Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων. Θέμα 12ον «Ἠ προσκύνησις τῶν Ἀγίων» Μέρος Β΄. Αρχ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος

Διαλογική συζήτησις Ευαγγελικών και Ορθοδόξων
Αρχιμανδρίτου Ιωήλ Γιαννακοπούλου
Εκδόσεις Πουρνάρα – Θεσσαλονίκη 

Θέμα 12ον «Ἠ προσκύνησις τῶν Ἀγίων»  Μέρος Β΄ (σελίδων 197-213)

__________________________________

Η ΠΡΟΣΚΗΝΥΣΙΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ

 

Εὐαγγελικος: Σωστά αὐτό.  Δέν πρέπει  ὅμως νά προσκυνῶμεν καί νά λατρεύωμεν τάς εἰκόνας, διότι τά ἐν τῇ παλαιᾷ Διαθήκη ἁγιώτατα Χερουβίμ καί ὁ θαυματουργός χαλκοῦς ὄφις δέν προσεκυνοῦντο ὑπό τῶν Ἰσραηλιτῶν.

Ὀρθόδοξος: Πῶς ἐννοεῖτε τήν προσκύνησιν καί τήν λατρείαν;

Εὐαγγελικός: Σᾶς εἶπον καί πάλιν ὄτι ἡ λατρεία εἶναι ἡ αὐτή μέ τήν πρσκύνησιν, διότι προσφέρεται δι’ ἀσπασμῶν καί σωματικῆς ἀποκλίσεως καί γίνεται εἰς ἔνδειξιν σεβασμοῦ καί τιμῆς.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἔλθωμεν πρῶτον εἰς τούς ἀσπασμούς ὡς μέσον λατρείας. Ὅταν ὁ Ἀπόστολος συνιστᾷ «ἀσπάσασθε ἀλλήλους ἐν φιλήματι ἁγίῳ» συνιστᾷ λατρείαν;

Εὐαγγελικός: Ὄχι βεβαίως. Ὁ ἀπόστολος συνιστᾶ ἀγάπην διά τῶν ἀσπασμῶν.

Ὀρθόδοξος: Ἑπομένως ὁ ἀσπασμος δέν εἶναι γνώρισμα ἐξωτερικόν ἐσωτερικῆς λατρείας διότι καί σεῖς ὄταν ἀσπάζεσθε μεταξύ σας καί ἰδίως αἱ γυναῖκες σας δέν νομίζω ὅτι ἐκφράζετε λατρείαν.  Ὁ ἀσπασμός λοιπόν δέν εἶναι χαρακτηριστικόν γνώρισμα μόνον τῆς λατρείας, ἀλλά καί ἄλλου πράγματος, τῆς ἀγάπης.

Εὐαγγελικός: Βεβαίως.

Ὀρθόδοξος: Ἑπομένος κριτήριον τῆς λατρείας κατά τόν ἀσπασμόν δέν εἶναι αὐτός οὗτος ὁ ἀσπασμός, ἀλλά τό πρόσωπον εἰς τό ὁποῖον προσφέρω τόν ἀσπασμόν μου.  Ἄν εἶναι δηλ. ἄνθρωπος ἤ ἀντικείμενον πολύτιμον ἤ ἀντικείμενον ἱερόν τό ὁποῖον ἀσπάζομαι, ὁ ἀσπασμός εἶναι ἀγάπης ἀσπασμός.  Ἐάν εἶναι ὁ Χριστός εἶναι λατρεία.   

Δέν θά διακρίνωμεν δηλ. ἐκ τοῦ ἐξωτερικοῦ ἀσπασμοῦ τό ἐσωτερικον ἡμῶν τήν λατρείαν ἤ τήν ἀγάπην, ἀλλά ἐκ τοῦ ἐσωτερικοῦ, ἐκ τοῦ πρός ὅν ἀπευθύνομεν τόν ἀσπασμόν θά ὁρισθῇ ὁ ἀσπασμός ὡς λατρεία ἤ ὠς ἀγάπη.

Εὐαγγελικός: Βεβαίως.

Ὀρθόδοξος: Εἴπατε κ. Εὐαγγελικέ, ὅτι ἡ λατρεία ἐκφράζεται πλήν τῶν ἀσπασμῶν καί διά σωματικῆς ὑποκλίσεως εἰς ἔνδειξιν καί πάλιν σεβασμοῦ.

Εὐαγγελικός: Βεβαίως.  Καί αὐτά πιστεύω.

Ὀρθόδοξος: Ἄς ἐξετάσωμεν τήν λέξιν προσκυνῶ καί ὑπό τήν ἔννοιαν τῆς σωματικῆς ὑποκλίσεως, ἄν αὕτη εἶναι λατρεία ἤ ὄχι.  Αἱ ὑποκλίσεις κ. Εὐαγγελικέ ἀποτελοῦν τό ἐξωτερικόν, τό ὑλικόν μέρος τῆς λέξεως προσκυνῶ.   

Ὁ ἄνθρωπος ὄμως δέν συνίσταται μόνον ἀπό σῶμα, ἀλλά καί ἀπό ψυχήν.  Αἱ ὑποκλίσεις δέν μᾶς λέγουσι τό ἐσωτερικόν στοιχεῖον, τί αἰσθάνεται ὁ ἄνθρωπος προσκυνῶν, μᾶς λέγουσι αἱ ὑποκλίσεις  π ῶ ς  ἐκφράζεται ἡ προσκύνησις, ὄχι ὄμως καί  π ό θ ε ν  προέρχεται αὕτη.

Εὐαγγελικός: Σᾶς εἶπον ὄτι ἡ προσκύνησις προέρχεται ἐκ σεβασμοῦ καί τιμῆς καί πλέον οὔ.

Ὀρθόδοξος:  Σᾶς ἐρωτῶ καί πάλιν΄ ὁ δέ σεβασμός πόθεν προέρχεται;

Εὐαγγελικός: Ὁ σεβασμός προέρχεται ἐκ τῆς συναισθήσεως τῆς κατωτερότητος ὄντος τινός εὑρισκομένουν ἐνώπιον ἄλλου ἀνωτέρου ὄντος.

Ὀρθόδοξος: Συμφωνῶ΄ κατώτερα ὄντα εἶναι τά προσκυνοῦντα ἤτοι ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι.  Σᾶς ἐρωτῶ: ἀνώτερον ὅμως Ὄν ἐνώπιον τοῦ ὁποίου ἐκφράζομεν διά τῆς προσκυνήσεως τήν κατωτερότητα μας εἶναι μόνον ὁ Θεός ἤ εἶναι καί ἄλλα πράγματα ἤ πρόσωπα;

Εὐαγγελικός: Ἀνώτερα βεβαίως ὄντα του ἀνθρώπου εἶναι ἄλλοι ἄνθρωποι ἀνώτεροι αὐτοῦ οἱ ἄγγελοι τά χερουβίμ κ.λ.π.

Ὀρθόδοξος: Ἑπομένως κ. Εὐαγγελικέ, ἀφοῦ ἡ προσκύνησις προέρχεται ἐκ σεβασμοῦ πρός ἀνώτερον ὄν διατί νά μή ἔχωμεν τήν προσκύνησιν πλήν τοῦ Θεοῦ καί δι’ ἄλλα ἀνώτερα ὄντα;

Εὐαγγελικός: Μᾶς δεσμεύει Ἡ Γραφή λέγει: «οὐ προσκυνήσεις».

Ὀρθόδοξος: Ἐάν ἡ Γραφή προσφέρει παραδείγματα προσκυνήσεως ἀνθρώπων ὑπό ἄλλων ἀνθρώπων ἤ καί πραγμάτων καί ἱερῶν ἀντικειμένων, τότε δέν θά εἴμεθα ἐλεύθεροι ἐκ τῆς Γραφῆς νά προσκυνῶμεν κι’ ἄλλα ὄντα ἀνώτερα πλήν τοῦ Θεού;

Εὐαγγελικός: Θά ἤθελον νά ἤκουον τά παραδείγματα τῆς προσκυνήσεως ταύτης.

Ὀρθόδοξος: Μάλιστα, εὐχαρίστως, ἀκούσατε: Ἐν Γεν. 23,7 ἀναφέρεται τό ἑξῆς: «ἀνστάς σέ Ἀβραάμ προσεκύνησε τῷ λαῷ τῆς γῆς τοῖς υἱοῖς τοῦ Χέτ». Ἐπίσης ἐν Γεν. 33,3 ἀναφέρεται τό ἑξῆς: «αὐτός δέ (ὁ Ἰακώβ) προσῆλθεν ἔμπροσθεν αὐτῶν καί προσεκύνησεν ἐπί τήν γῆν ἐπτάκις ἕως τοῦ ἐγγίσαι τόν ἀδελφόν αὐτοῦ».   

Σᾶς, ἐρωτῶ  κ. Εὐαγγελικέ οἱ μεγάλοι Πατριάχαι Ἀβραάμ καί Ἰακώβ διατί προσεκύνησαν ὁ ἕνας τόν λαόν καί ὁ Ἰακώβ τόν ἀδελφόν του Ἠσαῦ καί μάλιστα ἑπτάκις;

Εὐαγγελικός: Οἱ Πατριάρχαι ὑπῆρχον πρό τοῦ Νόμου Ἔξοδ. 20, 4. 5. Ὁ Μωϋσῆς ὑπῆρξε μετά τούς Πατριάρχας. Ἑπομένως δέν ἦσαν ὑποχρεωμένοι οὗτοι ἐκ τοῦ Νόμου. Ἐξοδ. 20, 4.5 εἰς τήν μή προσκύνησιν.

Ὀρθόδοξος: Ἠγνόουν ὅμως οἱ Πατριάρχαι τό στοιχειῶδες αὐτό καθῆκον καί προσεκύνουν ἤτοι ἐλάτρευον ἀνθρώπους ἀντί τοῦ Θεοῦ; 

Ἀλλά ἔστω ἄς παραδεχθῶ τήν γνώμην σου. Εἰς τό Ἐξοδ. 33,10 ἀναφέρεται τό ἑξῆς: «ἑώρα πᾶς ὁ λαός τόν στῦλον τῆς νεφέλης ἐστῶτα ἐπί τήν θύραν τῆς σκηνῆς. Στάντες πᾶς ὁ λαός προσεκύνησαν ἕκαστος ἐπί τῆς θύρας τῆς σκηνῆς». 

Ἐδῶ οἱ Ἐβραῖοι προσκυνοῦν τήν νεφέλην μετά τήν ἔκδοσιν τῆς ἐντολῆς «οὐ προσκυνήσεις»!  Πῶς συμβαίνει αὐτό; ἄς ἔλθωμεν καί εἰς ἄλλα παραδείγματα προσκυνήσεων μετά τόν Νόμον. 

Ἐν Ρουθ 2,10 γράφεται διά τήν εὐσεβῆ Ρούθ: «καί ἔπεσεν ἐπί πρόσωπον αὐτῆς καί προσεκύνησεν ἐπί τήν γῆν» καί εἶπε πρός αὐτόν (τόν Βοόζ) τί ὅτι εὕρηκα χάριν  κ.λπ.». 

Ἐπίσης Α΄ Βασιλ. 24,9 «καί ἔκυψε Δαυΐδ ἐπί πρόσωπον αὐτοῦ ἐπί τήν γῆν και προσεκύνησε αὐτῷ (τῷ Σαούλ). Ἐπίσης Γ΄ Βασιλ. 1,23 «καί εἰσῆλθε (Νάθαν) κατά πρόσωπον τοῦ Βασιλέως καί προσεκύνησε τῷ Βασιλεῖ κατά πρόσωπον αὐτοῦ ἐπί τήν γῆν» Α΄Παραλειπ.  29,20 «εὐλόγησε  πᾶσα ἡ Ἐκκλησία Κύριον τόν Θεόν τῶν Πατέρων  αὐτῶν καί κάμψαντες τά γόνατα προσεκύνησαν τῷ Κυρίῳ καί τῷ βασιλεῖ».   

Βλέπετε κ. Εὐαγγελικέ ἡ γονυκλυσία προσφέρεται ταυτοχρόνως εἰς τόν Θεόν καί εἰς τόν βασιλέα;

______________________________

Ψηφιοποίηση κειμένου Κατερίνα