἔκφρασις τῆς κατωτερότητος ἡμῶν ἐνώπιον ἄλλου ἀνωτέρου ὄντος ἀνθρώπου ἤ  Θεοῦ.   

Μεταξύ ὅμως ἀνθρώπου καί Θεοῦ εἶναι καί οἱ ἄγγελοι. Ὁ ἄγιος Ἰωάννης ἐγνώριζε ὄτι οἰ ἄγγελοι ἦσαν ἀνώτεροι τῶν ἀνθρώπων καί διά τοῦτο προσκυνεῖ τόν ἄγγελον.  Κατά συνέπειαν τό νόημα τῆς προσκυνήσεως τοῦ Ἰωάννου εἶναι ἔνδειξις ὄτι ἡ ἀνθρωπίνη φύσις εἶναι κατωτέρα τῆς ἀγγελικῆς.  Ἔρχεται ὅμως τώρα ἡ σύστασις τοῦ ἀγγέλου «συνδούλός σου γάρ εἰμί».   

Διά τοῦτο δηλοῦται ἡ ἰσότης ἀγγέλων καί ἀνθρώπων.  Διά τήν ἀνύψωσιν ταύτην τῶν ἀνθρώπων εἰς τήν θέσιν τῶν ἀγγέλων συνιστᾷ ὁ ἄγγελος εἰς τόν Ἰωάννην νά εὐχαριστήσῃ προσκυνῶν τόν Θεόν.

Εὑαγγελικός: Ἑπομένως σεῖς χωρίζετε τό προσκυνῶ ἀπό τό λατρεύω καί τό μέν προσκυνῶ ἀποδίδετε εἰς πάντα ἀνώτερον ἡμῶν ἄνθρωπον, ἄγγελον καί Θεόν, τό δέ λατρεύω ἀποδίδετε μόνον εἰς τόν Θεόν.

Ὀρθόδοξος: Αὐτό κάμνομεν ὄχι ἡμεῖς, ἀλλά ἡ Γραφή.  Αὕτη διά τῶν χωρίων τά ὁποῖα εἴδομεν προηγουμένως Ρούθ 2,10 Α΄ Βασιλ. 24, 9,  Γ΄ Βασιλ. 1,23, Α΄ Παραλ. 29,20 ἀποδίδει τήν προσκύνησιν εἰς πάντα ἀνώτερον ἡμῶν ἀπό ἀνθρώπου μέχρι Θεοῦ, εἰς δέ τόν Θεόν ἀποδίδει τήν λατρείαν διά τοῦ «αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις» Δευτερ. 6,13 καί Ματθ. 4,10.

______________________________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα