Ἡ Ὀρθοδοξία μας. «Τὸ πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος -Ὁμοούσιο καί Ὁμόθρονο» Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας 

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος  

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

δ) Ὁμοούσιο καί Ὁμόθρονο (σελ.225-227)

Γιατί εἶναι ἀπαραίτητη γιά τή σωτηρία μας ἡ πίστη ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ὁμοούσιο πρός τόν πατέρα καί τόν Υἱό;

Τό Ἅγιο Πνεῦμα χορηγεῖ σέ μᾶς τά πάντα, ὅλα τά χαρίσματα τοῦ Θεοῦ (πρβλ. Α΄Κορ. ιβ΄3-11), πού ἀποβλέπουν φυσικά στό νά κάνουν δικό μας κτῆμα τό δῶρο τοῦ Θεοῦ: τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ (πρβλ. καί Ἐφεσ. β΄19-22, δ΄11-16).

Ἐάν τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι κατώτερο καί διαφορετικῆς οὐσίας ἀπό τόν Θεό Πατέρα, ἡ ἐλπίδα καί ἡ παρηγορία δέν προέρχεται ἀπό τόν ἴδιοτον Θεό, ἀλλά ἀπό κατώτερο ὄν καί ἑπομένως δέ μποροῦμε μέσω αὐτοῦ νά ὁδηγηθοῦμε σέ ἀληθινή κοινωνία μέ τόν Θεό.  Γι’ αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο νά δώσουμε ἀπάντηση στό βασικό ἐρώτημα, ἄν ἡ οὐσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι κτιστή ἤ ἄκτιστη, ἄν δηλαδή τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι «ὁμοούσιον πρός τόν Πατέρα».

Οἱ ἀπόστολοι ἔπρεπε ν’ ἀφήσουν κάθε δυσπιστία ὡς πρός τήν ταυτότητα τοῦ Χριστοῦ.  Ἔπρεπε δηλαδή πρῶτα νά πεισθοῦν γιά τό πιό καταπληκτικό γεγονός τῆς σωτηρίας μας, γιά τό ὅτι πράγματι ὁ Χριστός εἶναι Κύριος (Ρωμ. ι΄ 9) , «ὁ Κύριος καί ὁ Θεός» (πρβλ. Ψαλμ. ξζ΄ 19 σέ συσχετισμό μέ τό Ἐφεσ. δ΄ 7-11. Ἰω. κ΄28). 

Μόνο τότε μποροῦσαν νά δεχθοῦν καί τήν ἐκπλήρωση τῆς ὑπόσχεσής Του (Ἰω. ιστ΄7-14) καί νά διακηρύξουν τήν Θεότητα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἔτσι ὁ ἀπόστολος διακηρύττει: «Εἶναι δέ διαιρέσεις χαρισμάτων, ἀλλά τό Πνεῦμα εἶναι τό ἴδιο, ὑπάρχουν καί ποικιλίαι διακονιῶν, ὁ Κύριος ὅμως εἶναι ὁ αὐτός· ὑπάρχουν καί διάφορα εἴδη ἐνεργειῶν, ἀλλ’ ὁ Θεός εἶναι ὁ ἴδιος, ὁ ἐνεργῶν τά πάντα ἐν πᾶσι(Α΄ Κορ. ιβ΄4-6). Ἄν τά πάντα ἐνεργεῖ τό «ἕνα καί τό αὐτό Πνεῦμα», τότε τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι «ὁ Θεός, ὁ ἐνεργῶν τά πάντα ἐν πᾶσι».

Ἐδῶ δέν πρόκειται γιά σύγχυση τῶν θείων προσώπων, γιά «ἄλλο Θεό».  Πρόκειται γιά τά ὀνόματα «Θεός» καί «Κύριος», πού εἶναι κοινά καί στά τρία πρόσωπα τῆς Ἁγία Τριάδος, γιατί μετέχουν στήν κοινή θεία οὐσία, ἡ ὁποία μεταδίδεται ἀπό τόν Πατέρα στόν Υἱό μέ τή γέννηση καί στό Ἅγιο Πνεῦμα μέ τήν προαιώνια ἐκπόρευση. Γι’ αὐτό πιστεύουμε πώς καί τά τρία θεία πρόσωπα εἶναι ὁμοούσια.

Στό ἴδιο συμπέρασμα καταλήγουμε ἐξετάζοντας τήν «ὁμολογία τῆς ἀναγέννησης», δηλαδή τό βάπτισμα «εἰς τό ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος» (Ματθ. κη΄ 19), ὅπως ὑπογραμμίζουν οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας (Α΄ Τιμ.γ΄15).   

Γιατί βάπτισμα καί πίστη συμβαδίζουν· βαπτιζόμαστε εἰς τό ὄνομα τοῦ Θεοῦ στό ὁποῖον πιστεύουμε·  καί τό «κοινό ὄνομα» τοῦ Θεοῦ στό ὁποῖο βαπτιζόμεθα δέν ἀνήκει μόνο εἰς τόν Πατέρα καί εἰς τόν Υἱό, ἀλλά καί εἰς τό Ἅγιο Πνεῦμα.

«Ὥστε τό νά μήν ἀποδίδει κανείς τιμή εἰς ἔνα ἐκ τῶν τριῶν ἤ νά τά χωρίζει, εἶναι ἀτίμωση τῆς ὁμολογίας δηλαδή τῆς ἀναγέννησης ἀφ’ ἑνός καί τῆς Θεότητος ἀφ’ ἑτέρου, τῆς θέωσης ἀφ’ ἑνός καί τῆς ἐλπίδας ἀφ’ ἑτέρου» (Γρηγ. Θεολ.).

«Βλέπετε τί μᾶς χαρίζει τό Πνεῦμα, ὅταν τό θεωροῦμε ὡς Θεόν καί τί χάνομε, ὅταν τό στεροῦμε ἀπό τήν θεότητα.  Διότι παραλείπω νά ἀναφέρω τόν φόβο καί τήν ὀργή, ἡ ὁποία ἀπειλεῖ ὄχι ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τό τιμοῦν, ἀλλά ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τοῦ ἀποστεροῦν τήν τιμή».  Δέν εἶναι λοιπόν δυνατόν τό Ἅγιο Πνεῦμα νά εἶναι «ἄλλης φύσεως» ἤ «ἄλλος θεός» ἤ κτίσμα· σ’ Αὐτό ἀνήκει τό κοινό ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ (Ματθ. κη΄19).

Ἀλλά ἡ θεία φύση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος φαίνεται καί ἀπό τό γεγονός ὅτι «ἐρευνᾶ τά πάντα, καί τά βάθη τοῦ Θεοῦ», τά ὁποῖα «οὐδείς οἶδεν εἰ μή τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ»(Α΄Κορ. β΄ 10-11).  «Πῶς λοιπόν Αὐτό πού γνωρίζει τά ἀπόρρητα τοῦ Θεοῦ, δύναται νά εἶναι ξένον καί ἀλλότριον τοῦ Θεοῦ;» καί «ἄν ἡ Γραφή λέγει πώς ὁ Θεός διά τοῦ Πνεύματος κατοικεῖ μέσα μας, δέν εἶναι φανερά ἀσέβεια νά λέγει κανείς ὅτι αὐτό τό Πνεῦμα δέν μετέχει τῆς Θεότητος;» (Μ.Βασιλ., πρβλ. Α΄ Κορ. γ΄16, στ΄19. Ἐφεσ. β΄22).

Δίκαια ἡ Ἐκκλησία μας διακηρύσσει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο ὡς ὁμοούσιο καί ὁμόθρονο, δηλαδή τῆς αὐτῆς οὐσίας καί τῆς ἰδίας τιμῆς μέ τά ἄλλα δύο πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος (πρβλ. Β΄Βασιλ. κγ΄2-3, Ψαλμ. ρλη΄ 7. Ἀγγ΄ β΄4-5, Ἡσ. μη΄16, ξγ΄14. Ἰω. ε΄24. Πράξ. ι΄ 20).

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες 225 -227

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας

___________