Ἀπαντήσεις ἀπό μερικούς ἱερεῖς. Μέρος ΙΒ'. Ἰλαρίωνος Φέλεα Ρουμάνου ἱερομάρτυρος (+1940)

  Ἰδού παρακάτω ἀπαντήσεις ἀπό μερικούς ἱερεῖς

Μέρος ΙΒ' 16 Δ

Εἶναι σημαντικό ἐδῶ νά παρατηρηθεῖ ὅτι σπάνια οἱ μετανοημένοι ἔχουν μία τέτοια διάθεση γιά πνευματικές ὁμιλίες, ὅπως τώρα, πρίν τήν πράξη τῆς ἐξομολόγησης. Αὐτή τήν στιγμή πρέπει νά τήν ἐκμεταλλευτεῖ ἀναμφίβολα ὁ ἱερέας.
Τό ἴδιο καί στήν περίπτωση τῶν εὐχῶν τοῦ Εὐχολογίου (κατά τήν ἀκολουθία τῆς ἐξομολόγησης). Μερικοί ἱερεῖς κάνουν τό μεγάλο λάθος νά συντομεύουν ἤ νά διαβάζουν βιαστικά αὐτές τίς εὐχές κι ἔτσι οἱ μετανοημένοι δέν μποροῦν ἤ ἐλάχιστα ἀντιλαμβάνονται τό περιεχόμενο καί τίς πνευματικές τους ὠφέλειες.
Ὑπάρχει ἐδῶ ἕνας βασικός κανόνας: ἡ βιασύνη δέν ἔχει καμμία δικαιολογία στήν ἐπιτέλεση τῆς ἱερᾶς ἐξομολόγησης. Καί ὁ δεύτερος γενικός κανόνας: νά γίνουν ὅλα κατά τάξη, δηλαδή σύμφωνα μέ τό τυπικό τοῦ Εὐχολογίου. Μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο πολλές ποικιλίες λειτουργικῶν πρακτικῶν θά ἐξαφανιστοῦν μόνες τους, ἐπειδή οἱ ὁδηγίες τοῦ Εὐχολογίου εἶναι σαφεῖς καί δέν ἔχουμε κανένα δικαίωμα νά τίς παραβλέπουμε.
Τό γονάτισμα σέ μιά ἐποχή πού ἐφαρμόζεται ὅλο καί λιγώτερες φορές, τώρα στήν ἐξομολόγηση γίνεται μέ εὐχαρίστησι. Κανένας δέν  θυμώνει ἐπειδή προσεύχεται καί ἀκούει γονατισμένος τίς εὐχές τῆς ἐξομολόγησης, διότι τό γονάτισμα, τά δάκρυα καί ἡ εὐπρεπής ἐνδυμασία εἶναι κατεξοχήν στοιχεῖα μετανοίας, ὅπως καί τό ράσο τοῦ ἱερέως.
Γενικά οἱ Πνευματικοί συμφωνοῦν – ὅπως καί ὅλη ἡ Ἱερά Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας – ὅτι ἡ ἐξομολόγηση, ἡ ἐξέταση, ἡ νουθεσία καί ἐπιβολή τοῦ ἐπιτιμίου γίνονται σωστά, πρόσωπο πρός πρόσωπο.  Τό πρόσωπο εἶναι ὁ καθρέφτης τῆς ψυχῆς. Σύμφωνα μέ τήν μορφή τοῦ μετανοημένου, ὁ Πνευματικός μπορεῖ νά διαβάσει τίς διαθέσεις του καί ὁ μετανοημένος, κυττώντας κατάματα τόν Πνευματικό, νοιώθει πιό εὔκολα τήν καλωσύνη καί τήν εὐμένεια του.
Τό πιό δύσκολο κεφάλαιο τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολόγησης εἶναι σχετικά μέ τίς ἐρωτήσεις. Τό Εὐχολόγιο περιέχει ἕνα πίνακα πολυάριθμων ἐρωτήσεων, τίς ὁποῖες ὁ Πνευματικός ὀφείλει νά τίς βάλλει στούς μετανοημένους, ἰδιαίτερα σχετικά μέ τόν Δεκάλογο, μέ τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, μέ τίς ἀρετές καί τίς ὑποχρεώσεις τοῦ χριστιανοῦ. Στά πάρα πάνω κείμενα εἴδαμε ὅτι ἐλάχιστοι ἱερεῖς τίς χρησιμοποιοῦν στήν ἐξομολόγηση.
Οἱ περισσότεροι Πνευματικοί προσανατολίζονται ἀπό τό πνεῦμα, καί ὄχι ἀπό τό γράμμα τους. Μερικοί μάλιστα ζητοῦν μία γρήγορη ἀναθεώρηση κι ἕναν ἀνασχηματισμό τῆς διατύπωσής τους ἀντίστοιχα μέ τίς πνευματικές ἀναγκαιότητες τῆς σύγχρονης χριστιανικῆς κοινωνίας. Ἀφ᾿ ἑνός ἐπειδή θά ἀργοῦσαν πολύ καί μάλιστα ἄσκοπα στήν ἐξομολόγηση, ἀφ᾿ ἑτέρου ἐπειδή πολλές ἀπ᾿ αὐτές τίς ἐρωτήσεις δέν ταιριάζουν σέ κάθε ἡλικία καί σέ κάθε μετανοημένο χριστιανό.
Τήν πιθανότητα περιορισμοῦ καί προσαρμογῆς αὐτῶν τῶν ἐρωτήσεων ἀνάλογα μέ τίς περιπτώσεις τήν ἐγκρίνει τό ἴδιο τό Εὐχολόγιο, ὅταν ἐπισημαίνει στόν Πνευματικό γιά τίς κατηγορίες τῶν  μετανοημένων, πού προσέρχονται σ᾿ αὐτόν.
Νά προσέξεις ποιοί εἶναι αὐτοί πού ἐξομολογοῦνται σέ σένα, ἄν εἶναι ἄρχοντες ἤ ἁπλοί ἄνθρωποι, ἄν εἶναι ἄρρωστοι ἤ ὑγιεῖς, μορφωμένοι ἤ ἀμόρφωτοι.
 Ἡ ποικιλία τῶν κατηγοριῶν τῶν μετανοημένων χριστιανῶν συνεπάγεται τήν προσαρμογή τῶν ἐρωτήσεων σύμφωνα μέ τήν ἡλικία, μέ τό φῦλο, μέ τήν κοινωνική τους κατάσταση κτλ. Λοιπόν, ἐξ ἀρχῆς δικαιολογεῖται ἐδῶ μία στάση ἀνεξαρτησίας ἀπό τό γράμμα τῶν ἐρωτήσεων τοῦ Εὐχολογίου. Οἱ ἐρωτήσεις αὐτές μποροῦν νά μειωθοῦν ἤ ν᾿ αὐξηθοῦν, ἀνάλογα μέ τίς περιπτώσεις καί τίς ἀνάγκες. Μπορεῖ ν᾿ ἀλλάξει μόνο ἡ ἐξωτερική μορφή τους, ὄχι ὅμως  τό πνεῦμα καί τό περιεχόμενο τους.
Τό πῶς μποροῦν αὐτά νά συγκεφαλαιωθοῦν καλύτερα καί νά προσαρμοστοῦν εὐκολώτερα στίς ἀνάγκες κάθε μετανοημένου, αὐτό τό μεγάλο βάρος εἶναι ἐπάνω στούς ὤμους τοῦ κάθε Πνευματικοῦ. Ἕτοιμο ὑλικό, ἐκτός τοῦ Εὐχολογίου, δέν μπορεῖ νά δοθεῖ. Νομίζουμε ὅτι οἱ προαναφερόμενες ἀπαντήσεις εἶναι χρήσιμες καί ἀπό τήν παράθεσή τους  κάθε Πνευματικός μπορεῖ νά ἐξαγάγει τήν διδασκαλία καί τόν πιό κατάλληλο πρακτικό κανόνα.

Μεταφραστές : ἱερεύς π. Κυπριανός Στάϊκου, ρουμᾶνος καί μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις 

Γιά νά διαβάσετε τα ὑπόλοιπα μέρη πατήστε Ἰλαρίων Φέλεα