Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010

Βατοπαιδινές Κατηχήσεις Γέροντος Ιωσήφ- Κατήχηση 23η -«Ο εύκολος δρόμος της Υπακοής»


ΚΑΤΗΧΗΣΗ 23η

Ο εύκολος δρόμος της Υπακοής

 

 

Αδελφοί και πατέρες, σε μας τους κοινοβιάτες το βασικώτερο καθήκον είναι η υπακοή στον πνευματικό μας προϊστάμενο, που είναι ο Ηγούμενος, ο οποίος επέχει θέση του σωτήρα μας Χριστού, στον οποίο υποσχεθήκαμε υποταγή από το βάπτισμά μας. Χρειάζεται σύνεση και προσοχή σ όλη μας την αναστροφή, γιατί δεν αξιολογείται τόσο η απόδοση των ενεργειών ή των επιτευγμάτων μας, όσο η ευαρέσκεια αυτού που δίνει τις εντολές. Ο Κύριός μας έλεγε στους Απόστολους, «ο ακούων υμών εμού ακούει, και ο αθετών υμάς εμέ αθετεί. Ο δε εμέ αθετών αθετεί τον αποστείλαντά με» (Λουκ. ι, 16). Βλέπετε, που είναι η σημασία και η βαρύτητα του σκοπού μας; Εάν αυτός που δίνει τις εντολές, που δεν είναι άλλος παρά ο Κύριος του παντός, περιφρονείται και παραμερίζεται, τότε ποια είναι η προσδοκία μας; «Τις ωφέλεια εν τω αίματί μου εν τω καταβήναι με εις διαφθοράν,» (Ψαλμ. κθ, 9).
Αυτήν την προσοχή να κρατάτε συνεχώς και δεν θα σας κλέβει η αμέλεια και η αδιαφορία, ούτε ο κατάπτυστος αναρχισμός. Εάν με ραθυμία και αδιαφορία περνούμε το χρόνο μας από που θα φυλαχτούμε; Τότε «τις ικανός σώος φυλαχθήναι εκ του εχθρού άμα και ανθρωποκτόνου» κατά τη στουδίτικη παραγγελία; «Πάση φυλακή τήρει σην καρδίαν» (Παρ. δ, 23) εντέλλεται η Γραφή, ώστε και έξωθεν και έσωθεν να είμαστε σε επιφυλακή από τους πονηρούς εχθρούς μας. Όταν βρισκόμαστε στο ναό, δεν θα αμελούμε και να μετεωριζόμαστε. Εκεί δεν υπάρχει σωματική ασχολία, ώστε να υπάρχει αιχμαλωσία. Ευκολώτερα ο «πειράζων» αιχμαλωτίζει το νου και τη θεωρία, που είναι το μέσο της πνευματικής εργασίας και μάχης. Περισσότερη βία και προσοχή χρειάζεται για να αμυνόμαστε κατά του μετεωρισμού. Ή προσέχουμε στα νοήματα των ύμνων και των ευχών της ακολουθίας ή ασχολούμαστε με την έμμονη επίκληση του πανάγιου ονόματος του Κυρίου μας, με την ευχή, αλλιώς απουσιάζουμε από το ναό ή μένουμε κοιμισμένοι στο στασίδι μας. Όλα όσα υπάρχουν γύρω μας, η εικονογραφία με τις μορφές των μαρτύρων και ομολογητών της πίστης και η ψαλμωδία, γίνονται αφορμές καρποφορίας, αν είμαστε προσεκτικοί. Με το παράδειγμα όσων μας περιβάλλουν, όσων ψάλλουμε και ακούμε, μεταβάλλουμε τη μάχη υπέρ μας, αλλάσσοντας την εικόνα της κρούσης που μας χώρισε από το σκοπό μας. Έτσι τη ρομφαία των εχθρών μας τη στρέφουμε «εις την εαυτών καρδίαν» . Η μάχη γίνεται κέρδος και θρίαμβος δικός μας και η σε βάρος μας ληστεία και αρπαγή μεταβάλλεται σε κερδοφόρα συναλλαγή. Έτσι
γινόμαστε συνετοί και φρόνιμοι οικονόμοι.
Να αποφεύγετε την αυτοπεποίθηση και να μένετε στην εξάρτηση και υποταγή. Δεν είμαστε δυνατώτεροι του Σαμψών, ούτε σοφώτεροι του Σολομώντα, ούτε γνωστικώτεροι του Δαυΐδ, ούτε αγαπούμε το Θεό περισσότερο από τον Πέτρο, που ξέπεσαν θανάσιμα, γιατί ξεθάρρεψαν και στηρίχτηκαν στις δυνάμεις τους, παρά στη διαρκή ελπίδα και πίστη στο Θεό.
Προσέχετε την παρρησία. Είναι ο σβησμός του ζήλου και της θέρμης της Χάρης. Τότε πλησιάζει κανείς την επιθανάτια κλίνη και η λήθη προβάλλει την αναισθησία. Ο νόμος της υποταγής, που υπάρχει στο κοινοβιακό σύστημα, μας απαλλάσσει από κάθε μέριμνα και σχεδιασμό, γιατί καταργείται η δική μας πρωτοβουλία με την οποία συνήθως ενεργούμε και δεν γνωρίζουμε το πραγματικό μας συμφέρον. Εάν κρατούμε την υπακοή, προκόβουμε χωρίς φροντίδα και κόπο. Η υπακοή είναι ταυτόχρονα ταπείνωση, αγάπη και πίστη. Ως απόφαση είναι ταπείνωση. Όταν εφαρμόζεται γίνεται έμπρακτη αγάπη και άρα ολοκληρωμένη πίστη στο Θεό. Σ αυτό το άρμα κάθεται το Πανάγιο Πνεύμα, η πηγή και ρίζα κάθε αγαθότητας και αρετής.
Αντίθετα η παρακοή και το θέλημα, τα στοιχεία του αναρχισμού και της αποστασίας, προκαλούν την παραμόρφωση των λογικών δυνάμεων και στοιχείων της φύσης. Τότε λειτουργούν τα στοιχεία του παράλογου και ο άνθρωπος γίνεται «είτε κτηνώδης είτε δαιμονιώδης». Όταν εμποδίζεται η εφαρμογή του θελήματος του ιδιόρρυθμου, τότε δημιουργείται η οργή και ο θυμός, που πιέζουν σε αντίσταση στο πρόγραμμα. Ο νους σκοτίζεται, γιατί σκορπίστηκαν τα λάφύρα της γαλήνης και της ειρήνης, που κέρδισε με την προηγούμενη προσοχή. Γιατί ο Θεός «ουδέ κατοικήσει εν σώματι καταχρέω αμαρτίας» (Σοφ. Σολ. α, 4). Οπως στο σώμα υπάρχει η κατάχρηση των πραγμάτων, όπου η ασωτία, έτσι υπάρχει στο νου η παράχρηση των νοημάτων, εφόσον «η οργή απόλλυσιν και φρονίμους» και « ανήρ θυμώδης παρασκευάζει μάχας» (Παρ. ιε, 1, 18).
Ας μη ραθυμούμε, αδελφοί μου, στο σύντομο χρόνο της ζωής μας. Αντίθετα με μεγαλύτερη προσοχή, ας αξιολογούμε τις δυνάμεις μας, σωματικές και πνευματικές, για να ολοκληρώσουμε την ομολογία μας.
Τέσσερα όπλα στη μάχη κατά του εχθρού και των παθών μας είναι οι δυνάμεις της ψυχής: Η φρόνηση, η σωφροσύνη, η ανδρεία και η δικαιοσύνη. Αν τις κυβερνούμε συνετά ξεριζώνουμε «πάντα τα οχυρά» του εχθρού, αλλά και τη δυσμορφία των παθών μας. Με τη φρόνηση, όταν ενεργούμε σωστά, ξύπνονμε το θυμικό μέρος της ψυχής και αντιστεκόμαστε προς κάθε έννοια και προσβολή του παράλογου. Προκαλούμε ταυτόχρονα τη σωτήρια αυτομεμψία, που συντρίβει κάθε στοιχείο αναρχισμού και ιδιορρυθμίας. Η σοφία, με τη σωφροσύνη, ερεθίζει το λογιστικό σε νήψη και προσευχή και κάθε πνευματική θεωρία. Με τη χρήση της δικαιοσύνης όλα τα προσφέρουμε στο Θεό «εξ ου τα πάντα και δι ου τα πάντα» (Α Κορ. η, 6). Με την ανδρεία κατευθύνονται οι πέντε αισθήσεις, ώστε ούτε ο έξω, ούτε ο έσω άνθρωπος, να μολύνεται και να χρεωκοπεί. Αυτό είναι από τα σπουδαιότερά μας καθήκοντα, ως λογικών υπάρξεων και «καθ ομοίωσιν» του πλάστη μας.
Υπάρχουν όμως και οι φιλοσοφικώτεροι αγωνιστές, που δεν ενδιαφέρθηκαν γι αυτές τις λεπτομέρειες. Κράτησαν γερά την ακρίβεια της υποταγής και της υπακοής και νέκρωσαν ολοκληρωτικά το δικό τους θέλημα και τη γνώμη και σ αυτά ακόμα τα απλά και νηπιώδη, που απαιτεί η φύση.
Όπως η βροχή που πέφτει στη γη, τη μαλακώνει και ετοιμάζει τη βλάστηση, έτσι γίνεται και σε μας με τη συνεχή μνήμη και επίκληση του πανάγιου ονόματος του Κυρίου μας, όπως αναφέρουν οι Πατέρες στο θέμα της προσευχής.
Μεγαλύτερη ευεργεσία και αγαθό που δόθηκε στη γενιά μας, σε όσους θέλουν να αποβάλουν «τον παλαιό» τους εαυτό, είναι η θεία επίκληση και προσευχή κατά των νοητών εχθρών. Η Γραφή μας παρακινεί με πολλούς τρόπους ακόμη από τη μωσαΐκή περίοδο. «Ετοιμάζου του επικαλείσθαι τον Θεόν σου Ισραήλ» (Αμώς δ, 12). Και ο Παύλος: «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Α Θεσ. ε, 12). Και ο Κύριος: «Χωρίς εμού ου δύνασθε ποιείν ουδέν» (Ιω. ιε, 5) και «ο μένων εν εμοί καγώ εν αυτώ, ούτος φέρει καρπόν πολύν και εάν μη τις μείνη εν εμοί, εβλήθη έξω ως το κλήμα» (Ιω. ιε, 5, 6) και τόσα άλλα που παραλείπουμε, ως γνωστά. Με την προσευχή και την επίκληση του θείου ονόματος έχουμε υπομονή στις θλίψεις, ανεκτικότητα στις παρενοχλήσεις από τον πλησίον, επίγνωση του πνευματικού νόμου και γενικά της παρουσίας της θείας Χάρης και βοήθειας. Ειδικά για τους μοναχούς, που θέλουν να επιτύχουν σύντομα το θείο φωτισμό και την κάθαρση της καρδιάς, οι Πατέρες θεωρονν την πράξη αυτήν ως τη βασικώτερη.
Να παραμένεις στην προσοχή της διάνοιας και δεν θα κουραστείς στον πόλεμο με τους πειρασμούς. Εάν όμως αμελήσεις, να ετοιμαστείς να υπομείνεις αυτά που έρχονται κατά τον κανόνα του πνευματικού νόμου. Όπως αρχή της καρποφορίας είναι τα άνθη, έτσι και στην πνευματική καρποφορία, άνθος είναι η περιεκτική εγκράτεια. Όταν εφαρμόζεται, ευκολύνει την τάξη και το πρόγραμμα και καταμερίζεται ισότιμα η αγωνιστικότητα και στο σώμα και στην ψυχή. Περισσότερη όμως αγωνιστικότητα, οι φιλόθεοι, χαρίζουν στο νου από όπου όλες οι κινήσεις.
Πάντοτε όμως, θυμίζουμε ότι χωρίς βία κέρδη πνευματικά δεν επιτυγχάνονται και αυτός είναι ο λόγος που χαρακτηρίζεται η βασιλεία του Θεού «βιαζομένη» και «αρπαζομένη» από βιαστές. Σε όσους δεν θέλουν να βιαστούν, λόγω της ραθυμίας, ο Προνοητής στέλνει πειρασμούς, με τους οποίους τους αναγκάζει να ξυπνήσουν. Αυτό είναι και το νόημα των απροσδόκητων πειρασμών ή συμβατικών επιφορών.
Το συνεχές σύνθημα των Πατέρων μας, αδελφοί και πατέρες, είναι η υποταγή στο θείο θέλημα. Σε όσους θέλουν πρακτικώτερα και αποτελεσματικώτερα να πετύχουν το διπλό σκοπό της δικής τους ελευθερίας και κάθαρσης, όπου υπάρχει ο φωτισμός και η ένωση με το Θεό αυτήν τη συνταγή παραγγέλλουν: Ταπείνωση και κακοπάθεια. Η ταπείνωση κόβει τα πάθη της ψυχής, η κακοπάθεια τα πάθη του σώματος. Σημείο αναγνώρισης των θεοσεβών και όσων φοβούνται το Θεό είναι η ευτέλεια και η ταπείνωση. Η ευτέλεια είναι προϊόν της αυταπάρνησης και κακοπάθειας. Της ταπείνωσης, η αυτομεμψία και αυτογνωσία, με κριτήριο το θείο φόβο.
Προβάλλουν οι Πατέρες και αυτό: «Όπως το φως αποκαλύπτει και φανερώνει τα πάντα, ποια είναι και τι είναι, έτσι και η ταπείνωση, όπου βρίσκεται και βιώνεται φανερώνει την πνευματικότητα του καθενός». Πολύ βλάπτει, όσους θέλουν να ζήσουν την κατά θεό πνευματική ζωή, η άσκοπη ενασχόληση με κοσμικές ομιλίες, ακόμα και όταν τις περιεργάζονται κατά διάνοια, ή όταν τους απασχολούν μάταια αισθητά πράγματα. Όλα αυτά, αν από αμέλεια γίνονται παραδεκτά, σβήνουν τη θέρμη της ευλάβειας και του ζήλου και η προδοσία είναι φανερή. Η ακτημοσύνη και η σιωπή βρίζονται, από τους Πατέρες, ως κρυμμένος θησαυρός στον αγρό της μοναδικής πολιτείας». Όποιος θέλει να πλουτίσει χωρίς κόπο, ας πουλήσει τα υπάρχοντα, τις συνήθειες και τα θελήματά του και να αγοράσει αυτόν τον «αγρό», για να γίνει και να είναι πραγματικά μακάριος. Ευκολώτερο πράγμα είναι να κάνουμε σώφρονα και καθαρή, ψυχή που είναι τραυματισμένη και βρίσκεται στην άγνοια, παρά να τη θεραπεύσουμε όταν πλανηθεί και γυρίσει στα ίδια. Γίνεται δυνατώτερη, μετά την ήττα και προδοσία, η συνήθεια, αλλά και το δαιμόνιο της λύπης και απόγνωσης επικρατέστερο και μόνο συμπαράσταση πνευματικού ανθρώπου θεραπεύει την ψυχή.
Με επιμονή οι Πατέρες συνιστούν την αποφυγή της πολυλογίας, γιατί προξενεί πολλά κακά. Απ αυτή γεννιούνται το ψέμα, η παρρησία, οι αστεϊσμοί, η αισχρότητα, η μωρολογία και γενικά «εκ πολυλογίας ουκ εκφεύξη αμαρτίαν» (Παρ. ι, 19). Οι συνετοί αγωνιστές μεταφέρουν την πολυλογία στο πνευματικό στρατόπεδο και την εφαρμόζουν στη συνεχή ευχή και επίκληση του πανάγιου ονόματος του Κυρίου μας, και έτσι μακαρίζονται ως φρόνιμοι.






 
Βατοπαιδινές Κατηχήσεις (Ψ.Β. 10) ΓΕΡΩΝ ΙΩΣΗΦ 
 ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟΣ  

Εκδότης: Ι.ΜΕΓΙΣΤΗ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ  

Χρονολογία Έκδοσης: 1999 ISBN: 9607735145  

Διάθεση εκδόσεων Σταμούλη €10,97

 

 

 

 

 

Κατηχήσεις :




ΕΧΟΥΜΕ ΕΝΔΥΜΑ ΓΑΜΟΥ;.199    
"ΔΙΑ ΠΙΣΤΕΩΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΥΜΕΝ".209
ΣΤΡΟΦΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ "ΕΣΩ ΑΝΘΡΩΠΟΝ".219    
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑ.229  
Η ΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ.237    
ΝΑ ΑΠΟΚΤΗΣΟΥΜΕ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.245    
Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ.253    
Η ΜΑΚΑΡΙΑ ΥΠΑΚΟΗ.261   
ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΜΕ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΜΕΝΟΥΜΕ ΜΕ ΚΑΡΤΕΡΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΘΛΙΨΕΙΣ.269 ΕΣΩΣΤΡΕΦΕΙΑ: ΕΝΑ ΔΥΝΑΤΟ ΟΠΛΟ.277   
ΙΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ.285    
ΣΥΝΗΘΙΣΕ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΟΥ ΝΑ ΛΕΕΙ "ΣΥΓΧΩΡΗΣΟΝ".293
ΤΟ "ΥΠΟΠΙΠΤΟΝ ΦΡΟΝΗΜΑ".301
"ΝΗΨΑΤΕ, ΓΡΗΓΟΡΗΣΑΤΕ".309    
ΠΡΟΘΥΜΩΣ ΑΝΑΒΑΙΝΕΤΕ.317   
"ΙΔΕ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΩΣΙΝ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΠΟΝ ΜΟΥ"325    
"ΕΞΟΜΟΛΟΓΕΙΣΘΕ ΤΩ ΚΥΡΙΩ".333
στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Για να σχολιάσετε (με ευπρέπεια) πρέπει να συνδεθείτε με τον λογαριασμό google ή wordpress που διαθέτετε. Αν δεν διαθέτετε πρέπει να δημιουργήσετε έναν λογαριασμό στο @gmail ή στο @wordpress. Μπορείτε βεβαίως πάντα να στέλνετε e-mail στο anavaseis@gmail.com
Ευχαριστούμε.