Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ

Οὐ ποιήσεις σεαυτῷ εἴδωλον, οὐδὲ παντὸς ὁμοίωμα

Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ

 Μὴν κατασκευάσεις ποτὲ ὁμοίωμα κάποιου ἀπ' ὅσα εἶναι πάνω στὸν οὐρανὸ καὶ κάτω στὴ γῆ καὶ μέσα στὰ νερά, γιὰ νὰ τὰ λατρεύεις καὶ νὰ τὰ δοξάζεις σὰν θεοὺς (Ἐξ. 20:4-5). Γιατί ὅλα αὐτὰ εἶναι κτίσματα τοῦ μόνου Θεοῦ, ποὺ στοὺς στερνοὺς καιρούς, ἀφοῦ σαρκώθηκε σὲ παρθενικὴ μήτρα, φανερώθηκε στὴ γῆ καὶ συναναστράφηκε τοὺς ἀνθρώπους.
Καὶ ἀφοῦ ἔπαθε καὶ πέθανε καὶ ἀναστήθηκε γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἄνθρωπων, ἀνέβηκε μὲ τὸ σῶμα Του στοὺς οὐρανοὺς καὶ κάθησε ψηλά, στὰ δεξιὰ τοῦ παντοδύναμου Θεοῦ. Μ' αὐτὸ τὸ σῶμα θὰ ἔρθει πάλι μὲ δόξα, γιὰ νὰ κρίνει ζωντανοὺς καὶ νεκρούς.

Ἀπὸ ἀγάπη, λοιπόν, σ' Ἐκεῖνον, ποὺ ἔγινε ἄνθρωπος γιὰ τὴ σωτηρία μας, θὰ κάνεις τὴν εἰκόνα Του. Καὶ μέσω τῆς εἰκόνας θὰ θυμᾶσαι καὶ θὰ προσκυνᾶς Ἐκεῖνον. Μέσω τῆς εἰκόνας θὰ ὑψώνεις τὸ νοῦ σου στὸ προσκυνητὸ σῶμα τοῦ Σωτήρα, ποὺ κάθεται στὰ δεξιά του Πατέρα, στὸν οὐρανό. Θὰ κάνεις ἐπίσης καὶ τῶν ἁγίων τὶς εἰκόνες καὶ θὰ τὶς προσκυνᾶς κι αὐτὲς ὄχι σὰν θεούς, γιατί εἶναι ἀπαγορευμένο, ἀλλὰ γιὰ τὴ σχέση σου μαζί τους καὶ γιὰ τὴ διάθεσή σου ἀπέναντί τους καὶ γιὰ τὴ μεγάλη τιμὴ ποὺ τοὺς πρέπει ἐνῶ ὁ νοῦς σου καὶ πάλι θὰ πηγαίνει σ' ἐκείνους μεσ’ ἀπὸ τὶς εἰκόνες. Ἔτσι ἔκανε καὶ ὁ Μωυσῆς: Ἔφτιαξε τὶς εἰκόνες τῶν Χερουβεὶμ καὶ τὶς ἔβαλε μέσα στὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων γιὰ νὰ δοξάσει ὄχι τὰ κτίσματα, ἀλλὰ μέσω αὐτῶν τὸν κτίστη τοῦ κόσμου Θεὸ (Ἐξ. 25:17-19).
Κι ἐσύ, λοιπόν, δὲν θὰ θεοποιήσεις τὶς εἰκόνες τοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων, ἀλλὰ μέσω αὐτῶν θὰ προσκυνᾶς Ἐκεῖνον, πού, ἀφοῦ πρῶτα μᾶς ἔπλασε κατ' εἰκόνα Του, ὕστερα εὐδόκησε ἀπὸ ἄφατη φιλανθρωπία νὰ πάρει ὁ ἴδιος τὴν ἀνθρώπινη εἰκόνα Του καὶ νὰ γίνει περιγραπτὸς σύμφωνα μ' αὐτήν. Καὶ δὲν θὰ προσκυνήσεις μόνο τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ καὶ τὸν τύπο τοῦ σταυροῦ Του. Γιατί εἶναι σημεῖο πανίσχυρο καὶ τρόπαιο τοῦ Χριστοῦ κατὰ τοῦ διαβόλου καὶ ὅλης τῆς δαιμονικῆς παρατάξεως.
Γι' αὐτὸ τοὺς πιάνει φρίκη καὶ τρέπονται σὲ φυγή, ὅταν βλέπουν νὰ γίνεται τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ. Καὶ πρὶν τὴ Σταύρωση ἀκόμα, ὁ τύπος τοῦ σταυροῦ δοξάστηκε πολὺ ἀπὸ τοὺς προφῆτες καὶ ἔκανε μεγάλα θαύματα.
Ἀλλὰ καὶ στὴ δευτέρα παρουσία τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ποὺ καρφώθηκε στὸ σταυρὸ καὶ ποὺ θὰ ἔρθει γιὰ νὰ κρίνει ζωντανοὺς καὶ νεκρούς, θὰ προπορεύεται αὐτὸ τὸ μεγάλο καὶ φοβερὸ σημεῖο Του μὲ δύναμη καὶ λαμπρότητα πολλή. Δόξασε, λοιπόν, τώρα τὸ σταυρό, γιὰ νὰ τὸν ἀτενίσεις τότε μὲ θάρρος καὶ νὰ δοξαστεῖς μαζί του.

Θὰ προσκυνήσεις καὶ τὶς εἰκόνες τῶν ἁγίων, ἐπειδὴ αὐτοὶ συσταυρώθηκαν μὲ τὸν Κύριο, κάνοντας στὸ πρόσωπό σου τὸ σημεῖο τοῦ σταυροῦ καὶ φέρνοντας στὸ νοῦ σου τὴ συμμετοχή τους στὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ. Θὰ προσκυνήσεις, ἐπίσης, καὶ τὰ ἅγια σκηνώματά τους καὶ κάθε λείψανο τῶν ὀστῶν τους, γιατί δὲν χωρίστηκε ἀπ' αὐτὰ ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἀκριβῶς δὲν χωρίστηκε ἡ θεότητα ἀπὸ τὸ προσκυνητὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὸν ζωοποιό Του θάνατο.

orthodoxfathers.com