Ὀρθοδοξο-ισλαμικός διάλογος, πορεία καί κατευθύνσεις. Ὀρθοδοξία καί Ἰσλάμ. Π. Γεώργιος Καψάνης. Μέρος Β' (Περιέχεται μετάφραση στά Ἀραβικά). (الارثوذكسية والاسلام)

 Ὀρθοδοξο-ισλαμικός διάλογος, πορεία καί κατευθύνσεις
Ὀρθοδοξία καί Ἰσλάμ 

 Μέρος Β' 

Τό 1986 ἀρχίζει ὁ διάλογος μέ ἕνα ὅραμα: νά συμβάλη στήν ἐλαχιστοποίηση τῶν θρησκευτικῶν συγκρούσεων σ’ ἕνα κόσμο θρησκευτικά ποικιλόμορφο, στήν εἰρηνική συνύπαρξι καί συνεργασία τῶν Χριστιανῶν μέ τούς Μουσουλμάνους8. Πρόκειται γιά μία ἐπαινετή πρωτοβουλία. Στόν κόσμο μας, ἄλλωστε, εἶναι κοινή προσδοκία ἡ εἰρήνη καί ἡ συνεργασία τῶν λαῶν. Δυστυχῶς ὅμως γιά τήν ἐπίτευξι τοῦ σκοποῦ αὐτοῦ, ὁ διάλογος ἐβάδισε ὁδό ἄγνωστη μέχρι σήμερα στούς Ὀρθοδόξους λαούς.
Ἡ πορεία τοῦ διαλόγου μπορεῖ νὰ συνοψισθῆ διαγραμματικά στὰ ἑξῆς στάδια:
Ἡ προοπτική συνεργασίας δύο κόσμων θρησκευτικά ἑτερόκεντρων προϋποθέτει σημεῖα ἐπαφῆς. Γι’ αὐτό ὡς πρῶτο σημεῖο ἐπαφῆς προσδιορίσθηκε ἡ κοινή ἀντίληψις περί αὐθεντίας.
Ὁ Χριστιανισμός καί τό Ἰσλάμ ἀναγνωρίζουν στόν Θεό καί στό θεῖο Νόμο τήν αὐθεντία σχετικά μέ τή ρύθμιση τῆς πολιτικῆς, οἰκογενειακῆς καί κοινωνικῆς ζωῆς τῶν πιστῶν τους9.
Ἡ διαφορετική δογματική προσέγγισις τοῦ Θεοῦ καί τῆς σχέσεως του μέ τόν ἄνθρωπο καί τόν κόσμο δημιουργεῖ πόλωση μεταξύ Χριστιανῶν καί Μουσουλμάνων. Ἡ ὑπέρβασις τῆς πολώσεως ἐπετεύχθη μέ τόν προσδιορισμό τῶν κοινῶν σημείων στήν πίστι τῶν δύο κόσμων.
Ὁ μονοθεϊσμός, ἡ πίστις στόν ἕνα Δημιουργό Θεό τῆς Βίβλου, ἡ ἑνότης τοῦ ἀνθρωπίνου γένους ὡς δημιουργήματος τοῦ ἑνός Θεοῦ καί ἡ πίστις σέ μέλλουσα κρίση καί ζωή, θεωρήθησαν ὡς σημεῖα ἑνότητος Χριστιανισμοῦ καί Ἰσλάμ10.
Συνέπεια αὐτῆς τῆς ἑνότητος ἦταν ἡ ἀναγνώρισις κοινῶν ἀνθρωπιστικῶν ἀξιῶν: τῆς ἐλευθερίας, τῆς εἰρήνης, τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἀδελφοσύνης, τῆς ἰσοτιμίας τῶν ἀνθρώπων καί, λόγῳ τῶν πολεμικῶν συκγρούσεων μεταξύ χριστιανικῶν καί μουσουλμανικῶν λαῶν πού ἔλαβαν χώρα κάτα τήν διάρκεια τῆς δεκαετίας αὐτῆς, τῆς ἀξίας τῆς μετριοπαθείας11.
Σοβαρό ἐμπόδιο γιά τήν προώθηση τῶν ἀξιῶν τῆς μετριοπαθείας μεταξύ τῶν νέων θεωρήθηκαν οἱ ἐμπειρίες τῶν θρησκευτικῶν φορτισμένων συγκρούσεων καί δυναστεύσεων τοῦ παρελθόντος. Προτέθη ἡ κάθαρσις τῆς ἱστορικῆς μνήμης τῶν λαῶν ἀπό τίς ἐμπειρίες αὐτές12.
Ἡ Παιδεία καθορίστηκε ὡς τό προσφορώτερο μέσον γιά τήν κάθαρσι τῆς ἱστορικῆς μνήμης τῶν λαῶν καί τήν οἰκοδόμησι ἑνός νέου ἤθους στήν νέα γενιά, τοῦ ἤθους πού θά καθορίζεται ἀπό τό ὅραμα τοῦ παρόντος ὀρθοδοξο-ισλαμικοῦ διαλόγου13.
Οἱ πολιτικές ἡγεσίες ἤδη ἔχουν δρομολογήσει ἐκπαιδευτικά προγράμματα πρός αὐτή τή κατεύθυνσι. Στήν Ἑλλάδα τό Ὑπουργεῖο Παιδείας πρόκειται νά συγκροτήση ‟διαβαλκανικό σχολεῖο’’ στήν Κρήτη μέ σκόπό τήν προώθηση τῶν κοινῶν ἀνθρωπιστικῶν ἀξιῶν Ἰσλάμ καί Χριστιανισμοῦ μεταξύ τῶν νέων14.


8. Μητροπολίτου Ἑλβετίας Δαμασκινοῦ, Ἀκαδημαϊκός διάλογος Χριστιανῶν καί Μουσουλμάνων, ἀνάτυπον ἀπό τήν: Ἐπιστιμονική Παρουσία Ἐστίας Θεολόγων Χάλκης, τόμος Γ, Ἀθῆναι 1994, σελ.168.
9. Ἐνθ. ἀνωτ. σελ. 172. Βλ. καί Ἐπίσκεψις 368(8.12.1986), σελ.15.
10.Μητρ. Ἑλβετίας, ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 174 καί Ἐπίσκεψις, ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 16.
11. Μητρ. Ἑλβετίας, ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 175 καί Ἐπίσκεψις 532 (30.06.1996), σελ. 18.
12. Μητρ. Ἑλβετίας, ἔνθ’ ἀνωτ. σελ. 177 καί Ἐπίσκεψις 494 (31.7.1993), σελ. 18-19 καί 532 (30.6.1996), σελ. 15.
13. Ἐπίσκεψις 532 (30.06.1996), σελ. 15.
14. Ἐπίσκεψις 510 (31.10.1994), σελ. 9 καί 532 (30.6.1996), σελ. 20.

Ὀρθοδοξία καί Ἰσλάμ

Ἱερὰ Μονὴ Ὁσίου Γρηγορίου

Ἅγιον Ὄρος 1997

 σελ. 12-13

Ἀκολουθεί μετάφραση τοῦ κειμένου στά Ἀραβικά ἀπό τόν π. Ἀθανάσιο Χενείν

 

ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ –ΙΣΛΑΜΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

ΠΟΡΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

لقد بدأ الحوار بين الارثوذكية والاسلام فى عام 1986 بحلم ورؤية وهما أن الحوار سوف يسهم فى التقليل من الصراعات الدينية فى العالم المتعدد الاديان ’ وأن يساعد على التعايش فى سلام والتعاون بين المسيحيين والمسلمين كما أكد المطران دمسكينوس (دورية لاهوتيين خالكيس طومس 3 ’ أثينا 1994 ص 168 ).ان هذه المحاولة تستحق كل التقدير والثناء ’لأنه وفى عالمنا اليوم تسود أشواق مشتركة وأمال على تعاون الشعوب ’ ولكن وللأسف وعلى عكس التوقعات سار الحوار فى طريق غير معروف بالمرة عند الشعوب الارثوذكس وكل الظواهر تؤكد على أنه لم يقضى على العنف والصراعات الدينية واضطهاد المسيحيين فى العالم الاسلامى فى سورية ومصر والعراق والسعودية وغيرها .

يمكن لنا أن نلخص مسيرة الحوار  فى المراحل الأتية :

1 –أن لقاء عالمين مختلفين دينيا وثقافيا وتاريخيا يستلزم نقاط لقاء. لهذا تحددت بداية الحوار فى الرؤية المشتركة لمفهوم المرجعية اللاهوتية عند الارثوذكس والدينية والفقهية عند المسلمين وضرورة البحث عن مرجعية واحدة .هذا معناه أن المسيحية والاسلام يعترفان بأن الله والشريعة الالهية يمثلان المرجعية التى على أساسها يتم ترتيب حياة المؤمنين العائلية والاجتماعية والسياسية .أن الاصرار على الخلافات بين المسيحيين والمسلمين فى النظرة لله وعلاقته بالانسان وبالعالم ’ سوف يشكل’ حسب رأى أرباب الحوار وفقهاء التواصل ’ شرخا بين المسيحيين والمسلمين.ان  الطريق الى تجاوز هذا الشرخ يتم بالقيام بتحديد نقاط اللقاء المشتركة بين العالمين الاسلامى والمسيحى.هذه النقاط المشتركة بين المسيحية والاسلام ’ حسب رؤية اتباع الحوار’هى  الايمان بالوحدانية الالهية أى الايمان باله الكتاب المقدس  الخالق ’ ووحدة الجنس البشرى كخليقة الله الواحدة والاعتقاد بالدينونة الأخيرة .(المطران دمسكينوس ).

أن نتيجة هذه الوحدة هى الاعتراف بالقيم المشتركة ’ الحرية  والسلام والعدل والاخوة والمساواة بين البشر ’ وبسبب الصراعات والصدامات المسلحة بين المسلمين والمسيحيين والتى حدثت خلال العشر السنوات المذكورة (1986 -1996 )’ تم التركيز على ما يسمونه فضيلة الاعتدال.ولما كانت الصدامات التى تمت فى الماضى قد شكلت عائقا امام شباب  اليوم للقاء حول القيم المشتركة ’لهذا يرى أتباع الحوار أنه يجب أن يتم تطهير الذاكرة التاريخية من هذه الخبرات السيئة ولكن مع الأسف نالت عملية التطهير من اختبارات التاريخ الصحيحة و المستقيمة.أن وسيلة تطهير الذاكرة التاريخية   يجب أن تتم عن طريق التربية والتعليم لبنيان جيل جديد فاقد الذاكرة التاريخية وبلا حس لاهوتى ومستعد أن يقبل أفكارا جديدة فى الحوار الارثوذكسى الاسلامى –المسيحى بلا فحص ولا تمحيص.لقد قامت القيادات السياسية بالاعداد لبرامج تدريبية فى هذا المجال وأنفقت عليها بسخاء.قامت وزارة التربية فى اليونان بالاعداد لانشاء (مدرسة بلقانية) فى كريت بهدف تقديم القيم الاسلامية-المسيحية المشتركة بين الشباب وأخيرا سمعنا عن دعوة التلاميذ اليونانيين فى منطقة ثراكيس الى زيارة المسجد الاسلامى الوحيد فى المنطقة.

ثالثا:الحوار بين الارثوذكس والاسلام فى الماضى

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις

Γιά νά διαβάσετε τά ὑπόλοιπα πατήστε  Ὀρθοδοξία καί Ἰσλάμ- π. Γεώργιος Καψάνης