Ἡ Ὀρθοδοξία μας. Κεφάλαιο 2ο. Ἡ ἀνθρώπινη ἐπιστήμη (Μέρος Β΄). Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

Ἡ πρόοδος τῆς ἐπιστήμης μπορεῖ νά σημαίνει εὐλογία. Ὅμως δέν κάνει τόν ἄνθρωπο Θεό· δέν τόν ὁδηγεῖ στήν πραγμάτωση τοῦ «καθ’ ὁμοίωσιν», δηλαδή σκοποῦ τῆς ζωῆς του. Ἄν πέσει καί πάλι στήν παγίδα τοῦ ὄφι καί πιστεύσει πώς ἀνέβηκε στό θρόνο τοῦ Θεοῦ, αὐτόματα καταποντίζεται καί ἀποκτᾶ τήν ἐμπειρία πώς εἶναι γυμνός· πώς εἶναι ἄνθρωπος καί ὄχι Θεός! 

Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά ἀναπτύξει τή γνώση καί τήν ἐπιστήμη ὄχι ξέχωρα ἀπό τήν ἀγάπη καί τήν κοινωνία μέ τόν Θεό. Ἀκόμη καί ἡ ἔρευνα τῆς δημιουργίας τοῦ Θεου δέν ἐπιτρέπεται νά διεξάγεται μέ τρόπο αὐθαίρετο. Ὑπάρχουν περιορισμοί πού τίθενται μέ βάση τή φύση τοῦ ἀνθρώπου καί τή φύση τῆς δημιουργίας·  τό σκοπό τοῦ ἀνθρώπου καί τό βαθύτερο νόημα τοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ.

Τά πράγματα τοῦ Θεοῦ πρέπει νά προσεγγίζονται ἀπό τόν ἄνθρωπο μέ τόν ἀνάλογο σεβασμό.  Κάθε αὐθαίρετη ἐπέμβαση, κάθε χειρισμός, πού ἀποτελεῖ ἀπειλή, δέν εἶναι ἐπιτρεπτός μέ βάση τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ.  Δέν μπορεῖ κανείς νά πειραματίζεται ἀπεριόριστα μέ κάτι πού ἀποτελεῖ μέρος τοῦ κόσμου τοῦ Θεοῦ. Ὁ ρόλος τοῦ ἀνθρώπου πρέπει νά εἶναι πάντοτε δημιουργικός, ὄχι αὐθαίρετος καί καταστροφικός. Ὀφείλει νά μείνει πιστός καί στοργικός φύλακας, προστάτης ὁλοκλήρου τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ. Ἡ χρήση τοῦ κόσμου πρέπει νά γίνεται πάντοτε σύμφωνα μέ τήν εὐθύνη τοῦ ἀνθρώπου γιά τή λοιπή δημιουργία, μέ βάση τή βούληση τοῦ Δημιουργοῦ.

Αὐτό ἀναφέρεται καί στό τί θά ἐρευνήσει ὁ ἄνθρωπος καί στό πόσο βαθειά θά πάει μέ τήν ἔρευνα. Ἄν ἀπολυτοποιήσει τήν ἔρευνα καί τήν ἐπιστήμη καί τήν καταστήσει αὐτοσκοπό, ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἐπικίνδυνος, ἀλλοτριώνει τόν ἑαυτό του καί τή δημιουργία.  Γιατί αὐτός εἶναι ὁ φύλακας ὁ συντηρητής τῆς δημιουργίας τοῦ Θεοῦ. Ἄν ἀλλάξει ρόλο, γίνει μόνο «χρήστης» καί ἀδιαφορήσει γιά τά ὅποια ἀποτελέσματα τῆς ὅποιας ἐπέμβασής του στήν κτίση, γίνεται καταστροφέας της. Ὁ κόσμος δέν δόθηκε στόν ἄνθρωπο γιά νά ἀποτελέσει ἀντικείμενο ἀδίστακτο πειραματισμοῦ, ἀλλά γιά νά ἔχει τόν ἀπαραίτητο φύλακα καί συντηρητή. Ἄν ἀγαπᾶμε κάτι, δέν τό καθισοῦμε ἀντικείμενο πειραματισμοῦ, δέν διακινδυνεύουμε τήν καταστροφή του.

Γιά νά δείξει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο τή σωστή του θέση, νά τόν βοηθήσει νά συναισθανθεῖ πώς δέν εἶναι ὁ ἀπόλυτος κυρίαρχος καί ρυθμιστής τοῦ σκοποῦ τῶν ἄλλων δημιουργημάτων, προειδοποίησε:

«Ἀπ’ ὅλα τά καρποφόρα δέντρα πού ὑπάρχουν στόν παράδεισο θά τρώγετε. Ἀπό τό δέντρο ὅμως τῆς  γνώσεως τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ δέν πρέπει νά φᾶτε.  Τήν ἡμέρα δέ κατά τήν ὁποία θά φᾶτε ἀπό τόν καρπό του, θά πεθάνετε» (Γέν. β΄16-17, Πρβλ. Ρωμ. στ΄23).

Στόν παράδεισο δέν ὑπῆρχαν διαφορές στίς σκέψεις καί στίς ἀποφάσεις, στά διανοήματα καί στίς πράξεις τοῦ ἀνθρώπου καί στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος, χωρίς κανένα ἐξαναγκασμό, ἐλεύθερα ἐταύτιζε τό θέλημά του μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί ἄφηνε τόν Θεό νά εἶναι τό κέντρο τῆς ζωῆς του τό κέντρο ὁλοκλήρου τῆς δημιουργίας.

Τοῦτο ἦταν φυσικό γιά τόν ἄνθρωπο μέσα στόν παράδεισο, γατί ἐπλάσθη σύμφωνα μέ τήν εἰκόνα τοῦ  Τριαδικοῦ Θεοῦ καί ζοῦσε ζωή σύμφωνη μέ τό ἀρχέτυπο του, σύμφωνη δηλαδή μέ τή ζωή τῆς Ἁγίας Τριάδος: ζωή ἐσωτερικῆς ἑνότητας, ἀγάπης καί ἁρμονίας μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό του, μέ τούς συναθρώπους του, μέ ὁλόκληρη τήν ὑπόλοιπη δημιουργία καί μέ τόν Θεό.

Τό κέντρο τῆς ἑνότητας ἦταν πάντοτε ὁ Θεός, στόν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος προσέφερε θεληματικά τόν ἑαυτό του, τά ἐπιτεύγματά του καί ὁλόκληρη τή δημιουργία. Ἔτσι τά πάντα ἦσαν ἑνωμένα ἁρμονικά, ἦσαν «καλά λίαν», ἐάν ὁ ἄνθρωπος ἔμενε πιστός στόν πρωταρχικό του ρόλο, στή θέση εὐθύνης ἔναντι τῆς δημιουργίας καί ἀπεῖχε ἀπό κάθε ἐγωϊστική χρήση τοῦ κόσμου.

Ἡ ἐπιστήμη πού μετατρέπεται σέ δοξολογία τοῦ Θεοῦ ἀποτελεῖ εὐλογία γιά τόν ἄνθρωπο καί γιά ὁλόκληρη τήν δημιουργία. Ἡ ἐπιστήμη καί ἡ ἔρευνα πού ἀποβλέπει στήν ἱκανοποίηση τοῦ ἐγωϊσμοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί ἀδιαφορεῖ γιά τά καταστροφικά της ἀποτελέσματα στή δημιουργία, ἡ σοφία πού αὐτονομεῖται καί ἀποδεσμεύεται ἀπό τήν ἀγάπη, δέν ἀποτελεῖ βίωση τοῦ «κατ’ εἰκόνα Θεοῦ»· ἀλλοτριώνει τόν ἄνθρωπο, γιατί τόν ἀπομακρύνει ἀπό τήν ὀρθή θέση του μέσα στόν κόσμο τοῦ Θεοῦ, τή θέση πού ἀνταποκρίνεται στήν ἀληθινή φύση τοῦ ἀνθρώπου.  Γιατί ὁ ἄνθρωπος ἀπό τή φύση του, ὡς «κατ’ εἰκόνα», δέν εἶναι ὄν ἐγωϊστικό, ἀλλά κοινωνία προσώπων.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες 95-101 Β΄ μέρος.

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας

___________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα