Ὁ Ἐσωτερισμός. Ἕνας κλάδος τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ. Πρωτ. Βασιλείου Γεωργοπούλου

Ὁ Ἐσωτερισμός. Ἕνας κλάδος τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ

Πρωτ. Βασιλείου Ἀ. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ

Ὁ Ἐσωτερισμός εἶναι κεφάλαιο, κλάδος, ὑποσύνολο στόν εὐρύτερο χῶρο τοῦ Ἀποκρυφισμοῦ μέ εὐρύτατη διάδοση σήμερα¹.  Μέσα σ᾽ αὐτό τό εὐρύτερο ἀποκρυφιστικό πλαίσιο, θεωρεῖται ἡ μυστική διδασκαλία, ἡ ὁποία προσπαθεῖ νά συνθέσει², κατά τούς ἐκφραστές πάντα τοῦ χώρου, τίς πολλαπλές μορφές τῆς ἀλήθειας.
Σύμφωνα μέ τόν Πέτρο Γράβιγγερ, κορυφαῖο ἐκφραστή καί ἐκπρόσωπο τοῦ ἑλληνικοῦ Ἐσωτερισμοῦ, ὁ Ἐσωτερισμός: «εἶναι ἡ πρωταρχική καί ἀλώβητος διδασκαλία τῶν Ναῶν καί Μυστηρίων τῆς Παραδόσεως, ἡ ἁγνή μυστηριακή καί πνευματική παράδοσις τῶν Ἐκλεκτῶν τῆς γῆς, ἀπηλλαγμένη ὅλων τῶν ἀτελειῶν καί ταπεινώσεων τοῦ νεώτερου ὑλόφρονος κόσμου. Παραμερίζων κάθε τι τό ὑλικόν, τό συναισθηματικόν στοιχεῖον ὁ Ἐσωτερισμός, ἅπτεται διά καθαρῶς παραδοσιακῶν μεθό- δων ἐρεύνης τῆς μεταφυσικῆς Ἀληθείας καί ἄγεται ὄντως εἰς τήν διά τῆς Γνώσεως ἀπολύτρωσιν τοῦ ἀνθρωπίνου ὄντος»³.
Καί ἀλλοῦ συμπληρώνει ὁ ἴδιος ὅτι μεταξύ τοῦ Ἐσωτερισμοῦ «ὑπάρχει ἀναλογία, ὄχι ὅμως συνωνυμία πρός τούς ὅρους Ἑρμητισμός, Ἀποκρυ- φισμός, Μαγεία»⁴.
Ἡ διδασκαλία καί οἱ πρακτικές τοῦ Ἐσωτερισμοῦ ὡς κλάδου τοῦ Ἀποκρυφιμοῦ δέν ταυτίζονται μέ τίς συνηθισμένες μεθόδους καί τρόπους μαθήσεως.
Ἔχει τίς δικές του βασικές ἀρχές, πού τόν διαφοροποιοῦν καί εἶναι:  
α) Ἡ ἐσωτεριστική διδασκαλία εἶναι μυστική, μή κοινοποιήσιμη καί δέν ἀπευθύνεται σέ εὐρύ κοινό. 
β) Κατά τούς ἰσχυρισμούς του συνδέεται ἀναλογικά καί ἀποτελεῖ συνέχεια μιᾶς ἀρχέγονης γνώσης και σοφίας.
γ) Αὐτή ἡ γνώση ἀποκτᾶται σταδιακά, βαθμηδόν, μέσῳ συνεχοῦς προσωπικῆς ἐνασχόλησης καί μελέτης μέ σύμβολα, ἀλληγορίες κ.ἄ.
δ) Ἡ γνώση ἔχει ἐξελικτική μορφή, πού δέν εἶναι ἐφικτή αὐτή σ᾽ ἕνα ἀμύητο.
ε) Τή γνώση αὐτή, πού γιὰ τόν ἐσωτεριστή εἶναι λυτρωτική, τή βρίσκει ὁ μύστης μόνο μέσα του καί εἶναι, ταυτοχρόνως τό μοναδικό μέτρο κατανόησης, ἀξιολόγησης καί ἀποδοχῆς τῶν πραγμάτων.
Γιά τόν ἐσωτεριστή – μυημένο δέν ἔχει καμμία σημασία ἀπολύτως τί φρονεῖ ὁ ἄλλος, πού δέν ἔχει μυηθεῖ.
Στά πλαίσια αὐτά στίς διάφορες ἐσωτεριστικές – ἀποκρυφιστικές ὁμάδες, πολλές ἐξ αὐτῶν ὑπάρχουν δυστυχῶς καί στήν Ἑλλάδα, γίνεται ἀναφορά καί ἐπίκληση διαφόρων χριστιανικῶν δεδομένων.
Ἡ χρήση αὐτῶν τῶν χριστιανικῶν στοιχείων, ἐνῶ οὐσιαστικά ἀποτελοῦν μιά ἄνευ προηγουμένου ἱστορική, ἑρμηνευτική και θεολογική κακοποίησή τους, ἀπό τίς διάφορες ἐσωτεριστικές ὁμάδες παρουσιάζονται ὡς ἀναλογίες ἀπό τόν χριστιανικό χῶρο τῶν ἀρχῶν τοῦ Ἐσωτερισμοῦ⁵.

Αὐτές εἶναι: Ὡς πρός τό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ , ἀναπαράγεται τό μύθευμα ὅτι ὁ Ἰησοῦς μετέβη στήν Αἴγυπτο ἤ στήν Ἰνδία ἤ στούς Ἐσσαίους, ὅπου μυήθηκε σέ ἐσωτεριστικές σχολές γνώσης, ἀπέκτησε ὑπερφυσικές δυνάνεις καί ὅτι τά λόγια Του στό Εὐαγγέλιο ἔχουν διπλῆ ἀνάγνωση, μία ἐξωτερική γιά τό πλῆθος καί μία ἐσωτερική για τούς μυημένους.
Γεγονότα καί χωρία τῆς Καινῆς Διαθήκης (π.χ. Ἰωάν. 9, 1–3, Α΄ Κορ 15, 46) προσάγονται ὡς ἀποδείξεις ἐσωτεριστικῶν διδασκαλιῶν.
Οἱ βαθμίδες κατηχουμένων καί τά στάδια προετοιμασίας γιά τό βάπτισμα στήν ἀρχαία Ἐκκλησία χρησιμοποιοῦνται ἀπό τίς ἐσωτεριστικές ὁμάδες, ὡς ἀπόδειξη τῶν διαφόρων βαθμῶν μυήσεων, πού, δῆθεν, ὑπῆρχαν στήν ἀρχαία Ἐκκλησία.
Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καί ἐκκλησιαστικοί συγγραφεῖς παρουσιάζονται ὡς μύστες καί κάτοχοι μυστικῆς γνώσης, πού δέν ἦταν ἐφικτή γιά τούς ἄλλους χριστιανούς ἤ μοναχούς.
Ταυτοχρόνως ἡ ἀσκητική καί θεραπευτική μέθοδος τῆς Ἐκκλησίας, ἔτσι ὅπως καταγράφεται στή ζωή καί στά ἔργα τῶν ἁγίων, διαστρεβλώνονται κυριολεκτικά καί παρουσιάζονται ὡς βαθμίδες γνώσεως και μυήσεως ἀντίστοιχες μέ τίς ἐσωτεριστικές.
Τό δικό μας τελικό σχόλιο εἶναι ὅτι καί στό χῶρο τοῦ Ἐσωτερισμοῦ βρισκόμαστε οὐσιαστικά μπροστά σ᾽ ἕνα ἀκόμα πονηρῆς ἐμπνεύσεως σύστημα αὐτοσωτηρίας, πού στό ὄνομα τῆς γνώσης καί τῆς μυητικῆς ἐμπειρίας ἐπαναφέρει καί διαφημίζει, κατά τρόπο ὕπουλο μέν, αὐταπόδεικτο δέ, τήν ἴδια ἀρχέγονη πειρασμική συμβουλή – μέθοδο τοῦ ὄφεως «ἔσεσθε ὡς θεοί γινώσκοντες καλόν καί πονηρόν» (Γεν. 2, 5).

Σημειώσεις:

1. Βλ. B. Schlulze - Berndt, Sekten, Kulte, Weltanschauungen, 2003, σ. 62.
2. Βλ. καί H. Hemminger, Geister, Hexen, Halloween. Esoterik und Okkultismus om Alltag. Ein Ratgeber für Eltern, 2004, σ. 37-41.
3. Βλ. Π. Γράβιγγερ, Ἐγκυκλοπαιδεία Ἐσωτερισμοῦ καί Ἀποκρύφου Γνώσεως, τομ. Α´, σ. 314.
4. Βλ. Π. Γράβιγγερ, Ἐγκυκλοπαιδεία Ἐσωτερισμοῦ καί Ἀποκρύφου Γνώσεως, τομ. Β´, σ. 728.
5. Πρβλ. L. Gassman – M. Kotsch( Hrsg), Kleines Esoterik Hanbuch, 2007, σσ, 113-115.

Ὀρθόδοξος Τύπος ἀρ. τεύχ. 1930 8 Ἰουνίου 2012