Ἡ Ὀρθοδοξία μας. Κεφάλαιο 1ο. Ἡ κάθαρση. Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

         1 .     Ἡ κάθαρση (22-25)

Ἄν ὁ ἄνθρωπος χαρίσει στόν Θεό τήν ἀποκλειστική του ἀγάπη, τότε  θά κάνει τά πάντα, γιά νά καθαρίσει τήν καρδιά του, προκειμένου νά ἀποδείξει ὅτι ἐπιθυμεῖ τήν κοινωνία καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ (Ματθ. ε΄).  «Ὅποιος ἔχει τήν ἐλπίδα σ’ Αὐτόν ἁγνίζεται, ὅπως Ἐκεῖνος εἶναι ἁγνός..... Ὅποιος ἁμαρτάνει, δέν τόν δεῖ, οὔτε τόν  ἔχει γνωρίσει» (Α΄ Ἰω. γ΄2-6).

Ἡ Θεία ἀποκάλυψη εἶναι ἀνάλογη μέ τήν καθαρότητα τοῦ κάθε ἀνθρώπου, γιατί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ζητάει τήν ἀνταπόκριση τοῦ ἀνθρώπου καί δέν παραβιάζει τήν ἐλεύθερη βούλησή μας.  Αὑτό τό βλέπουμε καθαρά στή περίπτωση του Ἰσραήλ: Ὁ ἰσραηλιτικός λαός, πού τόσες φορές ταλαντευόταν στήν ἀγάπη του πρός τόν Θεό προχώρησε μέχρι τούς πρόποδες τοῦ ὅρους΄ εἶδε τή δόξα τοῦ Θεοῦ ἀπό μακριά, σάν φλόγα στήν κορυφή τοῦ ὄρους.  Οἱ συνοδοί τοῦ Μωϋσῆ ἀνέβηκαν μαζί μ’ αὐτόν στό ὄρος καί εἶδαν «τόν τόπο ὅπου ἐστάθη ὁ Θεός». Τέλος ὁ Θεός καλεῖ τόν Μωϋσῆ νά εἰσέλθει στή νεφέλη, στό ψηλότερο σημεῖο τοῦ ὄρους, νά μείνει ἐκεῖ σαράντα ἡμερόνυχτα, γιά νά λάβει ὁλοκληρωτική τήν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ.

«Τά χαρίσματα τοῦ Θεοῦ ἔρχονται μόνα τους χωρίς σύ νά αἰσθανθεῖς.  Ναί, ἔρχονται μόνα τους, ὅμως ἐάν ὁ τόπος εἶναι καθαρός καί ὄχι ρυπαρός. Ἐάν ἡ κόρη τοῦ ὀφθαλμοῦ τῆς ψυχῆς σου δέν εἶναι καθαρή, μήν τολμήσεις νά δεῖς στή σφαῖρα τοῦ νοητοῦ ἡλίου, γιά νά μή στερηθεῖς κι αὐτό τό λιγοστό φῶς, πού εἶναι ἡ ἁπλῆ πίστη καί ἡ ταπείνωση καί ἡ καρδιακή ἐξομολόγηση καί τά λίγα ἔργα πού κατά δύναμη πράττεις καί ριφθεῖς σέ κάποιο σκοτεινό τόπο πού ὑπάρχει στό ἐξώτερο σκότος, ἔξω ἀπό τόν Θεό, πού ἐξεικονίζει τόν Ἅδη, ὅπως ἐκεῖνος πού θέλησε νά εἰσέλθει ἀναίσχυντα στό γάμο μέ ρυπαρά ροῦχα» (Ἰσαάκ ὁ Σῦρος.  Ματθ. κβ΄1-15).

Τά μάτια πού εἶναι ἄρρωστα δέν μποροῦν χωρίς βλάβη νά δοῦν τό φῶς.  Τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τά πνευματικά μάτια τοῦ ἀνθρώπου΄ δέν «ἀντέχουν» στή θέα τοῦ ἄκτιστου Θείου φωτός πού εἶναι δωρεά τοῦ Θεοῦ, πνευματικό χάρισμα. Ἔχουμε λοιπόν ἀνάγκη ἀπό πνευματική κάθαρση.

Προϋπόθεση γιά τήν κάθαρση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ὁ ἀγώνας ἐναντίον τῶν παθῶν. 

Ὅποιος πραγματικά ἀγαπᾶ τόν Θεό, δέν ὑποδουλώνεται σέ τίποτε ἄλλο καί ἀγωνίζεται ἐναντίον τῶν παθῶν.  Δέν ὑπάρχει ἄλλος δρόμος νά ὁδηγηθεῖ κανείς στήν κάθαρση. Ἡ ὑποδούλωση στά πάθη ἀπομακρύνει ἀπό τόν Θεό!  

«Ἐκεῖνος λοιπόν πού ἀγαπᾶ τά χρήματα καί συγκινεῖται ἀπό τή φθαρτή ὀμορφιά τῶν σωμάτων καί ὑπερτιμᾶ τήν ψεύτικη δόξα, ξόδευσε τή δύναμη τῆς ἀγάπης σέ ὅσα δέν ἔπρεπε καί ἔγινε τελείως τυφλός γιά νά δεῖ τόν ὄντως ἀγαπητό.  Γιά τοῦτο λέγει: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοία σου» (Μ.Βασίλειος. Μάρκ.ιβ΄ 30).

Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος ὑπογραμμίζει αὐτό μέ τά ἑξῆς λόγια: «Εἰς ἐκείνους πού εἶναι κυριευμένοι ἀπό τήν ἀπιστία καί τά πάθη, ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι τελείως ἀπρόσιτη καί ἀθεώρητη».

Ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος συνοψίζει: «Ἐάν θέλεις νά γίνει ἡ καρδιά σου τόπος μυστηρίων τοῦ καινοῦ αἰῶνος, πρῶτος θησαύρισε μέ σωματικά ἔργα, δηλαδή νηστεία, προσευχή, ἄσκηση, ὑπομονή, καταστροφή τῶν πονηρῶν λογισμῶν καί τά ὅμοια μέ αὐτά΄ δέσμευε τό νοῦ σου στήν ἀνάγνωση καί τή μελέτη τῶν Θείων Γραφῶν΄ θέσε μπροστά στά μάτια σου τίς ἐντολές τοῦ Κυρίου καί ἀγωνίσου ἐναντίον τῶν παθῶν΄ ἐκρίζωσε ἀπό τήν καρδιά σου μέ τήν προσευχή κάθε εἰκόνα καί κάθε ὁμοίωμα πού δέχθηκες προτύτερα ἀπό τήν ἐνθύμηση τῶν παλαιῶν σου κακῶν πράξεων΄ συνήθισε τό νοῦ σου νά μελετᾶ πάντοτε τά μυστήρια τῆς οἰκονομίας τοῦ Κυρίου μας καί παῦσε νά ζητᾶς τή γνώση καί τή θεωρία, πού ὑπερβαίνουν τήν διήγηση τῶν λόγων΄ ἀκολούθησε τήν ἐργασία τῶν ἐντολῶν καί τά ἔργα τῆς καθαρότητας».

Ἡ ἀληθινή Θεογνωσία, δέν ἀποβλέπει στήν ἱκανοποίηση τῆς περιέργειας τοῦ ἀνθρώπου καί δέν εἶναι διανοητικῆς τάξεως.  Ὅποιος θέλει νά ἱκανοποιήσει τήν περιέργειά του καί ἀσχολεῖται μέ ἐρωτήματα διανοητικῆς τάξεως, πού προϋποθέτουν τήν ὑποταγή τοῦ Θεοῦ στά δεδομένα τῆς ἀνθρωπίνης διάνοιας, θά ἀπογοητευθεῖ ἤ θά ὁδηγηθεῖ στήν πλάνη.  Ὅποιος ὅμως ποθεῖ τήν ἀληθινή γνώση τοῦ Θεοῦ, δέν ζητάει νά ἱκανοποιήσει τήν περιέργειά του΄ ταυτίζει τό θέλημά του μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί καθαρίζει τή διάνοια καί τό σῶμα του γιά νά δεχθεῖ τήν Θεϊκή ἐπέμβαση στή ζωή του.

Οἱ ἄνθρωποι πού βρίσκονται κάτω ἀπό τό ζυγό τῶν παθῶν δύσκολα θά πιστέψουν στήν ὕπαρξη ἑνός προσωπικοῦ Θεοῦ.  Γιατί ἡ πίστη αὐτή ἔχει συνέπειες γιά τήν καθημερινή μας συμπεριφορά (Παροιμ. κη΄ 5. Ψαλμ. ιγ/ιδ΄ 1). Ἅν κανείς δέν ἐπιθυμεῖ καθαρότητα στό πνεῦμα καί στό σῶμα, δέν μπορεῖ νά βρεῖ τόν Θεό:

«Οἱ διεστραμμένοι λογισμοί χωρίζουν ἀπό τόν Θεό

καί ἡ παντοδυναμία πού ἐκπειράζεται

ἀπομακρύνει τούς ἄφρονες.

Ἡ σοφία δέν θά μπεῖ σέ πονηρή ψυχή,

οὔτε θά κατοικήσει σέ σῶμα,

ὑποδουλωμένο στήν ἁμαρτία.

Γιατί τό Ἅγιο Πνεῦμα τῆς παιδαγωγίας

ἀποφεύγει τό δόλο΄

στέκεται μακρυά ἀπό πονηρές σκέψεις

καί ἀπομακρύνεται σάν πλησιάζει ἡ ἀδικία».

                                           (Σοφ. Σολ. α΄ 3-5)

Ἀκριβῶς ἀντίθετος εἶναι ὁ δρόμος τοῦ Κυρίου:

«Ὁ νόμος τοῦ Κυρίου εἶναι ἄμεμπτος,

ἐπιστρέφει ψυχές΄

ἡ μαρτυρία τοῦ Κυρίου πιστή,

καί νήπια ἀναδεικνύει σοφά.

Οἱ ἐντολές τοῦ Κυρίου εἶναι εὐθεῖς,

εὐφραίνουν τήν καρδία΄

ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου εἶναι ἀκτινοβόλος,

φωτίζει ὀφθαλμούς».

                                            (Ψαλμ. ιη΄/ιθ΄ 8-9)

Ἡ κάθαρση τῆς ψυχῆς ἀπό κάθε ταπεινή ἐπιθυμία καί πάθος ὁδηγεῖ τόν ἄνθρωπο στό δρόμο τῆς Θεογνωσίας, στό ἄνοιγμα τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀνθρώπου, γιά νά χωρέσει τά δῶρα τοῦ Θεοῦ.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες 22 - 26

Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα από το βιβλίο πατώντας  Η Ορθοδοξία μας

__________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα