Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων. Θέμα 11ον «Ὴ πρεσβεία τῶν Ὰγίων» Μέρος Γ΄. Αρχ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος

Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων
Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Γιαννακοπούλου
Εκδόσεις Πουρνάρα – Θεσσαλονίκη 

Θέμα 11ον «Ὴ πρεσβεία τῶν Ὰγίων»  Μέρος Γ΄ (σελίδων 177-196)

__________________________

Η ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ

Εὐαγγελλικός: Δέν ἔχω ἀντίρρησιν εἰς αὐτά, ἀφοῦ στηρίζονται ἐπί τῆς Ἁγίας Γραφῆς.  Δέν νομίζετε ὅμως ὅτι ἔχομεν φύγει ἀπό τό θέμα μας; 

Τό θέμα μας εἶναι περί πρεσβειῶν τῶν ἁγίων.  Καί ἡμεῖς τώρα ὁμιλοῦμεν περί διαφορᾶς παθημάτων τοῦ Χριστοῦ τῆς κεφαλῆς, καί τῶν χριστιανῶν, τοῦ σώματος τῆς ἐκκλησίας.

Ὀρθόδοξος: Ὄχι, κ. Εὑαγγελικέ, εἴμεθα ἐντός τοῦ θέματος.  Καί ἰδού πῶς: Εἰς την ἀρχήν τῆς ὁμιλίας μας ἀναφέρομεν τό ῥητόν τοῦ Παύλου «πρεσβεύω ἐν ἁλύσει».   

Ἀφοῦ ἀνελύσαμεν τήν πρώτην λέξιν «πρεσβεύω» κατόπιν ἤλθομεν εἰς τό «ἐν ἁλύσει» καί ἀνελύσαμεν τήν σχέσιν τῶν παθημάτων τοῦ Ἀποστ. Παύλου καί τῶν λοιπῶν Ἀποστόλων πρός τό πάθος τοῦ Χριστοῦ.

Εὐαγγελικός: Συμφωνῶ, ὄτι βάσει τῆς Ἁγίας Γραφῆς πρέπει νά ὑπάρχωσι πρεσβευταί, ἀφοῦ ῥητῶς ὁμιλεῖ ὁ Παῦλος περί αὐτοῦ.  Ποίαν ὅμως σχέσιν ἔχει ἡ ἀνάλυσις τῶν παθημάτων τοῦ Παύλου ἔναντι τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ΄ σχετικῶς μέ τό προκείμενον θέμα τῆς πρεσβείας τῶν ἁγίων;

Ὀρθόδοξος: Ἔχει μεγάλην σχέσιν.  Καί ἰδοῦ: Ὅπως ὁ σταυρικός θάνατος, τό πάθος τοῦ Χριστοῦ, ἔδωσαν τό δικαίωμα εἰς τόν Χριστόν νά εἶναι μεσίτης μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων, κατά παρόμοιον τρόπον πρέπει καί τά παθήματα τῶν Ἀποστόλων, τῆς ἐκκλησίας Του τά ὁποῖα εἶναι παθήματα τοῦ Χριστοῦ, συμπληρώσεις, ὅπως εἴδομεν, κατά εἰδικόν τρόπον τῶν τελείων παθημάτων τοῦ Χριστοῦ, νά δίδουν τό δικαίωμα ὄχι τῆς μεσιτείας, ἀλλά τῆς πρεσβείας τῶν ἁγίων. 

Ἑπομένως μεσιτεία εἶναι ἡ ἐξ ἀντικειμένου γενομένη ἀπολύτρωσις διά τῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ. Ἡ θυσία αὔτη εἶναι πλήρης.  Πρεσβεία δέν εἶναι ἡ διά τῶν παθημάτων τῆς ἐκκλησίας ὑποκειμενική οἰκείωσις τῆς ἀντικειμενικῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ. 

Ἰδοῦ ἡ πρεσβεία τῶν ἁγίων κατά λέξιν καί κατ’ ἔννοιαν ἐν τῇ Ἁγίᾳ Γραφῇ.  Κατά λέξιν μέν ἀναφέρεται, ὅπως εἴδομεν, εἰς τά δύο χωρία τοῦ Ἀποστ. Παύλου «πρεσβεύω ἐν ἁλύσει» Ἐφεσ. 6,20 «πρεσβεύομεν ὑπέρ Χριστοῦ» Β! Κορινθ. 5,20.  Κατ’ ἔννοιαν δέ ἐφάνη ἐκ τῆς ἀναλύσεως τῶν παθημάτων τοῦ Ἀποστ. Παύλου, τά ὁποῖα ὀνομάζονται ῥητῶς παθήματα τοῦ Χριστοῦ, καί ἐννοοῦνται ὡς συμπληρώσεις τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ. 

Ἐπαναλαμβάνομεν δέ καί πάλιν, ὅτι, ὅπως τό πάθος τοῦ Χριστοῦ ἔδωσε τό δικαίωμα τῆς μεσιτείας, κατά παρόμοιον τρόπον καί τά παθήματα τοῦ σώματος, τῆς ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, δίδουσι τό δικαίωμα τῆς πρεσβείας ἤτοι τῆς ἐξ ὑποκειμένου οἰκειώσεως τῆς ἀντικειμενικῆς θυσίας τοῦ Γολγοθᾶ.   

Ἄρα ἡ μεσιτεία εἶναι πρώτη, ἡ πρεσβεία δευτέρα.  Ἡ πρεσβεία ἐξαρτᾶται ἐκ τῆς μεσιτείας. Ἄνευ τῆς μεσιτείας εἶναι ἀδύνατος ἡ πρεσβεία. Ἱδοῦ ἡ διαφορά τῆς μεσιτείας Χριστοῦ καί πρεσβείας τῶν ἁγίων.

Εὐαγγελικός: Αὐτά εἶναι σοφιστεῖαι.  Ἀλλά ἔστω ἄς παραδεχθῶ τήν πρεσβεία τῶν ἁγίων, ὅπως τήν ἀνελύσατε.  Πῶς ὅμως νά δεχθῶ τήν μεσιτείαν τῆς Θεοτόκου, τήν ὁποίαν τόσον πολύ τονίζετε σεῖς οἱ ὀρθόξοδξοι;

Ὀρθόδοξος: Ἐάν ἀνοίξωμεν τά βιβλια τῆς ἐκκλησίας μας, κ. Εὐαγγελικέ, θά ἴδωμεν ὅτι 99 φοράς λέγομεν τό «ἅγιε τοῦ Θεοῦ πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν» καί μίαν μόνον φοράν λέγομεν τήν λέξιν μεσιτείαν κυρίως πρός τήν Θεοτόκον.   

Δέν σᾶς κάνει ἐντύπωσιν τό πλῆθος τοῦ «πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν» εἰς τούς ἄλλους ἁγίους καί τάς ἐλαχίστας φοράς τῆς χρησιμοποιήσεως τῆς λέξεως μεσιτείαν;

Εὐαγγελικός: Ἐγώ δέν θά ἤθελον νά ὑπῆρχε ἡ λέξις μεσιτεία δι’ οὐδένα ἅγιον, ἀφοῦ «εἶς μεσίτης Θεοῦ καί ἀνθρώπων Χριστός Ἰησοῦς» Α! Τιμοθ. 2,5.

Ὀρθόδοξος: Καί ὅμως ἔχει καί τοῦτο κάποιαν ἔννοιαν.  Καί ἐν πρώτοις΄ οἱ 99 φοραί τοῦ «ἅγιε τοῦ Θεοῦ πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν» καί ἡ μία φορά τοῦ «Καί σέ μεσίτριαν ἔχω» δηλώνουσιν, ὄτι ἡ μεσιτεία αὕτη τῆς Θεοτόκου ὡς ἁγίας ἔχει τήν ἔννοιαν τῆς πρεσβείας.

Εὐαγγελικός: Ἄς εἴπω, ὄτι εἶμαι σύμφωνος εἰς αὐτό, ὅτι δηλαδή ἡ μεσιτεία ἔχει τήν ἔννοιαν τῆς πρεσβείας.  Διατί ὅμως καί διά τήν Θεοτόκον νά μή ὑπῆρχε μόνον ἡ λέξις πρεσβεία καί καθόλου ἡ λέξις μεσιτεία;

Ὀρθόδοξος:  Εἴπομεν εἰς προηγούμενον θέμα μας, ὅτι ἡ Θεοτόκος λαμβάνεται ὄχι μόνον ὡς πρόσωπον, ἀλλά καί ὡς φορεύς τῆς ἀπολυτρώσεως.  Δέν ὀνομάζεται δηλαδή μόνον Μαρία, ἀλλά καί μήτηρ τοῦ Κυρίου. 

Ὡς Μαρί, ὡς ἁγία, πονέσασα καί αὐτή διά τόν σταυρικόν θάνατον τοῦ υἱοῦ της περισσότερον παντός ἄλλου ἔχει τό δικαίωμα νά πρεσβεύῃ. Ἐπειδή ὄμως εἶναι μήτηρ τοῦ Κυρίου, τοῦ Λυτρωτοῦ ἡμῶν, εἶναι φοεύς τῆς ἀπολυτρώσεως.  Διά τοῦτο χρησιμοποιοῦμεν δι’ αὐτήν τήν λέξιν μεσιτείαν.  Βλέποντες δηλαδή αὐτή δέν τήν βλέπομεν μόνον ὡς ἄτομον, ἀλλά βλέπομεν τό ἔργο της, τόν υἱό της τήν ἀπολύτρωσίν του.   

Οὕτω εὐκόλως, ὅπως εἴπομεν καί εἰς τό προηγούμενον ἄρθρον, μεταπηδᾷ τό βλέμμα καί τό πνεῦμα τοῦ ὑμνῳδοῦ τῆς ἐκκλησίας μας ἀπό τοῦ προσώπου τῆς «Μαρία» εἰς τό ἔργον της, τήν διά τοῦ υἱοῦ της ἀπολύτρωσίν μας, καί θεωροῦμεν ταύτην ὡς μητέρα τοῦ Κυρίου.  Φυσικόν λοιπόν εἶναι νά μεταφέρεται ὁ ὑμνῳδός ἀπό τοῦ «Ὑπεραγία Θεοτόκε πρέσβευε ὑπέρ ὑμῶν» εἰς τό καί «Σέ μεσίτριαν ἔχω».  

 Εἴπομεν δηλαδή προηγουμένως, διεκρίναμεν καί δικαιολογήσαμεν διά κοινωνικῶν παραδειγμάτων τήν τιμή ἑνός προσώπου ὡς ἀτόμου ἀπό τήν τιμή τῆς θέσεως, τήν ὁποίαν κατέχει.   Ὀνομάζομεν δηλαδή-εἴπομεν- τήν σύζυγον τοῦ διδασκάλου καί τοῦ ἰατροῦ «κυρά δασκάλα», «κυρά γιατρίνα», ἄν καί ἡ κυρά-δασκάλα εἶναι ἀγράμματη, ἡ δέ κυρά –γιατρίνα δέν ἔχει ἰδέαν ἰατρικῆς.   

Οὕτω καί ἐνταῦθα ἡ Θεοτόκος λαμβάνει τήν τιμήν τοῦ υἱοῦ της, τῆς μεσιτείας, ἐπειδή ἐν αὐτῇ βλέπομεν τόν Κύριον, ὁ ὁποῖος εἶναι «εἶς μεσίτης μεταξύ Θεοῦ καί ἀνθρώπων», ὡς ὀρθῶς παρατηρεῖ κ’ ὁ ἱερός Δαμασκηνός «ἡ γάρ εἰς αὐτήν τιμήν εἰς τόν ἐξ αὐτῆς σαρκωθέντα ἀνάγετο».  Ἐκδοσις Ὀρθ. Πιστ. σελ 158.

Εὐαγγελικός:  Αὐτά εἶναι σοφιστεῖαι. Ἀλλ’ ἄς παραδεχθῶ τήν ἔννοιαν τῆς πρεσβείας τῶν ἁγίων καί τῆς μεσιτείας τῆς Θεοτόκου, ὅπως τήν ἀνελύσατε. Ἔχω ὄμως ἄλλην ἀπορίαν: Λέγοντες σεῖς «Ἅγιε τοῦ Θεοῦ πρέσβευε ὑπέρ ἡμῶν» ἐννοεῖτε, ὅτι οἱ ἅγιοι εἶναι πανταχοῦ παρόντες καί καρδιογνῶσται καί ἀκούουσι τάς προσευχάς μας. 

Πῶς λοιπόν οἱ ἄγιοι λαμβάνουσι γνῶσιν ὅλων τῶν προσευχῶν τῶν ὀρθοδόξων, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται εἰς διάφορα μέρη τοῦ κόσμου, ἀφοῦ δέν εἶναι πανταχοῦ παρόντες οὔτε καρδιογνῶσται;

Ὀρθόδοξος: Βέβαιον εἶναι ἐκ τῆς Ἁγία Γραφῆς, ὅτι οἰ ἅγιοι ἐν οὐρανῷ λαμβάνουσι γνῶσιν τῶν ἐν τῇ γῇ εὐχαρίστων ἤ δυσαρέστων γεγονότων. 

Ἐάν ὅμως ἡμεῖς δέν γνωρίζωμεν, πῶς γίνεται τοῦτο, δι’ ἀγγέλων, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρουσι κατά τήν ἀποκάλυψιν 8,4 «ἀνέβη ὁ καπνός τῶν θυμιαμάτων ταῖς προσευχαῖς τῶν ἁγίων ἐκ χειρός ἀγγέλου ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ» ἤ δι’ ἄλλου τινός τρόπου, τόν ὁποῖον ὁ Κύριος γνωρίζει, δέν εἶναι λόγος να ἀρνηθῶμεν τό γεγονός.

______________________________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα