Γέροντος Παϊσίου του Αγιορείτου. Λόγοι Γ΄ Κεφάλαιο 4ον. 1) «Ή καλλιέργεια των καλών λογισμών » 2) «Ή κάθαρση του νου και της καρδιάς»

Λόγοι Γ΄

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
"ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ"
ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 

Ο πόλεμος των λογισμών

Ό αγώνας κατά των λογισμών

«Ή καλλιέργεια των καλών λογισμών »

- Γέροντα, οί καλοί λογισμοί έρχονται μόνοι τους ή πρέπει να τους καλλιεργώ;
- Πρέπει να τους καλλιεργής. Να παρακολουθής τον εαυτό σου, να τον ελέγχης και να προσπαθής, όταν ο εχθρός σου φέρνη κακούς λογισμούς, να τους διώχνης και να τους αντικαθιστάς με καλούς λογισμούς. Όταν αγωνίζεσαι έτσι, θά καλλιεργηθή ή διάθεση σου και θα γίνη καλή.
Τότε ό Θεός, βλέποντας την καλή σου διάθεση, θά συγκαταβή και θά σε βοηθήση, οπότε οί κακοί λογισμοί δεν θα βρίσκουν μέσα σου τόπο. Θά φεύγουν και θά εχης πλέον φυσιολογικά καλούς λογισμούς.
Θα απόκτησης μιά συνήθεια προς τό καλό, θά ερθη ή καλωσύνη στην καρδιά σου, και τότε θα φιλόξενης μέσα σου τόν Χριστό. Αυτό όμως δεν γίνεται από την μιά μέρα στην άλλη· χρειάζεται χρόνος και συνεχής αγώνας, γιά νά λάβη ή ψυχή τόν στέφανο της νίκης. Τότε πιά ό πόλεμος εξαλείφεται γιά πάντα, διότι οί πόλεμοι είναι ξεσπάσματα εσωτερικής ακαταστασίας, πού τήν εκμεταλλεύονται οί προπαγάνδες τών εχθρών.
- Δηλαδή, Γέροντα, όσοι έχουν καλούς λογισμούς, τό πέτυχαν με αγώνα;
- Ανάλογα. Άλλοι άνθρωποι έχουν από τήν αρχή τής πνευματικής τους ζωής καλούς λογισμούς και έτσι προχωρούν. Άλλοι, ενώ στην αρχή έχουν καλούς λογισμούς, ύστερα δεν προσέχουν και αρχίζουν νά έχουν αριστερούς.
Άλλοι έχουν στην αρχή αριστερούς λογισμούς, άλλα, παρακολουθώντας τόν εαυτό τους και βλέποντας πόσες φορές τήν παθαίνουν, χάνουν τήν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και μετά έχουν καλούς λογισμούς. Άλλοι μπορεί νά έχουν μισούς καλούς και μισούς κακούς. Άλλοι περισσότερους καλούς, άλλοι περισσότερους κακούς.

Κάποιος λ.χ. πού πάει νά γίνη καλόγερος, ανάλογα με τό περιβάλλον, μέ τις συνθήκες στις όποιες έζησε, έχει λογισμούς καλούς και κακούς. Μπορεί νά εχη δέκα μέχρι είκοσι τοις εκατό, ακόμη και ογδόντα τοις εκατό, κακούς λογισμούς.
Όταν αρχίση νά κάνη εσωτερική εργασία, παρακολουθεί τον εαυτό του, προσπαθεί νά διώχνη τους κακούς λογισμούς και νά καλλιεργή τους καλούς. Συνεχίζοντας αυτήν τήν προσπάθεια, φθάνει μετά από ένα χρονικό διάστημα νά εχη μόνον καλούς λογισμούς. Από τό διάστημα πού είχε τους κακούς λογισμούς στον κόσμο, θά έξαρτηθη και τό διάστημα πού θά χρειασθη γιά νά φύγουν.
Στην συνέχεια, σιγά-σιγά σταματούν και οι καλοί λογισμοί και φθάνει σέ ένα άδειασμα. Τότε περνά μία περίοδο πού δέν έχει ούτε καλούς ούτε κακούς λογισμούς. Αυτή ή φάση φέρνει και κάποια ανησυχία στην ψυχή και ό άνθρωπος αρχίζει νά αναρωτιέται: «Τί συμβαίνει; Τί γίνεται τώρα; Είχα κακούς λογισμούς, έφυγαν ήρθαν καλοί. Τώρα δέν έχω ούτε κακούς ούτε καλούς». Μετά από αυτό τό άδειασμα γεμίζει ό νους μέ τήν θεία Χάρη και έρχεται ό θειος φωτισμός.
- Αυτό τό γέμισμα, Γέροντα, πώς είναι;
- Σέ έναν πού δέν έχει δει τά άστρα δέν μπορείς νά του περιγράψης πώς είναι ό ήλιος. Άν εχη δει τουλάχιστον τά άστρα, μπορείς νά του δώσης νά καταλάβη περίπου πώς είναι ό ήλιος.
- Γέροντα, τί βοηθάει νά φθάση κανείς σ' αυτό τό άδειασμα πού αναφέρατε;
- Ή πνευματική μελέτη, ή αδιάλειπτη προσευχή, ή σιωπή και ή φιλότιμη άσκηση. Μιά ψυχή πού θά πάρη στά ζεστά τον αγώνα κατά των κακών λογισμών μπορεί νά φθάση σέ καλύτερη κατάσταση από μιά άλλη πού δέν έχει σχεδόν καθόλου κακούς λογισμούς. Μπορεί δηλαδή στην αρχή της πνευματικής ζωής νά είχε ενενήντα κακούς λογισμούς και δέκα καλούς και νά φθάση σέ καλύτερη κατάσταση από αυτήν πού είχε ενενήντα καλούς και δέκα κακούς.

«Ή κάθαρση του νου και της καρδιάς»

- Γέροντα, πώς έρχεται ή κάθαρση του νου και της καρδιάς;
- Σάς έχω πει οτι, για να εξαγνισθούν ό νους και ή καρδιά, δεν πρέπει ό άνθρωπος νά δέχεται τους πονηρούς λογισμούς πού του φέρνει το ταγκαλάκι, ούτε ό ίδιος νά σκέφτεται πονηρά. Νά προσπαθη νά βάζη πάντα καλό λογισμό, νά μη σκανδαλίζεται εύκολα και νά βλέπη μέ επιείκεια και αγάπη τά σφάλματα των άλλων. Όταν πληθαίνουν οι καλοί λογισμοί, ό άνθρωπος εξαγνίζεται ψυχικά, κινείται μέ ευλάβεια, ειρηνεύει, και ή ζωή του είναι Παράδεισος. Διαφορετικά, τά βλέπει όλα μέ καχυποψία και γίνεται ή ζωή του κόλαση. Μόνος του κάνει την ζωή του κόλαση.
Χρειάζεται νά εργασθούμε γιά την κάθαρση. Μπορεί νά αναγνωρίζουμε τά χάλια μας, άλλα αυτό δεν αρκεί. Αν δεν δεχώμαστε πονηρούς λογισμούς και οι ίδιοι δεν σκεφτώμαστε πονηρά, άλλα γιά ο,τι μας λένε, γιά ό,τι βλέπουμε, βάζουμε καλό λογισμό, θά καθαρίσουν ό νους και ή καρδιά. Ό πειρασμός βέβαια δεν θά σταματήση νά μας στέλνη από κανένα πονηρό τηλεγράφημα. Καί νά απαλλαγούμε από τους δικούς μας λογισμούς, του διαβόλου τά πειράγματα θά υπάρχουν, άλλα δεν θά κολλούν, αν είναι καθαρή ή καρδιά.
- Γέροντα, ή προσευχή δεν βοηθάει στην κάθαρση τού νού;
- Δεν φθάνει μόνον ή προσευχή. Το νά καίη κανείς κιλά λιβάνι, όταν προσεύχεται, άν ό νους του είναι γεμάτος άπό κακούς λογισμούς γιά τους άλλους, δεν ωφελεί. Από τον νού κατεβαίνει το τηλεγράφημα στην καρδιά καί κάνει τον άνθρωπο θηρίο.
Ό θεός θέλει νά έχουμε «­καρδίαν καθαράν»[1], καί ή καρδιά μας είναι καθαρή, όταν δεν επιτρέπουμε να περνάη από τον νου μας κακός λογισμός για τους άλλους.
- Γέροντα, πρώτα φέρνει ο άνθρωπος καλό λογισμό και ύστερα βοηθάει ό Θεός;
- Κοίταξε, μόνον όταν ό άνθρωπος βάζη καλό λογισμό, δικαιούται την θεία βοήθεια. Με τον καλό λογισμό καθαρίζει την πονηρή του καρδιά, διότι «­εκ της καρδίας εξέρχονται»[2] όλα τά κακά, και πάλι ­«εκ τον περισσεύματος της καρδίας λαλεί το στόμα»[3]. Τον ανταμείβει μάλιστα ό Θεός για τον καλό λογισμό πού βάζει.

1. Ψαλμ. 50, 12
2. Ματθ. 15, 19
3. Λουκ. 6,45

Απόσπασμα από τις σελίδες 59-62 του βιβλίου:
            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ Γ΄      
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ
                  ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ
       «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ»
                ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ