Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων. Θέμα 10ον «Παναγία-Θεοτόκος» Μέρος Β΄. Αρχ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος

Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων

Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Γιαννακοπούλου

Εκδόσεις Πουρνάρα – Θεσσαλονίκη 

Θέμα 10ον «Παναγία-Θεοτόκος»  Μέρος Β΄ (σελίδων 161-176)

____________________________

ΠΑΝΑΓΙΑ -  ΘΕΟΤΟΚΟΣ

Εὐαγγελικός: Καί ὅμως ἀποδίδετε εἰς τήν Μητέρα τοῦ Κυρίου τοιάτας πολλάκις τιμάς, οἵας πρέπει νά ἀποδίδετε μόνον εἰς τόν χριστόν «Τιμιωτέραν τῶν Χερουβείμ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ» ὀνομάζετε αὐτήν.  Ἰδίως δέ ὅταν ψάλλετε τόν παρακλητικόν της κανόνα λέγετε: «Πού λοιπόν ἄλλην εὑρήσω ἀντίληψιν;  ποῦ δέ καί σωθήσομαι; Πρός τίνα καταφύγω ἄλλον; Εἰς σέ μόνην ἐλπίζω. Εἰς σέ μόνην καυχῶμαι.....». 

Ὁ Χριστός φαίνεται περιττός διά τόν ἄνθρωπον, ἐάν τοιαύτην εἶναι ἡ θέσις καί ἡ δύναμις τῆς Μητρός Αὐτοῦ.  Ταῦτα λέγοντες εἶναι φανερόν, ὄτι ἀποδίδετε λατρείαν εἰς τήν Θεοτόκον.

Ὀρθόδοξος: Θά μοῦ ἐπιτρέψεις κ. Εὐαγγελικέ νά σοῦ ἀναφέρω μίαν εὐχήν τῆς προσκομιδῆς ἐν τῇ ἐκκησίᾳ μας: Ἡ εὐχή αὕτη εἶναι ἡ ἑξῆς: «Σταυρωθέντος Σου Χριστέ ἀνῃρέθη ἡ τυρρανίς .  Οὔτε ἄγγελος, οὔτε ἄνθρωπος ἔσωσεων ἡμᾶς ἀλλά Αὐτός ὁ Κύριος». 

Ἐδῶ βλέπετε, ὅτι λέγωμεν οὔτε ἄγγελος οὔτε ἄνθρωπος ἔσωσεν ἡμᾶς ἀλλά ὁ Χριστός.  Ἑπομένως καί ἡ Θεοτόκος ὡς ἄνθρωπος δέν εἶναι ἡ πηγή τῆς σωτηρίας ἀλλά ὁ Χριστός.

Εὐαγγελικός: Ἅλλα λοιπόν λέγετε εἰς τήν προσκομιδήν καί ἄλλα εἰς τόν παρακλητικόν κανόνα τῆς Θεοτόκου; Φάσκετε καί ἀντιφάσκετε σεῖς οἱ ὀρθόδοξοι;

Ὀρθόδοξος: Ὄχι κ. Εὐαγγελικέ. Λέγοντας τά τῆς προσκομιδῆς καί ἀποκλείοντες πάντα ἄγγελον καί ἄνθρωπον ἑπομένως καί τήν Θεοτόκον ὡς πηγήν σωτηρίας λαμβάνομεν τήν Θεοτόκον ὡς ἄνθρωπον φέρουσαν τό ὄνομα Μαρία.  

 Λέγοντες τόν Παρακλητικόν της κανόνα καί θεωροῦντες αὐτήν ὡς τήν μόνην πηγήν σωτηρίας βλέπομεν αὐτήν ὡς Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, ὡς φορέα τῆς σαρκώσεως, τῆς ἀπολυτρώσεως, ὡς πηγήν τρόπον τινά τῆς σωτηρίας μας, διότι δι’ αὐτῆς ἐγεννήθη ὁ Σωτήρ.   

Τό βλέμμα μας ἰδίως δέ τοῦ ποιητοῦ τοῦ Παρακλητικοῦ κανόνος εὔκολα γλυστρᾷ ἀπό τό πρόσωπον τῆς Θεοτόκου ὡς ἀνθρώπου καί μεταβαίνει εἰς τήν θέσιν τῆς ὡς μητρός ὡς πηγῆς τοῦ Λυτρωτοῦ μας καί ἐκφραζόμεθα οὔτω. 

Εὐαγγελικός: Αὐτό εἶναι σοφιστεία ἰδικός σου τρόπος τοῦ σκέπτεσθαι ὄχι ὅμως καί Γραφικός Βιβλικός.  Εἰς τήν Ἁγίαν δηλ. Γραφήν, ὅπου τό ναί εἶναι ναί καί τό ὄχι εἶναι ὄχι, δέν ἔχομεν παράδειγμα ὅπου ἐπαμφοτερίζει τό βλέμμα θεοπνεύστου τινός ἀνδρός, ὥστε νά γλυστρᾷ ἀπό τό ἕνα πρᾶγμα καί νά πηγαίνῃ πρός τό ἄλλο.  Ἡ Ἁγία Γραφή ἔχει τό ναί ναί καί τό ὄχι ὄχι.

Ὀρθόδοξος: Καί ὅμως κ. Εὐαγγελικέ.  Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος περιγράφων τήν καταστροφήν τῆς Ἱερουσαλήμ Ματθ., 24,1 -51  Μαρκ.κεφ 13ον καί  Λουκ.. 21,5-36 συνδέει τήν καταστροφήν ταύτην  μέ τήν καταστροφήν τοῦ κόσμου στενῶς, ὥστε δέν μᾶς εἶναι εὔκολον εἰς τινα σημεῖα νά εἴπωμεν ἄν ταῦτα ἀναφέρονται εἰς τήν καταστροφήν τῆς Ἱερουσαλήμ ἤ τήν καταστροφήν τοῦ κόσμου, διότι εὐκόλως γλυστρᾷ  τό βλέμμα τοῦ Κυρίου καί ἡμῶν ἀπό τῆς εἰκόνος, ἤτοι τῆς καταστροφῆς τῆς Ἱερουσαλήμ εἰς τό εἰκονιζόμενον, ἤτοι τήν καταστροφήν τοῦ κόσμου. 

  Διατί λοιπόν νά ἀρνηθῶμεν τό δικαίωμα τοῦ ποιητοῦ τοῦ παρακλητικοῦ κανόνος καί ἠμῶν νά γλυστρήσῃ τό βλέμμα μας καί νά ἴδῃ τήν Θεοτόκον ἐν μέν τῇ προσκομιδῇ διά τῆς ἐν λόγῳ εὐχῆς ὡς ἁπλοῦν ἄνθρωπον, διά δέ τοῦ Παρακλητικοῦ κανόνος ὡς φορέα καί πηγήν τῆς Ἀπολυτρώσεως;

Εὐαγγελικός: Μά εἶναι δυνατόν ἕνα πρόσωπον νά ἔχῃ δύο τιμάς μίαν ὡς ἄτομον καί ἄλλην ἐκτός αὐτοῦ κειμένην;

Ὀρθόδοξος: Βεβαιότατα.  Ὁ Νομάρχης, ὁ Δήμαρχος, ὁ Πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως δέν τιμῶνται μόνον ὡς ἄνθρωποι ἀλλά καί λόγῳ τῆς θέσεώς του.  Τό ἴδιον συμβαίνει καί εἰς ὡρισμένας γυναῖκας.  Ἠ Βασίλισσα λ.χ. ἡ σύζυγος τοῦ βασιλέως, ἡ δασκάλα ἤτοι ἡ σύζυγος διδασκάλου, ἡ γιατρίνα ἤτοι ἡ σύζυγος τοῦ ἰατροῦ κ.λ.π. τιμῶνται ὄχι μόνον ὡς ἄτομα ἀλλά καί λόγῳ τῆς θέσεώς των. 

Ἡ σύζυγος τοῦ διδασκάλου ὀνομάζεται κκυρά-δασκάλα ἔστω καί ἄν εἶναι ἀγράμματη. Ἐάν λοιπόν κ. Εὐαγγελικέ, ἄνδρες λ.χ. Νομάρχης, Δήμαρχος, Πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως ἐκπρόσωποι τοῦ λαοῦ τιμῶνται λόγῳ τῆς θέσεως των διατί ἡ Θεοτόκος νά μή τιμᾶται λόγῳ τῆς θέσεώς της ὡς Μητέρα τοῦ Κυρίου ὡς πηγή τῆς ἀπολυτρώσεως καί τῆς σωτηρίας μας; 

Ἐάν γυναῖκες λ.χ. μία σύζυγος δασκάλου ἀγράμματη δασκάλα ὀνομάζεται κυρά-δασκάλα, ἐάν σύζυγος ἰατροῦ ὀνομάζεται κυρά-γιατρίνα διατί ἡ Θεοτόκος σᾶς σκανδαλίζει ἐαν τιμηθῇ λόγῳ τῆς θέσεώς της ὡς Μητέρα τοῦ Κυρίου;

Εὐαγγελικός: Δέχομαι ὅτι εἶναι λογικόν νά τιμᾶται τις ὡς ἄτομον καί ὡς ἐκπρόσωπος, ὡς φορεύς μιᾶς ἄλλης ἀξίας.  Εἶναι ὅμως καί Γραφικόν;  Ὑπάρχει δηλαδή τοιαύτην ἐν τῇ Γραφῇ ἐξίσωσις, Μητρός τοῦ Κυρίου καί Χριστοῦ λόγῳ τῆς θέσεως τῆς Μητρός τοῦ Κυρίου ὡς φορέως τῆς ἀπολυτρώσεως;

Ὀρθόδοξος: Μάλιστα.  Ἀκούατε!  «Εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξί καί εὐλογημένος ὁ καρπός τῆς κοιλίας σου» Λουκ. 1,4 λέγει ἡ Ἐλισσάβετ πρός τήν Θεοτόκον. «Εὑλογημένη» λέγει τήν Θεοτόκον, «Εὐλογημένον» ὀνομάζει τόν καρπόν τοῖς κοιλίας της, τόν Χριστόν. 

Ἰδού ἡ αὐτή λέξις διά τῆς Θεοτόκον καί τόν Ἰησοῦν λεγομένη ὑπό τῆς Ἐλισσάβετ πλησθείσης ὑπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἰδού ἡ ἐν ὕμνοις ἐξίσωσις Θεοτόκου καί Χριστοῦ Γραφικῶς.

Εὐαγγελικός: Ναί! εἶναι εὐλογημένη ἐν γυναιξί, ὄχι ὅμως κάι Παναγία, Ἅγιος ὁ Θεός Παναγία ἡ (Θεοτόκος ἔστω ἀλλά) γυνή.  Παναγιώτατος ὁ Πατριάρχης!  Ἐδῶ ἔχομεν ὄχι ἐξισώσεις ἀλλά ἀνυψώσεις ἀφορήτους τῆς Θεοτόκου.

Ὀρθόδοξος: Ὀνομάζομεν τήν Θεοτόκον Παναγίαν καί τόν Πατριάρχην Παναγιώτατον ἐν ᾧ τόν Θεόν λέγομεν Ἅγιον ὄχι διότι συγκρίνομεν ἀνθρώπους καί Θεόν καί θεωροῦμεν ἁγιωτέρους τούς ἀνθρώπους ἀπό τόν Θεόν.  Κάθε ἄλλο!   

Τοῦτο δύναται νά σοῦ το βεβαιώσῃ ἡ ὀνομασία τῆς Θεοτόκου ὡς Παναγίας καί τοῦ Πατριάρχου ὡς Παναγιωτάτου.  Οὐδέποτε ἐσκέφθημεν, ὄτι ὁ Πατριάρχης καί ὁ ἁγιώτερος ἀκόμη εἶναι ἀνώτερος ὡς Παναγιώτατος τῆς Θεοτόκου τήν ὁποίαν ὀνομάζομεν Παναγίαν. 

Ὁνομάζομεν λοιπόν τήν Θεοτόκον Παναγίαν ὡς ἀνώτεραν ὅλων τῶν ἁγίων τούς δέ Πατριάρχας Παναγιωτάτους πρός διάκρισιν ἀπό τούς ἄλλους οἱ ὁποῖοι εἶναι ἅγιοι οἱ μέν, ἁγιώτεροι οἱ δέ , Παναγιώτατος ὁ Πατριάρχης. Ἔτσι ὑποτίθεται ὅτι εἶναι.

Εὐαγγελικός:  Παρ’ ὅλον τοῦτο δέν μπορῶ νά χωνεύσω πῶς ὁ μέν Θεός εἶναι ἅγιος, ὅσιος, οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἁγιώτατοι, ὁσιώτατοι!!!

Ὀρθόδοξος: Ἐπειδή ἐκ τῶν ἀνθρώπων ὁ ἕνας καλλίτερος ἀπό τόν ἄλλον ἔχουν μεταξύ των συγκριτικά ἁγιώτερους, ἁγιώτατος, ὁσιώτερος, ὁσιώτατος.  Ὁ Θεός ὅμως ὡς ἀπόλυτον ὄν καί μή ἔχων ἅλλους Θεούς νά συγκριθῇ ὀνομάζεται ἁπλῶς ἅγιος, ὅσιος.

Εὐαγγελικός: Λογικόν εἶναι αὐτό, ἀλλά δέν ἀντέχω νά βάλω θετικόν βαθμόν «ἅγιος» καί «ὅσιος» διά τόν Θεόν ὁ ὁποῖος εἶναι ἀπόλυτος καί συγκριτικόν «ἁγιώτερος» «ὁσιώτερος» διά τούς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι εἶναι σχετικοί.  Ποῖος κανών λέγει αὐτό;

Ὀρθόδοξος: Ὑπάρχει κάποιος κανών τῆς γραμματικῆς πού τό λέγει.  Θά μοῦ ἐπιτρέψῃς νά σοῦ φέρω μερικά παραδείγματα: Ἔχομεν μερικά ἐπίθετα: λίθινος, ξύλινος, ὑάλινος, χρυσοῦς, ἀργυροῦς κλπ.  Δυνάμεθα νά εἴπωμεν ὅτι ὁ λίθος οὗτος εἶναι λιθινώτερος ἀπό τόν ἄλλον ἤ τό ξύλον τοῦτο εἶναι ξυλινότερον ἀπό τό ἄλλο κ.λ.π.; 

Ὄχι, διότι ὁ λίθος, τό ξύλον, ὕαλος, ἄργυρος δέν δέχονται σύγκρισιν ἔχουν τό «ἀπόλυτον» ἐν ἑαυτοῖς. Οὕτω καί ἐπί τοῦ Θεοῦ. Ἐπειδή εἶναι ἀπόλυτον ὄν δέν δύναται νά συγκριθῇ μέ ἄλλους θεούς ἤ ἀνθρώπους, δέν ἔχει συγκριτικούς βαθμούς ἀλλά μόνον τόν θετικόν: Ἅγιος, ὅσιος! 

Εὐαγγελικός: Λογικόν εἶναί αὐτό. Εἶναι ὅμως Γραφικόν: Δύνασθε νά ἀποδείξητε αὐτό καί διά τῆς Ἁγίας Γραφῆς; Δύνασθε δηλ. νά φέρετε χωρίον τι Γραφικόν τό ὁποῖον ἐν ᾧ διά τόν Θεόν χρησιμοποιεῖ τόν θετικόν βαθμόν διά τούς ἀνθρώπους χρησιμοποιεῖ ὑπερθετικον βαθμόν;

Ὀρθόδοξος: Βεβαιότατα. Ἀκούσατε «Κραταιάν» ὀνομάζει «τήν χεῖρα τοῦ Θεοῦ» ὁ Ἀπόστολος Πέτρος Α, 5-6 «Κραταιόν» ἁπλῶς ὀνομάζει τόν Θεόν ἡ Βίλος Δευτερ. 7, 21. Ψαλμ. 23,8, Νεεμ. 2,32 «Κράτιστον» ὀνομάζει ὁ Λουκᾶς τόν Θεόφιλον Λουκ. 1,3 καί ὁ Παῦλος «Κράτιστε Φῆλιξ» ὀνομάζει τόν Φήλικον Πραξ. 24,3 «Κράτιστε Φῆστερ» Πραξ. 26, 25 ὀνομάζει τόν Φῆστον.  

Βλέπετε; Τόν Θεόν ὀνομάζει Κραταιόν, τούς ἀνθρώπους καί ἀσεβεῖς ἀκόμη ὀνομάζει Κρατίστους.  Θετικόν βαθμόν θέτει διά ἀνθρώπους. 

Ἀσεβεῖ ἡ Ἁγία Γραφή; Ὄχι ἀσφαλῶς.

Εὐαγγελικός: Οὐδέν ἀπήνησε.

______________________________


Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα