«Ὅταν κρίνετε στίς πύλες σας ...» . Ἅγιου Ἰγνάτιου Μπριαντσανίνωφ

«Ὅταν κρίνετε στίς πύλες σας, νά δέχεστε μόνο τήν ἀλήθεια πού φέρνει τήν εἰρήνη ... καί νά μήν ἀγαπᾶτε τόν ψεύτικο ὅρκο ...'' , λέει ὁ παντοκράτορας Κύριος.»¹

«πύλες»: Εἶναι οἱ πύλες τῆς ψυχῆς, μεσ' ἀπό τίς ὁποῖες μπαίνουν σ' αὐτήν οἱ διάφορες σκέψεις καί ἐντυπώσεις.

«σᾶς»: Αὐτές οἱ πύλες ἀνήκουν σέ κάθε ἄνθρωπο προσωπικά.

«κρίνετε»: Ὁ κριτής, πού κάθεται στίς πύλες καί κρίνει², εἶναι ὁ νοῦς μας. Αὐτός εἶναι πού κάνει τό ξεχώρισμα τῶν σκέψεων καί τῶν ἐντυπώσεων, ἐξετάζοντάς τες, ὅταν πλησιάζουν στίς πύλες τῆς ψυχῆς, γιά νά ἐπιτρέψει τήν εἴσοδο σ' ἐκεῖνες πού πρέπει νά βρίσκονται μέσα στόν ψυχικό μας ναό, καί νά μήν ἐπιτρέψει τήν εἴσοδο σ' ἐκεῖνες πού πρέπει νά μείνουν ἔξω.

«Ὅταν κρίνετε στίς πύλες σας, νά δέχεστε μόνο τήν ἀλήθεια, πού φέρνει τήν εἰρήνη ...»:  Ὁ νοῦς, ὁ κριτής πού κάθεται καί κρίνει στίς πύλες τῆς ψυχῆς πρέπει, ὅταν ἐξετάζει τούς λογισμούς καί τίς ἐντυπώσεις, νά δέχεται μόνο τήν ἀλήθεια· καί αὐτή ἀπορρέει ἀπό τόν Κύριο, πού εἶναι ἡ μοναδική Ἀλήθεια.

Κάθε λογισμός ἀλήθειας φέρνει στήν ψυχή ἀνέκφραστη εἰρήνη καί ἡσυχία.

Ἔτσι ἀναγνωρίζεται ἡ προέλευσή τους ἀπό τήν Ἀλήθεια, τον  Χριστό, πού δίνει στούς μαθητές Τοῦ τήν εἰρήνη Του ἤ, μέ ἄλλη ἔκφραση, τήν ταπείνωση, πού εἶναι οὐσιαστικά τό ἴδιο πράγμα, γιά νά μήν ταράζεται ἡ καρδία τους ἀπό καμία ἐπίγεια σύμφορα.  Ἀπεναντίας, «οἱ λογισμοί πού προέρχονται ἀπό τούς δαίμονες»  λέει ὁ Μέγας Βαρσανούφιος, «πρῶτα-πρῶτα εἶναι γεμάτοι ταραχή καί λύπη· κι ἔπειτα, κρυφά, σταδιακά καί ἀνεπαίσθητα σέ σέρνουν πρός τά πίσω.

Ντύνονται μέ ἔνδυμα προβάτων, δηλαδή ἐξωτερικά καί φαινομενικά εἶναι λογισμοί ἀρετῆς καί δικαιοσύνης, ἐνῶ ἐσωτερικά εἶναι ἁρπακτικοί λύκοι. Μ' ἀλλά λόγια, μέ τούς λογισμούς πού φαίνονται χρηστοί ἐνῶ εἶναι ἄχρηστοι, οἱ δαίμονες κερδίζουν καί ἐξάπτουν τίς καρδιές τῶν ἀφελῶν ἀνθρώπων.

Ἐπειδή, λοιπόν, ἔχει γράφτει ὅτι τό φίδι εἶναι ὑπερβολικά πανοῦργο³, νά συντριβεῖς πάντα τό κεφάλι του, μήπως καμία φόρα βρεῖ μέσα σου φωλιά καί, ἀφοῦ κατοικήσει ἐκεῖ, ἐρημώσει τήν ψυχή σου»⁴.

Κεφάλι τοῦ φιδιοῦ εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ λογισμοῦ ἡ τοῦ ρεμβασμοῦ.

«...καί νά μήν ἀγαπᾶτε τόν ψεύτικο ὅρκο ...»: Ὁ δαιμονικός λογισμός, πλησιάζοντας στίς πύλες τῆς ψυχῆς προσπάθει νά πάρει μορφή δικαιοσύνης. Στόν κριτή νοῦ,  πού κάθεται στίς πύλες τῆς ψυχῆς, προβάλλει ἀναρίθμητες ψεύτικες δικαιολογίες, φέρνει ἀλλεπάλληλα ἀπατηλά ἐπιχειρήματα, προκείμενου νά πάρει ἄδεια εἰσόδου.

Ὅλα αὐτά τά ψέματα, ὅμως, ὁ προφήτης μᾶς παραγγέλλει νά μήν τά ἀγαπᾶμε. Δέν πρέπει ὄχι μόνο νά δεχόμαστε τέτοιους λογισμούς καί νά συμφωνοῦμε μαζί τους, μά οὔτε καν νά συνομιλοῦμε μ' αὐτούς. Χωρίς καθυστέρηση, μέ τήν πρώτη ἐμφάνιση τοῦ ἁμαρτωλοῦ λογισμοῦ, νά καταφεύγουμε στόν Κύριο καί Θεό μας μέ τήν προσευχή, κι Αὐτός θά διώχνει τόν ἐχθρό ἀπό τίς πύλες τῆς ψυχῆς⁵.

____________________

1. Ζάχ. 8:16, 17. (Σ.τ.Μ.: Ὁ ἅγιος Ἰγνάτιος κάνει στή συνέχεια ἀλληγορική ἑρμηνεία του χωρίου).

2. Οἱ ἀρχαῖοι βασιλεῖς, ὡς ἀπόλυτοι ἄρχοντες συγκέντρωναν στό πρόσωπο τούς κάθε ἐξουσία .  Ἔτσι ἔκριναν προσωπικά πολλές ὑποθέσεις, ὅπως βλέπουμε στούς βίους ἀρκετῶν μαρτύρων ( βλ. γιά παράδειγμα, τόν βίο τοῦ ἅγιου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου[23 Ἀπριλίου]), καί αὐτό τό ἔκαναν συνήθως μπροστά στίς πύλες τῶν πόλεων.

3. Βλ Γέν. 3:1

4. Ὅσιων Βαρσανούφιου καί Ἰωάννου, Ἀποκρίσεις, ξ'.

5. Προβλ. Ἀββᾶ Ἰσαακ τοῦ Σύρου ὁ.π., ΛΓ',15.

Ἀσκητικές Ἐμπειρίες Β' (σελ 16 -18)
Ἅγιου Ἰγνάτιου Μπριαντσανίνωφ
© Ἱερά Μονή Παρακλήτου


____________________

ψηφιοποίηση κειμένου Δέσποινα